Τρίτη 20 Αυγούστου 2019

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΛΑΪΚΟΥΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ

Με πλοηγό την ελληνική διακοσμητική τέχνη όπως αυτή απεικονίζεται πάνω σε σφραγιδόλιθους, αγγεία της μινωικής περιόδου αλλά  και σε λιθόγλυπτα, πήλινα πιάτα, και κεραμικά εκθέματα του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών και του Μουσείου Κορίνθου, μέχρι τέλος τις διακοσμητικά θέματα πάνω σε αντικείμενα λαϊκής τέχνης (χάλκινα σκεύη, βελονοθήκες, ταμπακιέρες, πιάτα κλπ) του λαογραφικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε αυτό το ενδιαφέρον slide show φτιαγμένο από τον Υπερκινητικό Δάσκαλο θα δείτε μια μεγάλη ποικιλία σχεδίων με τα οποία οι πρόγονοί μας διακοσμούσαν αντικείμενα καθημερινής και λατρευτικής χρήσης. Απολαύστε τα, εμπνευστείτε και δημιουργήστε !

Δείτε κάποια από τα σχέδια που περιλαμβάνονται στη συλλογή παρακάτω
σχεδιο2σχεδιο3σχεδιο4σχεδιο5σχεδια1


ΤΟ ΣΠΕΡΒΕΡΙ



Πολύχρωμο κεντητό σπερβέρι με φυτικά θέματα, ανθοδοχεία και παγώνια, ένα από τα λίγα σωζόμενα πλήρη δείγματα του είδους. Ρόδος, 17ος-18ος αι. Ύψος 4 μ., περίμετρος της κάτω παρυφής 10 μ. Δωρεά Eλένης Σταθάτου (ΓΕ 7650) πηγη

Το σπερβέρι είναι ένας χορός της Ρόδου και των Δωδεκανήσων που είναι πολύ γνωστός στους χορευτές των παραδοσιακών συγκροτημάτων. Λίγοι όμως ξέρουν οτι συνδέεται με την προετοιμασία της νυφικής παστάδας…


2011er5850_jpg_l
Σπάραγμα απο σπερβέρι της Κω απο το V&A Museum πηγη

Όπως μας γράφει ο Α. Βρόντης, «Το σπερβέρι είναι ένα είδος κουνουπιέρας από φαντό πανί με κεντήματα ωραία στο εμπρός μέρος όπου είναι το άνοιγμα και προπάντων στις πόρτες. Η τελετή του στολίσματος του σπερβεριού γίνεται με περισσοτέραν διάθεση στην Ασκληπιό. Σαν ποκρεμάσουν το σπερβέρι πάει απ’ έξω που το κρεβάτι, πάνω στον πάγκο, ένας γέρος και μια γρηά και σκεπασμένοι τάχα μ’ ένα ψιλό σεντόνι κάμνουν αναπαράσταση των όσων μέλλουν να εξελιχθούν στο νυφικό κρεβάτι. Ο κανακιστής στην Κρεμαστή την ώρα που κρεμούν το σπερβέρι τραγουδά: «Εστολίστην το σπερβέρι, λάμπει σαν το περιστέρι…». Στο τέλος κάθε στροφής για να ξεκουραστεί ο κανακιστής φωνάζει: «Κάνετε Μοναχικό, νά ‘ρτη στον νου μου τι να πω». Κι οι νέοι χορεύουν τον Μοναχικό, ένα είδος χορού που έχει τις κινήσεις της Σούστας αλλά τον χορεύουν ένας ένας.» πηγη


Τμήμα από σπερβέρι με πολύχρωμα πουλιά, γλάστρες, λιοντάρια και δικέφαλους αετούς να πλαισιώνουν το κεντρικό άνοιγμα, και κατακόρυφες σειρές από γλάστρες, πλαισιωμένες από φυλλοειδή θέματα, να στολίζουν τα πλαϊνά φύλλα, σε αυστηρή εναλλαγή κόκκινου και πράσινου χρώματος. Ρόδος, 18ος αι. 2,95×3,20 μ. (ΓΕ 6597) πηγη

Το σπερβέρι λοιπόν, το είχε υφάνει η νύφη στον αργαλειό και μετά το κεντούσε και προοριζόταν για να στολίσει το κρεβάτι του γάμου. Το έπαιρναν δυο- τρεις κόρες ή παλικάρια για να το στολίσουν. Έπρεπε να το στολίσουν και να το κατεβάσουν εφτά φορές, ενώ τα όργανα έπαιζαν και οι τραγουδιστάδες τραγουδούσαν:
Να ‘ν’ η ώρα η καλή κι’ η ώρα του Χριστού,
ώρα του Χριστού και της Παναγιάς.
Κι’ ο Χριστός περνά και παντού ρωτά:
-Που ‘ν’ ο νιός παστός, να τον δω και ‘γω;
Να τον δω και ‘γω να του ευχηθώ,
Με πολλές ευχές για πολλές χαρές…


Σπερβέρι με θέματα κεντημένα με πολύχρωμα μετάξια: φυτικές συνθέσεις, ανθοδοχεία και παγώνια. Ρόδος, 17ος-18ος αι. Ύψος 3,16 μ., μεγ. πλάτος 3,06 μ. (ΓΕ 6595) πηγη

Σπερβέρι
Εστολί-, βρ’ αμάν-αμάν-αμάν, εστολίσαν το σπερβέρι
Εστολίσαν το σπερβέρι, άσπρο σαν το περιστέρι
Γύρω τριγύ-, βρ’ αμάν-αμάν-αμάν, γύρω τριγύρω κεντητό
Γύρω τριγύρω κεντητό, στη μέση έχει το σταυρό
Στη μέση έ-, βρ’ αμάν-αμάν-αμάν, στη μέση έχει το σταυρό
Στη μέση έχει το σταυρό και στην κορφή χρυσόν αητό
Στη Βενετιά, βρ’ αμάν-αμάν-αμάν, στη Βενετιά το υφάνασι
Στη Βενετιά το υφάνασι, στην Πόλη το κεντήσασι
Στη Ρόδο το, βρ’ αμάν-αμάν-αμάν, στη Ρόδο το στολίσασι
Στη Ρόδο το στολίσασι, παπάδες το βλοήσασι


2006ay9599_jpg_l
Σπερβέρι απο το Victoria and Albert Museum πηγη

πηγές



ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΡΙΚΕΡΙΩΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΚΕΝΤΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΟΜΜΕΧ

Στο βιβλίο «ελληνικά διακοσμητικά θέματα» του ΕΟΜΜΕΧ τόμος Α, που εκδόθηκε σε CD ROM το 1999 μπορούμε να θαυμάσουμε μια πλειάδα εξαιρετικών σχεδίων που κοσμούν αγγεία και αντικείμενα καθημερινής και λατρευτικής χρήσης αλλά και νομίσματα από την αρχαιότητα, την Βυζαντινή περίοδο και την πρόσφατη σχετικά λαϊκή μας κληρονομιά. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν σχέδια από τις λαϊκές φορεσιές του Τρίκερι της Θεσσαλίας. Παρακάτω σας έχουμε κάποια τρικεριώτικα σχέδια για να εμπνευστείτε και να δημιουργήσετε.
κεντημα τρικεριωτικοσχεδια κεντηματα απο τρικερισχεδια απο τρικερι
Επίσης μπορείτε να δείτε και άλλα σχέδια κεντημάτων καιδιακοσμητικά σχέδια σε αυτούς τους συνδέσμους.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΖΩΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Στο βιβλίο «ελληνικά διακοσμητικά θέματα» του ΕΟΜΜΕΧ τόμος Α, που εκδόθηκε σε CD ROM το 1999 μπορούμε να θαυμάσουμε μια πλειάδα εξαιρετικών σχεδίων που κοσμούν αγγεία και αντικείμενα καθημερινής και λατρευτικής χρήσης αλλά και νομίσματα από την αρχαιότητα, την Βυζαντινή περίοδο και την πρόσφατη σχετικά λαϊκή μας κληρονομιά. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν σχέδια που αναπαριστούν ζώα της ελληνικής πανίδας που αποδίδονται με ένα εξαιρετικό καλλιτεχνικό ύφος, πολλές φορές αφαιρετικό και μινιμαλιστικό.
σχέδια ζώων απο αρχαία αγγείασχεδια ζωων ροδιακα αγγειασχέδια πουλιων απο αγγειασχέδιο πουλιου αρχαιο αγγείοσχέδια ζώων αρχαιοτηταςκοκορας πρωτοκορινθιακο 600πχ

Το βιβλίο μπορείτε να δείτε σε slideshow εδώ, ανεβασμένο από το χρήστη Υπερκινητικός Δάσκαλος
Επίσης μπορείτε να δείτε και άλλα σχέδια κεντημάτων καιδιακοσμητικά σχέδια σε αυτούς τους συνδέσμους.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΛΑΪΚΟΥΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ

Με πλοηγό την ελληνική διακοσμητική τέχνη όπως αυτή απεικονίζεται πάνω σε σφραγιδόλιθους, αγγεία της μινωικής περιόδου αλλά  και σε λιθόγλυπτα, πήλινα πιάτα, και κεραμικά εκθέματα του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών και του Μουσείου Κορίνθου, μέχρι τέλος τις διακοσμητικά θέματα πάνω σε αντικείμενα λαϊκής τέχνης (χάλκινα σκεύη, βελονοθήκες, ταμπακιέρες, πιάτα κλπ) του λαογραφικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε αυτό το ενδιαφέρον slide show φτιαγμένο από τον Υπερκινητικό Δάσκαλο θα δείτε μια μεγάλη ποικιλία σχεδίων με τα οποία οι πρόγονοί μας διακοσμούσαν αντικείμενα καθημερινής και λατρευτικής χρήσης. Απολαύστε τα, εμπνευστείτε και δημιουργήστε !
Δείτε κάποια από τα σχέδια που περιλαμβάνονται στη συλλογή παρακάτω
σχεδιο2σχεδιο3σχεδιο4σχεδιο5σχεδια1
Επίσης μπορείτε να δείτε και άλλα σχέδια κεντημάτων καιδιακοσμητικά σχέδια σε αυτούς τους συνδέσμους.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΕΝΤΗΤΙΚΗ

Αναζητώντας στο διαδίκτυο στοιχεία βρήκαμε αυτό το ενδιαφέρον pdf της Νάντιας Μαχά- Μπιζούνη που αναφέρεται στην παραδοσιακή ελληνική υφαντική και κεντητική:
«Η υφαντική τέχνη, από την επεξεργασία της πρώτης ύλης –μαλλί, βαμβάκι, μετάξι, λινάρι– μέχρι και τη μεταποίησή της σε νήμα και ύφασμα, αντανακλά την πρακτική των μελών μιας κοινότητας για την αντιμετώπιση των βασικών αναγκών και των αναγκών στολισμού. Τα υφαντά, ως έργα του υλικού λαϊκού πολιτισμού, διαθέτουν και αυτά έναν ισχυρό «βιογραφικό λόγο». Έτσι, οι υφαντικές ύλες, οι
τεχνικές της ύφανσης καθώς και τα θέματα στις διακοσμημένες επιφάνειες των υφαντών γνωστοποιούν και αναδεικνύουν το πολιτισμικό πλαίσιο της παραγωγής τους, μαρτυρούν την ιδιοπροσωπία της τοπικής υφαντικής τέχνης όπως αυτή
διαμορφώθηκε υπό την επίδραση πολιτισμικών επιρροών και την ταυτότητα κάθε κοινότητας και εθνοπολιτισμικής ομάδας, ενώ ο τρόπος χρήσης των υφαντών τεκμηριώνει την οργάνωση και τη δομή κάθε τοπικής κοινωνίας.

Κύπριες γυναίκες που υφαίνουν στον αργαλειό (Ιστορία του Νέου Ελληνισμού,

Η υφαντική, στο πλαίσιο της ελληνικής παραδοσιακής κοινότητας, σε οικοτεχνικό αλλά και επαγγελματικό / εργαστηριακό / βιοτεχνικό επίπεδο, αποτελεί, κατά βάση, έργο των γυναικείων χεριών, αναδεικνύοντας έτσι την έμφυλη διάστασή της. Ο αργαλειός στα χέρια των γυναικών αποτελεί εργαλείο πρώτιστα για την
παραγωγή των προικιών. Η αναγνώριση δε της ικανότητας και της επιδεξιότητας της υφάντρας δίνει κύρος στην ίδια και την οικογένειά της, ενώ, ταυτόχρονα, αποτελεί ισχυρό όπλο διαπραγμάτευσης κατά την αναζήτηση γαμπρού..


ο αργαλειος πηγη

Από την άλλη πλευρά, στην υφαντική παραγωγική διαδικασία, οι άντρες λειτουργούν κυρίως μέσα από τη συντεχνιακή οργάνωση (καζάζηδες, αμπατζήδες,καποτάδες), αφενός ως τεχνίτες κι αφετέρου ως έμποροι, προμηθευόμενοι το ύφασμα συνήθως από τους αργαλειούς της υπαίθρου ή της πόλης. Είναι γνωστή,
για παράδειγμα, η δραστηριότητα της ισχυρής συντεχνίας των καποτάδων στα Γιάννενα, κατά την πρώτη εικοσαετία του 19ου αιώνα, με τα σαράντα μέλη της σε ανταγωνισμό με τους καποτάδες του Μετσόβου, του Συρράκου και των Καλαρρυτών. Εξίσου γνωστή είναι και η δραστηριότητα της συντεχνίας των καποτάδων
του Συρράκου, η οποία αρχίζει να αποκτά βιοτεχνικά χαρακτηριστικά στα τέλη του 18ου αιώνα, φτάνοντας στην κορύφωσή της τον επόμενο αιώνα, με εργαστήρια στα Επτάνησα (στη Ζάκυνθο, στην Κεφαλονιά και στην Κέρκυρα) και με καταστήματα πώλησης καπών στην Ιταλία…»
Διαβάστε περισσότερα κατεβάζοντας το αρχείο απο τον παρακάτω σύνδεσμο

9 ΚΡΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΦΟΡΕΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤ ΜUSEUM

Είναι γνωστό οτι μια μεγάλη ποσότητα ελληνικών ενδυμάτων φυλάσσονται στα Μουσεία του εξωτερικού. Εδώ σήμερα σας έχω 9 ποδόγυρους απο τις γυναικείες κρητικές φορεσιές κεντημένους με μετάξι σε λινό ή βαμβακερό ύφασμα, που φυλάσσονται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και ανάγονται στον 18ο αιώνα… Απολαύστε τα…


18th century μετάξι σε λινό

Αν θέλετε να δείτε περισσότερους κρητικούς ποδόγυρους και κεντήματα μπορείτε να δείτε και εδώ 

ΚΡΕΒΑΤΟΓΥΡΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ



2011er5894_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades, Amorgos

Ανάμεσα στα κεντήματα σημαντικό ρόλο παίζουν τα «στολιστικά του σπιτιού». Αυτό το είδος κεντήματος αναπτύχθηκε κυρίως στα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου, στην Ήπειρο και στη Μικρά Ασία, ενώ απουσιάζει από το μεγαλύτερο μέρος της Ηπειρωτικής Ελλάδας (Μακεδονία, Πελοπόννησο, Θεσσαλία κτλ).  Ένα είδος απο αυτά τα κεντήματα ήταν και οι κρεβατόγυροι, κομμάτια λευκό ύφασμα με κεντητή διακόσμηση που τύλιγε το κάτω μέρος του κρεβατιού.
«Μόλις ένα κορίτσι ήταν σε θέση να πιάνει στα χέρια του βελόνα και κλωστή ξεκινούσε να διδάσκεται τις βελονιές που επικρατούσαν στο νησί. Όσον αφορά στα σχέδια, αυτά περνούσαν από γενιά σε γενιά, δηλαδή αντιγράφονταν από την προίκα της γιαγιάς και της μητέρας. Όταν το κορίτσι έφτανε σε ηλικία γάμου θα έπρεπε να διαθέτει δύο σειρές κρεβατόγυρων και κρεβατοκουρτίνων, αρκετές μαξιλαροθήκες και πετσέτες, καθώς και την προσωπική της ενδυμασία. Στις Κυκλάδες οι γυναίκες έπρεπε να έχουν τουλάχιστον δύο ενδυμασίες, μία επίσημη για το γάμο και τις γιορτές και μία καθημερινή, ενώ για το κρεβάτι έπρεπε να διαθέτουν μία κουρτίνα, ένα ζεύγος κρεβατόγυρων και δύο μαξιλαροθήκες. Ο αριθμός και η ποιότητα των κεντημάτων καθόριζε σημαντικά και την αξιοσύνη της νύφης. Τα κορίτσια εκτός από τη προίκα που κατασκεύαζαν μόνες τους, κληρονομούσαν και μέρος της προίκας της μητέρας τους. Επίσης αν ο σύζυγος δεν είχε αδερφές, η νύφη έπαιρνε και την προίκα της πεθεράς. Περιστασιακά, μπορεί η κόρη να ολοκλήρωνε ή να βελτίωσε ένα εργόχειρο που ανήκε στη μητέρα της, για παράδειγμα μια κρεβατοκουρτίνα, που εκείνη δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει.
Τα κεντήματα του κρεβατιού δεν ήταν ίδια σε όλες τις περιοχές αλλά διαφοροποιούνταν ανάλογα με την περιοχή, τις συνήθειες και τη διαρρύθμιση του χώρου. Οι νησιωτικές κατοικίες αποτελούνταν συνήθως από ένα μακρύ δωμάτιο. Στη μία άκρη υπήρχε η κουζίνα, στη μέση το καθιστικό και στην άλλη άκρη ο χώρος του ύπνου. Ο χώρος του ύπνου ενίοτε διαιρούνταν στη μέση. Στο πρώτο μισό κατασκευαζόνταν μια κτιστή ντουλάπα και στο υπόλοιπο σχηματιζόταν μια εσοχή. Στην εσοχή κατασκευαζόνταν μια ξύλινη πλατφόρμα (περίπου 1 μέτρο απόσταση από το δάπεδο). Στην πλατφόρμα στερεώνονταν ο κρεβατόγυρος, με την κεντημένη λωρίδα να κρέμεται ελεύθερα μέχρι το δάπεδο. Το στρώμα και τα κλινοσκεπάσματα τοποθετούνταν πάνω από τον κρεβατόγυρο. Τέλος ένα κεντημένο κάλυμμα σκέπαζε το κρεβάτι ενώ τοποθετούνταν και διάφορα μεγάλα και μικρά μαξιλάρια. Καθώς ο χώρος ήταν ενιαίος και προκειμένου να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα του ζευγαριού χρησιμοποιούνταν κουρτίνες. Οι κουρτίνες κρέμονταν από ένα ξύλινο πλαίσιο στην κορυφή της εσοχής, συχνά μαζί με μία πετσέτα.
Σε απλούστερες κατοικίες το κρεβάτι αποτελούσε ένα ράφι ή μία κουκέτα. Ο υποκείμενος χώρος χρησιμοποιούνταν για την τοποθέτηση ενός μπαούλου. Σε μερικά νησιά η πλατφόρμα του κρεβατιού καταλάμβανε ολόκληρη την μικρή πλευρά του μακρόστενου δωματίου, συχνά υπήρχαν κιγκλιδώματα ενώ η πρόσβαση γινόταν με σκαλοπάτια.»


2006ba0237_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades
2011er5845_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades, Pholegandros

Μια μεγάλη ποσότητα απο αυτά τα κομμάτια κατέληξε στην Ευρώπη στα μεγάλα Μουσεία. Πως κατέληξαν εκεί; Ας δούμε τι γράφει το textile ars για το θέμα αυτό.
«Κατά τη διάρκεια του τελευταίου τετάρτου του 19ου αιώνα στις αγορές της Αθήνας, του Καΐρου και της Κωνσταντινούπολης άρχισαν να εμφανίζονται προς πώληση διάφορα πολύχρωμα κεντήματα, προερχόμενα από τον ελληνικό χώρο, δείγματα μιας ανεπτυγμένης και ταυτόχρονα ξεχασμένης τέχνης. Οι κατεξοχήν αγοραστές των συγκεκριμένων εργόχειρων ήταν ιδιώτες αλλά και έμποροι κυρίως από την Αγγλία. Παρά την ποιότητα των κεντημάτων που προσέλκυσε αμέσως το ενδιαφέρον των συλλεκτών, τα περισσότερα από αυτά ήταν μικρότερα κομμάτια από μεγαλύτερα εργόχειρα. Τα αρχικά εργόχειρα αποτελούσαν χρηστικά αντικείμενα, όπως μαξιλαροθήκες, κρεβατόγυροι, κρεβατοκουρτίνες, πετσέτες και ενδύματα.


2006ay9590_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades, Amorgos
2012ft6761_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades, Amorgos
2006ba0202_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades

Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη νεοελληνική κεντητική ως μια κοινή γλώσσα με πολλές διαλέκτους. Ένας βασικός παράγοντας που ενίσχυσε τη δημιουργία ευδιάκριτων τύπων είναι φυσικά η γεωγραφική απομόνωση διαφόρων κοινοτήτων, για παράδειγμα στα νησιά και στα δυσπρόσιτα χωριά. Τα σχέδια και οι τεχνικές περνούσαν από γενιά σε γενιά, εντός της ίδια γεωγραφικής περιοχής και για αυτό το λόγο είναι σχετικά εύκολη η εύρεση της προέλευσης των κεντημάτων. Ωστόσο, δεν ήταν σπάνιες οι αναμίξεις σχεδίων και τεχνικών είτε λόγω γειτνίασης είτε λόγω του εθίμου της προίκας. Πολλές φορές, τα υφάσματα που αποτελούσαν μέρος της προίκας ενός κοριτσιού, ταξίδευαν μαζί με τη νύφη σε καινούργιους τόπους. Τα κεντήματα αυτά αποτελούσαν πρότυπα προς αντιγραφή στις νέες περιοχές. Ένας άλλος παράγοντας που συντέλεσε στη δημιουργία της ποικιλομορφίας της ελληνικής κεντητικής είναι οι πολλές και διαφορετικές πολιτιστικές επιδράσεις που εισήχθησαν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Όσον αφορά στη χρονολόγησή τους, τα περισσότερα διασωθέντα δείγματα φαίνεται να χρονολογούνται μεταξύ 18ου και αρχών 19ου αιώνα, ενώ ελάχιστα χρονολογούνται τον 17ο αιώνα.»
πηγή αποσπασμάτων : textile.arts
πηγή κεντηματων: https://collections.vam.ac.uk/


2006ba0208_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades
2006ba0206_jpg_l
1700s, Greek; Cyclades, Melos




3 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΚΥΡΙΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΚΕΝΤΗΜΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑ

Τρία σκυριανά σχέδια για κέντημα και χειροτεχνία, βρήκαμε σήμερα περιδιαβαίνοντας στο facebook, τα οποία ανήκουν στη συλλογή της κ. Ροδόπης Τραχανά. Η σελίδα της «Παραμύθια της Σκύρου» εκτός απο τις συλλογές της με σχέδια για κέντημα περιλαμβάνει και μια σειρά παραδοσιακά παραμύθια που διασώζουν τον λαϊκό πολιτισμό του όμορφου νησιού. Αξίζει τον κόπο να τα δείτε και να εμπνευστείτε απο αυτά.
Την καλημέρα μου!
1457747_1434432576788702_1151311220_n1520756_1477710625794230_3241571625930285968_n12661901_1748493535382603_5110742537700335595_n
Μπορείτε να δείτε και άλλα σχέδια για κέντημα και διακόσμηση πατώντας εδώ

12 ΣΧΕΔΙΑ ΑΠΟ ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΦΟΥΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ V&A ΜUSEUM

Αφιέρωμα σήμερα στις κρητικές φούστες του 17ου- 18ου αιώνα… Αναζητώντας πληροφορίες ανακαλύψαμε το εξαίρετο άρθρο της Ασπασίας Κοκολογιάννη που μας αναλύει διεξοδικότατα το ενδιαφέρον αυτό ρούχο… Αντιγράφουμε λοιπόν απο τα Χανιωτικα Νέα και συνοδεύουμε το αναλυτικότατο άρθρο της συγγραφέως με φωτογραφίες απο διασωθέντες ποδόγυρους απο τη συλλογή του V&A Museum.
«Ένα κομμάτι της γυναικείας κρητικής φορεσιάς που έχει διασωθεί τόσο σε Mουσεία του εξωτερικού όσο και σε Μουσεία της Ελλάδας είναι η φούστα ή το φουστάνι ή το ρούχο ή το πο(υ)κάμισο. Ολοι αυτοί οι όροι χρησιμοποιούνται στη βιβλιογραφία για να περιγράψουν ένα ένδυμα, το οποίο σε λίγες περιπτώσεις έχει διασωθεί ακέραιο, του οποίου δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τη χρήση μέσα σε ένα ενδυματολογικό σύνολο, η αξία του όμως διέσωσε το πολυτιμότερο μέρος του: τον ποδόγυρο.

2012ft7080_jpg_l
Παρατηρώντας ρούχα και από άλλες περιοχές της Ελλάδας που έχουν την αντίστοιχη αναγεννησιακή μορφή καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι χρειαζόμαστε τρία επίπεδα ρουχισμού: Το εξώφορο ρούχο, το μεσόφορο ρούχο και το εσώφορο ρούχο. Θα μπορούσαμε να εικάσουμε, ακολουθώντας την παραπάνω λογική, ότι κάτω από την καρπέτα ή την κούδα ή τη σάρτζα (στην πρώιμη κρεμαστή μορφή της) φορέθηκε ένα μεσόφορο ρούχο που ακολουθεί την κοψιά του εξώφορου με πλούσια κεντημένο ποδόγυρο, ο οποίος αποκαλυπτόταν, όταν το κόκκινο ξωφόρι ανασκουμπωνόταν και από κάτω ένα τρίτο εσώφορο ρούχο που ακολουθεί και αυτό την ίδια γραμμή. Θα αποτελούσε αυτή η υπόθεση – εξήγηση και του γεγονότος ότι κανείς από τους περιηγητές που περιέγραψαν ένδυμα με το αντίστοιχο σχήμα, δεν είδε τους τόσο εντυπωσιακούς ποδόγυρους που στόλιζαν τα κρητικά αναγεννησιακά φουστάνια.

2011fc6205_jpg_l
2006at7502_jpg_l
Πρόκειται για φορέματα σε υπόλευκο χρώμα από λινοβάμβακο ύφασμα, με ολοκέντητους ποδόγυρους, των οποίων το πλάτος έφτανε συνήθως τα 3,5 μέτρα και στερεώνονταν στους ώμους των γυναικών. Τα ρούχα αυτά αποτελούνταν από 5 φύλλα υφάσματος, το πλάτος του κάθε φύλλου ποίκιλε από 60 έως 70 εκατ. και ο κάθε ποδόγυρος είχε ύψος από 25 έως 70 εκατ. που είχαν κεντηθεί πριν ενωθούν μεταξύ τους όπως μαρτυρεί η ασυνέχεια του μοτίβου απ’ το ένα φύλλο στο άλλο. Φαίνεται ότι υπήρχε και δεύτερο φύλλο του ίδιου πάντα υφάσματος ραμμένο από τη μέσα πλευρά του ποδόγυρου ώστε αυτός να στέκεται καλύτερα. Κάποιες φορές υπάρχει και μία ή και δεύτερη οριζόντια πτύχωση πάνω από τον ποδόγυρο χωρίς να είναι εξακριβωμένη η χρησιμότητα της πιθανολογείται για να φουντώνει η φούστα ή για να ορίζεται ο ποδόγυρος, μπορεί κάποιο κατάλοιπο που διευκόλυνε το ανασκούμπωμα ή και ανάμνηση του βυζαντινού λώρου που δημιουργούσε κόλπο δηλαδή κοιλότητα στα ρούχα, ίσως ακόμη ένας τρόπος να αλλάζει το μήκος του ρούχου ανάλογα με τη γυναίκα που θα το φορούσε. Εντύπωση προκαλεί η σημείωση της Pauline Johnstone, που η ίδια στηρίζει σε παρατηρήσεις περιηγητών, ότι αυτός ο τύπος ρούχου δεν θα πρέπει να ήταν μακρύτερος από τη μέση της γάμπας! Στο κεντρικό φύλλο υπάρχει κατακόρυφο άνοιγμα προφανώς για να διευκολύνεται η φέρουσα κυρίως κατά την περίοδο του θηλασμού και οι σούρες ξεκινούν άλλοτε αμέσως και άλλοτε λίγο μετά απ’ αυτό το άνοιγμα, ώστε να μην δημιουργείται όγκος πάνω στην κοιλιά. Μπρος και πίσω υπάρχουν θηλιές μέσα από τις οποίες περνά κορδόνι για να κρέμεται το ρούχο απ’ τους ώμους και να στέκεται στις μασχάλες. Παράλληλα, εντοπίζεται και η πολύπτυχη λινοβάμβακη φούστα με κεντητό ποδόγυρο προσραμμένη σε εφαρμοστό αμάνικο πανωκόρμι που κλείνει πάνω στο στομάχι και αφήνει ακάλυπτο το στήθος. Σ’ αυτό το σημείο αξίζει πρώτον να σημειωθεί ότι η δεκαετία που έριξε τη μέση των ρούχων ήταν η δεκαετία του 1820 και δεύτερον η ομοιότητα αυτού του ρούχου με το τούρκικο ρούχο gomlek που βλέπει ο Roderick Taylor. Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για το αν αυτοί οι δύο τύποι φορέματος συνυπήρξαν ή αν ο ένας διαδέχθηκε τον άλλο. Και οι δύο υποθέσεις πάντως μπορούν να δικαιολογηθούν αν παρατηρήσουμε την εξέλιξη της μόδας ή αν θεωρήσουμε ότι μία νέα μόδα δεν ήταν εύκολο να εκτοπίσει αμέσως την παλαιότερη. Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για το αν το φόρεμα με πανωκόρμι φορέθηκε και χωρίς εξώφορο ρούχο, αλλά με κάποιου είδους πανωφόρι όπως “υποπτεύονταν” οι πρώτοι μελετητές, όπως διαβάζουμε στον κατάλογο της έκθεσης στην οποία αυτό παρουσιάστηκε το 1914. Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το πότε άρχισε να φοριέται ακριβώς αυτός ο τύπος ρούχου, αν δεχθούμε όλα τα παραπάνω ίσως να ακολούθησε την εμφάνιση της καρπέτας, φαίνεται όμως και συμφωνούν σε αυτό όλοι οι μελετητές ότι δεν πρέπει να επιβίωσε πέρα από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Ο Γρηγόριος Παπαδοπετράκης πάντως στην Ιστορία των Σφακίων το 1888 μας λέει: «Από των ώμων κατήρχετο λευκός χιτών ποδήρης. Εξω του χιτώνος φέρουσι εξωφόριον λευκόν και τα άκρα γύρωθεν χρυσοκέντητα ή διά μετάξης ποικιλοχρόου αρίστης επεξεργασίας», χωρίς όμως να προσδιορίζει πότε οι Σφακιανές ντύνονταν έτσι.

2011er6933_jpg_l
2006ba0210_jpg_l
Σημαντικές πληροφορίες ωστόσο μας δίνουν οι ίδιες οι γυναίκες που κέντησαν ή παρήγγειλαν κάποιους ποδόγυρους καθώς κάποιοι ελάχιστοι είναι ενυπόγραφοι και χρονολογημένοι. Σύμφωνα με την Κατερίνα Κορρέ – Ζωγράφου η παρουσία των υπογραφών και των χρονολογήσεων στα κεντήματα από το 16ο αιώνα και ύστερα, οφείλεται κυρίως σε ενετική επίδραση και συναντάται συνήθως σε εκκλησιαστικά κεντήματα σπανίως δε σε κοσμικά. Ο παλαιότερος χρονολογημένος ποδόγυρος βρίσκεται στο “Metropolitan Museum” και αναγράφει 1697, ενώ δεύτερος που βρίσκεται στο ίδιο Μουσείο αναγράφει 1726. Ο πρώτος από αυτούς αναφέρει μόνο το αρχικό γράμμα του ονόματος ενώ έχουμε και δύο ποδόγυρους που βρίσκονται στο “Victoria and Albert Museum” και μας πληροφορούν για τ’ όνομα της κτητόρισσας ή της δημιουργού: ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΑ, ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΑ. Οι δύο αυτοί ποδόγυροι είναι χρονολογημένοι αντίστοιχα 1733 και 1757 ενώ υπάρχει στο ίδιο μουσείο και ένας τρίτος με χρονολογία 1762. Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι η δημιουργός δεν ήταν απαραίτητα και η κτητόρισσα του ρούχου, κάτι που υπαγορευόταν από την οικονομική κατάσταση της ενδιαφερομένης. Υπάρχουν ποδόγυροι που είναι στενότεροι, έχουν δηλαδή ύψος 25 – 30εκατ. και οι μελετητές συγκλίνουν μάλλον στην άποψη ότι ήταν παλαιότεροι χωρίς να απαλείφονται και άλλες υποθέσεις για τη χρήση τους. Οι ποδόγυροι των οποίων το ύψος φτάνει τα 70εκατ. φαίνεται να είναι μεταγενέστεροι, όταν πια οι φόρμες μάλλον είχαν τυποποιηθεί. Ως προς το χρώμα τους υπάρχουν μονόχρωμοι σε μπλε ή κόκκινο χρώμα, συναντάμε λιγότερο συχνά δίχρωμους: κόκκινο με μπλε, κόκκινο με πράσινο και σπάνια κόκκινο με μαύρο ή κίτρινο. Συνηθέστεροι είναι οι πολύχρωμοι ποδόγυροι πάνω στους οποίους απαντώνται έως και εφτά χρώματα. Οι μελετητές δεν συμφωνούν για το ποιος χρωματικός τύπος είναι πρότερος και ποιος ύστερος, ενώ υπάρχει και η άποψη που υποστηρίζει ότι η μονοχρωμία προοριζόταν για τα νεαρά κορίτσια. Καταλήγουν πάντως ότι οι δύο τύποι πρέπει να ήταν σε παράλληλη χρήση. Τέλος υπάρχουν και κάποιες αναφορές για διαφορές ανάμεσα σε περιοχές ή οικογένειες, αλλά είναι μόνο υπόνοιες. Ο διάκοσμος είναι φυτικός και κυρίως άνθινος. Τις συνθέσεις συμπληρώνουν ο δικέφαλος αετός, η δεόμενη γυναίκα, το ειδύλλιο, η μονόκλωνη γοργόνα, η γοργόνα με τη διχαλωτή ουρά, ζώα, πουλιά, φίδια, μυθικά τέρατα, εραλδικά σύμβολα και χριστιανικά σύμβολα, δεν λείπουν δε σε κάποιες περιπτώσεις, οι σκηνές του γάμου ή του χορού. Κεντρικό μοτίβο αποτελεί σχεδόν πάντα ένα ανθοφόρο αγγείο. Σπανιότερος είναι ο γεωμετρικός διάκοσμος.

2006ba0198_jpg_l
2011er5883_jpg_l
Οι επιδράσεις είναι βυζαντινές, οθωμανικές καθώς η δε γλάστρα ή γάστρα φαίνεται να είναι περσικής επιρροής αλλά κυρίως ιταλικής. Με τα χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο του υποβιβασμού σε άνθος δηλαδή ό,τι δεν γινόταν αντιληπτό από την μιμήτρια ή δεν ήταν ξεκάθαρο μετατρεπόταν σε λουλούδι. Η κεντρική παράσταση αναπτύσσεται ως ζωφόρος πάνω σε μία στενή ταινία που λειτουργεί ως βάση, κάποιες φορές αυτή η λωρίδα επαναλαμβάνεται και στην κορυφή του σχεδίου. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι το είδος του υφάσματος που χρησιμοποιείται για αυτά τα ρούχα. Το λινοβάμβακο ύφασμα, λινό στημόνι και βαμβακερό υφάδι, αποτελεί χαρακτηριστική κρητική τεχνική. Αυτή τη συνδυαστική τεχνική συναντάμε επίσης στα κοπτικά υφάσματα όπου υφαίνονταν μαζί λινό στημόνι με μάλλινο υφάδι, στην Περσία που ύφαιναν βελούδα με μεταξωτό στημόνι και βαμβακερό υφάδι. Εκτός από το ύφασμα χαρακτηριστική κρητική τεχνική αποτελεί και ο συνδυασμός διαφόρων βελονιών. Ετσι πάνω σε έναν ποδόγυρο μπορούμε να βρούμε πολυειδής βελονιές έως και 7! Οσα απ’ αυτά τα ρούχα δεν τάφηκαν μετατράπηκαν σε εκκλησιαστικά φελόνια ή στηχάρια κατά την προσφιλή συνήθεια του δωρισμού ρούχων στην εκκλησία ή αποκόπηκε ο ποδόγυρος από το ελεύθερο κεντήματος ύφασμα, ώστε και τα δύο αυτά μέρη να καλύψουν πλέον άλλες ανάγκες ρουχισμού είτε του σπιτιού είτε της οικογενείας.»
2012fn1145_jpg_l
2012ft7079_jpg_l
2006bb8063_jpg_l
Αν σας αρέσει ο κρητικός πολιτισμός δείτε όλα μας τα άρθρα για την Κρήτη εδώ και εδώ ή δείτε και κάποια ακόμη παραδοσιακά κρητικά σχεδια για κέντημα σε αυτό το άρθρο μας 
2006ba0264_jpg_l
Επίσης αν θα θέλατε να δείτε παραδοσιακά κρητικά κοσμήματα μπορείτε να δείτε εδώ
2016jg9785_jpg_l

ΧΡΥΣΟΚΕΝΤΗΜΑ ΟΠΩΣ ΠΑΛΙΑ…ΠΑΛΙΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΒΙΩΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΑΥΛΩΝΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

Σήμερα η ανάρτησή μας είναι αφιερωμένη στην ομάδα γυναικών του Συλλόγου Αυλωνιτών «Το Σάλεσι» από τον Αυλώνα Αττικής και στις υπέροχες δραστηριότητές τους που επαναφέρουν ξεχασμένες τεχνικές των ελληνοραπτών και τις εφαρμόζουν στις φορεσιές τους, που τις κεντούν οι ίδιες, σε μία εποχή που η μηχανή έχει αντικαταστήσει το χέρι…
Πρόκειται για μια ομάδα γυναικών που ασχολούνται με την κατασκευή της τοπικής φορεσιάς Αττικής. Έχουν μέχρι τώρα πετύχει την κατασκευή χρυσοκέντητων τμημάτων της φορεσιάς όπως ποδιές και μανίκια με την βυζαντινή χρυσοκεντητική τεχνική,
18198615_802232579941249_2689105666903195757_n
10988282_450898615074649_8783840272327355095_n
έχουν πετύχει το κέντημα με την τεχνική τσεβρε σε μετάξι με χρυσή και μεταξωτή κλωστή, την κατασκευή χρυσού χειροποίητου κροσσιού με πούλιες… Το χρυσό το δουλεύουν για να στρώσει με το νύχι, όπως οι παλιοί τεχνίτες.
10896953_410862412411603_1074426274903274014_n
Με κόπο και μεράκι έχουν πετύχει την κατασκευή και το κέντημα όλης της γυναικείας φορεσιάς Αττικής, με τον παλαιό τρόπο, την κατασκευή πλήρους στολής φουστανέλας με μεταξωτά κορδονέτα στο κέντημα των γιλέκων, την κατασκευή δεύτερων φορεσιών διακοσμημένων με ριζοβελονια ή χάντρες ή σουταζ κλπ. Όπως μας ενημέρωσαν σε λίγο θα επιδοθούν και στην μικροϋφαντικη χρυσομέταξων ζωνών.
Εμπνέονται από το μουσείο Ζυγομαλά και τον τοπικό κατασκευαστή φορεσιών Ηλία Πανούση (Μπρεζαράς) που ζούσε μέχρι το 1935 αναπαράγοντας κατά βάσιν τα έργα του. Ο Πανούσης ήταν Έλληνας κατασκευαστής παραδοσιακών φορεσιών και εργοχείρων λαϊκής τέχνης, που έζησε και έδρασε στον Αυλώνα Αττικής. Ο ίδιος ανέπτυξε ένα ιδιαίτερο ύφος στις τέχνες που άσκησε, ενώ τα έργα του είναι σήμερα ευρέως αναγνωρίσιμα σε πολλές περιοχές της Αττικής, της Βοιωτίας και της Εύβοιας. Χαρακτηριστικό της δεξιοτεχνίας του είναι το γεγονός πως οι ντόπιοι έδωσαν στον Πανούση το προσωνύμιο ‘’Μπρεζαράς’’, λόγω των χρυσομεταξοΰφαντων ζωναριών (μπρέζες) που ο ίδιος δημιουργούσε.
1907359_410864322411412_2286736954705321367_n
Τις φωτογραφίες απο τη δουλειά των Γυναικών του Συλλόγου δανειστήκαμε απο την σελίδα τουs στο Facebook. Ευχόμαστε να συνεχίσουν το υπέροχο έργο τους δημιουργώντας με τα χέρια τους υπέροχα έργα τέχνης, διατηρώντας ζωντανές τις τεχνικές κεντητικής και υφαντικής και να μιμηθούν το παράδειγμά τους και άλλοι σύλλογοι στην Ελλάδα.

.

ΜΟΤΙΒΑ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΙΝΩΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ /PATTERNS FROM MINOAN AGE POTS

Η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στα σχέδια που υπάρχουν στα μινωικά αγγεία. Ο Pendlebury στο βιβλίο του The archaeology of Crete: an introduction — London, 1939 αποτυπώνει αρκετά σχέδια που συναντάμε σε μινωικά αγγεία της πρώιμης και μέσης περιόδου τα οποία μπορούν και σήμερα να γίνουν πηγή έμπνευσης για τους σύγχρονους καλλιτέχνες. Εδώ σας τα παραθέτω με την ελπίδα να μπορέσετε να τα ενσωματώσετε σε νέες δημιουργίες!
pendlebury1939_0173
pendlebury1939_0118pendlebury1939_0143pendlebury1939_0147pendlebury1939_0170pendlebury1939_0195

TRADITIONAL CRETA HAND EMBROIDERY/ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΚΕΝΤΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

These fabulus hand embroidered patterns are of Creta origin and they are derived from the vast nature of Creta island and from Cretan Tradition. They are kept in greek and foreign Folk Art Museums and we can admire and copy them as well!
Τα σχέδια για κέντημα τα οποία συναντούμε στα κρητικα ενδύματα είναι εμπνευσμένα απο την κρητική φύση και την κρητική παράδοση. Σε αυτό το post μπορούμε να θαυμάσουμε μερικά που φυλάσσονται στα ελληνικά και ξένα Λαογραφικά Μουσεία.


A fragment from a C 18 skirt border from Creta with some motifs derived from Italian renaissance art and others from Byzantine art. Mostly embroidered in feather stitch. The color of this embroidery is particularly rich in nuance source http://www.sarajo.com/
traditional Creta  Embroidered Apron
Hand Embroidery from Creta source: thetextileblog.blogspot.com
Benaki Collection, 17th century hand embroidery from Creta
Hand Embroidered Bordure from Creta 18th century

 Hand embroidered Skirt Bordure from Creta
Σας προσκαλώ να εγγραφείτε στο νέο κανάλι μου στο you tube
Να το στηρίξετε και να έχετε έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση.
Όπως επίσης μπορείτε να μου στέλνετε στο mail μου dsgroupmedia@gmail.com   τα  video σας να τα ανεβάζουμε άμεσα.

Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like, κοινοποιήστε το στους φίλους σας και μοιραστείτε μαζί τους την γνώση 



Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Δημοφιλείς κατηγορίες

...
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες του blog μας

Whatsapp Button works on Mobile Device only