Πάτρα: Το έγκλημα που έγινε μυθιστόρημα

Σ' ένα έγκλημα που συγκλόνισε την Πάτρα της δεκαετίας του '80 βασίστηκε το βιβλίο «Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο» του πατρινού λογοτέχνη Κώστα Λογαρά. Τη θέση του Γιάννη -που έρχεται από το παρελθόν- καταλαμβάνει ο Μαρίνος (ο πρωταγωνιστής-θύτης του μυθιστορήματος), ενώ στη θέση του μυθιστορηματικού Στρατή βρίσκεται ο 15χρονος Βαγγέλης, τρόφιμος του Σκαγιοπουλείου ιδρύματος.

Για την υπόλοιπη Ελλάδα, εκτός της Πάτρας, η στυγερή δολοφονία του ανήλικου τροφίμου του ιδρύματος ήταν εν πολλοίς ένα από εκείνα τα συμβάντα που έχουν καταγραφεί στα βιβλία των αστυνομικών συμβάντων. Αντιθέτως, για τους πατρινούς αναγνώστες του τοπικού Τύπου ήταν το ρεπορτάζ που «ρουφήχτηκε» μέχρι και την τελευταία λέξη του όσες μέρες κι αν φιλοξενήθηκε κάτω από τον κεντρικό τίτλο των εφημερίδων.

Το έγκλημα διαπράχθηκε τις νυχτερινές ώρες του Ευαγγελισμού. Θύμα ήταν ο 15χρονος τρόφιμος του Σκαγιοπουλείου, ο μικρός Βαγγέλης, που καταγόταν από τη Μεγάλη Χώρα Αγρινίου. Το πτώμα του είχε βρεθεί στις 6.30 το πρωί στον πεζοδρόμιο της Δημητρίου Υψηλάντου, κοντά στη διασταύρωση με την οδό Ναυαρίνου, από περαστικούς. Οι τελευταίοι ειδοποίησαν την Αστυνομία, αφού προηγουμένως διαπίστωσαν ότι μέσα στον τυλιγμένο με κουβέρτες και δεμένο με υφασμάτινες λωρίδες σωρό, υπήρχε το νεκρό αγόρι.Το σώμα του ήταν βουτηγμένο στα αίματα από τις δέκα μαχαιριές που είχε δεχθεί. Πέρασαν λίγα 24ωρα μέχρι να φτάσει η Αστυνομία στα χνάρια του 22χρονου Γιάννη, με τον οποίο ο έφηβος διατηρούσε φιλική σχέση. «Ενιωσα ξαφνικά την ανάγκη να του κάνω κακό, να τον κάνω να πονέσει» διαβάζουμε τα λόγια του δολοφόνου από τα δημοσιεύματα της εποχής. Το θύμα είχε ζητήσει άδεια από τον υπάλληλο υπηρεσίας του Σκαγιοπουλείου να πάει σινεμά λόγω της ονομαστικής γιορτής του. Με τον Γιάννη συναντήθηκαν σε καφενείο των Υψηλών Αλωνίων, όπως και οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος. Ο σεσημασμένος δράστης είπε ότι αισθάνθηκε αδιαθεσία και έφυγε για το σπίτι του. Ισχυρίστηκε τότε στους αστυνομικούς ότι ο 15χρονος ζήτησε να τον ακολουθήσει και να μείνει μαζί του μέχρι την ώρα που θα έπρεπε να επιστρέψει στο ίδρυμα. Ακολούθησε το κακό που σφράγισε την μοίρα και των δύο ανθρώπων.

Μετά την δολοφονία, ο Γιάννης συσκεύασε το πτώμα και το μετέφερε σε απόσταση μόλις 25 μέτρων από το σπίτι του. Στη συνέχεια επέστρεψε στο σπίτι του, «πήρε το μπουφάν και τα παπούτσια του θύματος και τα εγκατέλειψε στη διασταύρωση των οδών Παπαφλέσσα και Κορίνθου», απ' όπου τα παρέλαβε απορριμματοφόρο του δήμου.

Το στυγερό φονικό προκάλεσε κοινωνική αναστάτωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η προγραμματισμένη -πρώτη- αναπαράσταση του εγκλήματος αναβλήθηκε, καθώς είχε συγκεντρωθεί πλήθος πολιτών στο σημείο, απειλώντας να λιντσάρει τον δολοφόνο.

Υποσημειώσεις και σχόλια...

Οπως και στο μυθιστόρημα του Κ. Λογαρά, ο δράστης αναζητάει την αυτοκαθάρση. Στην πραγματική ζωή, ο Γιάννης αποφυλακίζεται 14 χρόνια μετά από το έγκλημα που διέπραξε. Στον χρόνο που μεσολάβησε μέχρι να βρει την προσωπική του «λύτρωση» προσπάθησε να επανενταχθεί στην κοινωνία. Ομως το βαρύ φορτίο που κουβαλούσε, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία ενός συστήματος που δεν θα τον κρατούσε στο περιθώριο, οδήγησε στη λύση που ο ίδιος επέλεξε να δώσει. Οπως συμβαίνει και στις σελίδες του βιβλίου του πατρινού λογοτέχνη.

Η αναζήτηση των στοιχείων του εγκλήματος που συγκλόνισε την Πάτρα μάς υποχρέωσε να απευθυνθούμε για βοήθεια στον συγγραφέα. Ο τρόπος που εργάστηκε για τη συγκέντρωση των στοιχείων, αλλά και η επεξεργασία τους είναι εντυπωσιακός. Στα χέρια μας έφτασαν -και τον ευχαριστούμε για την συνεργασία- τα αντίγραφα των εφημερίδων της εποχής, που συνέλεξε με προσωπικό κόπο για να παρακολουθήσει τη λεπτή γραμμή ζωής των ηρώων του εγκλήματος, αλλά και των μυθιστορηματικών ηρώων που εμπνεύστηκε.

Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι κρατήσαμε στα χέρια μας το πρωτογενές υλικό που συγκέντρωσε ο Κ. Λογαράς αφενός, αλλά κυρίως η επεξεργασία των στοιχείων του αστυνομικού ρεπορτάζ της εποχής. Υποσημειώσεις, σχόλια και ημερομηνίες… Γραμμένα πάνω σε αντίγραφα και πρωτότυπα εφημερίδων, και ταξινομημένα με τρόπο που δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι ο συγγραφέας τα μελέτησε βασανιστικά, για να αντλήσει τα χωρία εκείνα που ήταν χρήσιμα για το έργο του. Κατά μία έννοια, αυτή η εργασία που έκανε ο Κ. Λογαράς συγγενεύει με την ερευνητική δημοσιογραφία, η οποία δοκιμάζεται όπως δοκιμάζεται από την κρίση και η κοινωνία που περιγράφει στο βιβλίο του.