Ο Ζώσιμος

 Λαμβάνοντας αφορμή από το σχόλιο ενός αναγνώστη για το ηθικό και πολιτισμικό επίπεδο του Έλληνος λεγεωναρίου Απίωνος, από το γράμμα στο προηγούμενο post, γίνεται αναφορά σε ένα περιστατικό που παραθέτει ο Ζώσιμος.

Ο Ζώσιμος, ως Ιστορικός, έγραψε στις αρχές του 6ου αιώνα. Επί Αυτοκράτορα Αναστασίου, δηλαδή πριν τον Ιουστινιανό, όταν ακόμα οι πολυθεϊστές κινούνταν και εκφράζονταν με άνεση κατά του Χριστιανισμού. Το οποίον έκανε και ο Ζώσιμος. Ο Μ. Φώτιος, επειδή οι βυζαντινοί συντηρούσαν τα πάντα, στον φιλολογικό σχολιασμό της «Νέας Ἱστορίας» του Ζωσίμου τον αποκαλεί «ἀσεβὴ» και τις αναφορές του στον Θεοδόσιο και τον Μ. Κωνσταντίνο, «τῶν εὐσεβῶν βασιλέων διαβολαῖς». Παραταύτα παραμένει μία σεβαστή πηγή καθώς αντιγράφει από τον φερέγγυο Ευνάπιο τα γεγονότα του 4ου μ.Χ. Οπότε λαμβάνει χώρα το εξής περιστατικό:

Μετά την μάχη της Αδριανουπόλεως το 378, όπου ο Ρωμαϊκός στρατός της Ανατολής σχεδόν αποδεκατίστηκε από τους Γότθους, η παρουσία τους εντός της Αυτοκρατορίας παγιώθηκε και ισχυροποίηθηκε. Τούδε και μέχρι τον Λέοντα τον Θράκα, η γνώμη και ισχύς των Γότθων στην Ανατολή ήταν υπολογίσιμη - το λιγότερο. Ο Θεοδόσιος, ως κύριος Ανατολής και Δύσης, προσεπάθησε να προσεταιριστή, ελέγξη και υποτάξη την δύναμή τους. Το οποίον δεν φαίνεται να συγκινή τον Ζώσιμο καθώς για αυτά του καταλογίζει «ἔμφυτον μαλακίαν». Έν πάση περιπτώσει, ο Θεοδόσιος, που μπορεί να χρησιμοποίησε τους Γότθους για ίδιον όφελος και όχι αφελώς που υπαινίσεται ο Ζώσιμος, δημιούργησε από αυτούς τμήματα Φοιδεράτων. Για να αντιμετωπίση και τα έντονα περιστατικά λιποτακτών τότε που αδυνάτιζαν την Ρωμαϊκή ισχύ.

Τί ήταν αυτά τα τμήματα; Όχι επίσημος Ρωμαϊκός στρατός, με τις αμοιβές και τα προνόμια που έγινε αναφορά στο προηγούμενο post, αλλά παραπληρωματικός, απαρτιζόμενος από βαρβάρους που ανελάμβαναν τις επικίνδυνες αποστολές. Με αναγνωρισμένo το αυτό status, δηλαδή συμμετέχοντες αλλά όχι Ρωμαίοι πολίτες. Ένα από αυτά τα τμήματα Γότθων ο Θεοδόσιος διέταξε να μεταφερθή από τον Δούναβη στην Αίγυπτο· και ταυτοχρόνως τμήμα Αιγυπτίων να μεταφερθή στον Δούναβη. Όπως σχολιάστηκε, οι Ρωμαίοι μετέφεραν μονάδες στο άλλο άκρο της Αυτοκρατορίας.

Τα δύο τμήματα, λοιπόν, συναντήθηκαν στην Ελληνική Φιλαδέλφεια, στην Μ. Ασία. Και εκεί ο Ζώσιμος διαμηνύει τα εξής: κάποιος βάρβαρος Γότθος αρνήθηκε να πληρώση το αντίτιμο σε έναν έμπορο και τον απείλησε με σπαθί. Αυτός έτρεξε για βοήθεια στους εξ Αιγύπτου· οι οποίοι συγκράτησαν, προς στιγμήν, τους Γότθους απευθύνοντάς τους:

«ότι δεν ταιριάζουν τέτοιες πράξεις σε ανθρώπους που θέλουν να ζουν σύμφωνα με τους νόμους των Ρωμαίων.»

«μὴ γὰρ εἶναι τοῦτον ἔργον ἀνθρώπων κατὰ Ῥωμαίων νόμους ζῆν ἐθελόντων.»

Δηλάδή εάν θέλουν κάποτε να γίνουν Ρωμαίοι πολίτες πρέπει να σέβονται τους νόμους της πολιτείας που επιθυμούν να συμμετάσχουν. Και όχι ωσάν απολίτιστοι βάρβαροι· όπως έχει αναφερθεί, πέραν της Αυτοκρατορίας επικρατούσε το χάος κατά τον μεσαίωνα.

Τελικά έγινε συμπλοκή, και οι εξ Αιγύπτου επεκράτησαν παρότι λιγότεροι, διότι «εἴχοντο τῆς στρατηγικῆς εὐταξίας».

Πορτραίτο Ελλήνων, συζύγου με την γυναίκα του, 3ος μ.Χ, Museo Sacro, Βατικανό

PHGH Ἑλληνική Ἱστορία