Βούδας

 Θρησκευτικός ηγέτης, ιδρυτής του Βουδισμού, μιας από τις αρχαιότερες θρησκείες κι ενός από μεγαλύτερα φιλοσοφικά συστήματα του κόσμου.

Η λέξη Βούδας ή Μπούντχα (χ δασύ) στην αρχαία ινδική γλώσσα, που περιλαμβάνει τη διάλεκτο Πάλι (Pāli) και τη Σανσκριτική, σημαίνει ο «Αφυπνισμένος» ή «Φωτισμένος». Προέρχεται από τη ρίζα του ρήματος μπουντχ, που σημαίνει αφυπνίζω, φωτίζομαι και κατανοώ.^[1]

Η λέξη βούδας, συνεπώς, δεν αφορά στον συγκεκριμένο θρησκευτικό δάσκαλο που έζησε στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά ένα τύπο ανθρώπου που έφθασε σε σημείο πνευματικής επίτευξης. Ο ιστορικός Σιντάρτα Γκαουτάμα είναι απλά ένας σε μια μεγάλη ακολουθία από Βούδες, η οποία κατευθύνεται είτε προς το άχρονο παρελθόν είτε στους μακρινούς ορίζοντες του μέλλοντος. Εντούτοις ξεχώρισε —και έγινε τελικά η ηγετική μορφή του Βουδισμού— καθώς δίδαξε και σε άλλους τον τρόπο για να ακολουθήσουν την πορεία του.^[2][3] Μερικοί πιστεύουν ότι δεν ήταν παρά ένας άνθρωπος που βρήκε το μονοπάτι που τον οδήγησε τελικά στη φώτισή του και το δίδαξε στους μαθητές του. Άλλοι τον θεωρούν ως τον τελευταίο μιας σειράς από Βούδες που ήρθαν στον κόσμο για να κηρύξουν ή να αναβιώσουν την ντάρμα (στην παλική, Ντάμα), η οποία αποτελεί τη διδασκαλία ή την οδό του Βούδα. Κάποιοι άλλοι τον θεωρούν μποντισάτβα, έναν άνθρωπο που πέτυχε τη φώτιση αλλά ανέβαλε την είσοδό του στη Νιρβάνα για να βοηθήσει κι άλλους που αναζητούσαν τη φώτιση

Ο Γκοτάμα, που αναφέρεται από τους Βουδιστές ως Σακυαμούνι Βούδας δεν διεκδίκησε τη θειότητα, ούτε επιβεβαίωσε ότι ήταν ένθεος. Κατά τον Βουδισμό, Βούδας μπορεί να είναι ή να γίνει όποιος αφυπνίζεται πλήρως στην αληθινή φύση της ύπαρξης και απελευθερώνεται από τον κύκλο της γέννησης, του θανάτου και της αναγέννησης και επιτυγχάνει την κατάσταση της παντογνωσίας. Οι Βούδες δεν θεωρούνται παντοδύναμοι όπως ο Θεός του Ιουδαϊσμού ή του Χριστιανισμού. Οποιοσδήποτε μπορεί να απελευθερωθεί από την οδύνη όπως ο Γκοτάμα, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, ή κοινωνικής τάξης.^[2]

Οι αρχές με τις οποίες μπορεί να επιτύχει κανείς τη φώτιση ονομάζονται Μπουντχαντχάρμα ή απλά Ντχάρμα (Ντάρμα),^[5] που στο εννοιολογικό πλαίσιο του Βουδισμού σημαίνει νόμος, δόγμα ή αλήθεια.

Ο Βούδας υπήρξε ο ιδρυτής του Βουδισμού, μιας από τις αρχαιότερες θρησκείες κι ενός από μεγαλύτερα φιλοσοφικά συστήματα του κόσμου. Το πορτρέτο του, όπως εξάγεται από τα αρχαία κείμενα, είναι ενός ανθρώπου με μεγάλη σοφία και εξαιρετική ευσπλαχνία, που τον συγκίνησαν τα ανθρώπινα βάσανα κι έτσι αποφάσισε να απελευθερώσει τον άνθρωπο από τα δεσμά του με ένα ορθολογικό σύστημα νόησης και ορισμένο τρόπο ζωής.

Το πραγματικό όνομα του Βούδα (που σημαίνει «αφυπνισμένος» ή «φωτισμένος») είναι Σιντάρτα Γκαουτάμα και γεννήθηκε στο σημερινό Νεπάλ, τον μήνα Βεσάκ (Μάιο), μεταξύ των ετών 624 και 544 π.Χ και κατ’ αλλη εκδοχή μεταξύ των ετών 448 και 368 π.Χ. Ο πατέρας του Σουντοντάνα ήταν βασιλιάς της φυλής των Σάκια (γι’ αυτό και τον ονόμασαν και Σάκια-Μούνι, δηλαδή ο Σοφός των Σάκια). Η μητέρα του Μαχαμάγια, σύμφωνα με τους θρύλους, πριν από τη γέννηση του Βούδα, τον είδε σ’ ένα όνειρο να μπαίνει στη μήτρα της με τη μορφή ενός λευκού ελέφαντα. Όταν οι γονείς του ζήτησαν από τους Βραχμάνους (Ινδουϊστές ιερείς) να εξηγήσουν το όνειρο, αυτοί προέβλεψαν τη γέννηση ενός παιδιού που θα γινόταν αυτοκράτορας ή βούδας.

Ο νεαρός Σιντάρτα μεγάλωσε με τις ανέσεις της κοινωνικής του θέσης, αλλά όταν όλως τυχαίως γνώρισε την ανθρώπινη δυστυχία αποφάσισε σε ηλικία 29 ετών να εγκαταλείψει τα εγκόσμια και την τρυφηλή ζωή και να ασκητεύσει, προκειμένου να αναζητήσει την Αλήθεια, που δεν την έβρισκε στις ινδουϊστικές διδασκαλίες.

Περιπλανήθηκε για πολλά χρόνια και μελέτησε υπό την καθοδήγηση σοφών δασκάλων, προκειμένου να βρει λύσεις στα δεινά της ανθρώπινης ύπαρξης. Αποφάσισε να απομονωθεί στην περιοχή Μποντγκαγιά της Ινδίας και κάτω από ένα δέντρο άρχισε να διαλογίζεται. Ύστερα από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα βίωσε τη Φώτιση, που συνίσταται στη συνειδητοποίηση της ψευδαίσθησης της πραγματικότητας και της υπέρβασης του εγώ, και έγινε Βούδας, δηλαδή αφυπνισμένος ή φωτισμένος.

Από το σημείο αυτό ο Βούδας άρχισε να κηρύσσει την εμπειρία του, την οποία μετεξέλιξε σε διδασκαλία. Πρώτα επισκέφθηκε το γειτονικό Σαρνάθ, όπου μύησε τους παλιούς συντρόφους του στις αλήθειες που ανακάλυψε και στη συνέχεια τους έστειλε να διδάξουν τον λόγο του σε όλη την Ινδία.

Η διδασκαλία του Βούδα

Σε γενικές γραμμές ο Βούδας δίδαξε ότι δεν υπάρχει θεός, αλλά ο άνθρωπος θα πρέπει μόνος του να σώσει τον εαυτό του, εξαφανίζοντας τις επιθυμίες του. Δεν παραδεχόταν τις προσευχές, τις θυσίες και την ύπαρξη ιερέων. Αργότερα, όμως, αναγνωρίστηκε από τους πιστούς του ως θεός με όλα τα συνακόλουθα.

Οι κατά Βούδα «Τέσσερις Ευγενείς Αλήθειες», όπως ονομάστηκαν, είναι:

• Η ζωή είναι εφήμερη, γεμάτη πόνους και δυστυχία.
• Η πηγή του πόνου και της δυστυχίας είναι μέσα μας, στην παθιασμένη αναζήτηση της επιθυμίας.
• Καταργώντας την παθιασμένη επιθυμία, ο πόνος παύει να υφίσταται.
• Η εξάλειψη της επιθυμίας είναι το αποτέλεσμα ενός μεθοδικού δρόμου ή μονοπατιού που θα πρέπει να ακολουθηθεί. Ονομάζεται Οκταπλός Δρόμος ή Οκταπλό Μονοπάτι (επειδή περιέχει οκτώ σημεία: να βλέπει κάποιος σωστά, να σκέφτεται σωστά, να ζει σωστά, να καταβάλλει τη σωστή προσπάθεια σε κάθε έκφανση της ζωής, να δείχνει τη σωστή προσοχή και να διαλογίζεται σωστά) που οδηγεί στη Νιρβάνα, την απόλυτη μακαριότητα, απαλλαγμένη από κάθε επιθυμία.

Ο Βούδας συνέχισε να διδάσκει και να αποκτά πολλούς οπαδούς μέχρι τα 80 του χρόνια, οπότε αρρώστησε βαριά και πέθανε. Τα λόγια του καταταγράφηκαν από τους μαθητές και τους πιστούς του, καθώς και ο βίος του, μαζί με ένα πλήθος από θρύλους. Τα κείμενα αυτά, χωρισμένα σε τρία μέρη, «Τα Τρία Καλάθια» ή «Τριπλός Κανόνας», αποτελούν τη γραπτή θεμελίωση του Βουδισμού. Σήμερα ο Βουδισμός είναι η τέταρτη πιο διαδεδομένη θρησκεία στον κόσμο με 500 εκατομμύρια πιστούς, κυρίως στην Ανατολική Ασία.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/2305

αποφθέγματα του Βούδα