ΑΜΦΙΠΟΛΗ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ : ΣΧΕΣΗ ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ

Με αφορμή την πρόσφατη ενασχόληση με το επίγραμμα του Καλλίμαχου, διαπίστώθηκε ότι ο ποιητής αναφέρεται σε κάποιον Ήρωα στην Αμφίπολη που απεικονίζεται σε ένα αγαλμάτιο συνοδεία ξίφους και όφεος.

Μάλιστα ο ήρωας φαίνεται στα μάτια του ποιητή να είναι λυπημενος επειδή του λείπει το άλογο του. Η δε σύνθεση αυτή φαίνεται να κοσμούσε την είσοδο κάποιας οικίας. [2]

Οι Θράκες κάτοικοι της Αμφίπολης συνήθιζαν να έχουν στην είσοδο των σπιτιών τους (επί προθύρω) ανάλογες παραστάσεις του Ήρωα Ιππέα για θρησκευτικούς λόγους προστασίας.

Είναι γνωστή αρχαιοελληνική συνήθεια να τοποθετούνται στις εισόδους των σπιτιών οι προστάτιδες θεότητες.

Έτσι π.χ. οι Αθηναίοι είχαν Ερμές εν ιδιοις προθύροις (Θουκ. 6.27), ο αριστοφανικός Βδελυκλέων είχε τον Αγυιεα (Αριστοφ. Σφ. 875), οι Θράκες τους Ήρωες. [2].

Ανατρέχοντας στις φιλολογικές αναλύσεις του ανωτέρω επιγράμματος, που έχει απασχολήσει τους φιλολόγους, τουλάχιστον τα τελευταία 100 χρόνια, έγινε αντιληπτή μια ειδική σχέση του εν λόγω Θράκα Ηρωα με τον Δαίμονα- Ήρωα της Πτολεμαικής Αλεξάνδρειας. [1, 3]


Οι κάτοικοι της Αλεξάνδρειας από την άλλη, συνήθιζαν να λατρεύουν τον Ήρωα Αγαθό Δαίμονα που τους απάλλαξε από την παρουσία ενός μεγάλου Όφεως που ταλαιπωρούσε την Πόλη τους όταν πρωτοιδρύθηκε.

Ο Ήρωας αυτός δεν ήταν άλλος από τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος σκότωσε τον "καταραμένο όφι" σε μια περιοχή έξω από τα τείχη της Αλεξάνδριας.

Μάλιστα, κάθε χρόνο την περίοδο της εορτής του Ήρωα, άκακα φιδάκια κατέκλυζαν την πόλη και τα σπίτια της Αλεξάνδρειας.

Ο Αγαθός Δαίμονας λοιπόν ήταν μια βασική θεότητα των Αλεξανδρινών που αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας τους, αφου θεωρούνταν προστάτης της κάθε οικογένειας - οικείας.

Ακριβώς όπως και ο Δαίμων - Genius των Ρωμαίων προστάτευε κάθε σπίτι Ρωμαίου. Επίσης η λατρεία του Αγαθού Δαίμονα ήταν συνδεδεμένη με την ίδρυση της πόλεως της Αλεξάνδρειας καθώς και με τον Ιδρυτή της.


Οι Φιλόλογοι αποδίδουν την σχέση αυτή μεταξύ του Ήρωα της Αμφίπολης και της ανάλογης λατρείας του στην Αλεξάνδρεια, στις έντονες πολιτισμικές ζυμώσεις που ακολούθησαν της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. [2]


Το ερώτημα είναι ποια είναι η κατεύθυνση αυτής της σχέσης: Η λατρεία του " Ήρωα - Αγαθο Δαίμονα - Αλέξανδρου" ξεκίνησε από την Αμφίπολη και κατέληξε στην Αλεξάνδρεια όπου και παγιώθηκε ή αντίθετα? ή παράλληλα?