Πέμπτη 10 Ιουνίου 2021

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ: «Η ΜΕΓΑΛΗ ΙΔΕΑ»

 «Η Μεγάλη Ιδέα, ούτε ιδέα ήταν, ούτε μεγάλη. Η λευτεριά δεν είναι... καμμιά ιδέα - είναι δικαίωμα. Η ίδρυση της Αυτοκρατορίας του Βυζάντιου δεν μετάβαλε την τύχη της Ελλάδας. Και πριν απ’ αυτή (ρωμαϊκή ίσον κατάκτηση) και μ’ αυτήν, ο ελληνικός λαός έμνεσκε δούλος πανάθλιος και πένης. Τώρα όμως, κάτω απ’ τη λατινική δουλεία του του Βυζάντιου, κιντύνεψε να εκλείψει και ως έθνος. Και μόνον η κατάρρευση της Αυτοκρατορίας τόσωσε από τον τελικόν αφανισμό του. Και άντλησε από μέσα του τη δύναμη, να εκτινάξει - από πάνω του - τον Τούρκο. Να, τι, κατά λέξη στην «Ιστορία - του - της Ελληνικής Επαναστάσεως» λέει ο Μενδελισμών Βαρθόλδη :

«Αν μετά το 1204 δεν επήρχετο το 1453, δεν θα ήσαν πλέον έθνος οι Έλληνες. Διότι ο ελληνικός λαός, όστις εξ ιδίας δυνάμεως δυσκόλως ήθελε κατορθώσει ν’ απόσειση τας αλύσους της πρώτης εκείνης δυτικής δεσποτείας, ανεύρεν ούτως ειπείν εαυτόν παλαίων κατά της δευτέρας ανατολικής κυριαρχίας. Μετά την τουρκική κατάκτησιν, άνευρε την πολιτικήν και πνευματικήν αυτού ενότητα, ην εκινδύνευσε ν’ απολέση διά παντός, μετά την κατάκτησιν των Λατίνων».
Και διαβάζουμε στη σελ. 215 της «Ελληνικής Νομαρχίας»:
«Οι Ρωμαίοι μετά τον Φίλιππον ολιγοστέυσαν οποσούν την πρώτην των καθαρότητα (δηλ. των Ελλήνων), οι Οθωμανοί δε, φυλαχτό ντε ς τους υπό της βαρβάρου τυραννίας των, δεν ημπόρεσαν ποσώς ούτε να τους φθείρουν τα ήθη, ούτε να τους αλλάξουν τον παλαιόν χαρακτήρα τους...».
Τι, λοιπόν; Για ποια Μεγάλη Ιδέα κόπτονται οι «απαρεμφατολόγοι» της Ιστορίας; Τη Μεγάλη Ιδέα η επανάσταση δεν την ήξερε, μα ούτε και διόλου τη χρειαζόταν. Μες σε μιας νεοελληνικής Αυτοκρατορίας τα όρια, ης ο ελλαδικός χώρος θάταν επαρχία, μ’ έναν (στην Πόλη ) πια «ξεμαρμαρωμένον» Αυτοκράτορα μέσα σε κάνα «Ιερόν Παλάτιον» πάλι, με ξανά Πορφυρογέννητους και «Δικεφάλους», με ξανά πάλι Αυγούστους και Αυγούστες, με «Υπέρμαχους» και με λάβαρα, με «παρακοιμωμένους» και τιτουλάριους, με λιτανευόμενες «κάρες» και Εικόνες (και γιατί όχι και με τίποτις νέους Βασίλειους Βουλγαρόκτονες, και γιατί όχι και με νέες Κασσιανές και Θεοφίλους;) η βυζαντινή ετούτη νεκρανάσταση (το βρυκολάκιασμα θάλεγα μάλλον) θάταν σα μια «καταπληξία» γεροντοκορών - ένας παραλογισμός της Ιστορίας.
Το μεγαλεξάντρειο πήδημα του Αιγαίου από τον Βενιζέλο το απόδειξε και η Μικρασιατική καταστροφή ήρθε εν τω άμα... (Το ίδιο σε μικρογραφία ένας παραλογισμός ήταν και η επανάσταση του Υψηλάντη, Μεγάλη Ιδέα ήταν κι αυτό). Απόηχος μερικών Φαναριωτών που άργησε να τους δώσει οσποδαριλίκι το Διβάνιο... Γιατί ο ελληνικός λαός θάκανε μιαν επανάσταση παίζοντας με τη γενοκτονία του μονά-ζυγά και με τον Μέττερνιχ πασέτα; Για να ξαναγίνει η Κωνσταντινούπολη Βυζάντιο και τιμαριωτική επαρχία του η Ελλάδα; Και οι Φαναριανοί, ξανά «πατρίκιοι»; Ακριβώς τότε το Ελληνικό έθνος θα πάτωνε ξανά — ίσως για παντοτινά του στην αφάνεια. Η Ρουσία θα μας κατάπινε σαν ο πελαργός του μύθου, τους βατράχους... Ακόμα και όταν η Τουρκιά ήταν ισχυρότατη (και στάθηκε τέτοια μέχρι το 1918) στο τελεσίγραφο που επέδωσε ο Μέντσικωφ στον Ρεΐζ εφέντη, αρχές του 1853, ύπαρχε και τούτος ο όρος: «Η Πύλη να υπογράψη σενέτι (=συνθήκη) όπου μ’ αυτή θ’ αναγνώριζε τη Ρωσία προστάτην όλων των ορθόδοξων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, με το δικαίωμα να επεμβαίνει ότε θα νόμιζε πως οι χριστιανοί καταπιέζονταν». Ευτυχώς, ότι στον πόλεμο (=τον Κριμαϊκό) που επακολούθησε, η Ρουσία ηττήθηκε. Αλλιώς... γράφε μ’ ενίοτε...
Περισσότερο και από τους κοτζαμπάσηδες, ο ελλαδικός λαός αυτούς δεν χώνευε. Οι «μολεμένοι Φαναριώτες» τους έλεγεν αυτούς ο Μακρυγιάννης. Δεν ενέπνεαν στο έθνος καμμιάν εμπιστοσύνη. Ο Φίνλεϋ (τ. I, σελ. 165) μας πληροφορεί ότι πολύ λίγοι Φαναριώτες έγιναν δεκτοί σαν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, γιατί οι συμπατριώτες τους δεν τους είχαν εμπιστοσύνη. Ο Χαλέτ εφένδης, ο νισατζής και «ευνοούμενος» υπουργός του Σουλτάνου Μαχμούτ, χρησιμοποιούσε τους Φαναριώτες για να κατασκοπεύουν τον ορθόδοξο κλήρο και το ελληνικό έθνος... (βλ. και Ηλία Παπαστεριόπουλου, «Η δίκη του Καραϊσκάκη», σελ. 15- 16).
Η Μεγάλη Ιδέα ήταν έμπνευση των Φαναριώτων, ευθύς μετά την στην λεύτερη Αθήνα κατάφτασή τους. Ο Καθηγητής Δημ. Τσάκωνας, αυτός την είπε «παραμύθι». (Εγώ θα την έλεγα «μηχανή»...):
«Προς τον εθνισμόν της Μεγάλης Ιδέας, αντεστρατεύθη μετά την απελευθέρωσιν το ελλαδικόν των Αθηνών κράτος, το οποίον καταστάν λογικόν, απέστη πάσης μυθικής προσανατενίσεως... Οι “λογικοί Ελλαδίτες”, δηλαδή οι απλοί κάτοικοι της Ελλάδος, οι οποίοι δεν καταθλίβονται από το βάρος της καταπεσούσης Αυτοκρατορίας, νικούν τους “μυθικούς” Έλληνας, οι οποίοι προσανατενίζουν εις την ανασύστασιν της αυτοκρατορίας του πολυεθνικού Βυζαντίου» (Δ. Τσάκωνα, «Εισαγωγή εις τον νέον Ελληνισμόν», σελ. 65).
Πράγματι, αυτός ο όρος ήταν «τέρρα ινκόγκνιτα»... Είχα πει: «ένας παραλογισμός της Ιστορίας» - «ο απόηχος μερικών Φαναριωτών...» κλπ. Και πράγματι: Ένας απόηχος, εκείνων των αποτυχημένων Φαναριωτών, ήταν η Μεγαλοϊδεάτικη καταπληξία του Βενιζέλου, να σαλτάρει πάνω απ’ το Αιγαίο. Ο κόσμος μας είναι κόσμος υλικός και τίποτα δεν πέφτει όξω από τη φύση. Χωρίς καμμιάν (παρά τη «Μεγαλότητά του») διαλεκτικήν αντίληψη της Ιστορίας, χωρίς ιδέαν ούδε κοινωνιολογικής στοιχειολογίας, μέγας «κορωναγραμματοπαίχτης» των τυχών, δεν ήταν διόλου ποιητής, γιατί η ποίηση είναι σαν τα ανώτερα μαθηματικά και τη φιλοσοφία. Παίζοντας τα ιλιγγιώδικα ζάρια του, επέπεσε κατά της κατατρεγμένης Τουρκιάς σαν (χωρίς τεντωμένο το σκοινί τον) σχοινοβάτης. Και (ΜΠΛΟΥΜ!) φουντάρισε... Ελέφαντας η ίδια η Τουρκιά, είχε την ισχύ των πληγωμένων ελεφάντων. Εκεί βαθιά στο άντρο της (στην «Κόκκινη Μηλιά» του θρύλου και των μύθων), πάραντας μιαν βαθιά αναπνοή από την απεραντοσύνη της και συνεγείραντας τις υπολανθάνουσες δυνάμεις της υπό τους ερεθισμούς του τραύματός της, μας (ασυναίστητά της) ωραία συνέθλιψε κάτω από του πέλματός της την αδράνεια - αδράνεια κωλοκαθισμένου Γαργαντούα...
Τα λεγόμενα - της ήττας - λάθη μας (π.χ. ο διχασμός, η τάδε στρατ. κίνηση ή η άλλη, το «οίκαδε» του μακαρίτη Βλάχου, ή ο ελιγμός του άλφα πολιτικού ή άλλη αιτία) δεν είναι παρά οι ψευτομάρτυρές μας - μες στη δίκη. Στη φυσική διαδικασία των πραγμάτων μας, στο λογαριαστικό παλάντζο των σπασμένων, πάσα πράξη, λάθη, αρετές, αβλεψίες ή προβλέψεις μας (ακόμα και συγκυρίες ή συμπτώσεις) δεν είναι παρά το εφικτό μας δυναμικό που μόνον αυτό θ’ αποφασίσει.
Μεταξύ δυο στρατηγών, ηλίθιων και των δυο, το ποιος θα πέσει ανάσκελα - διόλου αυτό δεν το αποφασίζει η Ιστορία.
Στην Ιστορία... δεν επεμβαίνει η Ιστορία. Δεν κάνει η Ιστορία την διαλεκτική, απλώς την «περιέχει». Και μόνο η «ετερογονία του σκοπού» (άλλο επιδιώκαμε και άλλα βγήκε) ήρθε να - αρνητικά - μας δικαιώσει. Ότι με την Μικρασιατική καταστροφή ο ελληνισμός ενσωματώθηκε στη Μητρόπολη, ενσαρκώθηκε (σάρκα και οστά) με το όλον έθνος... Ο κ. Π. Κανελλόπουλος (...και η μάνα μου) ας σπάσει το πρωταναστάσιμο κανάτι!...
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ «ΤΟ '21 ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ», ΚΕΙΜΕΝΑ 1971
πηγη  

Dionisis Vitsos

Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Δημοφιλείς κατηγορίες

...
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες του blog μας

Whatsapp Button works on Mobile Device only