ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΣΤΗΝ ΙΜΕΡΑ
ΣΙΚΕΛΙΑ
480 π.Χ.
Διόδωρου Σικελιώτη
Βιβλιοθήκης Ιστορικής - Βίβλος Ενδεκάτη
Αρκετά περιγράψαμε τα όσα έγιναν στην Ευρώπη, τώρα ας μεταφέρουμε τη διήγησή μας στις πράξεις των άλλων λαών. Οι Καρχηδόνιοι, έχοντας συμφωνήσει με τους Πέρσες να προσπαθήσουν την ίδια εποχή να καταβάλουν τους Έλληνες της Σικελίας, έκαναν μεγάλες προπαρασκευές ως προς τα χρειώδη του πολέμου. Όταν ετοιμάστηκαν τα πάντα όπως έπρεπε, εξέλεξαν στρατηγό τον Αμίλκα, προτιμώντας τον άνθρωπο που εκτιμούσαν περισσότερο. Αυτός, αφού παρέλαβε μεγάλες δυνάμεις πεζικού και ναυτικού, απέπλευσε από την Καρχηδόνα, έχοντας δύναμη πεζικού όχι μικρότερη από τριακόσιες χιλιάδες άντρες και περισσότερα από διακόσια πολεμικά πλοία, χώρια το πλήθος των φορτηγών πλοίων που μετέφεραν τα εφόδια, τα οποία ήταν πάνω από τρεις χιλιάδες. Αυτός λοιπόν, αφού διέσχισε το Λιβυκό πέλαγος, έπεσε σε τρικυμία και έχασε τα πλοία που μετέφεραν τους ιππείς και τα άρματα. Όταν κατέπλευσε στη Σικελία, στο λιμάνι του Πανόρμου είπε ότι είχε τελειώσει με τον πόλεμο, γιατί είχε φοβηθεί πως η θάλασσα θα έσωζε τους Σικελιώτες από τους κινδύνους της μάχης.
Αφού ξεκούρασε για τρεις μέρες τους στρατιώτες και διόρθωσε τις ζημιές που είχαν προκληθεί από την τρικυμία, προχώρησε με τη δύναμη του προς την Ιμέρα, με το ναυτικό να πλέει παράλληλα. Μόλις έφτασε κοντά στην πόλη που προαναφέραμε, έστησε δυο στρατόπεδα, το ένα για το πεζικό και το άλλο για το ναυτικό. Τράβηξε όλα τα πολεμικά πλοία στην ξηρά και τα περιέβαλε με βαθιά τάφρο και ξύλινο τείχος, ενώ το στρατόπεδο του πεζικού το οχύρωσε στήνοντάς το απέναντι από την πόλη και εκτείνοντας το από το περιτείχισμα του στρατοπέδου του ναυτικού μέχρι τους λόφους που βρίσκονταν από πάνω. Έχοντας καταλάβει όλη γενικά τη δυτική πλευρά, έβγαλε τα εφόδια από τα φορτηγά πλοία και εξαπέστειλε αμέσως όλα τα πλοία, με την εντολή να φέρουν σιτάρι και άλλα εφόδια από τη Λιβύη και τη Σαρδηνία. Ο ίδιος, παίρνοντας μαζί του τους άριστους από τους στρατιώτες, βάδισε στην πόλη, όπου τρέποντας σε φυγή εκείνους που βγήκαν εναντίον του και σκοτώνοντας πολλούς, τρομοκράτησε τους κατοίκους της πόλης. Έτσι, ο Θήρων, ο ηγεμόνας των Ακραγαντίνων, που με αρκετή δύναμη φρουρούσε από κοντά την Ιμέρα, φοβήθηκε κι έστειλε μήνυμα στις Συρακούσες, ζητώντας από τον Γέλωνα να έρθει τάχιστα σε βοήθεια.
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΛΙΓΜΩΝ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ
21. Ο Γέλων, που είχε επίσης ετοιμάσει το στρατό του, μόλις πληροφορήθηκε τους φόβους των κατοίκων της Ιμέρας, πήρε γρήγορα το στρατό του από τις Συρακούσες, έχοντας όχι λιγότερους από πενήντα χιλιάδες πεζούς και πάνω από πέντε χιλιάδες ιππείς. Έχοντας καλύψει με ταχύτητα την απόσταση, όταν πλησίασε την πόλη των Ιμεραίων, έκανε αυτούς που προηγουμένως είχαν τρομοκρατηθεί από τις δυνάμεις των Καρχηδονίων να πάρουν θάρρος. Διότι έστησε στρατόπεδο κατάλληλο για τους τόπους που περιέβαλαν την πόλη, το οχύρωσε με βαθιά τάφρο και το περιέβαλε με χαράκωμα, και έστειλε όλους τους ιππείς εναντίον εχθρών που τριγυρνούσαν στην περιοχή και επιδίδονταν σε λεηλασίες. Οι ιππείς, που εμφανίστηκαν αναπάντεχα σ’ όσους ήταν διεσπαρμένοι στην ύπαιθρο, έπιασαν τόσους αιχμαλώτους όσους μπορούσε να πάρει ο καθένας.
Ελληνική θωράκιση του 4ου αι. από τον Κρότωνα της Μ.Ελλάδος
Όταν οδηγήθηκαν μέσα στην πόλη περισσότεροι από δέκα χιλιάδες αιχμάλωτοι, ο Γέλων έτυχε μεγάλης αποδοχής και οι κάτοικοι της Ιμέρας άρχισαν να μην υπολογίζουν τους εχθρούς. Στη συνέχεια, όλες τις πύλες που οι άντρες του Θήρωνα είχαν προηγουμένως χτίσει λόγω φόβου, ο Γέλων αντίθετα τις άνοιξε, περιφρονώντας του αντιπάλους, και κατασκεύασε μάλιστα και άλλες, εκτός από τις υπάρχουσες, οι οποίες μπορεί να του ήταν χρήσιμες σε κατεπείγουσα ανάγκη. Γενικά, ο Γέλων, που υπερείχε σε στρατηγική ικανότητα και οξύνοια, άρχισε αμέσως να αναζητάει με ποιο τρόπο θα μπορούσε, ακίνδυνα, να νικήσει με πολεμικό τέχνασμα του βαρβάρους και να καταστρέψει εντελώς τη δύναμή τους. Στην εφευρετικότητά του συνέβαλε πολύ και η τύχη, ένεκα της παρακάτω περίστασης.
Ο Γέλων είχε αποφασίσει να κάψει τα πλοία των εχθρών, ενώ λοιπόν ο Αμίλκας βρισκόταν στο ναυτικό στρατόπεδο, ετοιμάζοντας μεγαλόπρεπη θυσία στον Ποσειδώνα, έφτασαν ιππείς από την ύπαιθρο που έφεραν στον Γέλωνα ένα γραμματοκομιστή που μετέφερε επιστολές από τους Σελινούντιους, στις οποίες ήταν γραμμένο ότι θα έστελναν τους ιππείς την ημέρα που τους είχε γράψει ο Αμίλκας να τους στείλουν. Μια που εκείνη η ημέρα ήταν αυτή κατά την οποία ο Αμίλκας επρόκειτο να τελέσει τη θυσία, εκείνη την ίδια μέρα ο Γέλων έστειλε δικούς του ιππείς, οι οποίοι είχαν πάρει εντολή να κάνουν το γύρο των κοντινών περιοχών και να φτάσουν με το ξημέρωμα στο ναυτικό στρατόπεδο, σαν να ήταν οι Σελινούντιοι σύμμαχοι, και αφού βρεθούν μέσα από το ξύλινο τείχος, να σκοτώσουν τον Αμίλκα και να κάψουν τα πλοία. Έστειλε επίσης και σκοπούς στους λόφους πάνω απ’ την πόλη, τους οποίους πρόσταξε, μόλις δουν τους ιππείς να έχουν περάσει μέσα από το τείχος, να σηκώσουν το συμφωνημένο σημάδι. Ο ίδιος, έχοντας παρατάξει από ξημέρωμα το στρατό του, περίμενε το σήμα που Θα δινόταν από τους σκοπούς.
Οι αρχηγοί των Φοινίκων που βρίσκονταν στο στρατόπεδο, βγάζοντας πρώτα τους στρατιώτες τους, αντιμετώπισαν τους Σικελιώτες συνάπτοντας μάχη και αγωνιζόμενοι ρωμαλέα. Στα δυο στρατόπεδα οι σάλπιγγες σήμαναν ταυτόχρονα το σύνθημα του πολέμου και οι δυνάμεις έβγαζαν εναλλάξ πολεμικές ιαχές, φιλοδοξώντας η καθεμιά να ξεπεράσει τους αντιπάλους με την ένταση της βοής.
Έγινε μεγάλο φονικό και η μάχη ταλαντευόταν μια από δω και μια από κει, όταν ξαφνικά οι φλόγες από τα πλοία σηκώθηκαν ψηλά και κάποιοι ανήγγειλαν τον φόνο του στρατηγού, οπότε οι Έλληνες πήραν θάρρος και με ανυψωμένο ηθικό πίεζαν με μεγαλύτερη τόλμη τους βαρβάρους, ενώ οι Καρχηδόνιοι τρομοκρατήθηκαν και έχοντας χάσει κάθε ελπίδα για νίκη τράπηκαν σε φυγή.
Επειδή ο Γέλων είχε δώσει εντολή να μην πιάσουν κανέναν αιχμάλωτο, ακολούθησε μεγάλη σφαγή αυτών που το είχαν βάλει στα πόδια και στο τέλος σφάχτηκαν όχι λιγότεροι από εκατόν πενήντα χιλιάδες. Οι υπόλοιποι κατέφυγαν σε κάποιο οχυρό τόπο και στην αρχή αμύνονταν εναντίον των επιτιθεμένων, αλλά, επειδή ο τόπος που είχαν καταλάβει ήταν άνυδρος, αναγκάστηκαν, πιεζόμενοι από τη δίψα, να παραδοθούν στους νικητές.
Ο Γέλων, που είχε νικήσει σε περίλαμπρη μάχη, στην οποία επικράτησε κυρίως λόγω της δικής του στρατηγικής ικανότητας, απέκτησε ξακουστή δόξα όχι μόνο στους Σικελιώτες αλλά και σ’ όλους τους άλλους. Γιατί κανένας από τους προγενεστέρους του δεν μνημονεύεται να είχε χρησιμοποιήσει τέτοιο στρατήγημα, άλλα ούτε να είχε κατασφάξει σε μια μάχη περισσότερους βαρβάρους ή που να είχε πάρει τόσο μεγάλο πλήθος αιχμαλώτων.
Σύγκριση του Θεμιστοκλή με το Γέλωνα.
23. Γι’ αυτό το λόγο, πολλοί από τους ιστορικούς παραβάλλουν αυτή τη μάχη με εκείνη που έδωσαν οι Έλληνες στις Πλαταιές, και το στρατήγημα του Γέλωνος με τα επινοήματα του Θεμιστοκλή, και την πρωτιά, λόγω της εξαιρετικής πολεμικής αρετής και των δύο, άλλοι την απονέμουν στους μεν κι άλλοι στους δε. Γιατί, όταν ο κόσμος στην Ελλάδα, στη μια περίπτωση, και στη Σικελία, στην άλλη, είχε τρομοκρατηθεί πριν από τη μάχη, η νίκη των Ελλήνων της Σικελίας που προηγήθηκε έκανε τους ανθρώπους στην Ελλάδα να πάρουν θάρρος, όταν έμαθαν για τη νίκη του Γέλωνα.
Όσο γι’ αυτούς που και στους δυο στρατούς είχαν τη γενική αρχηγία, στους Πέρσες κατάφερε να διαφύγει ο βασιλιάς και μαζί τους πολλές μυριάδες ανδρών, ενώ οι Καρχηδόνιοι όχι μόνο έχασαν τον στρατηγό τους αλλά και όσοι συμμετείχαν στον πόλεμο σφάχτηκαν και, όπως λέγεται, δε σώθηκε ούτε ένας για να φέρει την είδηση στην Καρχηδόνα. Επιπλέον, ως προς τους επιφανέστερους αρχηγούς, που στους Έλληνες ήταν ο Παυσανίας και ο Θεμιστοκλής, ο πρώτος θανατώθηκε από τους συμπολίτες του για πλεονεξία και προδοσία, ενώ ο δεύτερος εξορίστηκε απ’ όλη την Ελλάδα και κατέφυγε στον Ξέρξη, τον μεγαλύτερο εχθρό του, και έζησε κοντά του μέχρι το θάνατό του. Ενώ ο Γέλων μετά τη μάχη απολάμβανε όλο και μεγαλύτερης αποδοχής από τους Συρακούσιους, γέρασε όντας βασιλιάς και πέθανε τιμημένος, και ήταν τόσο ισχυρή η εύνοια των πολιτών προς το πρόσωπό του, ώστε η εξουσία παρέμεινε στα χέρια τριών μελών του οίκου του.
Διόδωρος Σικελιώτης, Η μάχη της Ιμέρας, xi. 20-23 (μετάφραση).
"ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ" - εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
ΣΚΗΝΗ ΜΑΧΗΣ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Σύγκριση του Θεμιστοκλή με το Γέλωνα.
23. Γι’ αυτό το λόγο, πολλοί από τους ιστορικούς παραβάλλουν αυτή τη μάχη με εκείνη που έδωσαν οι Έλληνες στις Πλαταιές, και το στρατήγημα του Γέλωνος με τα επινοήματα του Θεμιστοκλή, και την πρωτιά, λόγω της εξαιρετικής πολεμικής αρετής και των δύο, άλλοι την απονέμουν στους μεν κι άλλοι στους δε. Γιατί, όταν ο κόσμος στην Ελλάδα, στη μια περίπτωση, και στη Σικελία, στην άλλη, είχε τρομοκρατηθεί πριν από τη μάχη, η νίκη των Ελλήνων της Σικελίας που προηγήθηκε έκανε τους ανθρώπους στην Ελλάδα να πάρουν θάρρος, όταν έμαθαν για τη νίκη του Γέλωνα.
Όσο γι’ αυτούς που και στους δυο στρατούς είχαν τη γενική αρχηγία, στους Πέρσες κατάφερε να διαφύγει ο βασιλιάς και μαζί τους πολλές μυριάδες ανδρών, ενώ οι Καρχηδόνιοι όχι μόνο έχασαν τον στρατηγό τους αλλά και όσοι συμμετείχαν στον πόλεμο σφάχτηκαν και, όπως λέγεται, δε σώθηκε ούτε ένας για να φέρει την είδηση στην Καρχηδόνα. Επιπλέον, ως προς τους επιφανέστερους αρχηγούς, που στους Έλληνες ήταν ο Παυσανίας και ο Θεμιστοκλής, ο πρώτος θανατώθηκε από τους συμπολίτες του για πλεονεξία και προδοσία, ενώ ο δεύτερος εξορίστηκε απ’ όλη την Ελλάδα και κατέφυγε στον Ξέρξη, τον μεγαλύτερο εχθρό του, και έζησε κοντά του μέχρι το θάνατό του. Ενώ ο Γέλων μετά τη μάχη απολάμβανε όλο και μεγαλύτερης αποδοχής από τους Συρακούσιους, γέρασε όντας βασιλιάς και πέθανε τιμημένος, και ήταν τόσο ισχυρή η εύνοια των πολιτών προς το πρόσωπό του, ώστε η εξουσία παρέμεινε στα χέρια τριών μελών του οίκου του.
Διόδωρος Σικελιώτης, Η μάχη της Ιμέρας, xi. 20-23 (μετάφραση).
"ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ" - εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
[11,20] Ἡμεῖς δὲ ἀρκούντως διεληλυθότες περὶ τῶν κατὰ τὴν Εὐρώπην πραχθέντων, μεταβιβάσομεν τὴν διήγησιν ἐπὶ τὰς ἑτερογενεῖς πράξεις. Καρχηδόνιοι γὰρ συντεθειμένοι πρὸς Πέρσας τοῖς αὐτοῖς καιροῖς καταπολεμῆσαι τοὺς κατὰ τὴν Σικελίαν Ἕλληνας, μεγάλας παρασκευὰς ἐποιήσαντο τῶν πρὸς τὸν πόλεμον χρησίμων. ὡς δ´ εὐτρεπῆ πάντα αὐτοῖς ὑπῆρχε, στρατηγὸν εἵλοντο Ἀμίλκωνα, τὸν μάλιστα παρ´ αὐτοῖς θαυμαζόμενον προκρίναντες. οὗτος δὲ παραλαβὼν πεζάς τε καὶ ναυτικὰς δυνάμεις μεγάλας ἐξέπλευσεν ἐκ τῆς Καρχηδόνος, ἔχων πεζὴν μὲν δύναμιν οὐκ ἐλάττω τῶν τριάκοντα μυριάδων, ναῦς δὲ μακρὰς πλείους τῶν διακοσίων, καὶ χωρὶς πολλὰς ναῦς φορτίδας τὰς κομιζούσας τὴν ἀγοράν, ὑπὲρ τὰς τρισχιλίας. οὗτος μὲν οὖν διανύσας τὸ Λιβυκὸν πέλαγος καὶ χειμασθεὶς ἀπέβαλε τῶν σκαφῶν τὰ κομίζοντα τοὺς ἱππεῖς καὶ τὰ ἅρματα. καταπλεύσας δὲ τῆς Σικελίας εἰς τὸν ἐν τῷ Πανόρμῳ λιμένα διαπεπολεμηκέναι τὸν πόλεμον ἔφησε· πεφοβῆσθαι γὰρ μήποτε ἡ θάλαττα τοὺς Σικελιώτας ἐξέληται τῶν κινδύνων. ἐπὶ δὲ τρεῖς ἡμέρας ἀναλαβὼν τοὺς στρατιώτας καὶ διορθωσάμενος τὴν ἐν τῷ χειμῶνι γενομένην ναυαγίαν, προῆγε μετὰ τῆς δυνάμεως ἐπὶ τὴν Ἱμέραν, συμπαραπλέοντος τοῦ ναυτικοῦ. ὡς δ´ ἦλθε πλησίον τῆς προειρημένης πόλεως, δύο παρεμβολὰς ἔθετο, τὴν μὲν τῷ πεζῷ στρατεύματι, τὴν δὲ τῇ ναυτικῇ δυνάμει. καὶ τὰς μὲν μακρὰς ναῦς ἁπάσας ἐνεώλκησε καὶ τάφρῳ βαθείᾳ καὶ τείχει ξυλίνῳ περιέλαβε, τὴν δὲ τῶν πεζῶν παρεμβολὴν ὠχύρωσεν ἀντιπρόσωπον ποιήσας τῇ πόλει καὶ παρεκτείνας ἀπὸ τοῦ ναυτικοῦ παρατειχίσματος μέχρι τῶν ὑπερκειμένων λόφων. καθόλου δὲ πᾶν τὸ πρὸς δυσμὰς μέρος καταλαβόμενος, τὴν μὲν ἀγορὰν ἅπασαν ἐκ τῶν φορτίδων νεῶν ἐξείλετο, τὰ δὲ πλοῖα ἅπαντα ταχέως ἐξαπέστειλε, προστάξας ἔκ τε τῆς Λιβύης καὶ Σαρδοῦς σῖτον καὶ τὴν ἄλλην ἀγορὰν κομίζειν. αὐτὸς δὲ τοὺς ἀρίστους τῶν στρατιωτῶν ἀναλαβὼν ἧκεν ἐπὶ τὴν πόλιν, καὶ τῶν Ἱμεραίων τοὺς ἐπεξιόντας τρεψάμενος καὶ πολλοὺς ἀνελὼν κατεπλήξατο τοὺς ἐν τῇ πόλει. διὸ καὶ Θήρων ὁ Ἀκραγαντίνων δυνάστης, ἔχων δύναμιν ἱκανὴν καὶ παραφυλάττων τὴν Ἱμέραν, φοβηθεὶς εὐθὺς ἀπέστειλεν εἰς τὰς Συρακούσας, ἀξιῶν τὸν Γέλωνα βοηθεῖν τὴν ταχίστην.
[11,21] ὁ δὲ Γέλων καὶ αὐτὸς ἡτοιμακὼς ἦν τὴν δύναμιν, πυθόμενος δὲ τὴν τῶν Ἱμεραίων ἀθυμίαν ἀνέζευξεν ἐκ τῶν Συρακουσῶν κατὰ σπουδήν, ἔχων πεζοὺς μὲν οὐκ ἐλάττους τῶν πεντακισμυρίων, ἱππεῖς δὲ ὑπὲρ τοὺς πεντακισχιλίους. διανύσας δὲ ταχέως τὴν ὁδὸν καὶ πλησιάσας τῇ πόλει τῶν Ἱμεραίων, ἐποίησε θαρρεῖν τοὺς πρότερον καταπεπληγμένους τὰς τῶν Καρχηδονίων δυνάμεις. αὐτὸς μὲν γὰρ στρατοπεδείαν οἰκείαν βαλόμενος τῶν περὶ τὴν πόλιν τόπων, ταύτην μὲν ὠχύρωσε τάφρῳ βαθείᾳ καὶ χαρακώματι περιλαβών, τοὺς δ´ ἱππεῖς ἅπαντας ἐξαπέστειλεν ἐπὶ τοὺς κατὰ τὴν χώραν πλανωμένους τῶν πολεμίων καὶ περὶ τὰς ὠφελείας διατρίβοντας. οὗτοι δὲ παραδόξως ἐπιφανέντες διεσπαρμένοις ἀτάκτως κατὰ τὴν χώραν, τοσούτους ἀνῆγον αἰχμαλώτους ὅσους ἕκαστος ἄγειν ἠδύνατο. εἰσαχθέντων δὲ αἰχμαλώτων εἰς τὴν πόλιν πλειόνων ἢ μυρίων, ὁ μὲν Γέλων μεγάλης ἀποδοχῆς ἐτύγχανεν, οἱ δὲ κατὰ τὴν Ἱμέραν κατεφρόνησαν τῶν πολεμίων. ἀκόλουθα δὲ τούτοις πράττων ὁ μὲν Γέλων ἁπάσας τὰς πύλας, ἃς διὰ φόβον πρότερον ἐνῳκοδόμησαν οἱ περὶ Θήρωνα, ταύτας τοὐναντίον διὰ τὴν καταφρόνησιν ἐξῳκοδόμησε, καὶ ἄλλας προσκατεσκεύασε, δι´ ὧν ἦν εὐχρηστεῖσθαι πρὸς τὰς κατεπειγούσας χρείας. καθόλου δὲ Γέλων στρατηγίᾳ καὶ συνέσει διαφέρων εὐθὺς ἐζήτει, δι´ οὗ τρόπου καταστρατηγήσας τοὺς βαρβάρους ἀκινδύνως αὐτῶν ἄρδην ἀνελεῖ τὴν δύναμιν. συνεβάλετο δὲ αὐτῷ καὶ τὸ αὐτόματον πρὸς τὴν ἐπίνοιαν μεγάλα, τοιαύτης γενομένης περιστάσεως. κρίναντος αὐτοῦ τὰς τῶν πολεμίων ναῦς ἐμπρῆσαι, καὶ τοῦ Ἀμίλκα διατρίβοντος μὲν κατὰ τὴν ναυτικὴν στρατοπεδείαν, παρασκευαζομένου δὲ θύειν τῷ Ποσειδῶνι μεγαλοπρεπῶς, ἧκον ἀπὸ τῆς χώρας ἱππεῖς ἄγοντες πρὸς τὸν Γέλωνα βιβλιαφόρον ἐπιστολὰς κομίζοντα παρὰ Σελινουντίων, ἐν αἷς ἦν γεγραμμένον, ὅτι πρὸς ἣν ἔγραψεν ἡμέραν Ἀμίλκας ἀποστεῖλαι τοὺς ἱππεῖς, πρὸς αὐτὴν ἐκπέμψουσιν. οὔσης δὲ τῆς ἡμέρας ταύτης καθ´ ἣν ἔμελλε συντελεῖν τὴν θυσίαν Ἀμίλκας, κατὰ ταύτην Γέλων ἀπέστειλεν ἰδίους ἱππεῖς, οἷς ἦν προστεταγμένον περιελθεῖν τοὺς πλησίον τόπους καὶ προσελαύνειν ἅμ´ ἡμέρᾳ πρὸς τὴν ναυτικὴν στρατοπεδείαν, ὡς ὄντας Σελινουντίων συμμάχους, γενομένους δ´ ἐντὸς τοῦ ξυλίνου τείχους τὸν μὲν Ἀμίλκαν ἀποκτεῖναι, τὰς δὲ ναῦς ἐμπρῆσαι. ἐξέπεμψε δὲ καὶ σκοποὺς εἰς τοὺς ὑπερκειμένους λόφους, οἷς προσέταξεν, ὅταν ἴδωσι τοὺς ἱππεῖς γενομένους ἐντὸς τοῦ τείχους, ἆραι τὸ σύσσημον. αὐτὸς δ´ ἅμ´ ἡμέρᾳ τὴν δύναμιν διατεταχὼς ἀνέμενε τὴν ἀπὸ τῶν σκοπῶν ἐσομένην δήλωσιν.
[11,22] τῶν δ´ ἱππέων ἅμα τῇ κατὰ τὸν ἥλιον ἀνατολῇ προσιππευσάντων τῇ ναυτικῇ τῶν Καρχηδονίων στρατοπεδείᾳ, καὶ προσδεχθέντων ὑπὸ τῶν φυλάκων ὡς συμμάχων, οὗτοι μὲν εὐθὺς προσδραμόντες τῷ Ἀμίλκᾳ περὶ τὴν θυσίαν γινομένῳ, τοῦτον μὲν ἀνεῖλον, τὰς δὲ ναῦς ἐνέπρησαν· ἔπειτα τῶν σκοπῶν ἀράντων τὸ σύσσημον, ὁ Γέλων πάσῃ τῇ δυνάμει συντεταγμένῃ προῆγεν ἐπὶ τὴν παρεμβολὴν τῶν Καρχηδονίων. οἱ δὲ ἐν τῇ στρατοπεδείᾳ τῶν Φοινίκων ἡγεμόνες τὸ μὲν πρῶτον ἐξαγαγόντες τὴν δύναμιν ἀπήντων τοῖς Σικελιώταις καὶ συνάψαντες μάχην εὐρώστως ἠγωνίζοντο· ὁμοῦ δὲ ταῖς σάλπιγξιν ἐν ἀμφοτέροις τοῖς στρατοπέδοις ἐσήμαινον τὸ πολεμικόν, καὶ κραυγὴ τῶν δυνάμεων ἐναλλὰξ ἐγίνετο, φιλοτιμουμένων ἀμφοτέρων τῷ μεγέθει τῆς βοῆς ὑπερᾶραι τοὺς ἀντιτεταγμένους. πολλοῦ δὲ γενομένου φόνου, καὶ τῆς μάχης δεῦρο κἀκεῖσε ταλαντευομένης, ἄφνω τῆς κατὰ τὰς ναῦς φλογὸς ἀρθείσης εἰς ὕψος, καί τινων ἀπαγγειλάντων τὸν τοῦ στρατηγοῦ φόνον, οἱ μὲν Ἕλληνες ἐθάρρησαν, καὶ ταῖς φωναῖς καὶ ταῖς ἐλπίσι τῆς νίκης ἐπαρθέντες τοῖς φρονήμασιν ἐπέκειντο θρασύτερον τοῖς βαρβάροις, οἱ δὲ Καρχηδόνιοι καταπλαγέντες καὶ τὴν νίκην ἀπογνόντες πρὸς φυγὴν ἐτράπησαν. τοῦ δὲ Γέλωνος παραγγείλαντος μηδένα ζωγρεῖν, πολὺς ἐγένετο φόνος τῶν φευγόντων, καὶ πέρας κατεκόπησαν αὐτῶν οὐκ ἐλάττους τῶν πεντεκαίδεκα μυριάδων. οἱ δὲ λοιποὶ φυγόντες ἐπί τινα τόπον ἐρυμνὸν τὸ μὲν πρῶτον ἠμύνοντο τοὺς βιαζομένους, ἄνυδρον δὲ κατειληφότες τόπον καὶ τῷ δίψει πιεζόμενοι ἠναγκάσθησαν ἑαυτοὺς παραδοῦναι τοῖς κρατοῦσι. Γέλων δὲ ἐπιφανεστάτῃ μάχῃ νικήσας, καὶ ταύτην κατωρθωκὼς μάλιστα διὰ τῆς ἰδίας στρατηγίας, περιβόητον ἔσχε τὴν δόξαν οὐ μόνον παρὰ τοῖς Σικελιώταις, ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν· οὐδεὶς γὰρ τῶν πρὸ αὐτοῦ μνημονεύεται τοιούτῳ στρατηγήματι κεχρημένος, οὐδὲ πλείονας ἐν μιᾷ παρατάξει κατακόψας τῶν βαρβάρων οὐδὲ πλῆθος αἰχμαλώτων τοσοῦτον χειρωσάμενος.
Σύγκριση του Θεμιστοκλή με το Γέλωνα.
[11,23] διὸ καὶ πολλοὶ τῶν συγγραφέων παραβάλλουσι ταύτην τὴν μάχην τῇ περὶ Πλαταιὰς γενομένῃ τοῖς Ἕλλησι καὶ στρατήγημα τὸ Γέλωνος τοῖς ἐπινοήμασι τοῖς Θεμιστοκλέους, καὶ τὸ πρωτεῖον διὰ τὰς ἀμφοτέρων ὑπερβολὰς τῆς ἀρετῆς οἱ μὲν τούτοις, οἱ δὲ τοῖς ἑτέροις ἀπονέμουσι. καὶ γὰρ τῶν κατὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ τῶν κατὰ τὴν Σικελίαν πρὸ τῆς μάχης καταπεπληγμένων τὸ πλῆθος τῶν βαρβαρικῶν δυνάμεων, οἱ κατὰ Σικελίαν πρότερον νικήσαντες ἐποίησαν τοὺς κατὰ τὴν Ἑλλάδα θαρρῆσαι, πυθομένους τὴν τοῦ Γέλωνος νίκην· καὶ τῶν τὴν ὅλην ἡγεμονίαν παρ´ ἀμφοτέροις ἐσχηκότων παρὰ μὲν τοῖς Πέρσαις διαπεφευγέναι τὸν βασιλέα καὶ πολλὰς μυριάδας μετ´ αὐτοῦ, παρὰ δὲ τοῖς Καρχηδονίοις μὴ μόνον ἀπολέσθαι τὸν στρατηγόν, ἀλλὰ καὶ τοὺς μετασχόντας τοῦ πολέμου κατακοπῆναι, καὶ τὸ δὴ λεγόμενον μηδὲ ἄγγελον εἰς τὴν Καρχηδόνα διασωθῆναι. πρὸς δὲ τούτοις τοὺς ἐπιφανεστάτους τῶν ἡγεμόνων παρὰ μὲν τοῖς Ἕλλησι Παυσανίαν καὶ Θεμιστοκλέα, τὸν μὲν ὑπὸ τῶν ἰδίων πολιτῶν θανατωθῆναι διὰ πλεονεξίαν καὶ προδοσίαν, τὸν δ´ ἐξ ἁπάσης τῆς Ἑλλάδος ἐξελαθέντα καταφυγεῖν πρὸς τὸν ἐχθρότατον Ξέρξην καὶ παρ´ ἐκείνῳ βιῶσαι μέχρι τῆς τελευτῆς, Γέλωνα δὲ μετὰ τὴν μάχην ἀεὶ καὶ μᾶλλον ἀποδοχῆς τυγχάνοντα παρὰ τοῖς Συρακοσίοις ἐγγηρᾶσαι τῇ βασιλείᾳ καὶ τελευτῆσαι θαυμαζόμενον, καὶ τοσοῦτον ἰσχῦσαι τὴν πρὸς αὐτὸν εὔνοιαν παρὰ τοῖς πολίταις, ὥστε καὶ τρισὶν ἐκ τῆς οἰκίας τῆς ἐκείνου τὴν ἀρχὴν διαφυλαχθῆναι. [...]
ΕΚ.ΤΟΥ.ΣΥΝΕΡΓΆΤΗ ΜΑΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.