Η Σύγκρουση Δύο Πολιτισμών Οι περσικοί πόλεμοι

Οι Περσικοί Πόλεμοι (499 π.Χ. – 479 π.Χ.) αποδείχτηκαν από την ιστορία κρίσιμοι και αποφασιστικής σημασίας για την τύχη των ελληνικών πόλεων-κρατών που κατέληξαν στην τελική νίκη των Ελλήνων και σήμαναν την αρχή της παρακμής του περσικού κράτους. Αίτιο των πολέμων αυτών ήταν οι επεκτατικές τάσεις της Περσικής Αυτοκρατορίας και αφορμή στάθηκε η βοήθεια που προσέφεραν οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς στους Ίωνες κατά την ιωνική επανάσταση (499 π.Χ.).

Οι Περσικοί Πόλεμοι άρχισαν ουσιαστικά την άνοιξη του 499 π.Χ., όταν οι ιωνικές, με επικεφαλής τη Μίλητο, επαναστάτησαν για να αποτινάξουν την περσική κυριαρχία. Οι λόγοι που οδήγησαν τους Ίωνες να ξεσηκωθούν εναντίον των Περσών ήταν πολιτικής και οικονομικής φύσεως. 'Όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Ιωνία τοποθέτησαν τυράννους της απολύτου εμπιστοσύνης τους, γεγονός που είχε ως συνέπεια οι αποφάσεις που αφορούσαν τις Πόλεις και τους Πολίτες να λαμβάνονται ουσιαστικά από την περσική διοίκηση. Οι Ίωνες, συνηθισμένοι στις δημοκρατικές διαδικασίες λήψεως αποφάσεων μέσα από την Εκκλησία του δήμου, δυσαρεστήθηκαν πολύ με την περσική πρακτική. Αν ο πρώτος λόγος που οδήγησε στην εξέγερση ήταν πολιτικός ο δεύτερος αφορούσε οικονομικά ζητήματα. Η κατάκτηση της Αιγύπτου από τους Πέρσες το 525 π.Χ., η κατάληψη των στενών του Ελλησπόντου κατά την εκστρατεία εναντίον των Σκυθών και η καταστροφή της Συβάρεως (Κάτω Ιταλία) το 510 π.Χ. οδήγησαν σε μείωση των εμπορικών σχέσεων των Ιωνικών Πόλεων με την Αίγυπτο, τον Εύξεινο Πόντο και την Δύση αντιστοίχως και, σε συνδυασμό με τον εμπορικό ανταγωνισμό των Φοινίκων, επέφεραν οικονομικό μαρασμό.

Οι Έλληνες της κυρίως Ελλάδας δεν αντιλήφθηκαν τη σημασία που είχε και για τους ίδιους η ιωνική επανάσταση και δενπρόσφεραν στους Ίωνες στρατιωτική βοήθεια. Μόνο η Αθήνα και η ευβοϊκή Ερέτρια έστειλαν από μια μικρή ναυτική δύναμη. Έτσι, το 494 π.Χ., παρά τις αρχικές επιτυχίες των Ιώνων, οι Πέρσες επικράτησαν στη ναυμαχία της Λάδης, κατέλαβαν τη Μίλητο και η ιωνική επανάσταση κατεστάλη. Το 492 π.Χ., ο Πέρσης στρατηγός Μαρδόνιος κυρίευσε τη Θάσο, τη Θράκη και τη Μακεδονία αλλά ο στόλος του καταστράφηκε από φοβερή τρικυμία στη χερσόνησο του Άθω    

 Η στρατιωτική βοήθεια που είχαν στείλει η Αθήνα και η Ερέτρια στους Ίωνες δεν είχε ξεχαστεί από τους Πέρσες. Ο βασιλιάς τους Δαρείος, ο οποίος ανήκε στη Δυναστεία των Αχαιμενιδών, αποφασισμένος να τις τιμωρήσει, έστειλε το 491 π.Χ. πρέσβεις στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις ζητώντας την αναγνώριση της περσικής κυριαρχίας. Πολλές πόλεις, κυρίως θεσσαλικές, υπέκυψαν στη αξίωση του Δαρείου ενώ οι Σπαρτιάτες και οι Αθηναίοι, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, θανάτωσαν τους κήρυκες του. Το καλοκαίρι του 490 π.Χ. ο περσικός στρατός, με αρχηγό το Δαρείο, κατέλαβαν διαδοχικά τη Ρόδο, τη Νάξο, την Κάρυστο και, μετά από πολιορκία 6 ημερών, την Ερέτρια. Στη συνέχεια ο περσικός στρατός αποβιβάστηκε στην Ανατολική Αττική, αλλά στη μάχη που ακολούθησε στο Μαραθώνα συνετρίβη από τους Αθηναίους και τους Πλαταιείς.

Την επιθυμία του Δαρείου να τιμωρήσει τους Έλληνες ανέλαβε να εκπληρώσει ο διάδοχος του Δαρείου, Ξέρξης. Αυτός κατέπνιξε ως το 484 π.Χ. τις διάφορες επαναστάσεις που ξέσπασαν στο κράτος του και άρχισε να προετοιμάζει εκστρατεία κατά της Ελλάδας. Σύμμαχοι τώρα Αθηναίοι και Σπαρτιάτες κράτησαν το κύριο βάρος του αγώνα. Την άνοιξη του 480 π.Χ. μεγάλη στρατιωτική δύναμη των Περσών ξεκίνησε από τις Σάρδεις, πέρασε τον Ελλήσποντο, προέλασε διαμέσου της Θράκης, της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, έκαμψε την αντίσταση των Ελλήνων στις Θερμοπύλες, κατέλαβε την Αττική και έφτασε σχεδόν ως τον Ισθμό της Κορίνθου 

Η μάχη των Θερμοπυλών όπως αποδείχτηκε και ιστορικά, ήταν υψίστης σημασίας για το ηθικό των Ελλήνων παρόλο που ηττήθηκαν. Η μάχη δόθηκε με ιδιαίτερη οργάνωση και στρατηγική από μέρους των Ελλήνων. Η ελληνική δύναμη με περίπου 7.000 άνδρες βάδισε βόρεια για να κλείσει τα στενά. Ο περσικός στρατός με εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες, έφθασε στα στενά αργά τον Αύγουστο ή νωρίς τον Σεπτέμβριο. Λόγω της αριθμητικής υπεροχής των Περσών, οι Έλληνες κατάφεραν να αντισταθούν συνολικά 7 μέρες (συμπεριλαμβανομένου και των 3 ημερών της μάχης), πριν η οπισθοφυλακή καταστραφεί σε μια από τις πιο γνωστές, στην ιστορία, τελευταίες στάσεις. Κατά τη διάρκεια 2 ημερών της μάχης, η μικρή δύναμη υπό την ηγεσία του Λεωνίδα Α' της Σπάρτης έκλεισε τον μόνο δρόμο, από όπου ο περσικός στρατός μπορούσε να περάσει. Μετά τη δεύτερη μέρα της μάχης, ένας ντόπιος κάτοικος ονομάτι Εφιάλτης πρόδοσε τους Έλληνες, οδηγώντας του Πέρσες στα νώτα των Ελλήνων. Φοβισμένος ότι η δύναμη του θα υπερκηρηθεί, ο Λεωνίδας αποφάσισε να διώξει το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού στρατού, και έμεινε μαζί με 300 Σπαρτιάτες, 400 Θεσπιείς και 400 Θηβαίους, από τους οποίους οι περισσότεροι σκοτώθηκαν στη μάχη 

Μνημείο προς τιμήν του Λεωνίδα

 Η ήττα όμως και η καταστροφή του στόλου τους στη ναυμαχία της Σαλαμίνας υποχρέωσε τον Ξέρξη να επιστρέψει την Ασία αφήνοντας σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις στη Θεσσαλία με αρχηγό το Μαρδόνιο ο οποίος ηττήθηκε και αυτός στη μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.) από τους Έλληνες. Ύστερα από λίγες μέρες, ο ελληνικός στόλος στη Μύκαλη της Μικράς Ασίας κατανίκησε στη θάλασσα και τη στεριά τους Πέρσες και κατέστρεψε μέρος του στόλου τους.

Ύστερα από τη μάχη της Μύκαλης οι περισσότερες Ιωνικές πόλεις επαναστάτησαν και έδιωξαν τις περσικές φρουρές. Οι Αθηναίοι, μετά την άρνηση των Σπαρτιατών να ηγηθούν πανελλήνιας συμμαχίας, ίδρυσαν την δηλιακή συμμαχία και συνέχισαν τον πόλεμο εναντίον των Περσών.

Κατά το διάστημα απελευθερώθηκαν οι Ιωνικές και πολλές θρακικές πόλεις και τα νησιά του Αιγαίου. Το σκληρό χτύπημα κατά των Περσών πέτυχε ο Κίμωνας, γιος του Μιλτιάδη, στη μάχη του Ευρυμέδοντα ποταμού (467 π.Χ.). Η δεύτερη αυτή φάση των περσικών πολέμων έληξε το 449 π.Χ. με την απελευθέρωση της Κύπρου.

Οι Περσικοί πόλεμοι πέρα από στρατιωτική σύγκρουση αποτέλεσαν επίσης σύγκρουση των δύο μεγαλύτερων πολιτισμών της εποχής: του Ελληνικού και του Περσικού. Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τις επιπτώσεις των Περσικών Πολέμων στην κοινωνία και κατ’ επέκταση τον πολιτισμό της εποχής πρέπει πρώτα να μελετήσουμε τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής τόσο από την πλευρά των Ελλήνων, και κυρίως στη Σπάρτη και την Αθήνα που ήταν οι πρωταγωνιστές των πολέμων από μέρους των Ελλήνων, όσο και από την αντίπαλη πλευρά, αυτή των Περσών. 

Χρίστος Θωμάτος 

Α2 1ου ΓΕΛ Αγίου Δημητρίου

Μάιος 2011

    Βιβλιογραφία

• Λοΐζος Ι. Δημήτρης, Η Αρχαία Ελλάδα και οι Ανατολικοί Λαοί: Από τους Σουμέριους στον Μέγα Αλέξανδρο (3000-323 π.Χ.), Αθήνα: 2001-2003
• Σακελλαρίου Μ., Δεσποτόπουλος Κ., κ.α., Ιστορία των Ελλήνων, 3^ος τόμος, «Κλασικοί Χρόνοι», Εκδόσεις Δομή
• Δρακόπουλος Βαγγέλης (επιμέλεια), Ευθυμίου Γεωργία (επιμέλεια), Επίτομο Λεξικό της Ελληνικής Ιστορίας: Πρόσωπα – Γεγονότα – Ημερομηνίες – Χάρτες – Συνθήκες,  Αθήνα: 2004, Το Βήμα
• Αικατερινίδης Γ., Αναστασιάδης Γ., κ.α.,  Νέα ΕγκυκλοΠαιδεία, τόμος 20, Θεσσαλονίκη:2006, Εκδόσεις Παιδεία/ Μάλλιαρης – Παιδεία
• Αργυράκη Ρ., Βλασσίδης Β., κ.α., Εγκυκλοπαίδεια Δομή, Ελλάδα Ι, Ιστορία – Πολιτισμός, Εκδόσεις Δομή
• Αθανασιάδης Β., Αικατερινίδης Γ., κ.α., Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 49^ος, Αμαρούσιον: 1992, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος
• Πηγές από το διαδίκτυο:
• http://8848m.wordpress.com/

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας http://www.tapantareinews.gr, για περισσότερη ενημέρωση. ⭐Εγγραφείτε - SUBSCRIBE: http://bit.ly/2lX5gsJ Website —►http://bit.ly/2lXX2k7 SOCIAL - Follow us...: Facebook...► http://bit.ly/2kjlkot