Η σχέση της Αρχαίας Ελλάδας με την οπλοκατοχή...

Την ώρα που στις μέρες μας συνεχίζουμε να συζητάμε ως κοινωνίες για την οπλοχρησία και τους νόμους που οφείλουν να την περιβάλουν, με τις ΗΠΑ να οδηγούν εδώ την τραγική κούρσα, φαίνεται πως σε άλλες και αρκούντως μακρινές εποχές τέτοια θέματα ήταν λυμένα. Ή επαρκώς τακτοποιημένα τουλάχιστον. Και όταν μιλάμε για φωτισμένους πολιτισμούς του παρελθόντος, η κουβέντα πηγαίνει αναγκαστικά στην εξιδανικευμένη κοινωνία των αρχαίων Ελλήνων. Οι οποίοι δεν θα άφηναν φυσικά το θέμα στην τύχη του, κάθε άλλο...

Στην αρχαία Ελλάδα, αλλά και τους πολιτισμούς της εποχής, τα όπλα ήταν σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητας. Ο πόλεμος πλανιόταν διαρκώς σαν φάντασμα πάνω από την κοινωνία και ήταν κάτι παραπάνω από απλή πιθανότητα να ξεσπάσει ένας στο διάβα της ζωής σου. Είτε μιλάμε για αδηφάγες ορέξεις εξωτερικών εχθρών είτε για αλλότρια συμφέροντα που οδηγούσαν σε εμφύλιες συρράξεις, ο πόλεμος ήταν συνεχώς προ των πυλών. Κι έτσι ήταν βολικό να κρατάς τα όπλα σου κάπου κοντά, ή ακόμα και πάνω σου, την ίδια ώ...

Οι αρχαίοι πρόγονοί μας λοιπόν, στους οποίους πολλές σημερινές κοινωνίες στρέφονται για έμπνευση και καθοδήγηση, παραμένουν ένας από τους παλαιότερους πολιτισμούς που εφάρμοζε νόμους για την οπλοκατοχή. Κι αυτό σε μια εποχή που η συνεχώς εξελισσόμενη πολιτική φύση των προ-δημοκρατικών ελληνικών πόλεων-κρατών καλούσε διαρκώς σε πολεμική δράση, πόσο μάλλον που οι Έλληνες μπλέκονταν μονίμως σε συρράξεις τόσο μεταξύ τους όσο και με γειτονικά ή απομακρυσμένα φύλα (Περσικοί Πόλεμοι, Πελοποννησιακός Πό...

Όριο υπήρχε όμως και μάλιστα επαρκώς καθορισμένο αναφορικά με την έκθεση στα όπλα που ήθελε να έχει η ελληνική κοινωνία. Και είναι μάλλον αναπάντεχο το γεγονός να υπάρχουν σε μια κοινωνία με τόσο πόλεμο εντός και εκτός της τόσο αυστηροί νόμοι, «δρακόντειοι» κατά κάποιους ιστορικούς, για τον έλεγχο της οπλοκατοχής. Στις περισσότερες πόλεις-κράτη, κάθε νεαρός πολίτης ήταν υποχρεωμένος διά νόμου να υπηρετεί στρατιωτικά την πατρίδα του, φέροντας τα δικά του όπλα. Μόνο που δεν μπορούσε να τα φέρει σ...

Επιπροσθέτως, την ώρα που οι νεαροί Αθηναίοι φυλούσαν τα όπλα τους στο σπίτι, ο Αριστοτέλης μας λέει στα «Πολιτικά» του ότι οι γεροντότεροι άντρες που δεν ήταν πια σε ενεργή στρατιωτική υπηρεσία δεν έπρεπε να συνεχίσουν να κατέχουν όπλα, υποδεικνύοντας πως υπήρχε πιθανότατα μια παράδοση όπου οι ηλικιωμένοι παρέδιδαν τα όπλα τους στον δήμο. Αλλά και ο Ξενοφών μας λέει για τους Σπαρτιάτες ότι κυκλοφορούσαν άοπλοι κατά τη διάρκεια περιόδων ειρήνης, κρατώντας τα όπλα καλά ασφαλισμένα στα σπίτια του...

Ο Αριστοτέλης υποδεικνύει για άλλη μια φορά τους κινδύνους που αντιπροσωπεύει η γενικευμένη οπλοκατοχή για την ίδια τη δημοκρατία παραπέμποντας στο στρατήγημα του αθηναίου τυράννου Πεισίστρατου, ο οποίος με ένα τέτοιο τέχνασμα κατάφερε να αρπάξει την εξουσία. Το 561 π.Χ., στην πρώτη του τυραννίδα, αυτοτραυματίστηκε και εμφανίστηκε αιμόφυρτος στην αγορά υποστηρίζοντας πως κάποιος πήγε να τον δολοφονήσει. Έπεισε έτσι τους αθηναίους πολίτες να τον αφήσουν να έχει την προσωπική του φρουρά από 50 κο...

Η αρχαία ελληνική γραμματεία το λέει ήδη από την αρχαϊκή της περίοδο (800-480 π.Χ.) πως κανένας δεν μπορούσε να πατήσει πόδι στην αγορά με όπλα ζωσμένα πάνω του. Το ίδιο συνέβαινε και στους ναούς και τους χώρους λατρείας, έπρεπε να βγάλεις αναγκαστικά το ξίφος από το θηκάρι, εκτός κι αν μιλούσαμε για τα τελετουργικά σπαθιά και μαχαίρια που έφεραν οι ιερείς. Αλλά και πουθενά που λάμβαναν χώρα πολιτικές ζυμώσεις δεν μπορούσε να εμφανιστεί όπλο. Κι εδώ η ελληνική γραμματεία είχε την ξακουστή ιστορ...

Κι εκείνος, για να αποδείξει την αφοσίωσή του στον νόμο περί του ελέγχου των όπλων, επανόρθωσε το ατόπημά του βγάζοντας το μαχαίρι του και αυτοκτονώντας επιτόπου. Την ιστορία μάς καταμαρτυρά ο Διόδωρος Σικελιώτης, ιστορικός του 1ου αιώνα π.Χ., στη «Βιβλιοθήκη» του και λέει μάλιστα πως ο Χάροντας είχε θεσμοθετήσει την ποινή του θανάτου για τους παραβάτες του νόμου του, τόσο ξεκάθαρος ήθελε να είναι πως κανείς δεν θα κουβαλούσε όπλα στον ναό της δημοκρατίας. Το παράδειγμα του Χάροντα πρέπει να ήτ...

Η προσήλωση του Χάροντα στον νόμο περί γενικού αφοπλισμού στη Συνέλευση του Δήμου έγινε παράδειγμα προς μίμηση στο Κοινό των Ελλήνων, καθώς όλοι αναγνώρισαν την αμείλικτη πρόθεσή του να κρατήσει τους συμπολίτες του ασφαλείς από την απειλή και την πειθώ των όπλων. Στο λίκνο της δημοκρατίας και κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού λοιπόν το να μη φέρεις όπλα πάνω σου στις καθημερινές συναλλαγές με τους συμπολίτες σου ήταν ένδειξη πολιτισμού. Η εκλεπτυσμένη άποψη των αρχαίων Ελλήνων περί οπλοκατοχής δεί...