Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2019

Στρόβιλοι και φώτα στη Ρόδο


Την άνοιξη του 1998, κάποιος από την παρέα υποχρεώθηκε να διαμείνει για διάστημα δέκα περίπου μηνών στη Ρόδο. Ενοικίασε, λοιπόν, ένα ήσυχο διαμέρισμα σε μία απόμερη γωνιά της πόλης, και ξεκίνησε, παράλληλα με τις λοιπές ασχολίες του, να εξερευνά τις ομορφιές του νησιού. Το διαμέρισμα διέθετε ένα βολικό μπαλκόνι με ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα, κι έτσι αρκετές βραδιές ο ένοικος συνήθιζε να κάθεται εκεί, πίνοντας το ποτό του και απολαμβάνοντας τον ανοιχτό ορίζοντα.

Ήταν κατά το καλοκαίρι όταν παρατήρησε για πρώτη φορά ένα περίεργο φαινόμενο, κοιτάζοντας προς τη θαλάσσια περιοχή μπροστά από τη συνοικία της πόλης που ονομάζεται "Καρακόνερο": κατά περιόδους, στο σκούρο φόντο της νυκτερινής θάλασσας διαγραφόταν αχνά μία λευκοκίτρινη κουκκίδα φωτός, κινούμενη με μεγάλη ταχύτητα και σε ευθεία γραμμή. Μια προσεκτική ματιά είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο το φως αυτό να προερχόταν από κάποιο μακρινό αεροπλάνο, και το μάτι να μπερδευόταν, συγχέοντας τον σκοτεινό ορίζοντα του ουρανού με τον ακόμη πιο σκοτεινό ορίζοντα της θάλασσας. Άλλωστε, η ταχύτητα κίνησης του φωτός ήταν τέτοια που υπερέβαινε κατά πολύ την όποια ταχύτητα οποιουδήποτε μακρινού αεροπλάνου, πολιτικού ή μαχητικού, ενώ η απουσία κάθε θορύβου απέκλειε ούτως ή άλλως ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Αν μη τι άλλο, δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ότι το περίεργο εκείνο φως βρισκόταν κοντά στο επίπεδο της θάλασσας. Το ενδεχόμενο το φως να προερχόταν από κάποιο ταχύπλοο σκάφος ήταν εξίσου απίθανο, αφού, με υπολογιζόμενη απόσταση παρατήρησης περί τα τρία χιλιόμετρα, κανένα ταχύπλοο δε θα μπορούσε να παρουσιάζει τη φαινόμενη ταχύτητα κίνησης της φωτεινής κουκκίδας, η δε θάλασσα δεν άφριζε καθόλου στο διάβα της, και υπήρχε πάντα και η έλλειψη του παραμικρού ήχου.

Το θέαμα αυτό επαναλήφθηκε αρκετές φορές, και το μοτίβο ήταν πάντα ίδιο: κατά ακανόνιστες χρονικές περιόδους -μεσολαβούσαν από λίγες ημέρες ως και αρκετές εβδομάδες- η αχνή, λευκοκίτρινη κουκκίδα διέσχιζε τη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή, κινούμενη πάντα σε ευθεία γραμμή, από διαφορετικό σημείο εκκίνησης προς διαφορετική κάθε φορά κατεύθυνση, με την ίδια πάντα πολύ μεγάλη ταχύτητα, εξαφανιζόμενη απότομα μετά από δύο έως πέντε δευτερόλεπτα. Σε αρκετές περιπτώσεις ακολουθούσε, έπειτα από διάστημα ενός με δύο λεπτών, επανεμφάνιση της κουκκίδας σε διαφορετικό σημείο και με κατεύθυνση διαφορετική από την προηγούμενη, αλλά με ανάλογα λοιπά χαρακτηριστικά. Λόγω του μικρού χρονικού διαστήματος κατά το οποίο η κουκκίδα γινόταν ορατή, αλλά και της μεγάλης της ταχύτητας, ήταν αδύνατο να διαπιστωθεί κατά πόσο βρισκόταν στην επιφάνεια της θάλασσας, λίγα μέτρα πάνω ή λίγα μέτρα κάτω από αυτή. Το βέβαιο ήταν πως, αν επρόκειτο για μία από τις δύο τελευταίες περιπτώσεις, η απόσταση από την επιφάνεια της θάλασσας δε θα πρέπει να ξεπερνούσε τα πέντε μέτρα. Για τους ίδιους λόγους, αλλά και λόγω του ακανόνιστου και απρόβλεπτου της επανεμφάνισης της, η φωτεινή κουκίδα ήταν πολύ δύσκολο να φωτογραφηθεί ή να βιντεοσκοπηθεί, ενώ η οποιαδήποτε περαιτέρω διερεύνηση του θέματος απαιτούσε χρόνο και μέσα που δεν υπήρχαν.

Πέρασε καιρός από τότε, ώσπου ένας καλός φίλος και συνεργάτης, που διέμενε μόνιμα στη Ρόδο και γνώριζε την ιστορία, μας ενημέρωσε πως στην ίδια περιοχή όπου η φωτεινή κουκκίδα γινόταν ορατή, το Καρακόνερο Ρόδου δηλαδή, σημειώνονταν τα τελευταία χρόνια συχνοί σχηματισμοί θαλάσσιων ανεμοστρόβιλων, με αποκορύφωμα την 22η Νοεμβρίου 2002, οπότε είχαν κάνει ταυτόχρονα την εμφάνιση τους πέντε τέτοιοι ανεμοστρόβιλοι, με διαφορετικό μέγεθος και κατεύθυνση κίνησης ο καθένας. Το θέμα είχε δημοσιευτεί σε τοπικές εφημερίδες, ενώ το προηγούμενο διάστημα είχαν φωτογραφηθεί στην περιοχή και άλλοι τέτοιοι ψηλόλιγνοι επισκέπτες. Ορισμένοι αποτυπώνονται στις παρακάτω φωτογραφίες:





Το φαινόμενο του σχηματισμού στροβίλων στην ατμόσφαιρα, πάνω από ξηρά ή θάλασσα, αποτελεί σπάνιο θέαμα για τους περισσότερους ανθρώπους, συνιστά ωστόσο ένα από τα συνήθη αντικείμενα έρευνας των μετεωρολόγων και των γεωφυσικών, καθώς, πέρα από τις καταστροφικές πολλές φορές συνέπειες των στροβίλων και τη μεγάλη ποικιλομορφία των χαρακτηριστικών της εκδήλωσης τους, ο ακριβής μηχανισμός δημιουργίας τους παραμένει άγνωστος, παρά την ανάπτυξη διαφόρων περίπλοκων θεωριών. Έτσι, είναι γνωστό π.χ. ότι η σύγκρουση θερμών αερίων μαζών με ψυχρά υπερθαλάσσια αέρια μέτωπα και η ύπαρξη μεγάλων φορτίων στατικού ηλεκτρισμού στην ατμόσφαιρα ευνοούν τη δημιουργία τους, καθώς και ότι στο επίκεντρο τους υπάρχει πάντα μία περιοχή πολύ χαμηλής βαρομετρικής πίεσης. Μαθηματικό, όμως, μοντέλο που να εξηγεί την περιστροφική τους κίνηση και την κάθετη σε σχέση με το επίπεδο περιστροφής δύναμη που αναπτύσσεται δεν υπάρχει.

Η ποικιλία των μορφών με τις οποίες εκδηλώνονται οι στροβιλισμοί είναι εντυπωσιακή. Υπάρχουν...

 μικροί σχετικά στρόβιλοι

 τεράστιοι στρόβιλοι

γιγαντιαίων διαστάσεων
στρόβιλοι
πολλαπλοί, συνεχόμενοι, φρακταλικοί στρόβιλοι

...και στρόβιλοι πολλών άλλων ακόμα ειδών.

Ανάλογη με την ποικιλομορφία τους είναι και η ποικιλία των ονομάτων που τους αποδίδονται. Έτσι, στα ελληνικά υπάρχουν οι όροι «ανεμοστρόβιλος», «ρουφήχτρα», «ανεμορούφουλας», «σίφουνας», «κυκλώνας», «αντικυκλώνας», «τυφώνας», ενώ στα αγγλικά περιγράφονται με ονόματα όπως «twister», «maelstrom», «whirlwind», «waterspout», «rotary storm», «Karman clouds», «dust devil», «sandspout», «hurricane», «tornado», «wind eddy», «cyclone», «anticyclone», «typhoon», «vortex» (και αναφέρουμε εδώ μόνο τα πιο συνηθισμένα). Τα ονόματα αυτά, αν και περιγράφουν όλα στροβιλισμούς του ανέμου, δεν είναι ακριβώς συνώνυμα μεταξύ τους, με το «hurricane» π.χ. να αναφέρεται συγκεκριμένα σε τροπικούς κυκλώνες που κινούνται με ταχύτητα μεταξύ 73 και 136 κόμβων την ώρα, και τον «κυκλώνα» να έχει αριστερόστροφη φορά στο βόρειο ημισφαίριο και δεξιόστροφη στο νότιο, σε αντίθεση με τον «αντικυκλώνα», που έχει δεξιόστροφη στο βόρειο και αριστερόστροφη στο νότιο.

Σε όλα αυτά τα μετεωρολογικά φαινόμενα οι αρχαίοι λαοί απέδιδαν θεϊκή προέλευση και ιδιότητες, εκφράζοντας κατά τον τρόπο αυτό το δέος που τους ενέπνεε η απότομη εμφάνιση και η βιαιότητα με την οποία συνήθως εκδηλώνονται. Ο Τυφώνας, για παράδειγμα, εμφανίζεται ικανός να κατανικήσει ακόμα και το Δία, όπως περιγράφεται στο παρακάτω απόσπασμα, που προέρχεται από το "Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας" του Pierre Grimal

Tυφώvας (Τυφών, ώνος)

Ο Τυφώνας ή Τυφέας είναι ένα τερατώδες ον, ο νεότερος γιος της Γαίας και του Τάρταρου. Υπάρχουν ωστόσο παραλλαγές που συνδέουν τον Τυφώνα με την Ήρα και τον Κρόνο. Η Γαία, δυσαρεστημένη από την ήττα των Γιγάντων, διέβαλε τον Δία στην Ήρα και εκείνη πήγε να ζητήσει από τον Κρόνο ένα μέσο να εκδικηθεί. Ο Κρόνος της παρέδωσε δύο αυγά διαποτισμένα από το σπέρμα του. Αν τα έθαβε, από αυτά τα αυγά θα γεννιόταν ένας δαίμονας ικανός να εκθρονίσει τον Δία. Ο δαίμονας αυτός ήταν ο Τυφώνας. Σύμφωνα με άλλη μυθική παράδοση, ο Τυφώνας ήταν γιος της Ήρας, που τον είχε γεννήσει μόνη της, χωρίς τη βοήθεια κανενός αρσενικού στοιχείου, όπως είχε κάμει με τον Ήφαιστο. Η Ήρα έδωσε τον τερατώδη γιο της, για να τον μεγαλώσει, σε έναν δράκοντα, το φίδι Πύθωνας που ζούσε στους Δελφούς. Ο Τυφώνας ήταν κάτι ανάμεσα σε άνθρωπο και σε άγριο ζώο. Ξεπερνούσε όλα τα άλλα παιδιά της Γης σε μέγεθος και δύναμη. Ήταν μεγαλύτερος από όλα τα βουνά και συχνά το κεφάλι του χτυπούσε στα αστέρια. Όταν τέντωνε τα χέρια του, το ένα έφτανε στην Ανατολή και το άλλο ακουμπούσε στη Δύση και αντί για δάχτυλα είχε εκατό κεφάλια δρακόντων. Από τη μέση και κάτω τον περιέβαλλαν οχιές. Το σώμα του ήταν φτερωτό και τα μάτια του πετούσαν φωτιές. Όταν οι θεοί είδαν το ον αυτό να επιτίθεται στον ουρανό, έφυγαν τρέχοντας μέχρι την Αίγυπτο και κρύφτηκαν μέσα στην έρημο, όπου πήραν μορφές ζώων. Ο Απόλλωνας έγινε γεράκι, ο Ερμής ίβις, ο Άρης ψάρι, ο Διόνυσος τράγος, ο Ήφαιστος βόδι κτλ. Μόνο η Αθηνά και ο Δίας αντιστάθηκαν στο θηρίο. Ο Δίας του έριξε από μακριά κεραυνοβόλα βέλη και, όταν ήρθαν στα χέρια, τον χτύπησε με το ατσάλινο δρεπάνι του. Η πάλη έγινε στο βουνό Κάσιο, στα σύνορα της Αιγύπτου και της Πετραίας Αραβίας. Ο Τυφώνας, που ήταν απλώς πληγωμένος, κατάφερε να υπερισχύσει και απέσπασε το δρεπάνι του θεού. Έκοψε τους τένοντες των χεριών και των ποδιών του Δία, φορτώθηκε τον ανίσχυρο θεό στους ώμους του και τον μετέφερε μέχρι την Κιλικία, όπου τον έκλεισε σε μια σπηλιά, το «Κωρύκιο άντρο». Εκτός από αυτό έκρυψε τους τένοντες και τους μυς του Δία σε ένα δέρμα αρκούδας και τα έδωσε στη δράκαινα Δελφύνη να τα φυλάει. Ο Ερμής και ο Πάνας -μερικοί λένε ο Κάδμος- έκλεψαν τους τένοντες και τους ξανατοποθέτησαν στο σώμα του Δία. Αυτός ξαναβρήκε αμέσως τη δύναμή του και, ανεβαίνοντας στον ουρανό πάνω σε άρμα που το έσερναν φτερωτά άλογα, βάλθηκε να κεραυνοβολεί το θηρίοΟ Τυφώνας τράπηκε σε φυγή και, με την ελπίδα να αυξήσει τις δυνάμεις του, θέλησε να δοκιμάσει τους μαγικούς καρπούς που φύτρωναν στο όρος Νύσα. Αυτή ήταν τουλάχιστο η υπόσχεση που του είχαν δώσει οι Μοίρες, για να τον ελκύσουν. Ο Δίας τον πρόλαβε εκεί και η καταδίωξη συνεχίστηκε. Στη Θράκη ο Τυφώνας εκσφενδόνισε εναντίον του Δία βουνά, αλλά αυτός τα έκαμε με χτυπήματα κεραυνού να πέφτουν επάνω στο θηρίο. Έτσι το βουνό Αίμος όφειλε το όνομά του στο αίμα που κύλησε από μια από τις πληγές του. Οριστικά αποθαρρημένος ο Τυφώνας τράπηκε σε φυγή και, καθώς διέσχιζε τη θάλασσα της Σικελίας, ο Δίας έριξε πάνω του το βουνό Αίτνα, που τον συνέτριψε. Οι φλόγες που βγαίνουν από την Αίτνα είναι ή αυτές που ξερνά το τέρας ή τα υπολείμματα των κεραυνών, με τους οποίους το σκότωσε ο Δίας. Στον Τυφώνα αποδίδουν την πατρότητα πολλών θηρίων (Ο σκύλος Όρθρος, η Λερναία ύδρα, η Χίμαιρα), που τα απέκτησε με την Έχιδνα, την κόρη της Καλλιρρόης και του Χρυσάορα.


Στον παραπάνω μύθο γίνεται και μία νύξη σχετικά με τη συχνά ταυτόχρονη εκδήλωση στροβίλων και φωτεινών οπτικών φαινομένων (οι φλόγες της Αίτνας που ξερνά ο φυλακισμένος Τυφώνας). Πέρα από το μύθο, ωστόσο, ο σχηματισμός στροβίλων έχει σε αρκετές περιπτώσεις σχετιστεί και με πλήθος από δυσεξήγητα -αν όχι ανεξήγητα- φαινόμενα, τα οποία έχουν κατά καιρούς παρατηρηθεί σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί το "Τρίγωνο των Βερμούδων", στη θάλασσα των Σαργασσών. Η εξαφάνιση στις 5 Δεκεμβρίου 1945 πέντε μαχητικών αεροπλάνων τύπου «Avenger» του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, σε συνδυασμό με τα τελευταία λόγια των πιλότων τους προς τον πύργο ελέγχου του Fort Lauderdale στη Φλώριδα -"δε διακρίνουμε ξηρά", "δεν έχουμε ιδέα που μπορεί να βρισκόμαστε", "δεν μπορούμε να καταλάβουμε προς ποια κατεύθυνση είναι η Δύση", "τα πάντα είναι στραβά... αλλόκοτα", "δεν μπορούμε να προσανατολιστούμε προς καμία κατεύθυνση, ακόμα και ο ωκεανός δεν έχει την όψη που θα 'πρεπε..."- και την εξαφάνιση και του σωστικού αεροσκάφους που στάλθηκε προς αναζήτηση και βοήθεια, ήταν τα γεγονότα που έκαναν το Τρίγωνο των Βερμούδων πηχυαίο τίτλο στις εφημερίδες και γνωστό στο ευρύ κοινό. Ωστόσο, η θάλασσα των Σαργασσών ήταν από παλιότερα γνωστή για τον μεγάλο αριθμό πλοίων και αεροπλάνων που έχουν κατά καιρούς χαθεί στα νερά της (μέχρι και δύο φαροφύλακες εξαφανίστηκαν το 1969 από φάρο των νήσων Bimini - μερικά μόνο, ενδεικτικά περιστατικά παρατίθενται στην ιστοσελίδα . Η δε επικάλυψη της επιφάνειας της με παχύ στρώμα από φύκη και άλγη, η στροβιλοειδής κίνηση των νερών, ο συχνός σχηματισμός στροβίλων στην ατμόσφαιρα, αλλά και ο συσχετισμός των χαρακτηριστικών αυτών με το πλήθος των θαλασσίων ρευμάτων της περιοχής, αποτελούν μέχρι σήμερα αντικείμενα έρευνας.

Παράλληλα, στην παγκόσμια βιβλιογραφία υπάρχει πλήθος από αναφορές ναυτικών σχετικά με θεάσεις φωτεινών τροχών και άλλων φωτεινών αντικειμένων στην επιφάνεια της θάλασσας ή κάτω από αυτή, και την προηγούμενη, ταυτόχρονη ή ακόλουθη εμφάνιση ανεμοστρόβιλων και θαλασσίων δινών («μάτια της θάλασσας» στην παλιά ναυτική αργκό). Ένα από τα γνωστότερα βιβλία για το θέμα είναι το "Invisible Residents" ("Αθέατοι Επισκέπτες") του Ivan T. Sanderson, όπου παρουσιάζονται πολλές σχετικές πληροφορίες και καταγραφές (
Επιστήμονες διαφόρων τομέων γνώσης διερευνούν το φαινόμενο του σχηματισμού στροβίλωνοι σπείρες των οποίων απαντώνται αποτυπωμένες σε κάθε λογής υλικό σώμα, από το κέλυφος των σαλιγκαριών ως το σχήμα των περισσότερων γαλαξιών. Κάποιοι άλλοι, πιο τολμηροί και ίσως και πιο ονειροπόλοι, συζητούν το ενδεχόμενο, πέρα από τους στροβιλισμούς της ύλης και της ενέργειας, να υφίσταται σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις και στροβιλισμός του βαρυτικού και ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, ή ακόμα και του ίδιου του χωροχρόνου. Ίσως κάποτε δοθούν απαντήσεις.

Ο νυκτερινός θεατής, όμως, δε θα μάθει ποτέ τι ήταν τα κινούμενα φώτα που έβλεπε από το μπαλκόνι του.

Το κάστρο της Ρόδου

Το 1988, η UNESCO ανακήρυξε τη Ρόδο «πόλη παγκόσμιας κληρονομιάς». Το χαρακτηρισμό αυτό η πόλη τον οφείλει στο κάστρο της και τη μεσαιωνική πόλη που βρίσκεται κτισμένη στο εσωτερικό του, τα οποία αντίστοιχα χαρακτηρίστηκαν «μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς».

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα και πιο καλοδιατηρημένα κάστρα της Ευρώπης.


Πρόκειται, όμως, και για ένα μνημείο που σχετίζεται με μία από τις πιο παράξενες και λαβυρινθώδεις περιόδους της ιστορίας: τον Μεσαίωνα. Και ήταν εδώ που γράφτηκε η συνέχεια της ιστορίας των αινιγματικών Ναϊτών Ιπποτών. Αλλά, πριν μιλήσουμε για την ιστορία του μνημείου, ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά στο χώρο.

Το κάστρο ορίζεται από τα τείχη του, που με τη σειρά τους οριοθετούν τη μήκους χιλιομέτρων τάφρο που το περιζώνει.





 Λίγες πετρόκτιστες γέφυρες ενώνουν τη σύγχρονη πόλη με το κάστρο...


...οδηγώντας προς την παλιά μεσαιωνική πόλη εντός των τειχών του.


Εκτός από τις γέφυρες, πρόσβαση στο εσωτερικό του κάστρου παρείχε παλαιότερα και αριθμός υπόγειων στοών, στις οποίες κανείς μπορούσε να εισέλθει δια μέσω ανοιγμάτων της τάφρου που διατηρούνται ως σήμερα.


Οι στοές αυτές εκτείνονταν, φτάνοντας μερικές φορές σε μήκος εκατοντάδων μέτρων, άλλες προς τη μεσαιωνική πόλη και άλλες προς απομακρυσμένες από το κάστρο τοποθεσίες. Στις μέρες μας, ελάχιστες έχουν παραμείνει βατές, με την πλειονότητα να έχει πια καταρρεύσει ή μπαζωθεί.


Η διάνοιξη των περισσότερων από αυτές ανάγεται στην εποχή κατασκευής του κάστρου από τους Ιωαννίτες Ιππότες, στις αρχές του 14ου αιώνα μ.Χ.

Όμως, ποιοι ήταν οι Ιωαννίτες Ιππότες;

Η ιστορία ξεκινάει πολύ παλιά, λίγο πριν την ολοκλήρωση της πρώτης σταυροφορίας, η λήξη της οποίας ταυτίζεται με την κατάκτηση της Ιερουσαλήμ από τους χριστιανούς σταυροφόρους στις 11/11/1100 (ενδιαφέρουσα ημερομηνία, ε;). Πριν, λοιπόν, ακόμα από την έναρξη της σταυροφορίας, στην περιοχή είχαν εγκατασταθεί Βενεδικτίνοι μοναχοί, το δόγμα των οποίων, μεταξύ των λοιπών θρησκευτικών καθηκόντων, έθετε ως ύψιστο χρέος την περίθαλψη των ασθενών και των αναπήρων. Καθ' εφαρμογή του δόγματος αυτού, οι μοναχοί είχαν ιδρύσει ήδη από το 1070 ένα νοσοκομείο στην Ιερουσαλήμ, αφιερωμένο στον καθολικό Άγιο Ιωάννη τον Ελεήμονα («St. John the Almsgiver»).

Το έτος 1099, μαζί με τις λοιπές ανακατατάξεις που επέφερε στα εδάφη των Αγίων Τόπων η σταυροφορία, το νοσοκομείο αποκόπηκε διοικητικά από τους Βενεδικτίνους και απέκτησε αυτόνομη υπόσταση, συνιστώντας ανεξάρτητη αρχή. Οι μοναχοί που το υπηρετούσαν μετονομάστηκαν σε "Τάγμα των Περιθαλπόντων Μοναχών" ("Hospitallers"), φερόμενοι πλέον υπό την ηγεσία του ιδρυτή και πρώτου τους αρχηγού, Peter Gerard.

Αξίζει να επισημάνουμε την αρχική αυτή ενασχόληση των μοναχών του τάγματος με την περίθαλψη των πασχόντων. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ιατρικές μέθοδοι της εποχής λίγο απείχαν από τις πρακτικές της μαγγανείας, και ότι οι όποιες θεραπευτικές προσεγγίσεις ενάντια στις χρόνιες ασθένειες συνήθως κατέληγαν σε τεχνικές εξορκισμού «των δαιμονίων», μιας και οι περισσότερες νόσοι του σώματος αντιμετωπίζονταν ως νόσοι της ψυχής. Έτσι, οι Περιθάλποντες μοναχοί, όποτε δεν επιτελούσαν τα φιλανθρωπικά τους καθήκοντα, μελετούσαν θεραπευτικές πρακτικές της εποχής. Αυτό έχει σημασία για τη συνέχεια της ιστορίας.

Ο πρώτος αρχηγός του τάγματος, Peter Gerard, πεθαίνει το 1118. Διάδοχος του, την ίδια χρονιά, θα αναλάβει ο Γάλλος Raymond de Puy, ο οποίος λίγο αργότερα έμελλε να μεταβάλει καθοριστικά το χαρακτήρα της αδελφότητας. Εδώ υπάρχει μία σημαντική λεπτομέρεια: λίγους μόνο μήνες νωρίτερα εκείνη τη χρονιά, ένας άλλος Γάλλος ιππότης, ο Hugh of Payens, είχε ιδρύσει ένα διαφορετικό τάγμα υπό το δόγμα των Βενεδικτίνων, το μιλιταριστικό τάγμα των "Πτωχών ιπποτών του Χριστού και του ναού του Σολομώντα" ("The Poor Knights of Christ and of the Temple of Solomon"), ή "Τάγμα των Ναϊτών Ιπποτών", όπως έμεινε στην ιστορία.

Ο Raymond de Puy σύντομα θα ακολουθήσει το παράδειγμα του τάγματος των Ναϊτών, ιδρύοντας έναν στρατιωτικό βραχίονα στο τάγμα των Περιθαλπόντων. Τα επόμενα χρόνια, ο μιλιταριστικός προσανατολισμός του τάγματος θα υπερισχύσει του αρχικού φιλανθρωπικού του χαρακτήρα και ταυτόχρονα ο προστάτης άγιος του τάγματος θα αλλάξει από τον Άγιο Ιωάννη τον Ελεήμονα στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ως επίσημη δικαιολογία για την αλλαγή αυτή του προστάτη αγίου προβλήθηκε η προσάρτηση από το τάγμα του γειτονικού ελληνορθόδοξου μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (το οποίο επανήλθε υπό Ορθόδοξη δικαιοδοσία τον 19ο αιώνα). Το τάγμα εφεξής φέρεται υπό την ονομασία "Ιωαννίτες Ιππότες", ενώ ο αρχηγός του, αρχής γενομένης από τον de Puy, φέρει τον τίτλο "Mέγας Μάγιστρος" ("Grant Master").

Ο Raymond de Puy.

Σταδιακά, ως τα μέσα του 12ου αιώνα, οι Ιωαννίτες, μεταλλασσόμενοι πλήρως σε στρατιωτικό τάγμα μοναχών και λογοδοτώντας αποκλειστικά στον Πάπα, θα επεκτείνουν την κυριαρχία τους στα εδάφη της Εγγύς Ανατολής, θέτοντας υπό τον έλεγχο τους αρκετά κάστρα, με πιο γνωστό το "Crak des Chevaliers", το οποίο αποτελούσε και το ισχυρότερο φρούριο ολόκληρης της περιοχής.


Παρά τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, οι Ιωαννίτες θεωρούνταν αδελφό τάγμα με τους Ναΐτες, σε συνεργασία με τους οποίους μάχονταν εναντίων των μουσουλμάνων, που με τη σειρά τους επιχειρούσαν διαρκώς την ανακατάληψη των Αγίων Τόπων.

Ένας Ναΐτης (αριστερά) και ένας Ιωαννίτης.

Στις 12 Ιουλίου του 1244, η Ιερουσαλήμ πέφτει τελικά στα χέρια των μουσουλμάνων. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1291, με τα τελευταία οχυρά να έχουν πλέον καταληφθεί, οι Ιωαννίτες θα μεταφέρουν τη μονή και το νοσοκομείο τους στη Λεμεσό της Κύπρου, η οποία εκείνα τα χρόνια λειτουργούσε ως ενδιάμεσος σταθμός για τους χριστιανούς που εγκατέλειπαν τους Αγίους Τόπους. Οι Ιωαννίτες χρειάζονταν πια ένα καινούριο «σπίτι». Το 1307 θα αποσπάσουν την παπική έγκριση προκειμένου να καταλάβουν το νησί της Ρόδου, που εν τω μεταξύ είχε ανεξαρτητοποιηθεί από την υπόλοιπη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Το 1310 η Ρόδος θα περιέλθει υπό την κυριαρχία τους (σε σχέση με τα προηγούμενα:
Κάτι περισσότερο από δύο αιώνες είχαν περάσει από την ίδρυση τους, και οι Ιωαννίτες είχαν εξελιχθεί, απέχοντας κατά πολύ από το χαρακτήρα του αρχικού τάγματος. Δεν επρόκειτο πια για ένα συνηθισμένο μοναστικό τάγμα, αλλά για μία πολυεθνική αδελφότητα με πολλά παρακλάδια και ποικίλες επιδιώξεις. Οι Ιωαννίτες της Ρόδου ήταν οργανωμένοι σε επτά διαφορετικές «Γλώσσες» («Langues» ή «Tongues»), εκείνες της Προβηγγίας, της Ωβέρνης, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Αγγλίας. Έμβλημα τους ήταν ο «σταυρός της Αμάλφης», ο οποίος αργότερα έγινε γνωστός ως «σταυρός της Μάλτας»:


Η προέλευση του συμβόλου αποτελεί αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ των μελετητών. Ορισμένοι προσδιορίζουν τις ρίζες του στον ισλαμικό μυστικισμό, επισημαίνοντας πως οι γραμμές συμμετρίας του παριστάνουν και άστρο εκτός από σταυρό:


Σαν σχέδιο, απαντάται στην αρχιτεκτονική των Μαυριτανών και των Σαρακηνών, ενώ κοσμεί και αρκετά αρχαία τζαμιά στην Ιερουσαλήμ, τη Δαμασκό, τη Βαγδάτη και αλλού στον αραβικό κόσμο 
Κατά τη μακρόχρονη τους παραμονή στα εδάφη της Ανατολής, οι Ιωαννίτες είχαν έρθει σε επαφή με την ισλαμική κουλτούρα, αλλά και με τις δοξασίες της ανατολίτικης αποκρυφιστικής παράδοσης. Τις επιρροές αυτές έμελλε να ενισχύσει μία πολιτική εξέλιξη, δύο μόλις χρόνια μετά την εγκατάσταση τους στη Ρόδο. Συγκεκριμένα, το 1312 οι πρώην ανταγωνιστές τους Ναΐτες Ιππότες, οι οποίοι ενδιάμεσα είχαν καταφύγει στο σύνολο τους σχεδόν στη Γαλλία, θα κηρυχθούν εκτός νόμου από το βασιλιά Φίλιππο. Αμέσως το τάγμα τους θα διαλυθεί ως βλάσφημη αίρεση, και με απόφαση του Πάπα ολόκληρη η τεράστια περιουσία τους θα περιέλθει στους Ιωαννίτες. Ταυτόχρονα, αρκετοί Ναΐτες θα προσχωρήσουν στο τάγμα των Ιωαννιτών.

Η ενασχόληση των Ναϊτών Ιπποτών με τον αποκρυφισμό έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών ιστορικών μελετών, τα δε βιβλία που έχουν γραφτεί σχετικά ανέρχονται σε εκατοντάδες. Το θέμα είναι μεγάλο και υπερβαίνει τη συζήτηση μας. Εκείνο, ωστόσο, που έχει σημασία και θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι, μαζί με τα περιουσιακά τους στοιχεία, οι Ναΐτες θεωρείται ότι κληροδότησαν στους Ιωαννίτες και στοιχεία από το αποκρυφιστικό τους τελετουργικό. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον ιστορικό Roger Peyrefitte, όπως περιγράφεται στο βιβλίο του "The Knights of Malta" (Secker & Warburg, London, 1960), ήταν ο ίδιος ο Jacques de Molay, ο τελευταίος αρχηγός των Ναϊτών, που λίγες μέρες πριν πεθάνει στην πυρά είχε ορίσει τους Ιωαννίτες Ιππότες διάδοχους των Ναϊτών με μυστικό του διάταγμα. Κατ' αυτόν τον τρόπο, στο κάστρο της Ρόδου, τους παράξενους εκείνους αιώνες, το αρχαιότερο ιπποτικό τάγμα της Χριστιανοσύνης έγινε φορέας δοξασιών και πρακτικών που θα επηρέαζαν σε σημαντικό βαθμό την εξέλιξη της μυστικιστικής παράδοσης στον δυτικό κόσμο.

Η ιστορία αυτή έχει πολλά ακόμη κεφάλαια. Το 1480, μερικά μόλις χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Β' ο πορθητής εκστρατεύει με μία δύναμη 70.000 ανδρών εναντίον της Ρόδου. Το νησί υπερασπίζονται 600 μόλις Ιωαννίτες Ιππότες μαζί με 2000 στρατιώτες και μισθοφόρους. Η πολιορκία του κάστρου θα διαρκέσει δύο μήνες, με τους μουσουλμάνους να αποχωρούν τελικά κακήν κακώς, έχοντας υποστεί βαρύτατες απώλειες. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας έλαβε χώρα και το ακόλουθο περιστατικό: ένα σοβαρό ρήγμα είχε δημιουργηθεί στα τείχη, μέσω του οποίου μουσουλμάνοι στρατιώτες εισχωρούσαν κατά εκατοντάδες στο εσωτερικό του κάστρου. Ξαφνικά, οι μουσουλμάνοι σταμάτησαν την προέλαση τους και άρχισαν να υποχωρούν πανικόβλητοι. Κανείς δεν έμαθε ποτέ το τι ακριβώς συνέβη, σύμφωνα όμως με το θρύλο είχαν αντικρίσει την Παναγία και τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, ντυμένους με δέρματα τράγων και ακολουθούμενους από μία μπάντα ουράνιων στρατιωτών.


Οι μουσουλμάνοι ανέκαθεν βασίζονταν στους μεγάλους τους αριθμούς. Έτσι, μισό περίπου αιώνα αργότερα, το 1522, ο Σουλτάνος ξαναδοκιμάζει, με μία δύναμη 700 πλοίων και 200.000 ανδρών αυτή τη φορά. Έπειτα από μάχες έξι μηνών, οι Ιωαννίτες συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να κρατήσουν άλλο το κάστρο, και την 1η Ιανουαρίου του 1523 αποχωρούν από τη Ρόδο, η οποία είχε υπάρξει πατρίδα τους για περισσότερο από δύο αιώνες. Η αποχώρηση αυτή γίνεται αναίμακτα, στους δε Ιωαννίτες επιτρέπεται η μεταφορά όλων τους των υπαρχόντων, κατόπιν συμφωνίας με τον Σουλτάνο. Ο λόγος; Κατά τη διάρκεια των μαχών, για κάθε θάνατο Ιωαννίτη ιππότη αντιστοιχούσε υπερδεκαπλάσιος αριθμός νεκρών μουσουλμάνων στρατιωτών.

Μετά την αποχώρηση τους από τη Ρόδο, οι Ιωαννίτες εγκαταστάθηκαν στη Μάλτα, όπου συνέχισαν να εξελίσσονται, μετονομαζόμενοι σε "Ιππότες της Μάλτας". Η συνέχεια της ιστορίας ξεφεύγει από το θέμα μας. Στους αιώνες που θα ακολουθούσαν, πάντως, το τάγμα των Ιωαννιτών θα άπλωνε σταδιακά παρακλάδια του στη Ρωσία, την Αγγλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Σουηδία, την Αμερική, και σε πολλές ακόμα χώρες, συχνά υπό τη μορφή ελευθεροτεκτονισμού (σχετικά. Από ορισμένους, μάλιστα, το τάγμα συνδέεται και με τη συγκρότηση των αμφισβητούμενων "Ιlluminati".

Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που δεν αμφισβητείται είναι ότι κατά τη μακρά διαδρομή της στο χρόνο η αδελφότητα των Ιωαννιτών αναμίχθηκε και διασπάστηκε σε πλήθος διαφορετικών κλειστών/μυστικών εταιρειών ανά τον κόσμο, τα νήματα των οποίων είναι δύσκολο να ξεδιαλυθούν. Κατόπιν της εξάπλωσης την οποία γνώρισαν, δεν αποτελεί έκπληξη ότι μεγάλος αριθμός τοπικών και εθνικών οργανώσεων Ιωαννιτών ευδοκιμεί ως τις μέρες μας . Όπως και δε θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση, τελικά, το γεγονός των συνεδριάσεων της λέσχης "Bilderberg" στη Ρόδο τα προηγούμενα χρόνια.

Ναι, ασφαλώς η Ρόδος αποτελεί πόλη παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Ίσως μάλιστα εκεί, στο κάστρο της, να κρύβονται περισσότερα μυστικά απ' όσα μπορούμε να υποψιαστούμε.


Σας προσκαλώ να εγγραφείτε στο νέο κανάλι μου στο you tube
Να το στηρίξετε και να έχετε έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση.
Όπως επίσης μπορείτε να μου στέλνετε στο mail μου dsgroupmedia@gmail.com   τα  video σας να τα ανεβάζουμε άμεσα.

Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like, κοινοποιήστε το στους φίλους σας και μοιραστείτε μαζί τους την γνώση 


Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Δημοφιλείς κατηγορίες

...
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες του blog μας

Whatsapp Button works on Mobile Device only