ΟΙ γέφυρες ενώνουν ανθρώπους, πόλεις και κράτη

 

Η Ανατολία είναι μια γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης… Μια εξαιρετικής ομορφιάς γέφυρα που χρησιμοποιούν όσοι έρχονται από την Ανατολή για να πάνε στη Δύση, και όσοι έρχονται από τη Δύση για να πάνε στην Ανατολή… Μαζί με τους πολιτισμούς, από τη γέφυρα αυτή κατά τη διάρκεια των αιώνων περνάει και μια ολόκληρη ιστορία… Διαδραματίζει ρόλο γέφυρας για χιλιετίες όχι πάνω από έναν ποταμό, αλλά μεταξύ δυο ηπείρων.

Από την αρχαιότητα, οι γέφυρες ενώνουν ανθρώπους, πόλεις και κράτη… Είναι μάρτυρες τόσων και τόσων πολέμων, χωρισμών και σμιξιμάτων πάνω από ποτάμια που ρέουν ήρεμα ή με μεγάλη ταχύτητα… Χρησιμοποιούνται για ασφαλή διέλευση από ποταμούς που ρέουν με ορμή, από πολύ πλατιά ποτάμια και κοιλάδες. Η Ανατολία είναι γεμάτη με τα ομορφότερα παραδείγματα γεφυρών που είναι βουβοί μάρτυρες του χρόνου.

Αν ζεις μαζί με το νερό και αν εξαρτιέσαι από αυτό, τότε από τις προϊστορικές εποχές έχεις ανάγκη μια κατασκευή, τη γέφυρα… Οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν κορμούς δέντρων ή κισσούς για να διαβούν τα ποτάμια και τις κοιλάδες. Αλλά αυτή η μέθοδος δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε κάθε ποτάμι ή σε κάθε κοιλάδα, απαιτούνταν μια διαφορετική λύση. Οι άνθρωποι χρησιμοποιήσαν βράχους ή δέντρα ως κολόνες και επωφελούμενοι από τις ίνες των δέντρων κατασκεύασαν πρωτόγονες κρεμαστές γέφυρες. Με τον καιρό άρχισαν να χρησιμοποιούν αλυσίδες αντί για τις ίνες των δέντρων και πιο μετά συρματόσχοινα…  Επειδή οι ξύλινες γέφυρες δεν ήταν πολύ ανθεκτικές, άρχισαν να χτίζουν πέτρινες γέφυρες και αργότερα γέφυρες από σκυρόδεμα, σίδερο ή χάλυβα. Οι γέφυρες είναι κατασκευές μέσω των οποίων μπορούμε να παρατηρήσουμε την εξέλιξη της ανθρωπότητας στην τεχνολογία και την επιστήμη.

Οι πηγές λένε ότι οι πρώτες γέφυρες κατασκευάστηκαν στην Κίνα, ωστόσο δεν έχει βρεθεί κάτι που να το αποδεικνύει. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η αρχαιότερη γνωστή γέφυρα στον κόσμο θεωρείται ότι κατασκευάστηκε από τους Σουμέριους. Ερείπια αυτής της γέφυρας ηλικίας 5.000 ετών έχουν βρεθεί στο Ιράκ. Οι Σουμέριοι ήταν επίσης οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τοξωτές γέφυρες για να μπορέσουν να υπερβούν πλατιά ανοίγματα… Ωστόσο οι Σουμέριοι δεν ήταν τόσο επιτυχημένοι σε αυτό το θέμα. Εκείνοι που κατάφεραν να λύσουν το σημαντικό πρόβλημα που αφορούσε την στατική και να χτίσουν πέτρινες τοξωτές γέφυρες ήταν οι μηχανικοί της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ορισμένες από αυτές εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται. Οι κυριότερες στην Ανατολία είναι το Taşköprü (Πετρογέφυρα) στην Αδάνα, το Kervan Köprüsü (Γέφυρα Καραβανιού) στην Ίζμιρ και η Γέφυρα Τζέντερε στο Αντιγιαμάν. Παράλληλα, οι γέφυρες αυτές είναι τα αρχαιότερα παραδείγματα της ρωμαϊκής περιόδου σε όλο τον κόσμο.

Παλιά, οι γέφυρες χρησιμοποιούνταν για να περάσει ο κόσμος από τη μια πλευρά στην άλλη, με την πάροδο του χρόνου όμως άρχισαν να χρησιμοποιούνται για εμπορικούς και στρατιωτικούς σκοπούς. Οι εφευρέσεις και οι ανακαλύψεις που έγιναν τον 18ο αιώνα άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό τη ζωή μας και τη διευκόλυνε. Τότε οι γέφυρες άρχισαν να κατασκευάζονται από ξύλο. Με την αύξηση της παραγωγής σιδήρου μετά τη βιομηχανική επανάσταση, καθίσταται δυνατή η κατασκευή σιδερένιων γεφυρών. Αρχίζουν να κατασκευάζονται πολύ μεγαλύτερες και ανθεκτικότερες γέφυρες. Σήμερα είναι αρκετά εύκολη η οικοδόμηση μεγαλύτερων σε μήκος, πλάτος ή ύψος γεφυρών. Διότι τα υλικά, η τεχνολογία και οι γνώσεις έχουν εξελιχθεί πάρα πολύ.

Στην Ανατολία υπάρχει μεγάλος αριθμός γεφυρών της ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου. Όταν οι Τούρκοι κατέστησαν πατρίδα τους την Ανατολία, ο αριθμός των γεφυρών αυξήθηκε σημαντικά. Οι Τούρκοι έχτισαν εξαιρετικές γέφυρες πρώτα στην Ανατολική και ύστερα στην Κεντρική Ανατολία. Μια από αυτές είναι η γέφυρα Μαλαμπαντί… Είναι μια από τις γέφυρες με το μεγαλύτερο άνοιγμα τόξου στον κόσμο. Το τόξο της γέφυρας Μαλαμπαντί έχει μήκος 39 μέτρα. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα για να μπορέσετε να καταλάβετε πόσο μεγάλο είναι αυτό το άνοιγμα. Ο τρούλος διαμέτρου 27 μέτρων του Τζαμιού Σουλεϊμάνιγιε το οποίο ο Μιμάρ Σινάν αποκαλούσε έργο της «εποχής που ήταν κάλφας», χωράει άνετα σε αυτό το τόξο!

Η Γέφυρα Μαλαμπαντί είναι από τις πιο μεγαλοπρεπείς μνημειώδεις γέφυρες της Τουρκίας… Η γέφυρα που έχτισαν οι Αρτουκίδες βρίσκεται στο Σίλβαν του Ντιγιαρμπακίρ, πάνω από το ποτάμι Μπάτμαν. Έχει δυο δωμάτια για τους ταξιδιώτες. Δηλαδή η γέφυρα δεν ήταν μόνο για να περάσουν οι άνθρωποι στην απέναντι πλευρά, είχε χτιστεί για να φιλοξενήσει και ταξιδιώτες. Στέκεται όρθια εδώ και 900 χρόνια. Έχουν γραφτεί και τραγούδια για τη Γέφυρα Μαλαμπαντί που βρίσκεται στον Προσωρινό Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Κατά την οθωμανική περίοδο η σημασία των γεφυρών έγινε μεγαλύτερη. Τα οθωμανικά στρατεύματα εκστράτευαν συχνά επειδή στόχος ήταν η επέκταση της αυτοκρατορίας μέσω κατακτήσεων. Όταν συναντούσαν ένα ποτάμι, έχτιζαν γέφυρες για να υπερβούν το υδάτινο εμπόδιο. Κατά την εκστρατεία του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α’ του Νομοθέτη στη Μολδαβία ο στρατός έπρεπε να διαβεί τον ποταμό Προύθο. Ένας μηχανικός που βρισκόταν ανάμεσα στους Γενίτσαρους κατασκεύασε μέσα σε 13 μέρες μια αρκετά ανθεκτική γέφυρα πάνω σε ολισθηρό έδαφος. Οι στρατιώτες και τα βαρέα όπλα του οθωμανικού στρατού πέρασαν από αυτήν την γέφυρα η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην επιτυχή έκβαση της εκστρατείας. Ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν προήγαγε τον αρχιτέκτονα της γέφυρας σε επικεφαλής αρχιτέκτονα. Αν και τα κτίσματα που έχτισε μέχρι τότε παρέμεναν σχεδόν άγνωστα, από εκείνη την ημέρα και έπειτα ο αρχιτέκτονας αυτός μετατράπηκε σε θρύλο. Πρόκειται για τον Μιμάρ Σινάν!

Είναι ένας άνθρωπος που άφησε το σημάδι του όχι μόνο στην τουρκική αλλά και στην παγκόσμια αρχιτεκτονική… Θεωρείται αρχιτεκτονική ιδιοφυΐα… Ο  Λε Κορμπυζιέ, ένας από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες του 20ου αιώνα, τον χαρακτηρίζει ως «έναν από τους δυο αρχιτέκτονες στην Ιστορία που έχουν κατανοήσει πλήρως τον χώρο»… Αν και είναι περισσότερο γνωστός για τα τζαμιά που έχει κατασκευάσει, ο Μιμάρ Σινάν έχει χτίσει πάνω από 400 κατασκευές σε 16 διαφορετικούς τύπους κτισμάτων. Από αυτούς τους 16 διαφορετικούς τύπους κατασκευών σημαντικό μέρος καταλαμβάνουν οι γέφυρες που αποτελούν παραδείγματα πολιτικής μηχανικής. Πριν από τον Μιμάρ Σινάν από τις γέφυρες περνούσαν άνθρωποι και ζώα και κάπου κάπου άμαξες που έσερναν άλογα, δεν ήταν ικανές να αντέξουν μεγάλο βάρος. Ο Μιμάρ Σινάν ήταν ο πρώτος που κατασκεύασε γέφυρες ικανές να αντέξουν τα βαριά κανόνια του οθωμανικού στρατού.

Η Γέφυρα Κανουνί Σουλτάν Σουλεϊμάν πάνω από τη λίμνη Μπουγιούκ Τσεκμετζέ στην Ιστάνμπουλ είναι ένα από τα σημαντικότερα κτίσματα του Μιμάρ Σινάν…  Ο Σινάν κατασκεύασε τέσσερις ξεχωριστές γέφυρες για να καταστεί δυνατή η διάβαση από το σημείο όπου η λίμνη συνδέεται με τη θάλασσα. Είναι η πιο αριστουργηματική γέφυρα που έχω κατασκευάσει, έχει πει. Η Γέφυρα Σινανλί στο Κιρκλάρελι που χαρακτηρίζεται μνημειώδης είναι η γέφυρα με το μεγαλύτερο άνοιγμα τόξου που έχει χτίσει ο Μιμάρ Σινάν.

Αυτήν την εβδομάδα μπορεί να μιλάμε για γέφυρες αλλά δεν γίνεται να μην αναφέρουμε ένα άλλο κτίσμα που κατασκεύασε ο Σινάν και έχει σχέση με το νερό. Πρόκειται για το Υδραγωγείο Μάγλοβα. Αυτό το εντυπωσιακό υδραγωγείο πάνω από το ποτάμι Αλημπέη στο Κεμέρμπουργκαζ είναι ένα από τα αριστουργήματα των παγκοσμίων κτισμάτων που αφορούν το νερό. Ο Μιμάρ Σινάν στήριξε με πυραμιδοειδή αντιστηρίγματα αυτό το υδραγωγείο με τη διώροφη τοξοστοιχία που έχει μήκος 36 μέτρα για να το προστατεύσει από τις πλημμύρες. Αυτό η ιδιότητα του το καθιστά μοναδικό στον κόσμο. Οι ειδικοί λένε ότι ακόμα και αν δεν κατασκεύαζε τα τζαμιά για τα οποία φημίζεται, ο Μιμάρ Σινάν θα ήταν γνωστός για το Υδραγωγείο Μάγλοβα.

Με τη βαθιά γνώση της γεωλογίας, της μηχανικής του εδάφους και της στατικής ο Μιμάρ Σινάν λάμβανε προφυλάξεις κατά των σεισμών και έκανε ακριβείς υπολογισμούς για την κυκλοφορία του αέρα εντός των τζαμιών καθώς επίσης και για τη θέρμανση τους. Ένα άλλο πράγμα που λάμβανε υπόψη ήταν η ακουστική, ενώ με τις ικανότητες του στην υδραυλική μας εκπλήσσει… Αρχιτέκτονες και μηχανικοί από όλο τον κόσμο εξετάζουν τα έργα του, θαυμάζουν τη λεπτότητα στο σχεδιασμό και την τελειότητα στους υπολογισμούς του και προσπαθούν να καταλάβουν πως ο Σινάν κατάφερε να τα κατασκευάσει με τη γνώση εκείνης της περιόδου, δηλαδή πριν από 500 χρόνια…

Σύμφωνα με ορισμένες πηγές η Γέφυρα Uzunköprü στην Εντίρνε είναι η μεγαλύτερη σε μήκος λίθινη γέφυρα στον κόσμο… Η Γέφυρα Çifte πάνω στα άγρια ποτάμια της Μαύρης Θάλασσας ενώνει τις δυο πλευρές της… Η Γέφυρα Tekgöz είναι η πρώτη γέφυρα που έχτισαν οι Σελτζούκοι της Ανατολίας πάνω από το ποτάμι Kızılırmak. Σε όποια πόλη και αν πάτε στην Ανατολία θα συναντήσετε οπωσδήποτε μια γέφυρα. Κάποιες μικρές, κάποιες μεγάλες και κάποιες άλλες επιβλητικές!

Οι γέφυρες είναι παραδείγματα πολιτικής μηχανικής που αποκαλύπτουν την τεχνολογία της εποχής που χτίστηκαν. Αλλά το καθήκον τους δεν είναι να επιτρέπουν τη διάβαση ανθρώπων ή οχημάτων, είναι παράλληλα ο σύνδεσμος μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. Αυτήν την εβδομάδα μιλήσαμε για τις γέφυρες στην Ανατολία και τον Μιμάρ Σινάν που θαυμάζει όλος ο κόσμος.

ΠΗΓΗ https://www.trt.net.tr/greek/nero-kai-po

Με πολύ μεράκι αλλά και υπομονή συνεχίζουμε την προσπάθεια μας .Αθόρυβα …σιγά σιγά με πολύ   υπομονή αλλά και διάθεση προχωράμε 

Στόχος μας παραμένει να αρθρογραφούν οι πολίτες σε αθρα με   θέματα πολιτισμού   που  επιλέξουν

Το όνομα και επώνυμο αλλά η ευπρέπεια των άρθρων είναι απαραίτητα .Η διεύθυνση μας για επιστολές Άρθρα είναι   zantedanias@gmail.com 

Όπως έχουμε από την αρχή της προσπάθεια μας αναφέρει θα αναρτώνται μετά από έγκριση μας

Σας ευχαριστούμε από καρδιας

Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους ο οποίος φέρει και την ευθύνη των γραφομένων και δε συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας

https://www.youtube.com/channel/UC0wk2ge3sheyTkgpAkeBang