Η Παζαρόπορτα ανάμεσα σε ερείπια στην ερημωμένη Αθήνα του 1829

Τοποθεσία
Η Πύλη της Αρχηγέτιδος Αθηνάς στη Ρωμαϊκή Αγορά.

Χρονολογία
1829

Πηγή
Η εικόνα προέρχεται από το τρίτομο έργο «Expedition scientifique de Morée: ordonnée par le Gouvernement Français ; Architecture, Sculptures, Inscriptions et Vues du Péloponèse, des Cyclades et de l’Attique», του Γκιγιόμ Αμπέλ Μπλουέ (Guillaume Abel Blouet) (Έκδοση: Παρίσι, 1831-1838)

Περιγραφή
Η Πύλη της Αρχηγέτιδος Αθηνάς στη Ρωμαϊκή Αγορά, ιδωμένη από τα νοτιοανατολικά στα τέλη της επανάστασης του ’21, σε ένα χαρακτικό που εντυπωσιάζει με την ερείπωση που απεικονίζει.

Πράγματι, η Αθήνα, μια γραφική πόλη περίπου 12.000 κατοίκων και 2.200 σπιτιών πριν την έναρξη της επανάστασης, είχε μετατραπεί σε έναν κατεστραμμένο τόπο στα τέλη της δεκαετίας του 1820, μετά το πέρασμα του Ομέρ Βρυώνη το 1822 και κυρίως μετά την 11μηνη πολιορκία της από τα στρατεύματα του Κιουταχή το 1826-27. «Αυτό δεν είναι αι ιοστεφείς και περίφημοι Αθήναι. Αυτό είναι μονάχα ένας θεόρατος σωρός ερείπια, μια άμορφη […] γκριζωπή μάζα στάχτης και σκόνης, απ’ όπου ξεπροβάλλουν μια δωδεκάδα φοίνικες και κυπαρίσσια, τα μόνα που αντιστέκονται στην καθολική ερήμωση», αναφέρει χαρακτηριστικά το 1832 ο Λουδοβίκος Ρος (Ludwig Ross), μετέπειτα καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (τότε Οθώνειον Πανεπιστήμιον…)

Μετά την επικράτηση του Κιουταχή, οι Αθηναίοι κατέφυγαν μαζικά στη Σαλαμίνα και τα άλλα νησιά του Σαρωνικού και άρχισαν να επιστρέφουν μόνο μετά τις 3 Φεβρουαρίου 1830, όταν αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία της Ελλάδας, αν και οι τελευταίοι Τούρκοι εγκατέλειψαν το φρούριο της Ακρόπολης το 1833. Πολύτιμες εικόνες από αυτό το μεσοδιάστημα –σαν το χαρακτικό που βλέπουμε παραπάνω- μας έχει δώσει μια γαλλική επιστημονική αποστολή που επισκέφθηκε την Αθήνα το 1829. Αποτελούμενη από αρχαιολόγους, επιγραφολόγους, γεωλόγους, τοπογράφους, βοτανολόγους και καλλιτέχνες, και γνωστή ως Επιστημονική Αποστολή του Μωριά (Expédition Scientifique de Morée), η αποστολή αυτή ακολούθησε στα χνάρια του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος που επέβαλε στον Ιμπραήμ να αποσύρει τα στρατεύματά του από την Ελλάδα μετά την ήττα του τουρκο-αιγυπτιακού στόλου στη ναυμαχία του Ναυαρίνου…

Η Πύλη της Αρχηγέτιδος Αθηνάς κατασκευάστηκε τον 1ο π.Χ. αιώνα, στα χρόνια του Ιούλιου Καίσαρα και του Αυγούστου. Ήταν η εντυπωσιακή είσοδος στη Ρωμαϊκή Αγορά –το εμπορικό κέντρο της πόλης τη ρωμαϊκή εποχή- από την πλευρά της γειτονικής Αρχαίας Αγοράς. Την εποχή της Τουρκοκρατίας η πύλη ήταν γνωστή ως Παζαρόπορτα και η περιοχή της Ρωμαϊκής Αγοράς ως Σταροπάζαρο γιατί στο δρόμο που περνούσε από την πύλη γινόταν κάθε Ιούλη, μετά το θερισμό, το πιο σημαντικό γεγονός της χρονιάς: το ετήσιο παζάρι του σταριού.

Το μικρό ερειπωμένο κτίσμα δεξιά της πύλης είναι το εκκλησάκι της Αγίας Σωτείρας της Παζαρόπορτας, που κατεδαφίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα για τη διενέργεια ανασκαφών. Κρίνοντας επίσης από το καμπαναριό και τον τρούλο, η εκκλησία που διακρίνεται ανάμεσα στις κεντρικές κολώνες της πύλης είναι μια ακόμη εκκλησία που δε σώζεται πλέον, ο Προφήτης Ηλίας του Σταροπάζαρου. Αυτή υψωνόταν στο χώρο ανάμεσα στη σημερινή Βιβλιοθήκη του Αδριανού και την εκκλησία των Ταξιαρχών (πολύ αλλαγμένη σήμερα και αφιερωμένη πλέον και στην Παναγία τη Γρηγορούσα), τμήμα της οποίας διακρίνεται μεταξύ της τρίτης και της τέταρτης κολώνας, στα δεξιά…

Άλλα στοιχεία
Η ανωτέρω εικόνα δημοσιεύεται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές . (Πηγή: Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Έχει γίνει ψηφιακή επεξεργασία της αρχικής εικόνας για να βελτιωθεί η ποιότητά της.)


athensopenmuseum

Σας προσκαλώ να εγγραφείτε στο νέο κανάλι μου στο you tube

Να το στηρίξετε και να έχετε έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση.

https://www.youtube.com/channel/UC0wk2ge3sheyTkgpAkeBang

Όπως επίσης μπορείτε να μου στέλνετε στο mail μου dsgroupmedia@gmail.com   τα  video σας να τα ανεβάζουμε άμεσα.

Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like, κοινοποιήστε το στους φίλους σας και μοιραστείτε μαζί τους την γνώση