Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2019

Από τι πέθανε ο Μέγας Αλέξανδρος;... Διάγνωση από έναν γιατρό του σήμερα, με βάση τα αρχαία κείμενα του χθες.


Θεωρείται, και δικαίως, μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της ιστορίας: Πέρα από ικανότατος στρατιωτικός διοικητής, ο Μέγας Αλέξανδρος (356 πΧ- 323 πΧ) σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής και την έναρξη μιας νέας, φέρνοντας την Ανατολή και τη Δύση πιο κοντά από ό,τι είχαν έρθει ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Οι κατακτήσεις του αποτέλεσαν την ανατολή της Ελληνιστικής Περιόδου, η επίδραση της οποίας θα συνεχιζόταν για πολλά χρόνια μετά την πτώση των τελευταίων ελληνιστικών βασιλείων- οπότε και ο ρόλος του ως προς την εξάπλωση και επίδραση του ελληνικού πολιτισμού στην παγκόσμια ιστορία δεν μπορεί να αμφισβητηθεί

Ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας του Αλεξάνδρου του 3ου της Μακεδονίας είναι το τελευταίο της: Ο θάνατός του σε νεαρή ηλικία άφησε ακέφαλη μια αυτοκρατορία όμοια της οποίας ο κόσμος δεν είχε ξαναδεί, και οι «επιτάφιοι αγώνες» που ακολούθησαν μεταξύ των Διαδόχων – με πολέμους, μηχανορραφίες και δολοπλοκίες που συγκλόνισαν τον γνωστό τότε κόσμο. Ως εκ τούτου, πολλά είναι αυτά που έχουν λεχθεί για το πώς πέθανε ο Αλέξανδρος: Επρόκειτο για ασθένεια ή μήπως ήταν δηλητήριο που του πέρασε κάποιος αντίπαλος ο οποίος δεν μπορούσε να τον αντιμετωπίσει στα ανοιχτά; ...


Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, σε αυτό το ερώτημα είναι δύσκολο να δοθούν απαντήσεις 2.300 χρόνια μετά- ωστόσο, με βάση τα αρχαία κείμενα, είναι δυνατόν να επιχειρηθεί μια ερμηνεία των αναφερόμενων συμπτωμάτων και της πορείας της υγείας του, σε συνδυασμό με το ευρύτερο πλαίσιο των γεγονότων της συγκεκριμένης περιόδου.

Μια τέτοια ακριβώς ερμηνεία επιχειρεί ο Εμμανουήλ Χρ. Χριστοφορίδης, καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ και διευθυντής Β′ Χειρουργικής στο ΓΝΘ «Γ. Γεννηματάς»: Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα του Αρριανού, το Διόδωρου, του Κούρτιου, του Ιουστίνου, του Πλουτάρχου, αλλά και από έργα της βιβλιογραφίας της σύγχρονης ιατρικής και ιστοριογραφίας, ο κ. Χριστοφορίδης αναλύει τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου από την ιατρική σκοπιά.



Αναλύοντας το σενάριο της συνωμοσίας: Μπορεί να υπήρξε δηλητήριο;

Προσεγγίζοντας κανείς το μυστήριο (εντός ή εκτός εισαγωγικών) του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου, αναπόφευκτα θα εξετάσει το σενάριο της δολοφονίας- ωστόσο, πέρα από τις συνωμοσιολογίες, το ενδεχόμενο της δηλητηρίασης μπορεί να εξεταστεί μόνο με βάση τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν. Από αυτή την άποψη, ο κ. Χριστοφορίδης υπογραμμίζει πως κανένα από τα συνηθισμένα δηλητήρια δεν παρουσίαζε συμπτώματα πυρετού.
Ωστόσο, αυτό δεν καταρρίπτει το σενάριο αυτό: «Για να γίνει κατανοητή στην πραγματική της έκταση η φθοροποιός μαγγανεία, πρέπει στα υλικά της όπλα να συμπεριλάβουμε και τα μολυσματικά υλικά. Με τα γνωστά σε μας συμπτώματα ο τυφοειδής πυρετός (typhoid fever) είναι μία εξαιρετικά πιθανή αιτία θανάτου για τον Αλέξανδρο» σημειώνει ο κ. Χριστοφορίδης, υπογραμμίζοντας πως η μικροβιακή μολυσματική πρώτη ύλη είναι εύκολο να βρεθεί κατά τους καλοκαιρινούς κυρίως μήνες, αφού ο εν λόγω βάκιλος (του Eberth) πολλαπλασιάζεται σε μολυσμένα νερά από τα κόπρανα και τις εκκρίσεις ανθρώπου που έχει νοσήσει. «Συχνά όμως ακόμα και στα κόπρανα ανθρώπων που δεν έχουν νοσήσει υπάρχει ο βάκιλος του τυφοειδούς πυρετού και αναπτύσσεται σε υγρούς και σκιερούς αποχετευτικούς τόπους» αναφέρει ο κ. Χριστοφορίδης, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι αυτοί που ενδεχομένως να επιδίωκαν να υπονομεύσουν την υγεία του βασιλιά με αυτόν τον τρόπο (προκαλώντας του σοβαρή ασθένεια μέσω μόλυνσης της τροφής του) χρειάζονταν απλά να έχουν πρόσβαση στην τροφή του, καθώς η επιμόλυνση γίνεται κυρίως μέσω της πεπτικής οδού, και οι κύριοι τρόποι μετάδοσης είναι το ράντισμα φρούτων και λαχανικών με μολυσμένο νερό – ή μέσω του ίδιου του νερού απευθείας.


Σε κάθε περίπτωση, το σενάριο της δηλητηρίασης είχε και έχει αρκετούς υποστηρικτές, που βάζουν στην υπόθεση το σενάριο της εκδίκησης:
Ο ιστορικός Ιερώνυμος της Καρδίας προβάλλει μια εκδοχή όπου το δηλητήριο απεστάλη από τη Μακεδονία, και στην οποία εμπλέκει τον Αντίπατρο (άσπονδο αντίπαλο της Ολυμπιάδας, μητέρας του Αλέξανδρου) και τον γιο του Κάσσανδρο, τον οινοχόο Ιόλα (επίσης γιο του Αντίπατρου) και, σε μια τολμηρή στα μάτια πολλών υπόθεση, τον ίδιο τον δάσκαλο του Μακεδόνα βασιλιά, Αριστοτέλη. Ο Αρριανός, ο Κούρτιος και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης δεν φαίνονται να ασπάζονται ιδιαιτέρως αυτή την εκδοχή, αν και ο Ιουστίνος φαίνεται να την πιστεύει.


Ο κ. Χριστοφορίδης σημειώνει πως η εξέλιξη της κατάστασης του Αλέξανδρου δεν φαίνεται να συμβαδίζει με το σενάριο της δηλητηρίασης- ωστόσο, με βάση αυτή τη θεωρία, και τα αρχαία κείμενα που περιγράφουν ότι ο Αλέξανδρος ένιωσε μεγάλους πόνους στο στομάχι λίγο μετά την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας κρασιού, πιθανός «ένοχος» θα μπορούσε να κριθεί ένα δηλητηριώδες φυτό (που θα του χορηγήθηκε με το κρασί), με την επιστημονική ονομασία Veratrum album, που ανήκει στην οικογένεια των κρίνων και είναι γνωστό ως λευκός ελλέβορος.
Το εν λόγω φυτό χρησιμοποιούσαν συχνά οι αρχαίοι Έλληνες ως βότανο κατά του εμετού, ωστόσο ήταν σε θέση να επιφέρει και τον θάνατο, με παρόμοια συμπτώματα με αυτά που αναφέρονται πως είχε ο Αλέξανδρος.
Υπάρχει και το σενάριο της χρήσης αρσενικού, ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Χριστοφορίδης, αν ίσχυε κάτι τέτοιο, ο Μακεδόνας βασιλιάς θα είχε πεθάνει πολύ γρηγορότερα από τις 14 ημέρες που ήταν άρρωστος πριν τον θάνατό του.



Αναλύοντας τα παθολογικά αίτια: Ποιοι είναι οι «ύποπτοι»- η πορεία της νόσου

Περνώντας στα παθολογικά αίτια, τα πράγματα γίνονται σαφώς πιο πολύπλοκα, καθώς οι πιθανοί «ύποπτοι» είναι πολλοί: Η ελονοσία έχει το βασικό σύμπτωμα του πυρετού, ωστόσο, όπως σημειώνει ο κ. Χριστοφορίδης, ο τύπος του πυρετού του 32χρονου βασιλιά δεν φαίνεται να ήταν αυτός της ελονοσίας.

Ως προς τον τυφοειδή πυρετό που προαναφέρθηκε, φαίνεται πιο πιθανός «υποψήφιος» λόγω της εποχής (καλοκαίρι- Ιούνιος του 323 π.Χ), ωστόσο έτεινε να παρουσιάζεται σε επιδημίες, και εκείνη την περίοδο δεν είχαν αναφερθεί μαζικοί θάνατοι με τα ίδια συμπτώματα.

Το ενδεχόμενο της πνευμονίας φαντάζει επίσης πιθανό, ωστόσο, βάσει των αναφορών, το λουτρό που πήρε ο Αλέξανδρος και που θα μπορούσε να την είχε προκαλέσει ήταν προς ανακούφιση του πυρετού, ο οποίος προϋπήρχε.
Ένας άλλος «ύποπτος» είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου- εκδοχή που υποστηρίζουν οι Αμερικανοί επιδημιολόγοι Τζον Μαρ και Τσαρλς Κάλισερ, οι οποίοι αποδίδουν τον θάνατο του Έλληνα στρατηλάτη σε εγκεφαλίτιδα από τον ιό του Δυτικού Νείλου, βασιζόμενοι σε απόσπασμα του Πλούταρχου, όπου αναφέρεται πως ο Αλέξανδρος είδε μερικές εβδομάδες πριν τον θάνατό του ένα σμήνος από άρρωστα κοράκια (σημειώνεται πως ο ιός του Δυτικού Νείλου προσβάλλει πουλιά και άλλα ζώα και μεταδίδεται στον άνθρωπο από τα κουνούπια.

Ο κ. Χριστοφορίδης στέκεται ιδιαιτέρως σε μια άλλη εκδοχή, αυτήν της οξείας χολαγγειΐτιδας- οξείας παγκρεατίτιδας και, σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάζει εκτενώς την πορεία της νόσου κατά τις 14 ημέρες που οδήγησαν στον θάνατο του βασιλιά:

Ημέρα 1η: Μετά από βαρύ φαγητό και οινοποσία, σε δείπνο, αναφέρεται πόνος έντονος – διαξιφιστικός, με αντανάκλαση αρχικά προς το θώρακα και μετά και προς την κοιλία (κωλικός). Ο πόνος συνοδεύεται από έμετο προκλητό – ανακουφιστικό. Ακολουθεί ρίγος και πυρετός.

Ημέρα 2η: Το ρίγος εξακολουθεί και ο ασθενής αισθάνεται σωματική εξάντληση. Παρά ταύτα δέχεται πρόσκληση για να συνεχίσει το βράδυ τη διασκέδασή του. Ακολουθεί οινοποσία, μέχρι μέθης. Επανεμφανίζεται κωλικός πόνος με αντανάκλαση προς την ωμοπλάτη. Τον πόνο συνοδεύουν ρίγος και πυρετός. Οι γιατροί του δηλώνουν αδυναμία να τον βοηθήσουν και προβλέπουν ταχεία εξέλιξη της καταστάσεώς του.

Ημέρα 3η: Ο πυρετός παραμένει υψηλός, αναφέρονται δε ιδρώτες και ρίγος. Ο ασθενής παρουσιάζει βυθιότητα και σωματική αδυναμία (κατάπτωση).

Ημέρα 4η: Ο πυρετός συνεχίζεται υψηλός, είναι κάτωχρος, παρουσιάζει σαφή επιδείνωση της καταστάσεώς του, δεν έχει δε και καλή επικοινωνία (συγχυτική κατάσταση).

Ημέρα 5η: Ο ασθενής βρίσκεται σε «κρίσιμη κατάσταση» και περνά μια δύσκολη ημέρα.

Ημέρα 6η: Ο ασθενής παρουσιάζει θόλωση της διάνοιας, έχει παραλήρημα και διεγέρσεις. Ο πυρετός και το ρίγος εξακολουθούν, εκδηλώνεται δε και ίκτερος. Η κατάσταση κρίνεται ως πολύ βαριά.

Ημέρα 7η: Αναφέρεται, εντός έξι ημερών από της έναρξη της ασθενείας του, σαφής επιδείνωση της καταστάσεώς του.

Ημέρα 8η: Το σώμα του είναι ψυχρό και παρουσιάζει γενικότερη «οργανική κάμψη». Οι ιατροί του παλεύουν για να τον συνεφέρουν.

Ημέρα 9η: Το πρόσωπό του είναι χλωμό, τα χείλη του τραβηγμένα, τα μαλλιά του φαίνονται αραιά και θαμπά από τους κολλώδεις ιδρώτες. Τα μάτια του έδειχναν να σβήνουν. Κατάσταση ως επί επαπειλούμενου κώματος.

Ημέρα 10η και 11η: Ο πυρετός του εξακολουθεί βασανιστικός η δε κατάστασή του είναι πολύ βαριά. Τα άκρα του είναι ψυχρά και παρουσιάζει προϊούσα επιδείνωση.

Ημέρα 12η: Η κατάστασή του περιγράφεται ως πολύ βαριά και μη αναστρέψιμη. Οι πόνοι χειροτέρεψαν, και χάνοντας κάθε ελπίδα να σωθεί, έβγαλε το δακτυλίδι του και ερωτηθείς σε ποιόν να το παραδώσουν απάντησε: «Τω κρατίστω».

Ημέρα 13η: Νέο κώμα. Παρουσιάζει δυσχέρεια αναπνοής. Το πρόσωπό του είναι κάτωχρο και δείχνει να έχει αβάσταχτους πόνους. Τα χείλη του τα κρατάει σφιχτά, τα δε μάτια του είναι «ρουφηγμένα». Κατάσταση η οποία μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «Ιπποκράτειο προσωπείο».

Ημέρα 14η: Θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου




Συμπεράσματα- διάγνωση

«Η εισβολή, μετά από βαρύ γεύμα και οινοποσία (την οποία φαίνεται ότι συνήθιζε ο βασιλιάς) και η όλη εξέλιξη παρουσιάζεται μάλλον τυπική της διαδρομής μας κρίσεως οξείας παγκρεατίτιδας, μάλλον λιθιασικής αιτιολογίας» αναφέρει ο κ. Χριστοφορίδης, προσθέτοντας πως υπάρχουν δε μερικές αναφορές από τις οποίες φαίνεται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έπασχε από χολολιθίαση με συχνές κρίσεις πόνου. «Όπως είναι γνωστό, η χολολιθίαση συνοδεύεται από αρκετές επιπλοκές.
Από αυτές άλλες είναι απλές και συνήθεις και άλλες, ευτυχώς οι σπανιότερες, σοβαρές ή/ και επικίνδυνες όπως, η οξεία πυώδης ή σηπτική χολοκυστίτιδα – χολαγγειΐτιδα ή η οξεία νεκρωτική ή σηπτική παγκρεατίτιδα που χωρίς τη δέουσα αντιμετώπιση, μπορεί να είναι όχι μόνον επικίνδυνες αλλά και συχνά θανατηφόρες».

Καταλήγοντας, ο κ. Χριστοφορίδης σημειώνει πως η διαδρομή της ασθένειας ήταν «τυπική στην εισβολή, προϊούσα στην εξέλιξη και μη αναστρέψιμη στην κατάληξη. Ο θάνατός του ήταν σύντομος και όχι αιφνίδιος, εμπύρετος και βασανιστικός και αναπόφευκτος.
 Προηγήθηκε της ασθενείας του βαρύ γεύμα και κατάχρηση οινοπνεύματος. Είναι γνωστό δε ότι, παρά την εισβολή της νόσου, επακολούθησε και την επόμενη ημέρα κατάχρηση (μέχρι μέθης) οινοπνεύματος.
Η κλινική εικόνα, εισβολή και εξέλιξη είναι τυπική. Δηλαδή: Ο πόνος οξύς, διαξιφιστικός (κωλικός) με αντανάκλαση προς το θώρακα και ακολούθως προς την κοιλία, ο οποίος συνοδεύεται από εμετό (ανακουφιστικό), ρίγος και πυρετό.
 Ο πόνος με αντανάκλαση προς την ωμοπλάτη, ”κωλικός του ήπατος”, οι κολλώδεις ιδρώτες, η ωχρότητα, η συγχυτική κατάσταση, η σωματική κατάπτωση, η θόλωση της διανοίας, το παραλήρημα, η διέγερση, τα ψυχρά άκρα, η προϊούσα επιδείνωση, μέχρι το Ιπποκράτειο προσωπείο, κατάσταση η οποία εξελίσσεται εντός 14 ημερών προς τον θάνατο, είναι τυπική της εξελίξεως σηπτικής καταστάσεως επί εδάφους οξείας παγκρεατίτιδας».

«Η επιπλοκή της οξείας νεκρωτικής παγκρεατίτιδας, πιθανότατα λιθιασικής αιτιολογίας, φαίνεται ότι οδήγησε τελικά σε σήψη και πολυοργανική ανεπάρκεια που είναι και η αιτία θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου» καταλήγει ο καθηγητής Χειρουργικής του ΑΠΘ- ολοκληρώνοντας τη διάγνωση του Μακεδόνα βασιλιά.

Κώστας Μαυραγάνης/ HuffPost Greece
Φωτ ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ 

Περί του θανάτου του Αλεξάνδρου Γ΄του Μέγα









Ο Περίεργος Θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου

 Ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά αινίγματα, χειρότερο κι απ’ την ίδια την σφήκα της Αιγύπτου, είναι το ποιός σκότωσε τον Μέγα Αλέξανδρο. Κάποιοι αβασάνιστα θέλουν να χρεώσουν τον θάνατο του Αλεξάνδρου στους συντρόφους του. Σ’αυτούς δηλαδή που με την παραμικρή παράλειψη καθήκοντος την ώρα της μάχης, στις οποίες σημειωτέον ο Αλέξανδρος διεκδικούσε πάντα πρωταγωνιστικό ρόλο, θα μπορούσαν αναρίθμητες φορές να επιφέρουν τον θάνατο του ακατάβλητου στρατηλάτη απ’ την Μακεδονία.

Κάποτε μάλιστα, όταν ο στρατηγός του Παρμενίων, του έγραψε να προσέξει τον φίλο και προσωπικό του γιατρό Φίλιππο, ως πιθανό προδότη και δηλητηριαστή του, αυτός πρώτα διάβασε το γράμμα και με το ένα χέρι παρέδωσε στον γιατρό του Φίλιππο την...επιστολή που τον κατηγορούσε για προδοσία και με το άλλο πήρε απ’ τα χέρια του το φάρμακο και το ήπιε μπροστά σ’ όλους, χωρίς φυσικά να βλαφτεί.




Οι άνθρωποι που ακολουθούσαν τον Αλέξανδρο, είχαν απόλυτη συναίσθηση, της ανεπανάληπτης ιστορικής εποποιίας που ζούσαν κοντά του και γνώριζαν ότι τα ονόματά τους θα γραφούν για πάντα στο φωτεινότερο στερέωμα της ιστορίας. Στην απεγνωσμένη όμως αναζήτηση μιας πιθανής σκευωρίας κατά της ζωής του Αλεξάνδρου, πολλοί ιστορικοί κατέληξαν σε κάποιες πιθανές εκδοχές.Ο Πλούταρχος αναφέρεται σε διάφορα πιθανά σενάρια ενοχής, με βασικότερα, αυτό της διχόνοιας που υποκίνησε η μητέρα του Αλέξανδρου Ολυμπιάδα με τον διοικητή της Ευρώπης στρατηγό Αντίπατρο, και τον γιο του Κάσσανδρο. Στις συνωμοσίες δηλητηριασμού εμπλέκουν, τους δύο οινοχόους του Αλεξάνδρου τον Μήδιο και Ιόλλα (γιο του Αντίπατρου), αλλά και τον δάσκαλό του, τον άριστο άνθρωπο και πανεπιστήμονα Αριστοτέλη.


Ασφαλώς και κάποια σενάρια δολοφονίας του Αλεξάνδρου απ’ την πλευρά των Ελλήνων, δεν στερούνται ενδείξεων, αλλά ο τρόπος της θανάτωσης του Αλεξάνδρου, είναι που μας παραπέμπει έντονα σε χαλδαιο-περσικό τρόπο δολοπλοκίας, κάτι που αδικαιολόγητα παραβλέπουν οι ιστορικοί. Φυσικά δεν φιλοδοξούμε εδώ, να λύσουμε τον γρίφο, ποιος σκότωσε τον Μέγα Αλέξανδρο. Αλλά είναι νομίζω μέσα στα πλαίσια της μελέτης μας, να υπογραμμίσουμε την εξαιρετική πιθανότητα ανάμειξης του χαλδαιικού ιερατείου, στην δολοφονία του Αλεξάνδρου και την ενδεχόμενη παρουσία του μαγγανευτή δόλου, στα σημαντικότερα σταυροδρόμια της ιστορίας.
Ο Αλέξανδρος μετά την εκπληκτική νίκη του κατά του Δαρείου πρώτα στον Γρανικό μετά στην Ισσό και κατόπιν στα Γαυγάμηλα, έφτασε στην Βαβυλώνα το 331 π.Χ. όπου και του παρέδωσαν την πόλη αμαχητί. Επτά χρόνια μετά το τέλος της εκστρατείας στα βάθη της Ασίας και την Ινδία, το 324 π.Χ. επέστρεψε στην Βαβυλώνα κατακτητής «ολόκληρης» της Ασίας, με δεδηλωμένη την πρόθεσή του, να κάνει την Βαβυλώνα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του. Να λοιπόν η άλλη πλευρά των γεγονότων, που ποτέ δεν φωτίζεται αρκετά: «Με τον τερματισμό του πολέμου (με τους ορεσίβιους Κοσσαίους) ο Αλέξανδρος βάδιζε πλέον με βραδύ ρυθμό προς την Βαβυλώνα.

Ενώ απείχε τριακόσια στάδια απ’ την Βαβυλώνα, οι λεγόμενοι Χαλδαίοι, αστρολόγοι με μεγάλη φήμη, που συνήθιζαν να προλέγουν τα μέλλοντα, με αρχηγό τους κάποιον Βελεφάντη, μήνυσαν στον Αλέξανδρο, ότι προείδαν τον επικείμενο θάνατό του στην Βαβυλώνα. Πρόσταξαν δε να ειδοποιήσουν τον βασιλιά για τον κίνδυνο που τον απειλούσε και τον συμβούλεψαν με κανένα τρόπο να μην εισέλθει στην πόλη.

Είπαν δε πως μπορεί να διαφύγει τον κίνδυνο (του θανάτου) αν αναστηλώσει τον τάφο του Βήλου, τον γκρεμισμένο από τους Πέρσες, παραιτηθεί απ’ την είσοδό του στην Βαβυλώνα και δεχθεί να προσπεράσει δίπλα απ’ την πόλη. Όταν ο Αλέξανδρος έμαθε για την προφητεία των Χαλδαίων κατεπλάγη και αναλογιζόμενος την οξύνοια και την φήμη αυτών των ανθρώπων ταράχθηκε. Τότε έστειλε μεν στην πόλη πολλούς απ’ τους φίλους του, αλλ’ αυτός αλλάζοντας δρόμο παρέκαμψε την Βαβυλώνα και στρατοπέδευσε σε απόσταση διακοσίων σταδίων απ’ αυτήν.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε γενική κατάπληξη κι αμέσως τον επισκέφθηκαν πολλοί άλλοι Έλληνες και μεταξύ των φιλοσόφων και ο Ανάξαρχος. Αυτοί όταν έμαθαν την αιτία του πράγματος, εξάντλησαν όλη τους την πειστική δύναμη με επιχειρήματα απ’ την φιλοσοφία και τον μετέπεισαν σε τέτοιο βαθμό που καταφρόνησε κάθε μαντική τέχνη και περισσότερο αυτή των περίφημων Χαλδαίων. Έτσι ο βασιλιάς σαν να ήταν ψυχικά λαβωμένος και θεραπεύθηκε από τους λόγους των φιλοσόφων, εισήλθε τελικά μετά δυνάμεως στην Βαβυλώνα».


Στο θέατρο της ιστορίας, οι ιερείς της Βαβυλώνας μασκαρεμένοι σε αυτόκλητους σωτήρες, έφερναν στον Αλέξανδρο δώρο μια ευκαιρία διαφυγής, από αφανισμό που… οι ίδιοι είχαν επινοήσει! Σωτηρία υπήρχε… αλλά μόνο εάν και εφόσον ο μεγαλειώδης Έλληνας, δεχόταν να παραιτηθεί απ’ την πορεία του! Η πιο πονηρή «αλεπού» της ιστορίας, το χαλδαιικό ιερατείο, ξάφνιασε το πιο ρωμαλέο λιοντάρι της παγκόσμιας ιστορίας, τον Μέγα Αλέξανδρο!

Ο στρατηλάτης με το ένστικτο του αήττητου ηγέτη, διαισθάνθηκε τον κίνδυνο και κοντοστάθηκε αναστατωμένος. Οι «παντογνώστες» όμως «σοφοί» συνοδοί του, με αρχηγό τους κάποιον ανόητο Ανάξαρχο, έσπευσαν να τον καθησυχάσουν και το πέτυχαν! Η ασφάλεια του Αλέξανδρου, ήταν στα χέρια ανθρώπων που είχαν παντελή άγνοια της χαλδαιικής πανουργίας. Κατά φαντασία φιλόσοφοι, κατ’ ουσία αφελείς καθησυχαστές, δεν κατάφεραν ούτε υποθετικά να αναγνωρίσουν στα λόγια των Χαλδαίων, κάποια έμμεση απειλή κατά της ζωής του Αλεξάνδρου!



Οι ανάξιοι αυτοί φύλακες της ζωής του μεγάλου βασιλιά, δεν γνώριζαν τίποτε για τους άθλους των Χαλδαίων, αγνοούσαν εντελώς το αόρατο οπλοστάσιο και τα απίθανα υλικά της δηλητηριο-μαγγανείας. Δεν γνώριζαν τα αναρίθμητα προσωπεία του χαμογελαστού δόλου, του αυτόκλητου σωτήρα, την θεατρική δουλοπρέπεια, την υποκριτική φιλία και τις αλάνθαστες συνταγές σεξουαλικής σαγήνης χάριν διείσδυσης στο περιβάλλον του προεπιλεγμένου στόχου-θύματος.

Στην πραγματικότητα δεν είχαν ιδέα για τα ύπουλα, αποτελεσματικά όπλα της Ανατολής. Ήταν λοιπόν φυσικό, να μην μπορούν ούτε το μέγεθος ούτε τον τύπο της αντιπαλότητας να υποθέσουν. Ανίκανοι να συλλάβουν έστω και αμυδρά την έμμεση απειλή των Χαλδαίων κατά της ζωής του Αλεξάνδρου, πνιγμένοι μέσα στην ίδια τους την φιλοσοφική φλυαρία, δεν είδαν την ιστορική ευκαιρία να ανταποδώσουν τις απειλές των μάγων.


Χρησιμοποιώντας την ίδια θεολογική γλώσσα, θα μπορούσαν να απειλήσουν τους Μάγους λέγοντας για παράδειγμα ότι κάποια ήθη, έθιμα ή προφητείες των Μακεδόνων απαιτούσαν τον θάνατο όλων εκείνων, που ανακοινώνουν τέτοιες απειλητικές προβλέψεις κατά της ζωής του μεγάλου βασιλέως. Στην περίπτωση μάλιστα, που μετά τις προφητείες εναντίον του, απειλήσει πράγματι οτιδήποτε την ζωή του Αλεξάνδρου, με βάση αυτά τους τα έθιμα, οι πρώτοι που θα θανατωθούν, θα είναι εκείνοι που έφεραν την απειλητική προφητεία στον βασιλιά.

Μια τέτοια έντεχνη αντιστροφή της απειλής, διατυπωμένη μάλιστα στην δική τους γλώσσα των θεολογικών υπαινιγμών, θα έβαζε τα αναμένα κάρβουνα ξανά πίσω στα δικά τους χέρια και θα τους ανάγκαζε να ξανασκεφτούν πολύ καλά πριν αποπειραθούν να κάνουν πράξη με οποιονδήποτε τρόπο τις απειλητικές τους «προφητείες». Μια τέτοια ξεκάθαρη προειδοποίηση μάλλον θα ανάγκαζε τους μάγους να σκεφτούν όλους τους δυνατούς τρόπους για να προστατέψουν την ζωή του Αλέξανδρου γιατί η επιβίωσή τους θα είχε άρρηκτα δεθεί με την δική του.
Η Ελληνική σοφία, δεν ήταν σε θέση να υποθέσει ότι για τους μάγους, η πρόγνωση θανάτου ήταν ξεκάθαρη δήλωση δολοφονικής πρόθεσης. Η συλλογιστική ήταν και παραμένει απλή: κανένας μάγος δεν θα ήθελε να αστοχήσουν οι προβλέψεις του, κατά συνέπεια όλοι οι προφήτες θα έκαναν το παν για να επαληθευθούν, άρα ο μηχανισμός επαλήθευσης των προφητειών είναι οι ίδιοι οι προφήτες.

Όμως, αγνοώντας εντελώς τον αντίπαλο η Ελληνική σοφία δεν κατάφερε να αντιτάξει την παραμικρή αντιπανουργία. Αντιθέτως, διέλυσαν τους φόβους του Αλέξανδρου, τον αφόπλισαν εντελώς από κάθε επιφύλαξη και τον οδήγησαν απροστάτευτο στην Βαβυλώνα, ανάμεσα στους ονομαστούς, αλλά γερασμένους, ανίσχυρους και ακίνδυνους όπως νόμισαν μάγους.

Απόδειξη της παντελούς αδιαφορίας απέναντι στις προειδοποιήσεις των μάγων αλλά και της σοβαρής έλλειψης αυστηρής περιφρούρησης του Αλεξάνδρου ήταν το εξής ενδεικτικό γεγονός: «ένας απ’ τους ντόπιους (σκλάβους) που ήταν δεμένος λύθηκε και χωρίς να γίνει αντιληπτός απ’ τους φρουρούς πέρασε την αυλή και τις θύρες του παλατιού και μπήκε μέσα χωρίς να τον εμποδίσει κανείς. Πλησίασε τον βασιλικό θρόνο, φόρεσε την βασιλική στολή και το διάδημα, κάθισε στον θρόνο (του Αλεξάνδρου) και έμεινε εκεί ησυχάζων.

Όταν το έμαθε ο Αλέξανδρος εξεπλάγη δια το παράδοξον… θυσίασε στους αποτρόπαιους θεούς, αλλά ήταν όλος αγωνία και έφερε στο νου του την προφητεία των Χαλδαίων και τους φιλοσόφους που τον έπεισαν να μπει στην Βαβυλώνα κατέκρινε την δε τέχνη των Χαλδαίων και την αγχίνοια εθάυμαζε και βλαστημούσε όσους με ευφυολογήματα περί πεπρωμένου μίλησαν».



Την άνοιξη του 323 π.Χ. εφτά χρόνια μετά την πρώτη του είσοδο στην Βαβυλώνα, ο Αλέξανδρος επέστρεψε σ’ αυτήν φορτωμένος χαλδαιο-περσικά στρατεύματα υπηρετικό προσωπικό και νύφες, αποφασισμένος να κάνει την πάλαι ποτέ ένδοξη πόλη του Ναβουχοδονόσορα πρωτεύουσά του. Με γιορτές και παραστάσεις υποδέχεται 3.000 καλλιτέχνες και πρέσβεις απ’ την Ελλάδα και άλλα μέρη της αυτοκρατορίας του. Η Βαβυλώνα βρισκόταν πράγματι στο θεωρητικό κέντρο της αχανούς αυτοκρατορίας του. Οι προθέσεις του αυτές αρχίζουν πλέον σταθερά και υλοποιούνται.

Στην θέση του ονομαστού πύργου της Βαβυλώνας, υπήρχε πια μόνο ένα βουνό από πηλό και πλίθες που έπρεπε να παραμεριστούν, για να μπορέσει να θέσει τα νέα θεμέλια του. Ο Αλέξανδρος αρχίζει την ανοικοδόμηση της Βαβυλώνας, διατάζοντας την απομάκρυνση των χωμάτων. Σύμφωνα με τον Στράβωνα: «με τον παραμερισμό των ερειπίων ασχολήθηκαν 10.000 άνθρωποι για δύο μήνες». Ήταν πια φανερό, ότι ο Αλέξανδρος θα ανάσταινε εκ βάθρων την Βαβυλώνα!


Η ανοικοδόμηση όμως του πύργου, ουδέποτε πραγματοποιήθηκε λόγω του πρόωρου θανάτου του Αλεξάνδρου, μετά από επίμονο πυρετό δώδεκα ημερών. Οι συνθήκες του θανάτου περιγράφονται ὡς εξής: «στις δε εφημερίδες αυτά είναι γραμμένα περὶ της νόσου... στον λουτρώνα μισοκοιμόταν (καθηύδε) με πυρετό, αφού δε λούστηκε, στου Μήδιου πήγε διακινδυνεύοντας (την εξέλιξη της υγείας του) και διημέρευε. Αργά ξαναλούστηκε... με ισχυρό πυρετό δίψασε σφόδρα και ήπιε οίνο... έφαγε, και την νύχτα ὁ πυρετός του χειροτέρεψε». Σημειώνεται εδώ ότι ὁ Αλέξανδρος είχε ήδη πυρετό, πριν βρεθεί στο σπίτι των οινοχόων του, Μήδιου και Ἰόλλα.


Ὁ Διόδωρος ὁ Σικελιώτης γράφει πως αμέσως μετά την τριήμερη ταλαιπωρία του στους βάλτους της Βαβυλώνας και ενώ ακόμα ευχαριστούσε με θυσίες τους θεοὺς για την διάσωσή του, «προσεκλήθη από τον οινοχόο του Μήδιο. Προς τιμήν του θανάτου του Ηρακλή ήπιε πολύ κρασί (ένδειξη μεγάλης δίψας, όπως και στην περίπτωση του Ηφαιστίωνα;). Ξαφνικά αναστέναξε με δυνατή κραυγή από έναν πόνο που τον διαπέρασε και υποβασταζόμενος από φίλους μεταφέρθηκε στο δωμάτιό του. Όλοι έσπευσαν να προσφέρουν βοήθεια, το πάθος όμως χειροτέρευε. Οι γιατροί δεν κατάφεραν να τού προσφέρουν βοήθεια.

Οι πόνοι χειροτέρεψαν, και χάνοντας κάθε ελπίδα να σωθεί, έβγαλε το δακτυλίδι του και ερωτηθείς σε ποιόν να το παραδώσουν απάντησε: “Τῷ κρατίστῳ”. Έτσι πέθανε ὁ Αλέξανδρος, αφού βασίλεψε δώδεκα χρόνια και εφτὰ μήνες και επιτέλεσε τα μεγαλύτερα κατορθώματα απ’ όλους τους βασιλείς, όχι μόνον απ’ αυτοὺς που έζησαν πριν απ’ αυτόν άλλα και απ’ τους μεταγενέστερους μέχρι των ημερών μας. Επειδή κάποιοι ιστορικοί διαφωνούν περί (της αιτίας) του θανάτου του Αλεξάνδρου και υποστηρίζουν ότι δια φαρμάκου θανασίμου αυτός επήλθε, κρίνομε αναγκαίο να μην παραλείψουμε την άποψη τους αυτήν».

Οι Χαλδαίοι ιερείς αποδεδείχθηκαν πέρα για πέρα αληθινοί. Κατάφεραν να προβλέψουν και προφανώς να επιβάλουν τον θάνατο του Αλεξάνδρου. Οι Έλληνες άργησαν πολύ να σκεφτούν το ενδεχόμενο δηλητηριασμού του βασιλιά τους: «Τα περισσότερα απ’ αυτά κατά λέξιν στις εφημερίδες (του Αλεξάνδρου) ήταν γραμμένα. Φαρμακείας (δηλητηριασμού) υποψία ουδείς είχε πάραυτα».


Ὁ Αρριανὸς γράφει ότι μόνον ὁ Αλέξανδρος είχε κάποιες υποψίες στην σωστή κατεύθυνση, στις οποίες όμως κανείς, ούτε καν αργότερα, δεν έδωσε οποιαδήποτε συνέχεια «κάτι ύποπτο υπήρχε σ’ αυτό απ’ τους Χαλδαίους, οι οποίοι όχι από μαντεία άλλα μάλλον για δική τους ωφέλεια εμπόδιζαν την είσοδο του Αλεξάνδρου (στην Βαβυλώνα)...
 ὁ Αλέξανδρος είχε κατά νου την ανοικοδόμηση (των ναών και γενικότερα της Βαβυλώνας), όταν όμως αυτός αποχώρησε (για την εκστρατεία των Ινδιών), αυτοὶ (οι ιερεῖς) μαλθακῶς (με αδιαφορία) ἀνθήψαντο (απέφυγαν) του έργου... και επειδή οι Χαλδαῖοι τα του θεού ενέμοντο, ύποπτοι ήσαν στον Αλέξανδρο, ότι δεν ήθελαν να εισέλθῃ στην Βαβυλώνα, για να μη στερηθούν ούτε προς ολίγον (λόγῳ των επισκευών) των χρημάτων την ωφέλεια».

Να ένα τυπικό παράδειγμα: "Οι ιερεῖς τις Βαβυλώνας προσπάθησαν να εμποδίσουν τον Αλέξανδρο να μπει στην πόλη, προβάλλοντας κάθε σκοτεινή προφητεία, (επειδή) ἡ ανοικοδόμηση του ναού Ἐσαγίλα και του πύργου Ἐτεμενάκι δεν είχε γίνει και τα χρήματα που είχαν προβλεφθεί (απ’ τον Αλέξανδρο) για τον σκοπό αυτόν (πριν φυγή για την εκστρατεία της Ινδίας), δεν τα διέθεσαν οι ιερεῖς για τοὺς θεοὺς αλλά για την δική τους τσέπη.



Οι ιερεῖς δεν κατόρθωσαν να πείσουν τον Αλέξανδρο, κι αυτός μπήκε στην πόλη. Και τότε συνέβη αυτό που είχαν φοβηθεί οι ιερεῖς, ὁ κυρίαρχος Αλέξανδρος διέταξε την έναρξη των έργων και την παράδοση του δέκατου της περιουσίας του ναού στο βασιλικό ταμείο. Γεμάτος ενέργεια ὁ Αλέξανδρος αρχίζει τις προετοιμασίες για νέες μεγάλες επιχειρήσεις.

Έτσι σχεδιάζει τον περίπλου της Αραβίας και για τον σκοπό αυτόν δημιουργεί λιμάνι κοντά στην Βαβυλώνα και ναυπηγεί έναν τεράστιο στόλο από χίλια πλοία. Οι εργασίες προχωρούν γρήγορα, και την άνοιξη του 323 π.Χ. διοργανώνονται ασκήσεις με τριήρεις. Ὁ Αλέξανδρος ήταν πολύ αισιόδοξος, όμως οι χρησμοί και τα ωροσκόπια των αστρολόγων προμηνύουν συμφορά".

Αν και ὁ Αλέξανδρος υποψιάστηκε οικονομικά κίνητρα πίσω απ’ την απόπειρα απομάκρυνσής του απ’ την Βαβυλώνα, εν τούτοις είναι βέβαιο ότι υπήρχε ακόμα ένας λόγος που δεν μπορούσε να τον υποθέσει, κι αυτός ήταν ὁ σημαντικότερος: ἡ Βαβυλώνα ήταν καταραμένη: «και ἡ Βαβυλώνα, ἡ δόξα και το καύχημα των Χαλδαίων, σαν τα Σόδομα και τα Γόμορρα που κατέστρεψε ὁ θεός θα γίνει.


Δεν θα την κατοικήσουν ποτέ πια, ούτε και θα κατασκηνώσει κανείς εκεί στοὺς αιώνες... μόνο θεριά της ερήμου, σειρήνες,δαιμόνια και ονοκένταυροι (;!) θα κατοικούν εκεί, και εχίνοι (σκαντζόχοιροι θα) νεοσσοποιήσουσιν στις οικίες αυτών». «Κι εσύ Βαβυλώνα, γρήγορα θα καταστραφείς και μακάριος όποιος σου ανταποδώσει όσα έκανες. Μακάριος όποιος πιάσει και συντρίψει τα βρέφη 16 σου στον βράχο». Απ’ την εποχή του Ἠσαΐα λοιπόν ἡ Βαβυλώνα ήταν καταραμένη να παραμείνει στην αφάνεια.
Ἡ κατάρα αυτή του αιώνιου αφανισμού της ήταν ἡ ιστορική απάντηση του “θεού” (ιερατείου) της Βίβλου σ’ αυτοὺς που ισοπέδωσαν τον ναό της λατρείας του και την ιερή πόλη της Ιερουσαλήμ. Με την ανάδειξή της σε υπέρλαμπρη παγκόσμια πρωτεύουσα από τον Αλέξανδρο, κάθε έννοια εκδίκησης και ανταπόδοσης θα γινόταν ιστορικός περίγελος.

Ὁ Αλέξανδρος λοιπόν, αυτός ὁ αμετάπειστος Μακεδόνας αυτοκράτορας, που ήθελε την Βαβυλώνα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του, έπρεπε να πεθάνει τώρα, πριν προλάβει να ανοικοδομήσει την καταραμένη Βαβυλώνα, την μοναδική πόλη της ιστορίας που χρεώθηκε την έως εδάφους συντριβή της Σιών, της ιερής πόλης του Γιαχβέ.

Ποια μπορεί όμως να ήταν μία πιθανή αιτία θανάτου του Αλεξάνδρου; Και γιατί γίνεται λόγος για δηλητηριασμό του, αφού “κανένα” απ’ τα συνηθισμένα δηλητήρια δεν παρουσιάζει συμπτώματα πυρετού; Για να γίνει κατανοητή στην πραγματική της έκταση ἡ φθοροποιός μαγγανεία, πρέπει στα υλικά της όπλα να συμπεριλάβουμε και τα μολυσματικά υλικά. Με τα γνωστά σε μας συμπτώματα ὁ τυφοειδής πυρετός (typhoid fever) είναι μία εξαιρετικά πιθανή αιτία θανάτου για τον Αλέξανδρο.
Ἡ μικροβιακή μολυσματική πρώτη ύλη είναι εύκολο να βρεθεί κατά τοὺς καλοκαιρινούς κυρίως μήνες, αφού: «ὁ βάκιλος (του Eberth) πολλαπλασιάζεται σε μολυσμένα νερά από τα κόπρανα και τις εκκρίσεις ανθρώπου που έχει νοσήσει. Συχνά όμως ακόμα και στα κόπρανα ανθρώπων που δεν έχουν νοσήσει υπάρχει ὁ βάκιλος του τυφοειδούς πυρετού και αναπτύσσεται σε υγρούς και σκιερούς αποχετευτικούς τόπους».


Για όσους είχαν ενδεχομένως τον νου τους σε μολυσματική υπονόμευση της υγείας του Αλεξάνδρου και φυσικά πρόσβαση στα τρόφιμα του Αλεξάνδρου το πράγμα δεν παρουσίαζε καμία ιδιαίτερη δυσκολία: «η επιμόλυνση γίνεται κυρίως δια της πεπτικής οδού και οι κυριότεροι τρόποι μετάδοσης είναι ὁ ραντισμός φρούτων και λαχανικών με μολυσμένο νερό και φυσικά το ίδιο το νερό».

Ὁ Αλέξανδρος πέθανε το καλοκαίρι στις 13 Ιουνίου 323 π.Χ. Και αυτό ακόμα το στοιχειό ταιριάζει απολύτως με την εκδοχή του τυφοειδούς πυρετού: «ἡ έξαρση της νόσου παρατηρείται τούς ζεστούς μήνες του καλοκαιριού». Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε υποφέροντας καρτερικά τα φρικτά συμπτώματα του εμπύρετου αφανισμού.

Οι στρατιώτες του πέρασαν όλοι από μπροστά του, για να αποχαιρετήσουν στερνή φορά τον κατάκοιτο ηγέτη τους, που ακόμα και στην προθανάτια εξουθένωσή του εύρισκε το κουράγιο να τούς αποχαιρετήσει μ’ ένα ανεπαίσθητο κούνημα των οφθαλμών και της κεφαλής. Έφυγε σε ηλικία 33 ετών, καρφωμένος απ’ την θανατηφόρα σφήνα του δόλου, σαν άλλος Προμηθέας, αφήνοντας πίσω του τεράστιες πολιτισμικές επιρροές σε ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο.

Κανείς δεν έκανε σκοπό της ζωής του την ανακάλυψη των ενόχων. Κανείς δεν έκανε το παραμικρό για να διαλευκανθούν τα αίτια του πρόωρου και περίεργου θανάτου του. Γιατί; Γιατί μάλλον αυτή είναι ἡ μοίρα των μεγάλων της ιστορίας. Το άλυτο αίνιγμα του ανεκδίκητου θανάτου σαν στοιχειωμένη σφίγγα τον κρατάει είκοσι τρεις αιώνες τώρα αλυσοδεμένο με άσπαστα δεσμά στον Καύκασο της παγερής ιστορικής μας αδιαφορίας.

Η Ταφή του Μ. Αλεξάνδρου και η Περιπέτεια των Λειψάνων του

Όπως είναι γνωστό, ο Μ.Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ. Εκεί οι νεκροί κατά τους Ηρόδοτο, Στράβωνα και Στοβαίο δεν μουμιοποιούνταν ούτε καίγονταν αλλά θάπτονταν τοποθετημένοι μέσα σε μέλι ή κερί. Το ίδιο έγινε, όπως προκύπτει και για τη σορό του Μ.Αλεξάνδρου που ενώ προοριζόταν να ταφεί στη Μακεδονία οδηγήθηκε το 321π.Χ. από τη Δαμασκό κατά τρόπο βίαιο από τον Πτολεμαίο Α' στην Αίγυπτο (Παυσανίας, Αρριανός, Αιλιανός). Εκεί κατά τις επικρατέστερες πληροφορίες τάφηκε στην ιερή πόλη Μέμφη "σύμφωνα με το Μακεδονικό νόμο ο οποίος προέβλεπε καύση των νεκρών" (Παυσανίας, Πάριον Χρονικόν, Κούρτιος Ρούφος).


Μία άλλη άποψη ότι μεταφέρθηκε αμέσως στην Αλεξάνδρεια όπου και τάφηκε (Διοδ. Σικελιώτης) κρίνεται ως αδύνατη για το λόγο ότι ήταν ανέφικτο τεχνικώς να ετοιμασθεί το μεγαλοπρεπές μαυσωλείο που προοριζόταν για την ταφή του και για άλλους ακόμα λόγους.

Η βασίλισσα Ρωξάνη με το βρεφικής ηλικίας παιδί της "αφίχθηκαν τον ίδιο χρόνο στη Μακεδονία και το 311 π.Χ. δολοφονήθηκαν από τον Κάσσανδρο στην Αμφίπολη και τα οστά τους διασκορπίστηκαν". Η πόλη Αμφίπολη είναι σχετικά κοντά στη Βεργίνα και ήταν εύκολη η μεταφορά τους στους βασιλικούς τάφους.

Η πραγματοποιηθείσα πρώτη καύση του νεκρού Αλέξανδρου στη Μέμφη επιβεβαιώνεται μεταξύ των άλλων και από το γεγονός ότι κατά τον καθ. Ανθρωπολογίας, Α. Μπαρτσιώκα "...ο σκελετός του νεκρού του τάφου ΙΙ αποτεφρώθηκε στεγνά (ξηρά), απαλλαγμένος από τις σάρκες του". Αν είναι ακριβές αυτό, τότε σημαίνει ότι στη Βεργίνα έχουμε πιθανότατα μία επαναταφή του ίδιου βασιλιά.

Μια άλλη ακόμα σοβαρή ανθρωπολογική διαπίστωση για τα οστά του ιδίου τάφου αποτελεί το γεγονός ότι κατά τον καθ. Ανθρωπολογίας, Ν.Ι. Ξηροτύρη, "ο σκελετός αυτός ήταν σχεδόν ολοκληρωμένος, ακόμα και τα πολύ μικρά τεμάχια είχαν συλλεγεί. Τα οστά είχαν προσεκτικά πλυθεί και είχαν καθαριστεί οι στάχτες. Τα υπόλοιπα τεμάχια των οστών ταξινομήθηκαν με βάση το μέγεθος και το μήκος και τοποθετήθηκαν ανατομικά ορθά στη λάρνακα. Στο ανώτερο στρώμα βρέθηκαν τα τεμάχια του κρανίου, στο μέσο στρώμα τα μικρά οστά του μετακρανιακού σκελετού και στο κατώτερο στρώμα τα μακρά οστά των άκρων τοποθετήθηκαν διαγωνίως" (Ελληνική Αρχαιολογική Εφημερίδα, 1981).

Αντίθετα, κατά τον ίδιο πάλι, τα γυναικεία οστά του προθαλάμου του ίδιου τάφου "ήταν λιγότερα και λερωμένα με στάχτες και δεν μπορούσαν να επαναδομηθούν ολοκληρωτικά". Αυτό κατά τη γνώμη μου ερμηνεύεται ότι τα λείψανα αυτά μεταφέρθηκαν και τάφηκαν στη Βεργίνα από δυο διαφορετικούς τόπους όπως συμβαίνει με την περίπτωση του Μ.Αλεξάνδρου και της γυναίκας του βασίλισσας Ρωξάνης της οποίας τα οστά όπως αναφέρεται παραπάνω "είχαν διασκορπισθεί" και ήταν επόμενο να μην είχαν συλλεγεί όλα.


Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν, όλα τα προσωπικά ενθυμήματα του Μ.Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης καθώς και τα όπλα του ακολούθησαν επί Αντίγονου Γονατά, μετά το 274 π.Χ., τη βασιλική οικογένεια στους τάφους της Βεργίνας, όπου και βρέθηκαν. Αποτελούσε ιερή παράδοση για τους Έλληνες στην αρχαιότητα η μετακομιδή στη γενέτειρα γη των οστών των βασιλέων που πέθαιναν σε ξένους τόπους και από την παράδοση αυτή δεν ήταν δυνατόν να αποτελέσουν εξαίρεση τα λείψανα του Μ.Αλεξάνδρου.

Όπως προκύπτει επίσης, οι αρχαίοι Μακεδόνες "ύστερα από δύο ανεπιτυχείς προσπάθειες, το 321 π.Χ " πέτυχαν τελικά να αφαιρέσουν πιθανότατα από τη Μέμφη- τα λείψανα του Μ.Αλεξάνδρου. Αυτό, όπως πιστεύω, έγινε πριν μεταφερθούν μετά διετία από τον Πτολεμαίο Α' ή και περισσότερα χρόνια από τον Πτολεμαίο Β' στην Αλεξάνδρεια, (Παυσανίας) αντικαθιστώντας τα με άλλα ξένα λείψανα ή με είδωλο (ομοίωμα) του Αλεξάνδρου που είδαν, αν είδαν αργότερα Ρωμαίοι αυτοκράτορες.

Λέμε είδωλο (μούμια) γιατί όπως έχει προαναφερθεί η Σορός του Μ.Αλέξανδρου δεν είχε μουμιοποιηθεί αλλά κάηκε προηγουμένως και επομένως η μούμια που είδαν δεν μπορούσε να ήταν πραγματική. Η Αίγυπτος ήταν γνωστή από την αρχαιότατη εποχή ως χώρα κατασκευής καταπληκτικών ειδώλων. Μια γνώμη για το θέμα αυτό μπορεί να σχηματίσει κανείς από το βιβλίο του Αιγυπτίου αρχαιολόγου Abbas Chalaby στο οποίο περιλαμβάνονται καταπληκτικά είδωλα Αιγυπτίων πριγκίπων και βασιλέων.

Η ανακάλυψη το 1887 στη Σιδώνα του Λιβάνου της λεγομένης "Σαρκοφάγου του Μ.Αλεξάνδρου" φρονώ ότι ίσως να μην είναι άσχετη με την περιπέτεια των λειψάνων του. Δεν βρέθηκε βέβαια κανένα αρχαίο κείμενο το οποίο να αναφέρεται στην επαναταφή του Μ.Αλεξάνδρου από την Αίγυπτο στις Αιγές (Βεργίνα). Αναφέρονται εν τούτοις από τους: Αρριανό, Πλούταρχο, Στράβωνα και άλλους ιστορικούς ότι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς έγραψαν μεταξύ των άλλων για "το θάνατο και την ταφή του Μ.Αλεξάνδρου", αλλά όλα αυτά χάθηκαν όπως και το 7ο βιβλίο του Στράβωνα, το οποίο αναφερόταν στην Μακεδονία.


Ο Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Η Ελληνίδα αρχαιολόγος κα Σουλβατζή προσέφερε με το συγγραφικό της έργο, την ευκαιρία να μάθουμε όλοι εμείς δωρεάν το ιστορικό των ανασκαφών του τάφου του Μ. Αλεξάνδρου στην έρημο Σίουα. Ήλθε σε επαφή με ανθρώπους που μπορούσαν να δώσουν ό,τι πληροφορίες μπορούσαν για την περιοχή και το πέρασμα του Μ. Αλεξάνδρου, επιλέγοντας την τοποθεσία αυτή ως την τελευταία του κατοικία.


Ενός ανθρώπου που έδωσε στην υφήλιο την αγάπη, που ήξερε να τιμά τους σωστούς και ακέραιους ανθρώπους, τους έχοντες ανδρεία και τόλμη, ενώ τιμωρούσε σκληρά τους χαμερπείς και δόλιους. Σαν αυτούς που μεταχειρίστηκαν με τον πιο απεχθή τρόπο μετά από 2323 χρόνια την ύπαρξη των τόσο σοβαρών ευρημάτων.Θρύλοι που ακολουθούν επί αιώνες και που δεν παραλείπουν την ύπαρξη της ιέρειας και φίλης του Μ.Α. της Χαμίσα, ο τάφος της οποίας δεσπόζει στην περιοχή περιμένοντας την επιστροφή του καλού της. Άλλος θρύλος κάνει αναφορά για τις επτά αδελφές ιέρειες του ιερού του ‘Αμμωνος Ρα, οι τάφοι των οποίων βρίσκονται αντίστοιχα στους επτά λόγους που ανυψώνονται προστατεύοντας τριγύρω την περιοχή.

Ένας θρύλος λέει πως ο θεός Αμμωνας Ρα έστειλε δύο φίδια να υποδείξουν την περιοχή στον Μ. Αλέξανδρο, όπου με πείσμα και επιμονή η αρχαιολόγος ξεκίνησε το έργο της, αφού πρώτα είχε μάθει τους θρύλους, τα τοπικά ήθη και έθιμα των κατοίκων, από τους οποίους επιλέχθηκαν οι μετέπειτα εργάτες. Καταγράφει πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές αυτών των εθίμων. Και να η πρώτη κραυγή μετά την εύρεση του πρώτου λέοντα, που τον άφησαν να στεγνώσει στον ήλιο.

Όταν έγινε γνωστό, όλοι έτρεξαν με δώρα και προμήθειες να θαυμάσουν τα πρώτα ευρήματα. Αρχίζει ο Γολγοθάς των ανασκαφών, η χαρά των ευρημάτων και των επιγραφών με τα Ελληνικά γράμματα, ανάγλυφες κεφαλές και κεφαλές αγαλμάτων που δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν την στάση τους. Από τα 12.000 τ.μ ανασκάφτηκαν τα 5.000 τ.μ. μόνον.

Τα εμπόδια όμως μέχρι την οριστική απομάκρυνση της αρχαιολόγου ήταν αμέτρητα. Γι αυτό να μην ξεχάσουμε ποτέ το όνομα του Έλληνα τότε πρέσβη στην Αίγυπτο που ακούει στο όνομα Βιδούρης, ο οποίος ουδέποτε πάτησε το πόδι του και ουδέποτε σεβάστηκε την Ελληνική αποστολή, ομοίως και του (αντι)μορφωτικού συμβούλου Μοσκώφ, που δεν υπάρχει στην ζωή πλέον. Ξέρεις τι είναι οι κλέφτες των Εθνών να φωνάζουν υπέρ του πολιτισμού ;

Δεν παράγεται πολιτισμός με εγκλήματα, γιατί έγκλημα δεν είναι αυτό που μπορεί να παραχθεί με όποιο μέσο μόνον αφαιρώντας ζωή. Οι ηγέτες που επιλέγουν οι λαοί δεν είναι άλλοι από αυτούς που τους έχουν πείσει για κάποια υποτιθέμενη ασφάλεια, αφού κάποιος άλλος λαός είναι ο εχθρός. Ο έποικος δεν είναι ο πλούσιος που αφήνει τα καλά του αγαθά, για να πάει να κτίσει αλλού νέα. Είναι ο φτωχός που του εκμεταλλεύονται την φτώχεια του για να επιστρατεύσει τα προσωπικά του συμφέροντα εις βάρος άλλων, των γηγενών, πιστεύοντας εκείνος πως αφού του έδωσαν αυτό το δικαίωμα, γίνεται τότε ένας νόμιμα καλυμμένος εγκληματίας.

Δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι είναι διπλά προδομένοι και διπλά τυφλοί. Διότι ουδέποτε θα ανήκει σε αυτούς ή σε όποιον κλέβει τον πολιτισμό του άλλου, δικαιώματα σε αυτά που τους έδωσαν ή που έκλεψαν. Στρατιώτης δεν σημαίνει στυγνός δολοφόνος. Σημαίνει προασπιστής του δικαίου και της ειρήνης. Όταν όμως εκπαιδεύεται ως δολοφόνος, ούτε έχει Εθνική συνείδηση, ούτε πανανθρώπινη. Το μόνον που είναι ικανός να κάνει είναι να βγάζει ό,τι κόμπλεξ σε στιγμή υπεροχής, κρύβοντας ουσιαστικά την δειλία του.

Δηλαδή η δουλειά του στρατιώτη είναι να πολεμά στρατιώτες και όχι άμαχους ή όποιους προσπαθούν να αντισταθούν σε δολοφόνους ψυχών και σωμάτων. Ο πραγματικός στρατιώτης δεν διαπράττει γενοκτονίες, λεηλασίες, πλιάτσικο, ούτε εξειδικεύεται σε πολιτικές δολοφονίες. Εκπαιδεύεται με ήθος για να αντιμετωπίσει με ήθος και ανδρεία έναν αντίστοιχό του και μετά το πέρας της μάχης, ο νικητής θα αποδώσει τιμές στον αντίπαλό του, προστατεύοντας παράλληλα τους επιζήσαντες ομοίους του.

Ο αρχιτέκτων των ανασκαφών λεγόταν Παιδέας. Η συγγραφέας με πολύ γλαφυρό τρόπο διηγείται όλες τις περιπέτειες , τις δυσκολίες, τους κινδύνους, τους τραυματισμούς, αλλά και τις υπέροχες στιγμές, γιορτές και νύχτες που πέρασαν με τους κατοίκους. Σε κάποιο σημείο αναφέρει πως η περιτομή ίσχυε στην Φαραωνική Αίγυπτο. Τα βράδια τον μόνον σταθμό που μπορούσαν να πιάσουν στην έρημο ήταν η ΕΡΑ 3. Στα σπίτια οι κάτοικοι βάζουν κέρατα κριού, τα οποία έχουν αποτροπαϊκή ιδιότητα στο να απομακρύνουν κάθε αρνητική ενέργεια. Η πρώτη επιγραφή που βρήκαν ξεκινούσε με την λέξη Αλέξανδρος.

Ο Τάφος είναι Δωρικού ρυθμού και δεν έχει συληθεί ποτέ. όμως έχει κατακρημνιστεί από ισχυρούς σεισμούς. Είναι κτισμένος σε βράχο και από κάτω υπάρχει τεράστιο ορυχείο χρυσού, που έκλεισε ή μπαζώθηκε σε μερικά σημεία για να διευκολυνθεί το κτίσιμο στην περιοχή. Να λάβουμε υπ’ όψιν μας πως η άμμος και το αλάτι καταστρέφουν τα πάντα σε αυτόν τον τόπο. Άλλο εύρημα ήταν προτομή του Άμμωνα Ρα θεού ήλιου πλαισιωμένος από δύο κόμπρες.





Συμβολισμοί Ευρημάτων

ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ τα οποία συνδέονται με την δύναμη του Διός, όπως αυτή πηγάζει από το παλαιότερο μαντείο στον Ελλαδικό χώρο, το μαντείο της Δωδώνης, το οποίο γεννήθηκε από το μαντείο του Άμμωνος.

ΛΩΤΟΣ χρώματος μπλε, που συμβολίζει το άπειρο διάστημα που παρέχει τα πάντα. Είναι η έκφραση της Αναγέννησης. Η ψυχή που γεννάται από τα ύδατα. Υπήρχε κάποια τελετή που ονομαζόταν ψυχοστία. Δηλαδή η κρίση της ψυχής εν όσον το άτομο είναι εν ζωή.

ΑΣΠΙΔΕΣ, η προστασία που παρέχει στον νεκρό καθώς και η στρατιωτική δύναμη.

ΛΕΟΝΤΕΣ οι οποίοι συνδέονται με τον θεό ήλιο ΡΑ. Συμβολισμός για βασιλείς.

Υπήρχε τελεστήριο όπου τελούντο μυστικές ιεροτελεστίες προς τιμήν του Θεού Αλέξανδρου, απρόσιτες στους μυημένους. Ο πατέρας Φίλιππος, η μητέρα Ολυμπιάδα ιέρεια των Καβείριων μυστηρίων και ο Αλέξανδρος, όλοι μυημένοι σε αυτά, για τα οποία έχω εκφράσει κάποιες αντιρρήσεις μου κατά το παρελθόν, αλλά δεν έχουν σημασία στο παρόν. Η ιδρύτρια τους υπήρξε η θεά Δήμητρα. Μυστήρια που είχαν σχέση με τον κάτω και πάνω κόσμο.

ΡΟΜΒΟΙ που σημαίνει ψυχή (δύο τρίγωνα μαζί) που κινείται ελεύθερη εκτός σώματος και βρίσκεται παντού.
Το σχήμα Τ (ταφ) που είναι η κεντρική ζώνη του διαδρόμου του τάφου σημαίνει : Η κάθετη γραμμή είναι το δένδρο της ζωής, η κάθοδος του πνεύματος μέσα στην ύλη. Ενώ η οριζόντια είναι η γήινη, η λογική και παθητική δύναμη.

Εύρημα

ΟΦΘΑΛΜΟΣ που αντιπροσωπεύει την ενέργεια του ήλιου και στα Ορφικά από την εγκυκλοπαίδεια του Πασσά διαβάζουμε « Ζευς γαρ έδωκε ζώα τ’ εγέννησεν και ΖΗΝ αυτόν καλέουσιν και ΔΙΑ τ’ ηδ’ ότι δη δια τούτου άπαντα τέτυκται εξ ου και ο ήλιος»

ΠΥΡΑ δημιουργός της ο θεός Διόνυσος ή ήλιος, πατέρας της Γης και της Θάλασσας. Η χρήση της συμβολίζει την αντίθεση αλλά και την κατανόηση του Φωτός με το σκοτάδι. Για να εισέλθει κανείς στον χώρο αυτό, το σώμα πρέπει να πάρει την θέση του εμβρύου.

ΚΛΙΜΑΚΑ επτά βαθμίδων, συμβολίζουν την επικοινωνία του νεκρού με τον θεό Όσιρι. Βρέθηκε σχετικό αγαλματίδιο.

Η περιοχή κάποτε ήταν κατοικημένη. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει πως εκεί κατοικούσε λαός «….έπειτα βάδισε (ο Μ. Αλέξανδρος) εκατό στάδια και πέρασε δίπλα από τις πόλεις του Άμμωνος, όπως λέγονται» Δυστυχώς το παλάτι του θεού στην περιοχή είναι κατεστραμμένο, κατοικείται και άλλα μέρη του έχουν γίνει αποθήκες. Γιατί…, περνά κανείς εύκολα από κει για να γίνει ευρέως γνωστό το έγκλημα ;

ΟΚΤΑΚΤΙΝΟ ΑΣΤΡΟ που περιβάλλεται από το σχήμα του ρόμβου και συμβολίζει την Αιωνιότητα της Ανωτέρας Δυνάμεως. Οι ζυγοί αριθμοί είναι μεταβλητοί και ανήκουν στην γη, ενώ οι περιττοί ονομάζονται ουράνιοι. Σύμφωνα με την πνευματική έννοια, ο αριθμός οκτώ (8) συμβολίζει το Τέλος, με την έννοια της Τελειότητας για τον μυημένο. Πριν την δημιουργία του κόσμου, 8 οκτώ θεοί κυβερνούσαν τις πρωταρχικές δυνάμεις του Χάους. Χθόνιες θεότητες, που οι μεν αρσενικές συμβολίζοντο ως βάτραχοι και οι θηλυκές ως όφεις.

ΒΩΜΟΙ τόποι προσφορών όπως: κρασί, γάλα, νερό, λάδι, καρποί, μικρά ψωμιά, σπόροι και θυμίαμα.
Κανένας από τους συγγραφείς και ιστορικούς της εποχής δεν άφησε περιγραφή των χαρακτηριστικών του Μ. Αλεξάνδρου, επομένως οι απεικονίσεις είναι καθαρά συμβολικές. (έχουν εξαφανιστεί μυστηριωδώς όμως συγγράμματα όπως θα δούμε παρακάτω).


Βρέθηκε προτομή του (δεν έχει βρεθεί πουθενά αλλού) και είναι η μόνη που θα μπορούσε να δώσει στοιχεία του προσώπου του. Τριγύρω υπήρχαν και άλλα κτίσματα, όπως οχυρωμένος στρατιωτικός καταυλισμός, τμήμα φρουρίου και στάβλοι. Οι αυτοκράτορες Αύγουστος και Τραϊανός υπήρξαν οι συνεχιστές του έργου του. Ο δεύτερος ίδρυσε πολλά ιερά προς τιμήν του. Οι Έλληνες ονομάζοντο επίσης και Ρουμ (Ρωμαίοι). Ο Αλέξανδρος δηλητηριάστηκε από τους αντιπάλους του, οι οποίοι έστειλαν το δηλητήριο από την Μακεδονία, όπως κατέγραψε ο ιστορικός Ιερώνυμος της Καρδίας 323 πχ – 272 πχ.

Η μία επιγραφή είχε τα γράμματα : Υ ΜΞΧΕΙΡΛ

Υ = 400.000
Μ = 50.000
Ξ = 60.000
Λ = 30.000 (ιερός αριθμός των πεζών στρατιωτών που πήρε μαζί του)

Από τα γράμματα ξεχωρίζει η λέξη : ΧΕΙΡ που μπορεί να υποδηλώνει τους πολεμιστές, πλήθος. Πρωτότυπη λέξη ΧΑΩ = πιάνω

Μερικά από τα πολύ σημαντικά συγγράμματα που μυστηριωδώς εξαφανίστηκαν όπως προείπαμε είναι : «Αλεξάνδρου πράξεις» του Καλλισθένη, ο οποίος πέθανε είτε από κακουχίες είτε από απαγχονισμό. Ο θάνατος του ψύχρανε τις σχέσεις του Αλεξάνδρου με τον Αριστοτέλη, επίσης μυημένος στα Καβείρια μυστήρια. «Αλεξάνδρου ανάβαση» του στρατηγού του Αριστόδουλου, όπως το ίδιο συνέβη με το έργο του Πτολεμαίου «η πραγματική ιστορία του Αλεξάνδρου» και πολλά άλλα.

Ποιοι και τι Φοβούνται Ακριβώς

 Η έρημος είχε κάποτε λίμνη με πολλούς φοίνικες και εξαιρετικό γόνιμο έδαφος, βάσει των ευρημάτων της περιοχής. Υπάρχει επίσης περιοχή με το ονομασία ΑΤΗ που σημαίνει καταστροφή, δικαστική τυφλότης αποστελλομένη υπό των θεών, όλεθρος, ταραχή, λέξη που χρησιμοποιεί ο Όμηρος στην Ιλιάδα. Στον τόπο αυτό δεν φυτρώνει τίποτα εξ αιτίας της υψηλής ποσότητας αλατιού που καταστρέφει τα πάντα.





Οι γηγενείς χρησιμοποιούν Ελληνικές λέξεις ως έχουν όπως : Αντλία, Δημοκρατία, ίσα, λαλιά, Μαράκι .Μαράκι λέξη τοπωνύμιο του τάφου του Μ. Αλέξανδρου η οποία προέρχεται από την Ελληνική λέξη «μειράκιον», δηλαδή: νεαρός άνδρας που έχασε την ζωή του ή δούλος όπως ο Αλέξανδρος που ανήκει πλέον στον θεό Άμμωνα και όχι στους στρατηγούς και διαδόχους του. «Μπαμπαλίς» σημαίνει βουβαλίνες, αλλά και ονομασία σε ένα μικρό νησάκι όπου άφησαν ελεύθερα τα ιερά ζώα μετά την ταφή του Αλεξάνδρου.

Το βιβλίο συνεχίζει με τιμητική αναλυτική αναφορά σε όλους όσους εργάστηκαν, κυρίως στους εργάτες χάριν των οποίων ήλθαν στο φως όλα αυτά τα απίστευτα σημαντικά Ελληνικά και ιστορικά ευρήματα. Έτσι όπως θα έπρεπε να τιμά και να σέβεται καθένας που έχει ανθρώπους στην δούλεψή του, αντί να ακούγονται να λένε «εσύ που έφαγες ψωμί από μένα» λες και δεν έφαγε εκείνος το πολλαπλάσιο ψωμί από την εργασία του εργαζόμενου. Όνειδος και μικροψυχία.
 Όποτε ανακάλυπταν κάτι, έκαναν μαθήματα ιστορίας στους εργάτες, έτσι ώστε να μπορούν να εκτιμούν αυτό που έβρισκαν καθώς και την τεράστια σημασία του. Αυτό έκανε όλους να αγαπούν και να σέβονται την δουλειά τους. Αισθάνονταν ευτυχισμένοι και υπερήφανοι όταν τα ξανά έβλεπαν την επομένη ή ένοιωθαν πραγματική χαρά σε κάθε νέο εύρημα. Απλοί άνθρωποι που έβγαζαν τον καλλίτερο εαυτό τους σε ανθρώπους που τους τιμούσαν, τους πρόσεχαν και τους σέβονταν, ενώ άλλοι κάνουν ό,τι μπορούν για να βγάλουν τα πιο ποταπά συναισθήματα και ένστικτα.

Η Αλήθεια βρίσκεται παντού, άσχετα αν δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να την δούμε . Σήμερα όλα αυτά τα ευρήματα καταστρέφονται. Η περιοχή κατάντησε σαν σκουπιδότοπος και όλα αυτά λίγο πριν το άνοιγμα του νεκρικού θαλάμου. Με κίνδυνο να χαθούν , αν δεν έχουν χαθεί όλα από τα υπόγεια ύδατα.



Ο θάνατος του Μ Αλεξάνδρου σύμφωνα με :

       (Αρριανός ΣΤ.11, Ζ.24-28, Πλούταρχος Αλέξανδρος 63.11-12, 73.7-74.1, 75.1-6, 76-77.5, Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής 345.4, Διόδωρος, ΙΖ.116.2-4, 117.2-5, 118.1-2, Κούρτιος 10.5, 10.10.9-19, Ιουστίνος 12.12.10, 12.13.8-12, 12.14-16.1) 




Από τους οιωνούς, που αναφέρουν οι ελληνικές πηγές για τον επερχόμενο θάνατο του Αλεξάνδρου, ο παρακάτω είναι πολύ ενδιαφέρων. Κάποια φορά στη Βαβυλώνα, όταν ο Αλέξανδρος έπαιζε σφαίρα (κάτι σαν τη σημερινή χειρόσφαιρα) με τους παῖδες της βασιλικής ακολουθίας, κάθισε στον θρόνο του κάποιος άγνωστος, που είχε προλάβει μάλιστα να φορέσει το διάδημα και τη βασιλική στολή. Στην αρχή δεν απαντούσε στις ερωτήσεις, αλλά μετά από λίγο συνήλθε και είπε ότι λεγόταν Διονύσιος, ήταν Μεσσήνιος, είχε καταδικαστεί για κάποιο αδίκημα και τον είχαν οδηγήσει σιδηροδέσμιο και δια θαλάσσης ως τα κοντινά παράλια. Εκεί του παρουσιάστηκε ο Σάραπις, του έλυσε τα δεσμά, τον οδήγησε στο σημείο, όπου έπαιζε σφαίρα ο Αλέξανδρος, και τον διέταξε να φορέσει το διάδημα, τη βασιλική στολή και να καθίσει σιωπηλός στο θρόνο.

Ο Αλέξανδρος διέταξε να σκοτώσουν τον παράξενο αυτό άνθρωπο, όπως τον συμβούλευσαν οι μάντεις, ώστε τα κακά σημάδια να πέσουν στο κεφάλι του δραπέτη και όχι στο δικό του. Αυτή είναι η εκδοχή του Πλούταρχου, αλλά και του Διόδωρου είναι σχεδόν πανομοιότυπη. Κατ’ αυτήν, ο δραπέτης δεν ήταν Πελοποννήσιος, αλλά ντόπιος, και μετά την εκτέλεσή του ο Αλέξανδρος προσέφερε θυσίες στους αποτρόπαιους θεούς, δηλαδή σ’ εκείνους που σύμφωνα με την αρχαία ελληνική θρησκεία απέτρεπαν και προστάτευαν από το κακό.

Ο Αρριανός αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος καθόταν με τους εταίρους και μοίραζαν στις τάξεις των Μακεδόνων τις δυνάμεις, που μόλις είχαν φέρει στη Βαβυλώνα ο Πευκέστας, ο Φιλόξενος και ο Μενίδας. Κάποια στιγμή ο Αλέξανδρος και οι εταίροι απομακρύνθηκαν και ένας άγνωστος, καταδικασμένος σε περιορισμό χωρίς δεσμά γλίστρησε ανάμεσα στους ευνούχους και κάθισε στο θρόνο. Όταν τον αντιλήφθηκαν, ο Αλέξανδρος φοβήθηκε συνωμοσία και διέταξε να βασανίσουν τον παράξενο άνθρωπο, μέχρι να ομολογήσει. Εκείνος επέμεινε ότι το έκανε σπρωγμένος από μία παρόρμηση, και οι μάντεις γνωμάτευσαν ότι δεν προμηνυόταν τίποτα καλό. Ο Αρριανός δεν αναφέρει την τύχη του πρωταγωνιστή.

Κοινό γνώρισμα στις παραλλαγές αυτές είναι ότι κάποιος κατάδικος κατόρθωσε να περάσει από τους άντρες της προσωπικής ασφαλείας του Βασιλέως των Βασιλέων με τους αναρίθμητους εχθρούς και να καθίσει ανενόχλητος στο θρόνο. Οι αρχαίοι αναγνώστες δεν έβλεπαν κάποια αντίφαση, ούτε δυσκολεύονταν να το πιστέψουν, διότι ακριβώς αυτό είναι ο οιωνός: ένας κατάδικος κατάφερε να περάσει από τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και να καθίσει στο θρόνο του κοσμοκράτορα, καθοδηγούμενος από κάποιο θεό, που ήθελε να δώσει ένα μήνυμα.

Υπάρχει όμως το ενδεχόμενο όλες αυτές οι παραλλαγές να αποτελούν διασκευή από τους επικοινωνιολόγους ενός πραγματικού γεγονότος. Σύμφωνα με μία έσχατη μέθοδο των Χαλδαίων, για να αποτρέψουν το κακό που απειλούσε το βασιλιά τους, ο πραγματικός βασιλιάς εγκατέλειπε για λίγο τη βασιλεία και τη θέση του έπαιρνε ένας θανατοποινίτης.

 Οι ιερείς έντυναν τον κατάδικο με τη βασιλική ενδυμασία, του έδιναν τα βασιλικά σύμβολα, τον τοποθετούσαν στο θρόνο και στη συνέχεια τον σκότωναν. Πίστευαν ότι το θύμα παίρνοντας τη θέση του βασιλιά, έπαιρνε και τη μοίρα του και ότι μετά τη θυσία του το κακό έπαυε να απειλεί τον πραγματικό βασιλιά. Αυτή η τελετουργία παραήταν βάρβαρη για τα ελληνικά δεδομένα και ήταν απολύτως αδύνατο να καταγραφεί με ακρίβεια, και ίσως γι’ αυτό οι παραλλαγές του Πλούταρχου και του Διόδωρου παραλείπουν την πραγματική αιτία της ανθρωποθυσίας.

 Η εξαγνιστική ανθρωποθυσία (αν όντως περί αυτού πρόκειται) είναι πολύ πιθανό να έγινε είτε κατ΄ εντολή του Αλεξάνδρου για να εξαλείψει ανεπιθύμητες φήμες, είτε κατόπιν εισηγήσεως των Χαλδαίων (των μόνων που έτσι κι αλλιώς γνώριζαν την ύπαρξη της τελετουργίας) για να αποδείξουν την πίστη τους στον Αλέξανδρο και να διασκεδάσουν τυχόν υποψίες ότι ο χρησμός τους ήταν εφεύρημα.


Οι συγγραφείς της λαϊκής παράδοσης θεωρούν ότι «ο Αλέξανδρος θορυβήθηκε πάρα πολύ από το χρησμό των Χαλδαίων, διότι γνώριζε την ικανότητά τους» και ότι «το ανάκτορο ήταν γεμάτο ειδικούς στις θυσίες, στους εξαγνισμούς και στις μαντείες». Η χαλδαϊκή ανθρωποθυσία ταιριάζει μεν με την εικόνα αυτή, αντικρούεται δε από την εικόνα του Αλεξάνδρου που δίνει ο Αρριανός και πάνω απ’ όλα δεν επιβεβαιώνεται από το ημερολόγιο της Αυλής, στο οποίο βασίζονται ο Αρριανός κι ο Πλούταρχος. Στο ημερολόγιο της Αυλής δεν καταγράφεται κανένας θύτης, καθάρτης ή μάντης να δίνει συμβουλές, αντίθετα ο Αλέξανδρος περιγράφεται όπως ακριβώς θα περιμέναμε να περιγράφεται ένας σπουδαίος στρατηγός, που αρρώστησε κατά τη διάρκεια μίας μεγάλης κλίμακας κινητοποίησης με σκοπό την απόβαση και εισβολή. 

Με βάση τις βασίλειες εφημερίδες βλέπουμε τον Αλέξανδρο να προσφέρει καθημερινά θυσίες «όπως το συνήθιζε» (όχι «όπως του υπέδειξαν οι μάντεις») και να συσκέπτεται διαρκώς με τους ανώτατους αξιωματικούς. Ο Πλούταρχος ακολουθώντας το ημερολόγιο της Αυλής υποχρεώνεται να ακυρώσει τις προηγούμενες περιγραφές του ότι «η δεισιδαιμονία ενστάλαξε στον Αλεξάνδρο ανοησία και φόβο». Ενώ λοιπόν τα περί δεισιδαιμονίας δεν τεκμηριώνονται από τα επίσημα αρχεία, οι διασκεδάσεις και οι οινοποσίες δεν αμφισβητούνται από καμία πηγή. Μετά την αυθάδεια των Μακεδόνων στην Ώπη και το θάνατο του Ηφαιστίωνα ο Αλέξανδρος δεν είχε καμία ψευδαίσθηση για τη θέση του. Δεν του είχε απομείνει κανένας φίλος, διέθετε μόνο συνεργάτες, των οποίων την υπακοή έπρεπε να εξασφαλίζει με απειλές ή ανταλλάγματα, και φαίνεται ότι είχε επιλέξει το οινόπνευμα ως αντίβαρο στη μοναξιά του.





Στο μεταξύ οι προετοιμασίες για την εισβολή στην Αραβία προχωρούσαν με τους γνωστούς ταχείς ρυθμούς και τα πράγματα σε όλη την αυτοκρατορία ήταν υπό έλεγχο. Δεν είχε περάσει πολύς καιρός από την ανακήρυξη του Ηφαιστίωνα σε ήρωα και τη λήξη του πένθους, όταν κατά τον Αρριανό ο Αλέξανδρος θυσίασε στους θεούς εν όψει της νέας εκστρατείας. Μοίρασε τα σφάγια και κρασί στους στρατιώτες του ανά λόχους και εκατοστύες και διασκέδασε πίνοντας με τους φίλους του μέχρι πολύ αργά τη νύχτα.

 Κατά τον Πλούταρχο, ο Αλέξανδρος παρέθεσε δείπνο προς τιμήν του Νέαρχου. Ανεξάρτητα πάντως από την αφορμή για την αρχική διασκέδαση, όλες οι αρχαίες πηγές συμφωνούν ότι κάποια στιγμή αργότερα θέλησε να πάει για ύπνο, αλλά ο Θεσσαλός Μήδιος, ένας από τους πλησιέστερους σ’ αυτόν εταίρους την εποχή εκείνη, τον παρακάλεσε να διασκεδάσει μαζί τους, διότι θα ακολουθούσε ένας πολύ καλός κῶμος. Αφού λοιπόν γλέντησε με τον Μήδιο και ήπιε μέχρι πολύ αργά τη νύχτα, έφυγε από την οινοποσία, λούστηκε και κοιμήθηκε στο λουτρό, διότι ήδη είχε πυρετό.

Απ’ αυτό το σημείο ο Αρριανός και ο Πλούταρχος βασίστηκαν στις βασίλειες εφημερίδες, γι’ αυτό οι διηγήσεις τους σχεδόν ταυτίζονται. Όμως οι περισσότεροι αρχαίοι συγγραφείς, είτε δεν διάβασαν το ημερολόγιο της Αυλής είτε δεν το βρήκαν της αρεσκείας τους, κι έτσι έγραψαν τις προσωπικές τους εκδοχές. Κάποιοι, απ’ τους οποίους σώζονται (Διόδωρος και Ιουστίνος) έγραψαν ότι στον κῶμο του Μήδιου ο Αλέξανδρος εκτός από τον πολύ άκρατο οίνο ήπιε μονορούφι κι ένα μεγάλο ποτήρι κρασί στη μνήμη του Ηρακλή. Τότε έβγαλε ένα δυνατό αναστεναγμό, σαν να είχε δεχτεί ένα δυνατό πλήγμα στην πλάτη, και αποσύρθηκε, υποβασταζόμενος από τους φίλους του.

 Ο Πλούταρχος απορρίπτει κατηγορηματικά, τόσο ότι ο Αλέξανδρος ήπιε το ποτήρι για τον Ηρακλή όσο και ότι ένοιωσε έναν ισχυρό πόνο στην πλάτη, σαν να τον τρύπησε λόγχη. Λέει μάλιστα ότι «κάποιοι νόμισαν ότι έπρεπε να τα γράψουν αυτά, για να πλάσουν το τραγικό και περιπαθές τέλος ενός μεγάλου δράματος». Όσο για την θρυλούμενη υπερβολική κατανάλωση κρασιού, την αποδίδει σε διόγκωση μιας πληροφορίας του Αριστόβουλου, ότι ο Αλέξανδρος για να ανακουφιστεί από τη δίψα, που προκαλούσε ο ψηλός πυρετός, «ήπιε κρασί» και επήλθε το μοιραίο.

Η ευρύτερα διαδεδομένη εκδοχή για το θάνατο του Αλεξάνδρου υπήρξε η δηλητηρίαση και το πιο ολοκληρωμένο σενάριο προκύπτει συνδυαστικά από τις αρχαίες πηγές, είτε το αποδέχονται είτε το απορρίπτουν, ως εξής: Ο Αριστοτέλης καθοδήγησε και προμήθευσε τον Αντίπατρο με το θανατηφόρο δηλητήριο, που ήταν «νερό ψυχρό σαν πάγος και ελαφρύ σαν δροσιά» και ανέβλυζε από κάποιο βράχο στην Νωνάκριδα. Λόγω του ψύχους και της οξύτητάς του τρυπούσε όλα τα σκεύη και μπορούσε να μεταφερθεί μόνο μέσα σε οπλή γαϊδάρου ή μουλαριού. Ο Αντίπατρος έδωσε το δηλητήριο στο γιο του Κάσσανδρο, που το μετέφερε ως τη Βαβυλώνα και το παρέδωσε στον Ιόλλα, αδελφό του και βασιλικό οινοχόο. Μερικοί αναμιγνύουν στη συνωμοσία και τον Μήδιο, που ήταν εραστής του Ιόλλα και είχε προσκαλέσει τον Αλέξανδρο στον κῶμο.

Αν εξετάσουμε έναν προς έναν τους υποτιθέμενους συνωμότες, η όλη θεωρία της δηλητηρίασης μοιάζει με ευφάνταστο σενάριο κινηματογραφικής ταινίας. Ο διάσημος φιλόσοφος Αριστοτέλης, με τον οποίο είχε ψυχρανθεί ο ακόμη πιο διάσημος βασιλιάς και παλιός μαθητής του, υποτίθεται ότι προμήθευσε το δηλητήριο. Θεωρήθηκε αυτονόητο ότι, αφού ο ίδιος δίδασκε τις ακροατικές επιστήμες κι ένας άλλος μαθητής του, ο Θεόφραστος, είχε γνώσεις βοτανολογίας, δεν μπορεί παρά να ήξερε και από δηλητήρια. Ο Αντίπατρος αρχικά ήταν αντιβασιλέας της Μακεδονίας και αναπληρωτής Ηγεμών της Ελλάδος, αλλά εν συνεχεία έχασε την εμπιστοσύνη του κοσμοκράτορα και κλήθηκε στη Βαβυλώνα, όπου ήδη συγκεντρώνονταν κατηγορίες εις βάρος του.

 Ο Κάσσανδρος και ο Ιόλλας αναμφίβολα θα ακολουθούσαν τη μοίρα του πατέρα τους και ειδικά ο Κάσσανδρος φέρεται να είχε πάρει μία πρόγευση από τις προθέσεις του Αλεξάνδρου. Ο Μήδιος υποτίθεται ότι συνεργάσθηκε πρόθυμα στη συνωμοσία και παρέσυρε τον Αλέξανδρο, του οποίου ήταν έμπιστος, διότι ήταν εραστής του Ιόλλα. Όλοι λοιπόν όσοι φέρονται ως συνωμότες είχαν ισχυρά κίνητρα, για να δολοφονήσουν τον Αλέξανδρο, εκτός από τον Αριστοτέλη, που απλώς δεν ήταν πια συμπαθής στον παλιό μαθητή του. Δηλαδή η θεωρία της δηλητηρίασης φαίνεται να έχει λογική βάση, ωστόσο παρουσιάζει σημαντικά κενά.





Κατά τον Διόδωρο, όταν ο Κάσσανδρος, έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας, οι περισσότεροι συγγραφείς δεν τολμούσαν να γράψουν τίποτα σχετικό με τη δηλητηρίαση. Όμως ο Κάσσανδρος μόλις το 305 π.Χ. ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Μακεδονίας από την εκκλησία των Μακεδόνων. Σ’ αυτά τα 18 χρόνια απ’ το θάνατο του Αλεξάνδρου δημιούργησε πολλούς και ισχυρούς εχθρούς, οι οποίοι, προκειμένου να ακυρώσουν τα σχέδιά του, ασφαλώς θα προστάτευαν και θα χρησιμοποιούσαν όσους συγγραφείς πίστευαν και ήθελαν να γράψουν τα περί δηλητηρίασης. 


Αντίθετα, ο Πλούταρχος απορρίπτει τα περί δηλητηρίασης και λέει ότι οι σχετικές φήμες εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά έξι χρόνια μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου και ότι πρώτος τα διηγήθηκε κάποιος Αγνόθεμις, που ισχυριζόταν ότι τα άκουσε από τον Αντίγονο, όταν πια είχε γίνει βασιλιάς. Έξι χρόνια μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, δηλαδή το 317, γνωρίζουμε ότι η παράφορη Ολυμπιάς ξέθαψε τα οστά του Ιόλαου και εκτέλεσε τον Νικάνορα, τον άλλο γιο του Αντιπάτρου, σε εκδίκηση της δήθεν δηλητηρίασης του γιου της. Στην πραγματικότητα, η προπαγάνδα για τη δηλητηρίαση του Αλεξάνδρου μπορεί να άρχισε οποιαδήποτε στιγμή μετά το 319, οπότε ο Κάσσανδρος βρέθηκε σε τροχιά σύγκρουσης με τον Πολυπέρχοντα για τη διαδοχή του Αντιπάτρου, και απλώς μόλις το 317 η Ολυμπιάς να κατάφερε να εκδικηθεί το «δολοφόνο» του γιού της. Προβάλλοντας τη σχετική θεωρία ο Πολυπέρχων μπορούσε να προσβλέπει στη σπίλωση του Κασσάνδρου και στην ακύρωση των φιλοδοξιών του.

Ο Πλούταρχος τονίζει ακόμη ότι οι περισσότεροι αρχαίοι συγγραφείς θεωρούσαν τα περί δηλητηρίασης ως αποκυήματα φαντασίας, διότι το σώμα του Αλεξάνδρου παρέμεινε αβαλσάμωτο σε θερμό κλίμα επί πολλές ημέρες (έξι κατά τον Κούρτιο), μέχρι να καταλήξουν σε κάποια απόφαση οι εταίροι, χωρίς να παρουσιάσει σημάδια ύποπτης αλλοίωσης. Αυτό βέβαια θα μπορούσε να αποδοθεί στην ύπαρξη στο σώμα του Αλεξάνδρου ισχυρών τοξινών, που καθυστέρησαν την έναρξη της αποσύνθεσης. Πάντως ο Πλούταρχος δεν είναι ο μόνος αρχαίος συγγραφέας, που ρητώς απορρίπτει τη θεωρία της δηλητηρίασης.

 Χαρακτηριστικά την αναφέρουν ο μεν Αρριανός «για να μη φανεί ότι την αγνοεί και όχι διότι τη θεωρεί αξιόπιστη», ο δε Κούρτιος «ανεξάρτητα απ’ το τι πιστεύει ο ίδιος». Εμμέσως φαίνεται ότι την απορρίπτει και ο Διόδωρος, που λέει ότι «επειδή μερικοί συγγραφείς διαφωνούν…κρίνουμε αναγκαίο να μην παραλείψουμε τα λόγια τους». Έτσι, από τους σωζόμενους ιστορικούς μόνο ο Ιουστίνος πιστεύει τη συνωμοσία και τη δηλητηρίαση. Κατ’ αυτόν, ο Αντίπατρος είχε διοργανώσει τη συνομωσία, ο Ιόλλας και ο Φίλιππος (άγνωστος στους άλλους ιστορικούς), που ήταν οινοχόοι του Αλεξάνδρου, του χορήγησαν το δηλητήριο και οι εταίροι αποσιώπησαν το σκάνδαλο της συνομωσίας, αποδίδοντας το θάνατό του στην υπερβολική οινοποσία.

Ακόμη, από το σύνολο των αρχαίων πηγών προκύπτει ότι δεν υπήρξε η ευρεία συνωμοσία, που είναι απαραίτητη για την ομαλή διαδοχή. Αντίθετα, η δηλητηρίαση εμφανίζεται ως πράξη απόγνωσης του Αντίπατρου, για να αποφύγει τις επικρεμάμενες πολύ σοβαρές συνέπειες από τον Αλέξανδρο. 

Ως μοναδικός συνωμότης, ο Αντίπατρος θα έπρεπε να τιμωρηθεί από τους «πιστούς» εταίρους, τόσο για να εμφανισθούν οι ίδιοι ως υπέρμαχοι της νομιμότητας όσο και για να ελαττωθούν οι διεκδικητές της εξουσίας. Ωστόσο, ο Αντίπατρος ήταν αυτός, που επέφερε ισορροπία μεταξύ των ισχυρών εταίρων και περιόρισε στο ελάχιστο τις συγκρούσεις. Επιπλέον σε μία τόσο σημαντική συνωμοσία, χρειάζεται στενή σχέση μεταξύ ιθύνοντος νου και εκτελεστικών οργάνων, που ούτε κι αυτό συνέβη. Αντίθετα, ο Αντίπατρος, ο υποτιθέμενος ιθύνων νους, προσέβαλε με τον πιο βάναυσο τρόπο τον Κάσσανδρο, τον γιο του και υποτιθέμενο μεταφορέα του δηλητηρίου, παραγκωνίζοντάς τον και ορίζοντας ως διάδοχό του τον Πολυπέρχοντα. 
Εν ολίγοις η θεωρία της δηλητηρίασης του Αλεξάνδρου είναι μεν λογικοφανής, αλλά δεν επαληθεύεται από τα ιστορικά γεγονότα.

Στους 24 αιώνες, που πέρασαν από τότε, το ερώτημα για το αίτιο θανάτου του Αλεξάνδρου δεν έπαψε να απασχολεί αναγνώστες και συγγραφείς, χωρίς να έχει δοθεί ικανοποιητική απάντηση και μάλλον δεν θα δοθεί ποτέ. 

Είναι δε πολύ πιθανό ο θάνατος να προκλήθηκε από περισσότερα του ενός αίτια. Στα 12 χρόνια της εκστρατείας ο Αλέξανδρος εκτέθηκε σε όλες ανεξαιρέτως τιςαντιξοότητες, που αντιμετώπισε η στρατιά και δεν ήταν ούτε λίγες ούτεαμελητέες. Τα δρομολόγια περνούσαν μέσα από καυτές ερήμους, οροσειρές με μόνιμους παγετώνες και περιοχές με έλη και αποπνικτική υγρασία, καταπονώντας τον οργανισμό κυρίως των Ελλήνων στρατιωτών. 

Η κακή διατροφή λόγω ελλείψεων στα εφόδια ήταν σχεδόν ο κανόνας και πάντοτε συνδυάζονταν με προέλαση σε δύσβατα εδάφη υπό αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες, ενώ σε μία τουλάχιστον περίπτωση έχει καταγραφεί απ’ τις αρχαίες πηγές μεγάλης έκτασης τροφική δηλητηρίαση της στρατιάς. Επειδή τα εφόδια εξευρίσκοντο επιτοπίως, είναι αυτονόητο ότι η διατροφή της στρατιάς προσαρμοζόταν αναγκαστικά στα προϊόντα του κάθε τόπου.

 Ο Νέαρχος αναφέρει με απογοήτευση ότι δεν βρήκαν ελαιόδεντρα και με ανακούφιση ότι βρήκαν «δέντρα που φυτρώνουν στην ελληνική γη», ωστόσο η αλήθεια είναι ότι οι αλλαγές στη διατροφή επηρέασαν τον οργανισμό τους λιγότερο απ’ όσο την ψυχολογία τους. Στα παραπάνω πρέπει να προσθέσουμε και τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τα οποία γνωρίζουμε ότι υπήρχαν αν και δεν αναφέρονται.

 Όλοι αυτοί οι παράγοντες αθροιστικά συνέτειναν στην αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και πράγματι αναφέρονται πολλές περιπτώσεις επωνύμων, που πέθαναν από ασθένεια, και άλλων ανωνύμων, που ανέρρωναν στα μετώπισθεν επίσης από ασθένεια. Αν προσθέσουμε και την επιβάρυνση του οργανισμού από την υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος, που οι αρχαίες πηγές είτε την αναφέρουν ρητώς είτε δεν την αντικρούουν καθόλου, φαίνεται πολύ πιθανό το ανοσοποιητικό σύστημα του Αλεξάνδρου να μην λειτουργούσε πια επαρκώς. Αν δεν πέθανε λόγω αλκοολισμού, είναι πιθανό να πέθανε είτε από ελονοσία, την οποία μπορούσε να κολλήσει στα έλη της Βαβυλώνας, είτε από οποιαδήποτε άλλη ασθένεια.

Αν κι ένα μεγάλο μέρος της διήγησης του Κούρτιου έχει χαθεί, από το σωζόμενο κείμενο προκύπτουν χαρακτηριστικές διαφορές στην εικόνα του Αλεξάνδρου μεταξύ των Ρωμαίων αφενός και των Ελλήνων ιστορικών του αφετέρου. Οι Ρωμαίοι περιγράφουν έναν υπερήρωα, που δεν προειδοποιήθηκε από τους θεούς με οιωνούς, ενώ οι Έλληνες έναν άνθρωπο, που αναρριχήθηκε στην ανώτατη βαθμίδα εξουσίας και οι θεοί προμήνυσαν με οιωνούς τον φαινομενικά απροσδόκητο θάνατό του. Σύμφωνα με τους Ρωμαίους ιστορικούς, ο Αλέξανδρος ζήτησε να παρελάσουν από μπροστά του οι στρατιώτες του, για να τον δουν τελευταία φορά. 

Ειδικά ο Ιουστίνος φαίνεται να περιγράφει πρωταγωνιστή μέτριας (το πολύ) ταινίας δράσης και λέει ότι «ήταν ατρόμητος μπροστά στο θάνατο, όπως και μπροστά στον εχθρό. Μάλιστα παρηγορούσε όσους δεν μπορούσαν να ελέγξουν τη θλίψη τους και σε άλλους έδινε μηνύματα για τους γονείς τους». Και οι δύο Ρωμαίοι λένε ότι ο Αλέξανδρος χαιρέτησε όλους τους στρατιώτες του και μόνο τότε κατέρρευσε. Επίσης θεωρούν δική του επιθυμία να ταφεί στον ναό του Άμμωνα, ενώ κατά τον Κούρτιο ο Περδίκκας ρώτησε αν ήθελε να του αποδίδουν θεϊκές τιμές και ο Αλέξανδρος απάντησε ότι τις ήθελε όταν εκείνοι θα αισθάνονταν ευτυχισμένοι.

Όταν φάνηκε πια ότι η κατάσταση της υγείας του δεν ήταν αναστρέψιμη, λέγεται ότι οι εταίροι ρώτησαν τον Αλέξανδρο σε ποιόν άφηνε το θρόνο κι ότι εκείνος απάντησε «τῷ κρατίστῳ», που ερμηνεύεται διφορούμενα ως «στον καλύτερο» ή «στον ισχυρότερο». Είναι τέτοια η ομοιότητα αυτής της δήλωσης με την επιγραφή «τῇ καλλίστῃ» στο μήλο, που μυθολογείται ότι έρριξε η Έρις ανάμεσα στις τρεις θεές και πυροδότησε τον Τρωικό πόλεμο, ώστε δεν μπορούμε παρά να θεωρήσουμε τη δήλωση αυτή ως εφεύρημα των συγγραφέων. Η πεποίθηση αυτή ενισχύεται περισσότερο από τη συμπληρωματική δήλωση, που απέδωσαν στον Αλέξανδρο διάφοροι συγγραφείς και ανάμεσά τους ο Διόδωρος, ο Κούρτιος κι ο Ιουστίνος.

 Έγραψαν λοιπόν ότι ο Αλέξανδρος λίγο πριν ξεψυχήσει, προέβλεψε ή ζήτησε να γίνει μεγάλος επιτάφιος αγώνας μεταξύ των φίλων του. Πράγματι χωρίς νόμιμο ή κοινής αποδοχής διάδοχο ήταν απόλυτα αναμενόμενη η σύγκρουση μεταξύ των ισχυρότερων εταίρων και φυσικά στο θρόνο θα ανέβαινε, όποιος υπερίσχυε των άλλων. Πράγματι η εξουσία, που έχανε μαζί με τη ζωή του ο Αλέξανδρος, έμοιαζε ανάμεσα στους εταίρους με το μήλο της Έριδος. Πράγματι οι συγκρούσεις των Διαδόχων θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με τον Τρωικό πόλεμο, η εξιστόρηση του οποίου (η Ιλιάδα) υποτίθεται ότι ήταν το αγαπημένο βιβλίο του Αλεξάνδρου. Είναι όμως άδικο για τον Αλέξανδρο και κάθε νέο και ισχυρό βασιλιά, πριν ακόμη ολοκληρώσει το έργο του, ούτε λίγο ούτε πολύ να του αποδίδουμε τη νοοτροπία «γαία πυρί μιχθήτω μετά το θάνατό μου».


Η αυθεντικότητα της δήλωσης περί κρατίστου αποδυναμώνεται από τον ισχυρισμό των ιδίων ιστορικών ότι ταυτοχρόνως ο Αλέξανδρος παρέδωσε το βασιλικό δαχτυλίδι του στον Περδίκκα, υποδηλώνοντας σαφώς ότι τον προτιμούσε ως διάδοχο. Εάν πράγματι προτιμούσε τον Περδίκκα, έπρεπε να το πει ξεκάθαρα και λόγω της αυστηρότητας του χαρακτήρα του, ασφαλώς θα ισχυροποιούσε τη θέση του εκλεκτού του. Αν πίστευε ότι ο Περδίκκας δεν θα γινόταν αποδεκτός από τους υπόλοιπους και γι’ αυτό θα ακολουθούσε ο «επιτάφιος αγών», δεν υπήρχε κανένας λόγος να επιδείξει μία προτίμηση, που δεν μπορούσε να επιβάλει. Οι δύο αυτές πληροφορίες παραδιδόμενες από τους ίδιους ιστορικούς δίνουν μία πρωτόγνωρη εικόνα του Αλεξάνδρου, μη δυνάμενη να δικαιολογηθεί ούτε από τον υψηλό πυρετό. 

Το γεγονός είναι ότι ο θάνατος βρήκε τον Αλέξανδρο αιφνιδιαστικά και φυσικά χωρίς διάδοχο ή αντικαταστάτη. Όταν θα αντελήφθη πόσο κοντά βρισκόταν το τέλος, ήταν ήδη πολύ αργά για να ορίσει διάδοχο κοινής αποδοχής, και όλα όσα ακολούθησαν ήταν απλώς φυσική εξέλιξη. Οι συνεργασίες και οι έχθρες, που (όσες δεν προϋπήρχαν) δημιουργήθηκαν μεταξύ των εταίρων μόλις έγινε αντιληπτή η πορεία της υγείας του Αλεξάνδρου, θα μπορούσαν εύκολα να φέρουν το βασιλικό δαχτυλίδι στα χέρια του Περδίκκα ανεξάρτητα από τη θέληση του Αλεξάνδρου. Άλλωστε ο ετοιμοθάνατος βασιλιάς βρισκόταν σε περιβάλλον απόλυτα ελεγχόμενο από τους κορυφαίους εταίρους, ένας απ’ τους οποίους ήταν κι ο Περδίκκας.

Μία άλλη, απλοϊκότερη εκδοχή των τελευταίων του στιγμών είναι ότι μόλις ο Αλέξανδρος κατάλαβε ότι θα πέθαινε, θέλησε να πέσει στον Ευφράτη, για να εξαφανιστεί το σώμα του και να πιστέψουν όλοι ότι πράγματι ήταν θεός και ότι πήγε να συναντήσει τους άλλους θεούς. Τότε η Ρωξάνη προσπάθησε να τον εμποδίσει κι εκείνος την επιτίμησε ότι φθονούσε τη δόξα κάποιου, που είχε γεννηθεί θεός. Τέλος, γράφτηκε ότι μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, η Σισύγγαμβρις, η οποία είχε συλληφθεί στη μάχη της Ισσού και είχε αρνηθεί να δραπετεύσει στη μάχη των Γαυγαμήλων, αρνήθηκε να δεχθεί τροφή και πέθανε από ασιτία πέντε μέρες αργότερα. Εδώ φαίνεται πως ο Διόδωρος κι ο Κούρτιος θέλουν να πιστέψουμε ότι η σχέση της μητέρας του Δαρείου ήταν πιο στενή με τον Αλέξανδρο, παρά με τον άλλο γιο της, τον Οξάρθη, που υπηρετούσε σε περίοπτη θέση.

Επειδή ο Πλούταρχος ενδιαφερόταν για τη βιογραφία των χαρακτήρων του, στις τελευταίες ημέρες του Αλεξάνδρου, που αποτελούν κορυφαίο βιογραφικό στοιχείο, δεν ακολουθεί τους υπόλοιπους ιστορικούς της λαϊκής παράδοσης, όπου γενικά ανήκει, αλλά τεκμηριώνει τα πράγματα όπως κι ο Αρριανός. Αἱ βασίλειοι ἐφημερίδες αποτελούν την πιο αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης και απ’ αυτήν αντλούν τις πληροφορίες τους οι δύο Έλληνες ιστορικοί. Εντούτοις δεν καταφέρνουν να συμφωνήσουν μεταξύ τους, ενώ ο Πλούταρχος δεν συμφωνεί ούτε με τον εαυτό του. Παρά ταύτα οι διαφορές είναι άνευ ουσιώδους σημασίας και η συμφωνία των δύο ιστορικών στα σημαντικά σημεία είναι σχεδόν απόλυτη.

Κατά τον Αρριανό, από τον καθοριστικό κώμο με τον Μήδιο, οπότε ο Αλέξανδρος παρουσίασε για πρώτη φορά πυρετό, μέχρι το θάνατό του μεσολάβησαν 10 ημέρες, ενώ κατά τον Πλούταρχο μεσολάβησαν 12. Η διαφορά στις δύο διηγήσεις είναι ότι τα γεγονότα, που ο Πλούταρχος τοποθετεί στην όγδοη, ένατη και δέκατη μέρα, ο Αρριανός τα τοποθετεί στην όγδοη. Ένα ακόμη παράδοξο είναι ότι ο Πλούταρχος λέει σε ένα σημείο ότι ο Αλέξανδρος πέθανε την 30η Δαισίου (15η Ιουνίου) και αμέσως πιο κάτω, όπου παραθέτει τα γεγονότα αναλυτικά, προσδιορίζει το θάνατό του την 28η Δαισίου (13η Ιουνίου). Επίσης ο Πλούταρχος τοποθετεί την ώρα του θανάτου κατά το σούρουπο, ενώ ο Αρριανός φαίνεται να την τοποθετεί το πρωί. Μία άλλη δευτερεύουσας σημασίας διαφορά είναι ότι τις τελευταίες ημέρες του ο Αλέξανδρος παρέμενε κατά τον Πλούταρχο μέσα στο λουτρό ακόμη και κατά τις συνομιλίες, μάλλον για να πέσει ο ψηλός πυρετός του, ενώ κατά τον Αρριανό απλώς λουζόταν.

Τη δεύτερη μέρα (την επομένη του κώμου, δηλαδή την 18η Δαισίου ή 3η Ιουνίου) μεταφέρθηκε κατάκοιτος πάνω σε κλίνη, για να θυσιάσει κατά την καθημερινή του συνήθεια. «Τοποθέτησε τις προσφορές στον βωμό», διατύπωση που ίσως δείχνει ότι δεν μπορούσε να ολοκληρώσει μόνος του τη θυσία, και στη συνέχεια κοιμήθηκε στον ανδρώνα (τα διαμερίσματα των ανδρών) ως το σούρουπο. Μετά κάλεσε τους διοικητές των μονάδων, που θα συμμετείχαν στην απόβαση στην Αραβία, για να τους δώσει διαταγές. Προφανώς θεωρούσε ότι είχε μία περαστική αδιαθεσία ή ότι απλώς είχε κάνει άσχημο μεθύσι, τα οποία δεν θα άφηνε να επηρεάσουν το πρόγραμμά του. Διέταξε λοιπόν τους διοικητές να ξεκινήσουν τα μεν χερσαία τμήματα μετά τέσσερις ημέρες οι δε ναυτικές δυνάμεις μετά πέντε ημέρες. Μετά τη σύσκεψη τον μετέφεραν πάνω στο κρεβάτι του με πλοίο στον παράδεισο, στην άλλη όχθη του Ευφράτη, όπου λούστηκε και ξεκουράστηκε.

Την τρίτη μέρα (19η Δαισίου ή 4η Ιουνίου) ξαναλούστηκε, θυσίασε, όπως κάθε άλλη μέρα, και κατάκοιτος σε κλίνη με ουρανό πέρασε τη μέρα κουβεντιάζοντας με τον Μήδιο. Ειδοποίησε τους διοικητές ότι θα τους συναντούσε το επόμενο πρωί και δείπνησε λίγο. Από τη στιγμή, που τον μετέφεραν στη σκεπαστή κλίνη, ο πυρετός δεν υποχώρησε καθόλου.

Την τέταρτη μέρα (20η Δαισίου ή 5η Ιουνίου), αψηφώντας τον πυρετό συνέχισε το καθημερινό του πρόγραμμα, λούστηκε, θυσίασε και στην προγραμματισμένη συνάντηση με τους στρατιωτικούς διοικητές, τους διέταξε να είναι έτοιμοι για απόπλου μετά τρεις ημέρες, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό.

Την πέμπτη μέρα (21η Δαισίου ή 6η Ιουνίου) ο πυρετός εξακολουθούσε, αλλά ο Αλέξανδρος τήρησε απαρέγκλιτα το καθημερινό πρόγραμμα, λούστηκε, θυσίασε και συσκέφθηκε ξανά με τους διοικητές για τις τελευταίες λεπτομέρειες πριν τον απόπλου του στόλου. Το βράδυ ξαναλούστηκε και η κατάστασή του χειροτέρεψε.

Την έκτη μέρα (22η Δαισίου ή 7η Ιουνίου) τον πήγαν στο σπίτι κοντά στην κολυμβητική δεξαμενή, όπου θυσίασε κατά τη συνήθειά του. Παρά την κακή κατάσταση της υγείας του, κάλεσε και πάλι τους σημαντικότερους διοικητές σε σύσκεψη. Η προγραμματισμένη για εκείνη την ημέρα αναχώρηση των χερσαίων δυνάμεων αναβλήθηκε, αλλά συζητήθηκε ο απόπλους του στόλου.

Την έβδομη μέρα (23η Δαισίου ή 8η Ιουνίου) ακολούθησε το ίδιο πρόγραμμα και στη σύσκεψη των διοικητών αναβλήθηκε κι ο απόπλους του στόλου, που ήταν προγραμματισμένος για εκείνη την ημέρα.

Η όγδοη μέρα (24η Δαισίου ή 9η Ιουνίου) τον βρήκε σε άθλια κατάσταση, εντούτοις θυσίασε ξανά και διέταξε τους μεν στρατηγούς να παραμείνουν στην αυλή, τους δε χιλιάρχες και πεντακοσιάρχες μπροστά στις πύλες.

Την ένατη ημέρα (25η Δαισίου ή 10η Ιουνίου), όταν τον έφεραν από τον παράδεισο πίσω στα ανάκτορα, ήταν πια ένα βήμα από το τέλος.




Τη δέκατη μέρα (26η Δαισίου ή 11η Ιουνίου) οι διοικητές μπήκαν να τον δουν, εκείνος τους αναγνώρισε, αλλά δεν μπορούσε να μιλήσει. Ο δυνατός πυρετός τον κατέτρωγε όλη την ημέρα.

Την ενδέκατη μέρα (27η Δαισίου ή 12η Ιουνίου) ο ψηλός πυρετός επέμενε. Οι Μακεδόνες στρατιώτες, επειδή πίστευαν ότι ήταν ήδη νεκρός και ότι οι εταίροι τους το απέκρυβαν, συγκεντρώθηκαν έξω από τις πύλες του ανακτόρου, τις χτυπούσαν και απειλούσαν τους εταίρους. 

Ο Αλέξανδρος κλινήρης και εντελώς αδύναμος ίσως αντιλαμβανόταν την κρισιμότητα της κατάστασής του και τη φυσιολογική ανησυχία των στρατιωτών του, αλλά μόνο οι εταίροι μπορούσαν να δώσουν τη διαταγή να ανοίξουν οι πύλες των ανακτόρων. Τότε οι στρατιώτες πέρασαν για τελευταία φορά μπροστά από τον Αλέξανδρο, που μπορούσε μόνο να κινεί ελαφρά το κεφάλι και να ανοιγοκλείνει τα βλέφαρα σε χαιρετισμό των ανδρών του. Οι Πείθων, Σέλευκος, Άτταλος, Δημοφών, Πευκέστας, Κλεομένης και Μενίδας (ο Πλούταρχος αναφέρει μόνο τους δύο πρώτους) κοιμήθηκαν στο Σεραπείο για να συμβουλευθούν τον θεό, αν θα ήταν «καλύτερο κι επωφελέστερο» να μεταφέρουν τον Αλέξανδρο στο ιερό, για να τον θεραπεύσει ο θεός. Ο Σάραπις απάντησε ότι το καλύτερο ήταν να τον αφήσουν εκεί, που βρισκόταν.


 


Τη δωδέκατη μέρα (28η Δαισίου ή 13η Ιουνίου) της ασθένειάς του, οι απεσταλμένοι εταίροι επέστρεψαν από το Σεραπείο στα ανάκτορα και ανακοίνωσαν το χρησμό στους υπόλοιπους. Λίγο αργότερα ή κατά το σούρουπο ο Αλέξανδρος κατέληξε. Αυτό θεώρησε ως «καλύτερο κι επωφελέστερο» ο Σάραπις.


Το μόνο χρονολογικό στοιχείο, που δίνει ο Αρριανός είναι ότι ο Αλέξανδρος πέθανε τη χρονιά της 114ης Ολυμπιάδας, επί επωνύμου άρχοντος στην Αθήνα του Ηγησία, αντίθετα ο Πλούταρχος προσδιορίζει δύο ημερομηνίες, τη 15η και τη 13η Ιουνίου. 

Ωστόσο, ακόμη κι αν ήταν απόλυτα σαφής η ημερομηνία θανάτου του Αλεξάνδρου, αλλά και κάθε άλλη ημερομηνία, η αντιστοίχισή της με το δικό μας ημερολόγιο δεν θα ήταν καθόλου εύκολη. Η πρώτη και οφθαλμοφανέστερη δυσκολία είναι ότι ο Δαίσιος είχε 30 ημέρες, αλλά τον αντιστοιχίζουμε στο διάστημα 16 Μαΐου έως 15 Ιουνίου, που περιλαμβάνει 31 ημέρες. 

Επιπλέον εμείς διορθώνουμε το ηλιακό μας ημερολόγιο των 365 ημερών προσθέτοντας μία περίπου ημέρα κάθε τέταρτο (δίσεκτο) έτος. Τα αρχαία ελληνικά ημερολόγια ήταν σεληνιακά, 354 ημερών και για να διορθωθεί το σφάλμα τους, κάθε τρία έτη προσέθεταν έναν εμβόλιμο μήνα, με τον οποίο το διορθωμένο έτος είχε πλέον 364 ημέρες, έναντι 365,25 ημερών του σημερινού διορθωμένου έτους.


 Επειδή τελικά η ακριβής ημερομηνία δεν έχει σημασία, αποδεχόμαστε ως συμβατική ημερομηνία θανάτου του Αλεξάνδρου την 13η Ιουνίου 323 π.Χ. Ήταν 32 ετών και 8 μηνών και είχε βασιλέψει κατά τον μεν Αριστόβουλο 12 χρόνια και 8 μήνες κατά τον δε Διόδωρο 12 χρόνια και 7 μήνες. 


Αυτές είναι οι αναλυτικότερες χρονολογικές πληροφορίες για τη ζωή του Αλεξάνδρου και με βάση αυτές μπορούμε να προσδιορίσουμε ως ημερομηνία γέννησης και ανόδου του στο θρόνο (άρα και δολοφονίας του Φιλίππου) τον Οκτώβριο του 356 και τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο του 336 αντίστοιχα.- www.alexanderofmacedon.info



Μ. Αλέξανδρος, κάθε φορά μπορεί να ήταν και η τελευταία.


 ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ


Πορτραίτο του Αλέξανδρου από ανάγλυφο που βρέθηκε στην περιοχή της Τυρρηνίας είναι 300-250 π.Χ. -Αρχ. Μουσείο Μονάχου

Ο Αλέξανδρος πολεμούσε πάντα στην πρώτη γραμμή, κατά το Ομηρικό πολεμικό πρότυπο, ασκώντας την διοίκηση δια του παραδείγματος, παροτρύνοντας έτσι τους πάντες να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους.Ποτέ δεν υπήρξε θεατής στις μάχες. Κάθε φορά μπορεί να ήταν και η τελευταία του φορά. Κάθε φορά διακινδύνευε όπως όλοι, να μην δει την δύση του ήλιου, να δειπνήσει στα ανάκτορα του ΄Αδη, όπως έλεγαν στην εποχή του, στην περίπτωση που πέθαινε κάποιος στην μάχη.Κάθε φορά όλοι έβλεπαν τις πλάτες του. Πρώτος μεταξύ των πρώτων στην διακινδύνευση του θανάτου. Το γεγονός ότι επέζησε σε τόσες φοβερές μάχες, μόνο στην θεία πρόνοια μπορεί να αποδοθεί και όχι στατιστικά. Στατιστικά  είχε ελάχιστες πιθανότητες να επιζήσει, αν αναλογιστούμε ότι οι μάχες ήταν σώμα προς σώμα, σε μεγάλο πεδίο εμπλοκής μάχης με πολεμιστές, άλογα και όπλα παντός είδους


1ος Τραυματισμός στην Κορυτσά της Βορείου Ηπείρου

Ο τραυματισμός αυτός του Αλεξάνδρου έλαβε χώρα πριν από την εκστρατεία στην Περσία, κατά την περίοδο των Επιχειρήσεων στην Χερσόνησο του Αίμου (Βαλκάνια), που έγιναν με σκοπό την κατοχύρωση και το σφράγισμα των βορείων συνόρων της

αρχαίας Ελληνικής επικράτειας, από εχθρικές επιθέσεις όταν θα απουσίαζε από την Ελλάδα.
Στην θέση Πήλιον (συνωνυμία με το Πήλιο του Βόλου στον Νομό Μαγνησίας) ή Πέλλιον, στα περίχωρα της σημερινής Κορυτσάς στην Βόρειο ΄Ηπειρο, 5 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πλιάσας, στο στενό Τσαγκάνι, ή κατ΄ άλλους ερευνητές στο φαράγγι του Λύκου (Gryke e Ujkut),
όπου διέρχεται σήμερα το κανάλιVentrok της Μικρής Πρέσπας, στον λόφο Gorice, εκεί όπου ενώνονται ο Ventrok με τον ποταμό Δέβολη, ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε τις ενωμένες δυνάμεις Ιλλυριών και Ταυλαντίων το έτος 335 π.Χ.


Ο Μέγας Αλέξανδρος πολεμώντας πάντα στην πρώτη γραμμή, δέχθηκε κατά την μάχη του Πελλίου ή Πηλίου χτύπημα από ρόπαλο στον λαιμό και ακόμη χτύπημα πέτρας στο κεφάλι. (1)


2ος  Τραυματισμός στην μάχη του Γρανικού ποταμού

Ο τραυματισμός αυτός του Αλεξάνδρου έγινε κατά την διάρκεια της μάχης του Γρανικού ποταμού στις 22 Μαίου  του 334 π.Χ. Ο Αλέξανδρος επικεφαλής του αγήματος ιππέων διαβαίνει τον Γρανικό ποταμό [που   πήγαζε από τις κλιτύς του όρους Ίδης και εξέβαλε στην Προποντίδα, στο σημερινό Μπιγκατσάι πλησίον της Τροίας], ορμώντας πρώτος στο πυκνότερο τμήμα των εχθρών, στον πυρήνα της πλέον μαζικής συμπλοκής.

Είχε προηγηθεί η επίθεση της Απολλωνίας ΄Ιλης Ιππικού (που την ημέρα εκείνη είχε οριστεί ως Ίλη Πρώτης Εφόδου, ή ΄Ιλη Ηγεμονίας με βάσει τον κανονισμό της στρατιάς) με αρχηγό της τον Σωκράτη.

Κατά την διάρκεια αυτής της επέλασης συντρίφτηκε το ακόντιό του και ζήτησε άλλο από τον ιπποκόμο του. Αλλά και εκείνου είχε σπάσει το ακόντιο. Την ίδια στιγμή ο Δημάρατος από την Κόρινθο (οικογενειακός φίλος του Φιλίππου, του Αλεξάνδρου και της Ολυμπιάδος) του έδωσε το δικό του. Οι επικεφαλής των Περσών με πρώτο τον Μιθριδάτη, ορμούν εναντίον του Αλεξάνδρου. Ο Μιθριδάτης τον κτυπάει με το ακόντιο στον ώμο, αλλά ο Αλέξανδρος τον σκοτώνει με το δόρυ του.

Η διάβαση του Γρανικού από τον ελληνικό στρατό του Μ . Αλεξάνδρου 


Στην συνέχεια ο αδελφός του νεκρού πλέον Μιθριδάτη, ο Ρισάκης, κτυπάει με το ξίφος του τον Αλέξανδρο στο κεφάλι. Η περικεφαλαία του Αλεξάνδρου κόβεται στα δύο και η λεπίδα του Ρισάκη αγγίζει – διαπερνά το δέρμα του μετώπου του Αλεξάνδρου. Ο Αλέξανδρος καρφώνει στο στήθος τον Ρισάκη με το δόρυ του και τον ρίχνει από το άλογο.
Την ίδια στιγμή όμως ένας άλλος πέρσης αρχηγός ο Σπιθριδράτης, έχει πλησιάσει τον Αλέξανδρο και έχοντας ανυψώσει το σπαθί του, ετοιμάζεται να τον αποκεφαλίσει. Παρεμβαίνει ο Κλείτος, ο επονομαζόμενος Μέλας και αποκόπτει το χέρι του Σπιθριδράτη, τον οποίο και φονεύει στην συνέχεια, σώζοντας έτσι τον Αλέξανδρο (σημ: η αδελφή του Κλείτου ήταν η τροφός του Αλέξανδρου). (2)


 3ος Τραυματισμός στην μάχη της Ισσούς 

Στον μυχό του κόπου της Αλεξανδρέττας στην σημερινή Τουρκία, απέναντι από την Κύπρο, στην περιοχή της Ισσούς στις 12 Νοεμβρίου του έτους 333 π.Χ, στην μεγάλη εκ παρατάξεως μάχη της Ισσούς ο Αλέξανδρος τραυματίζεται για τρίτη φορά.


Προωθώντας την ελληνική στρατιά με σιδερένια πειθαρχία, τάξη και συνοχή στους συνδέσμους μάχης, παρέλαυνε μπροστά στην πρώτηγραμμή παράταξης απευθυνόμενος σε κάθε μονάδα, φωνάζοντας τους επικεφαλής των μονάδων με τα μικρά τους ονόματα και θυμίζοντας σε όλους τα προσωπικά τους ανδραγαθήματα, υψώνοντας με αυτό τον τρόπο  το ηθικό τους στα ουράνια.    

Από παντού τον χαιρέτιζαν οι στρατιώτες του και του ζητούσαν επιτακτικά να διατάξει την επίθεση.
Με αυτό το συγκλονιστικό δέσιμο ψυχής και καρδιάς, οι ΄Ελληνες και το μεγάλο αστέρι τους ο Αλέξανδρος, διαβαίνουν με κραυγές τον Πίναρο ποταμό και παρά τον καταιγισμό βελών που δεχόντουσαν από τους Πέρσες ξεκινούν την επίθεση, με τον Αλέξανδρο πάντα μπροστά και πρώτο, μέσα στον χαλασμό και στην φωτιά.
Ο Αλέξανδρος εφορμά εναντίον του Δαρείου, στο περσικό κέντρο. Τιτάνια μάχη πραγματοποιείται, στην διάρκεια της οποίας επιφανείς και γενναίοι Πέρσες διοικητές έπεσαν νεκροί, όπως ο Αρσάμης, ο Ατιζύης, ο Σαβάκης, ο Ρεομίθρης.


Το Θεσσαλικό ιππικό του Αλεξάνδρου, δέχθηκε άγρια επίθεση από το ιππικό του Ναβαρζάνη, ενώ ταυτόχρονα οι μακεδονικές φάλαγγες δέχονταν τρομερή επίθεση από τους ΄Ελληνες μισθοφόρους των Περσών.
Για τον λόγο αυτό ενώ ο Αλέξανδρος διέλυε το κέντρο της περσικής παράταξης και διασπούσε το αντίστοιχο αριστερό της, αντιλαμβανόμενος τον κίνδυνο, στρίβει αριστερά με τους υπασπιστές του και επιτίθεται πλευρικά στους ιππείς του Ναβαρζάνη και στους ΄Ελληνες μισθοφόρους.
Στην διάρκεια αυτού του επικίνδυνου ελιγμού στο πεδίο της μάχης, ο Αλέξανδρος πληγώθηκε στον μηρό.   (3)

Δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες για τον τραυματισμό του στην μάχη της Ισσούς. Λαμβανομένου υπόψη ότι η μάχη της Ισσού ήταν ίσως η πλέον κρίσιμη και δύσκολη από στρατιωτικής και στρατηγικής άποψης, κατά την διάρκεια της εκστρατείας στην Ασίας, αυθαίρετα μπορεί να υποθέσουμε, ότι ίσως ο τραυματισμός του αυτός να ήταν σοβαρός, με δεδομένο την σφοδρότητα της συγκεκριμένης μεγάλης μάχης αλλά και τον χαρακτήρα του Αλεξάνδρου.

 4ος Τραυματισμός στην κατάληψη της Γάζας

O τέταρτος τραυματισμός του Αλεξάνδρου συνέβη λίγο πριν την κατάληψη της Γάζας (στην σημερινή περιοχή της Παλαιστίνης) τον Σεπτέμβριο του έτους 332 π.Χ.
Ο Αλέξανδρος στεκόταν κοντά στις πολιορκητικές μηχανές που έβαλαν κατά των τειχών της Γάζας. Οι υπερασπιστές της ενεργούν αιφνιδιαστική έξοδο, βάζουν φωτιά στα προκαλύμματα των Ελλήνων, και ταυτόχρονα εξαπολύουν βέλη προς τις πολιορκητικές μηχανές.


Στα τέλη Νοεμβρίου του 333 ο Δαρείος ηττάται στη μάχη της Ισσού και υποχωρεί προς τη Βαβυλώνα, ενώ 8.000 από τους Έλληνες μισθοφόρους του διαφεύγουν μέσω Τρίπολης. Ο Παρμενίων σπεύδει να καταλάβει τον περσικό θησαυρό στη Δαμασκό κι ο Αλέξανδρος εισβάλλει στη Φοινίκη. Παραδίδονται όλες οι φοινικικές πόλεις-κράτη πλην της Τύρου, που αρχίζει να πολιορκείται περί την 15η Ιανουαρίου του 332. Οι στόλοι της Αράδου, της Βύβλου και της Κύπρου εγκαταλείπουν το Φαρνάβαζο και το Αιγαίο, καταπλέουν στη Σιδώνα και μπαίνουν υπό τις διαταγές του Αλεξάνδρου. Το περσικό μέτωπο στο Αιγαίο αρχίζει να καταρρέει. Στις 15 Αυγούστου η Τύρος αλώνεται κι ο Αλέξανδρος προελαύνει νότια, όπου μόνο η Γάζα προβάλλει αντίσταση. Μεταξύ 16 Σεπτεμβρίου και 15 Οκτωβρίου του 332 ο Αλέξανδρος αλώνει τη Γάζα και προελαύνει προς την Αίγυπτο. (ΑΝΑΦΟΡΑ www.alexanderofmacedon.info)



Τις στιγμές εκείνες οι ΄Ελληνες άρχισαν να υποχωρούν, με αποτέλεσμα ο Αλέξανδρος, που η φύση του αγνοούσε τις έννοιες υποχώρηση-ήττα, να ορμήσει εμπρός με τους υπασπιστές του. ΄Ένα βέλος του διατρύει την ασπίδα και τον θώρακα και τον τραυματίζει, εισχωρώντας στον ώμο του. (4)


5ος Τραυματισμός στην Κυρούπολη της Σογδιανής-Αφγανιστάν 

Ο πέμπτος τραυματισμός του Αλεξάνδρου έλαβε χώρα το έτος 332 π.Χ, στην τελευταία πόλη της επαρχίας της Σογδιανής στην Κυρούπολη, πλησίον του Ιαξάρτη ποταμού, στην περιοχή της σημερινού Αφγανιστάν.
Νομαδικά στίφη που λεγόντουσαν Τουρανοί ή Σκύθες, σκότωσαν αρκετούς ΄Ελληνες που βρισκόντουσαν χαμένοι στα βουνά της περιοχής Osruschnah των ΄Ωξειων βουνών, στην σημερινή περιοχή ……… και έψαχναν να βρουν τροφή για τα άλογά τους.
Ο Αλέξανδρος τους επιτέθηκε, για να τιμωρήσει αυτή την επιδρομή τους. Τριάντα χιλιάδες Σκύθες υποχώρησαν στα απρόσιτα και οχυρωμένα βουνά τους, ενώ οι ΄Ελληνες επιτίθεντο συνεχώς και με σκληρότητα. Κατά την διάρκεια αυτών των επίμονων ελληνικών επιθέσεων, ο Αλέξανδρος έσπασε την κνήμη του από χτύπημα βέλους.
Μετά τον τραυματισμό του Αλεξάνδρου, οι ΄Ελληνες ξεχύθηκαν με μανία κατά των Σκυθών, 8.000 από τους οποίους τελικά παραδόθηκαν. (6)


Ο ΙΑΞΑΡΤΗΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

6ος Τραυματισμός στον ποταμό Ιαξάρτη-Σογδιανή-Αφγανιστάν

Στην ίδια περιοχή του ποταμού Ιαξάρτη στο Αφγανιστάν, τα ίδια νομαδικά στίφη πολεμικών φυλών που αποκαλούνταν Σκύθες, προέβαιναν σε συνεχείς επιδρομές. Ο Αλέξανδρος διέβλεψε την στρατηγική σημασία επτά πόλεων φρουρίων που βρήκε στην πορεία του, η πλέον σημαντική από τις οποίες ήταν η πόλη του Κύρου. (7)
Ο Αλέξανδρος αντιλαμβανόμενος την στρατηγική σημασία της περιοχής, ως αμυντικού τείχους για τις επιδρομές των Σκυθών, εγκατέστησε ελληνικές φρουρές. (8)
Οι Πέρσες υπό την ηγεσία του Σπιταμένη, υποκίνησαν μία επικίνδυνη εξέγερση  για τα μετόπισθεν του Αλεξάνδρου και στις επτά πόλεις φρούρια, η οποία κατέληξε στην σφαγή των ελληνικών φρουρών, που είχε εγκαταστήσει εκεί ο Αλέξανδρος. (9)
Επειδή η εξέγερση εκείνη αντιπροσώπευε τον κίνδυνο της καταστροφής της ελληνικής στρατιάς, η αντίδραση του Αλεξάνδρου υπήρξε πραγματικός κεραυνός. ΄Εστειλε τον Κρατερό στην Κυρούπολη για να την αποκλείσει και ο ίδιος κυρίευσε την ίδια ημέρα την πλησιέστερη πόλη-φρούριο, την Γάζα. (10)

Στην συνέχεια συναντά τον Κρατερό στην Κυρούπολη και επιτίθεται στο φρούριο. Ο Αλέξανδρος επικεφαλής των ανδρών του εισέρχεται πρώτος στο φρούριο, από ένα αφύλακτο άνοιγμα των τειχών της Κυρούπολης. Οι βάρβαροι όρμησαν με μανία εναντίον του και η συμπλοκή που ακολούθησε ήταν τρομακτική.
Κατά την διάρκεια της μάχης τραυματίστηκε ο Κρατερός αλλά και ο ίδιος ο Αλέξανδρος. Ο τραυματισμός του Αλεξάνδρου εξόργισε τους ΄Ελληνες, που κατέλαβαν συντομότερα την πόλη-φρούριο.  (11)



7ος Τραυματισμός στο Πακιστάν

Την άνοιξη του 327 π.Χ, ο Αλέξανδρος ξεκίνησε από την-υπό τον Καύκασο-Αλεξάνδρεια και ύστερα από πορεία 100 και πλέον χιλιομέτρων, έφθασε στην πόλη Νίκαια (πιθανόν στην σημερινή Nagala, πλησίον του Sarobi στο Αφγανιστάν, κοντά στην Καμπούλ).

Αξίζει να διευκρινιστεί, ότι τμήμα του σημερινού Αφγανιστάν και Πακιστάν, αποτελούσαν στην εποχή του Αλεξάνδρου ινδική επικράτεια. Συγκριτικά με τα σημερινά  σύνορά της, η αρχαία Ινδία «κέρδιζε» βόρεια και δυτικά και «έχανε» αντίστοιχα, ανατολικά και νότια. Με την προκύπτουσα αναγωγή σε σύνορα και χώρες της εποχής μας, η μη αναφορά κάποιων γεωγραφικών διευκρινήσεων, δημιουργεί συχνά στους αναγνώστες εύλογη σύγχυση, σε σχέση με το πελώριο ανάγλυφο της αυτοκρατορίας του Αλεξάνδρου, έτσι ώστε διαβάζοντας τις αρχαίες ονομασίες να αδυνατούν να προσδιορίσουν ταυτόχρονα το γεωγραφικό στίγμα του σύγχρονου χάρτη, στο οποίο δρα κάθε φορά ο Αλέξανδρος.

Η ουσιαστική έναρξη της εκστρατείας του Αλεξάνδρου προς την Ινδία, λαμβάνει χώρα από την ως άνω πόλη της Νίκαιας. Ο Αλέξανδρος διέταξε το ένα τμήμα της ελληνικής στρατιάς, να κινηθεί ανατολικά της σημερινής πρωτεύουσας του Αφγανιστάν, δηλαδή της Καμπούλ, με εντολή να καταλάβει όλη την ενδιάμεση περιοχή, μέχρι την περιοχή Peshawar του σύγχρονου Πακιστάν.
 Τελικός στόχος αυτού του τμήματος, ήταν η κατάληψη της δεξιάς όχθης του Ινδού ποταμού, πλησίον της σημερινής πόλης Attock, δυτικά από το Islamabad, δηλαδή της νυν πρωτεύουσας του Πακιστάν.
Το άλλο τμήμα της ελληνικής στρατιάς υπό την ηγεσία του ίδιου, έδινε ραντεβού στην ίδια ως άνω πόλη του Attock, αφού όμως θα επιχειρούσε βορειότερα του Κωφήνος ποταμού, με στόχους την υποταγή των λαών που κατοικούσαν εκεί (από τον Κωφήνα ποταμό έως τις κλιτύς του Καυκάσου και των Ιμαλαίων) και την παράκαμψη των στενών του Khyber στο σημερινό Πακιστάν (στα σύνορα Αφγανιστάν-Πακιστάν, στο μέσον περίπου της ευθείας απόστασης των δύο σημερινών πρωτευουσών, δηλ. μεταξύ Καμπούλ-Ισλαμαμπάντ).  (12)
Στην πορεία του αυτή αντιμετώπισε την φυλή των Ασπασίων. Τους επιτέθηκε αμέσως στην πρώτη οχυρωμένη πόλη τους, με αποτέλεσμα να διενεργηθεί σκληρότατη συμπλοκή, στην οποία τραυματίστηκε ελαφρά στον ώμο, από βέλος που διέτρησε τον θώρακά του. Τραυματίστηκαν επίσης ο Πτολεμαίος ο Λάγου και ο Λεοννάτος του Αντέου. Εξαγριωμένοι οι ΄Ελληνες από τον τραυματισμό του Αλεξάνδρου, την επόμενη ημέρα κυρίευσαν την πόλη την οποία και κατέστρεψαν ολοσχερώς.
Αυτός ο τραυματισμός του Αλεξάνδρου στην μάχη κατά των Ασπασίων, αντιπροσώπευε και την πρώτη αστραπιαία νίκη του στην εκστρατεία των Ινδιών.

8ος Τραυματισμός στο Πακιστάν

Συνεχίζοντας την βορειοανατολική πορεία του στο βόρειο τμήμα του σημερινού Πακιστάν, κατανικάει την φυλή των Γουραίων και κινείται προς την κοιλάδα του Σουάστη (Swat), που διέρχεται στην σημερινή περιοχή του Kalam και έρχεται αντιμέτωπος με την φυλή των Ασσακηνών στην πόλη Μάσσαγα (πιθανή σημερινή θέση, η πόλη Manglaur του Πακιστάν).
O Αλέξανδρος για να παρασύρει τους Ινδούς, διέταξε προμελετημένη υποχώρηση και όταν οι Ινδοί εξήλθαν αρκετά μακριά από τα τείχη της πόλης τους για να τον καταδιώξουν, διέταξε εκ νέου την μεταβολή της παράταξής του, που υποχωρούσε μεθοδευμένα.
Η σιδερένια πειθαρχία και η εντατική εκπαίδευση που είχε επιβάλλει στους ΄Ελληνες στρατιώτες, λειτούργησε ως μηχανισμός απόλυτης ακριβείας για πολλοστή φορά.
Οι ιππακοντιστές, οι ακοντιστές και οι τοξότες μεταβάλλουν τις πλάτες τους και ενεργούν αντεπίθεση με καταιγισμό βελών και ακοντίων, ανακόπτουν την επίθεση των Ινδών, ενώ οι πεζεταίροι στον ίδιο χρόνο κίνησης σχημάτιζαν την διάταξή τους στο πεδίο της μάχης.  (13)

Πριν ακόμη αντιληφθούν οι Ινδοί αυτό που ακριβώς συνέβαινε, ο Αλέξανδρος επικεφαλής των πεζεταίρων ξεσπά πάνω τους ως κεραυνός. Ο Αλέξανδρος καταδιώκοντας τους αντιπάλους του ως τα τείχη της πόλης, τραυματίστηκε στον αστράγαλο από βέλος που εκτοξεύθηκε από τις επάλξεις των τειχών. Απαιτήθηκαν πέντε συνολικά ημέρες για να καμφθεί η αντίσταση των γενναίων Ασσακηνών και να καταληφθεί η πόλη των Μασσάγων.

 Ο Πώρος παραδίδεται στον Αλέξανδρο -αναπαράσταση


9ος Τραυματισμός στο Πακιστάν

Ο ένατος τραυματισμός του Αλεξάνδρου υπήρξε και ο πλέον σοβαρός. Ο θάνατος φτερούγισε δίπλα του και επίμονα. Η περιπέτεια του βαρύτατου τραυματισμού του, είχε σχέση με κάποια γεγονότα που προηγήθηκαν αλλά και με τον χαρακτήρα του Αλεξάνδρου.
Βρισκόμαστε στο έτος 326 π.Χ, στα τέλη Αυγούστου. Ο Αλέξανδρος είναι περίπου 30 ετών. Τον Αύγουστο του έτους αυτού έχει ήδη ολοκληρωθεί η κατάκτηση της περσικής αυτοκρατορίας με την καθυπόταξη της Σογδιανής, είχε ξεκινήσει η εκστρατεία στην Ινδία, αγώνες και μάχες πολλές είχαν λάβει χώρα, οι άρχοντες των Ινδών Ταξίλης και Πώρος είχαν συνθηκολογήσει, η κρίσιμη, δύσκολη και πρωτοποριακή από στρατιωτικής τεχνικής, φονική οκτάωρη μάχη του Υδάσπη ποταμού (από τις σπουδαιότερες της ανθρωπότητας), είχε περάσει στην ιστορία και η εκστρατεία στον ΄Υφαση ποταμό βρισκόταν σε εξέλιξη.

Ο Μ. Αλέξανδρος επιτίθεται και καταδιώκει  τον στρατό του Πώρου 336-323 B.Do.),δεξιά ο Μ. Αλέξανδρος σκηπτροφόρος στεφανώνεται από την θεά Νίκη .Ασημένιο δεκάδραχμο εκδόθηκε στην Βαβυλώνα  Δύο νέες πόλεις, η Βουκεφάλα και η Νίκαια, έχουν ιδρυθεί από τον Αλέξανδρο στην περιοχή αυτή της Ινδίας στο πλαίσιο αυτής της εκστρατείας

Ο ΄Υφασις είναι ο τέταρτος κατά σειρά μεγάλος παραπόταμος του Ινδού ποταμού, απέχει δε (με το συντομότερο δρομολόγιο) από τις ακτές του Αιγαίου Πελάγους υπεράνω των 10.000 χιλιομέτρων.

Όταν ο Αλέξανδρος και οι στρατιώτες του πατούσαν τον ΄Υφαση ποταμό είχαν διανύσει μέσα από ατελεύτητες μάχες και κακουχίες μια εκπληκτική απόσταση μεγαλύτερη από 30.000 χιλιόμετρα, αφότου ξεκίνησαν από την Πέλλα (πιο συγκεκριμένα από το Δίον Πιερίας όπου ο Αλέξανδρος παρέθεσε την τελευταία δεξίωση-γεύμα στο επιτελείο του επί ελληνικού εδάφους) από την  Μακεδονία, από την Ελλάδα.
Εδώ στις όχθες του ΄Υφαση ποταμού ο γιός του Φιλίππου θα γνωρίσει την πρώτη και τελευταία «ήττα» της ζωής του, που δεν ήταν στρατιωτική. Δεν θα υπάρξει δεύτερη μέχρι την ημέρα της αθανασίας του, τρία περίπου χρόνια αργότερα.

Η Ελληνική Στρατιά, το εργαλείο της απόλυτης πειθαρχίας, το υπόδειγμα της τέλειας εκπαίδευσης, ουσιαστικά το σπίτι και η οικογένεια του Αλεξάνδρου, στην οποία ο ίδιος είχε δοθεί ολοκληρωτικά, θα αρνηθεί να υπακούσει στον ήρωα αρχηγό και βασιλιά του.

Ο ΄Υφασης ποταμός υπήρξε το έσχατο ανατολικό σημείο στο οποίο πάτησαν οι Ευρωπαίοι, τον καιρό του Αλεξάνδρου. Διακαής επιθυμία του Αλεξάνδρου ήταν να φθάσει στην ανατολική άκρη της Ασίας για να διαπιστώσει αν η διδασκαλία του Αριστοτέλη για τον μεγάλο ωκεανό ήταν σωστή ή λανθασμένη.
Εδώ στον ΄Υφαση ποταμό εκδηλώνεται μία παθητική ανταρσία του στρατού, που δεν δημιούργησε άλλη εξωτερικευμένη ενέργεια, ίσως γιατί το στράτευμα γνώριζε, ότι μόνο ο Αλέξανδρος μπορούσε να το οδηγήσει πίσω στην πατρίδα στην Ελλάδα με ασφάλεια.
Ο Αλέξανδρος διαπίστωσε, ότι η δυσαρέσκεια και η ανυπακοή των ανδρών του ήταν καθολική. Σε μία αποστροφή της ομιλίας του  κατά την διάρκεια των σχετικών δρώμενων, διαφαίνεται και το ψυχικό συναίσθημα που του δημιουργήθηκε :
« Τέρμα στους αγώνες για ένα γενναίο άνδρα δεν υπάρχει άλλο, εκτός από εκείνους τους αγώνες του, που οδηγούν σε καλά έργα. Οι κόποι και οι κίνδυνοι είναι κοινοί, εφόσον κουράζομαι και κινδυνεύω μαζί σας, δίπλα σας ».
΄Ενας από τους παλαίμαχους στρατηγούς του ο Κοίνος ο Πολεμοκράτης απάντησε θαρραλέα εκ μέρους όλων, λέγοντας τα εξής:
« Βασιλιά μην οδηγήσεις τους στρατιώτες σου προς τα εμπρός χωρίς την θέλησή τους. Γιατί στους κινδύνους δεν θα βρεις τόσο πρόθυμους αυτούς που θα τους λείπει η θέληση να συμμετάσχουν στους αγώνες ».

Οργισμένος ο Αλέξανδρος δήλωνε αμέσως, ότι χωρίς να πιέσει κανένα θα συνεχίσει την πορεία του Ανατολικά, έστω και μόνος του. ΄Οσοι ήθελαν μπορούσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα και να πουν στους ΄Ελληνες, ότι εγκατέλειψαν τον αρχηγό τους ανάμεσα στους εχθρούς. Στην συνέχεια παρέμεινε στην σκηνή του για τρείς ημέρες, χωρία να δεχθεί καμία ακρόαση. Τέλος διακήρυξε την επιστροφή και την προς τα πίσω κίνηση. Η διαταγή του Αλεξάνδρου δημιούργησε σεισμό χαράς και πανηγυρισμού στο στράτευμα.  (14)
Ο μόνος λυπημένος και αμέτοχος αυτής της γενικής χαράς ήταν ο Αλέξανδρος. Η λύπη του θα φανεί αργότερα στην συμπεριφορά του, κατά την διάρκεια της μάχης κατά των Μαλλών και τον επιγενόμενο σοβαρό τραυματισμό του.

Η μάχη του ποταμού  Υδάσπη σε σημερινή αναπαράσταση.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 326 μ.Χ αναχωρούσε η Στρατιά από τον ΄Υφαση ποταμό, με δυτική κατεύθυνση. Η στρατιά είχε την αίσθηση ότι επέστρεφε στην Ελλάδα, ότι επαναπατρίζονταν. Άλλες όμως σκέψεις απασχολούσαν τον Αλέξανδρο. Η Στρατιά έφθασε στον Ακεσίνη ποταμό, όπου και κτίσθηκε η επί του Ακεσίνη Αλεξάνδρεια, κοντά στην σημερινή πόλη Wazirabad…….χώρα?.

Ακολούθως η Στρατιά προσέγγισε τις πόλεις Νίκαια και Βουκεφάλεια, στον ποταμό Υδάσπη. Στο σημείο αυτό ναυπηγήθηκε ένας τεράστιος στόλος 2.000 πλοίων
Κανονικά το δρομολόγιο για την επιστροφή στην Δύση, έπρεπε να ήταν το ίδιο με εκείνο που είχε ακολουθηθεί, όταν ο Αλέξανδρος εισέρχονταν στην Ινδία, εν τούτοις επέλεξε να διαπλεύσει τον Ινδό ποταμό.
Διαφαίνεται συνεπώς, ότι ο Αλέξανδρος πολύ πριν από την στάση της Στρατιάς στον ΄Υφαση ποταμό, είχε αποφασίσει κάποιες στρατηγικές επιλογές, αν ληφθεί υπόψη ότι τέσσερις μήνες ακριβώς πριν από την εκδήλωση της παθητικής ανταρσίας, είχε διατάξει την ναυπήγηση των , πλοίων για τον διάπλου του Ινδού ποταμού.  (15)


ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ

Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 326 π.Χ, μετά από διάπλευση 170 χιλιομέτρων που διάρκεσε πέντε ημέρες, ο στόλος του Αλεξάνδρου αντιμετώπισε αρκετούς κινδύνους στο σημείο όπου ο Υδάσπης ποταμός συμβάλλει στον Ακεσίνη. Στο σημείο εκείνο αποβιβάσθηκε ο Αλέξανδρος και όλος ο μείζων χώρος της περιοχής, υπήρξε το σημείο εκκίνησης για νέες εξορμήσεις.

Νότια και ανατολικά του Ακεσίνη ποταμού, υπήρχε η χώρα των Μαλλών (Malava) που ήταν μαχητικός λαός και δεν δεχόντουσαν να υποταγούν στον Αλέξανδρο. Εκτός από τον λαό αυτό υπήρχαν και άλλοι πολεμικοί λαοί (όπως οι Οξυδάρκες) και ο Αλέξανδρος έκρινε σκόπιμο να επιτεθεί εναντίον τους, για να μην τους δοθεί πολύτιμος χρόνος για μεταξύ τους συμμαχίες.

Στα μέσα Νοεμβρίου του 326 π.Χ, ξεκινάει την μεγάλη επιχείρηση κατά των Μαλλών. Μετά από πορεία 75-80 χιλιομέτρων σε άνυδρη περιοχή έφθασε στην πόλη Αγάλασσα (πιθανώς στην σημερινή Pindi Shaikh Musa).

Η σημερινή Pindi Shaikh Musa

H νυκτερινή πορεία του Αλεξάνδρου στην έρημο, αιφνιδίασε τους Μαλλούς, που κλείσθηκαν στα τείχη της πόλης. Τελικά παρά την αντίσταση των γενναίων Ινδών, η ακρόπολη  των Αγαλασσών κατελήφθη. Ξεκίνησε αμέσως η συστηματική από πόλη σε πόλη και από φρούριο σε φρούριο εκκαθάριση της αντίστασης των Μαλλών, ίσως των πολεμικότερων Ινδών.

Νότια του ποταμού Υδραώτη (ή Υάρωτι) υπήρχε μία μεγάλη πόλη-φρούριο των Μαλλών (πιθανώς στην σημερινή Κοt-Kamalia ή στην σημερινή Multan) την οποία ο Αλέξανδρος απέκλεισε πανταχόθεν. (16)

Tην επίθεση κατά της ακρόπολης άρχισε πρώτος ο Αλέξανδρος, επίθεση δύσκολη και πολύπλοκη. Ο Αλέξανδρος άρπαξε μία σκάλα την στήριξε στο τείχος και με την ασπίδα πάνω από το κεφάλι του, άρχισε να ανεβαίνει το τείχος, ενώ τον ακολουθούσε ο Πευκέστας. Ο Πευκέστας κρατούσε την «ασπίδα του Αχιλλέα», την οποία είχε πάρει από τον Ναό της Ιλιάδος Αθηνάς στην Τροία  ο Αλέξανδρος και την είχε συνεχώς μαζί του, σε όλες ανεξαιρέτως τις μάχες. Ακολουθούσαν στην ίδια σκάλα ο Λεοννάτος του Αντέου, σωματοφύλακας του Αλεξάνδρου. Πολύ κοντά με άλλη σκάλα, ένας στρατευμένος διμοιρίτης ο Αβρέας, ανέβαινε και αυτός στις επάλξεις.

Ο Αλέξανδρος έχοντας στο δεξί του χέρι το ξίφος, φθάνει στο ύψος των επάλξεων, φονεύει τους αντιπάλους που βρήκε μπροστά του και κάποια στιγμή βρίσκεται πάνω στο τείχος. Μαζί του είχαν προλάβει να ανεβούν ο Πευκέστας, ο Λεοννάτος και ο Αβρέας. Ο Αλέξανδρος και η συνοδεία των τριών, βρέθηκαν απομονωμένοι πάνω στο τείχος, μόνοι με τους αντιπάλους.

Οι υπασπιστές του Αλεξάνδρου, που παρακολουθούσαν από κάτω τα δρώμενα στις επάλξεις, όρμησαν όλοι μαζί για να προστατεύσουν τον Αλέξανδρο, αλλά η σκάλα υπό το βάρος τόσων ανθρώπων κατέρρευσε. Ο Αλέξανδρος πολεμούσε με μανία, πλέον για την ίδια του την ζωή.


Οι αντίπαλοι τον σημάδευαν με βέλη, ακόντια και παντός είδους όπλα αλλά από μακριά, γιατί κανείς τους δεν τολμούσε να τον πλησιάσει. Οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες του Αλεξάνδρου  ουρλιάζοντας, τον παρακινούσαν να πηδήξει πάνω στα σώματά τους έξω από τα τείχη, για να σώσει την ζωή του. Ο Αλέξανδρος πήδηξε μεν, αλλά όχι προς τους ΄Ελληνες αλλά μέσα στην ακρόπολη του εχθρού. Πρέπει να υποτεθεί σχεδόν μετά βεβαιότητος, ότι μετά την εξαφάνιση του  Αλεξάνδρου από το οπτικό πεδίο των Ελλήνων, θα έγινε χαλασμός από τις κραυγές αγωνίας στις τάξεις του ελληνικού στρατού, που ενωμένες σε μια τεράστια βοή, θα δημιούργησαν ίσως μεγάλη ψυχολογική πίεση και πανικό στους αμυνόμενους Ινδούς, που ασφαλώς δεν αντιλαμβάνονταν την γενεσιουργό αιτία του όλου γεγονότος, που συντέλεσε σε μείζονα βαθμό στην ταχύτερη κατάληψη του φρουρίου των Μαλλών.

Ο επικεφαλής της φρουράς των Μαλλών επιτίθεται στον Αλέξανδρο και πέφτει νεκρός από το χέρι του. Τη ίδια τύχη είχαν και άλλοι δύο. Κοντά στον Αλέξανδρο βρέθηκαν κάποια στιγμή και οι τρείς που είχαν προλάβει να ανέβουν μαζί του.

Όμως ο γενναίος διμοιρίτης ο Αβρέας σκοτώνεται δίπλα στον Αλέξανδρο, από βέλος που τον χτύπησε στο μέτωπο.  Την ίδια σχεδόν στιγμή ένα άλλο βέλος τραυματίζει τον Αλέξανδρο στο στήθος, διαπερνά την πανοπλία του και εισέρχεται στον πνεύμονά του.

Ο Αλέξανδρος όταν το τραύμα παραμένει ακόμη ζεστό συνεχίζει να μάχεται, παρά την σοβαρότητα του τραυματισμού του. Η αιμορραγία όμως που ακολουθεί, τον σωριάζει λιπόθυμο πάνω στην ασπίδα του. Ακολουθούν τραγικά συγκλονιστικές αλλά και μεγαλειώδεις στιγμές ηρωισμού, με τον Πευκέστα να σκεπάζει τον βαρύτατα τραυματισμένο Αλέξανδρο με την λεγόμενη ιερή ασπίδα της Τροίας, την ασπίδα του Αχιλλέα, ενώ ο Λεοννάτος ο σωματοφύλαξ προσπαθεί μανιωδώς να υπερασπίσει το σώμα του αρχηγού, το σώμα του Βασιλιά των Ελλήνων.


Διαφαίνεται ότι η σιωπηλή οργή του Αλεξάνδρου από την στάση της Στρατιάς του στον ΄Υφαση ποταμό, ξέσπασε πάνω σε αυτή την παράλογη κίνηση-σχεδόν-αυτοκτονίας, μέσα στην ακρόπολη των Μαλλών. Ο θάνατος που φτερουγίζει επίμονα πάνω στο πανέμορφο  γαλανομάτικο πρόσωπο του ξανθού έλληνα, του Μακεδόνα Αλέξανδρου, λειτουργεί σαν κάθαρση – καταλύτης για την στάση των στρατιωτών του στον ΄Υφαση, σαν νέο ξεκίνημα και νέος γάμος αγάπης και λατρείας, μεταξύ του Αλεξάνδρου και του στρατού του, που αγωνιούσε πλέον να τον ξαναδεί όρθιο και ζωντανό. Την πτώση του Αλεξάνδρου ακολουθεί πραγματικός χαλασμός.

Με δάκρυα στα μάτια οι Μακεδόνες και οι υπόλοιποι Έλληνες, προσπαθούν με κάθε τρόπο ν αναρριχηθούν στα τείχη. Στήθηκαν ανθρώπινες σκάλες με ανθρώπινα σκαλιά-ώμους και όσοι με τον τρόπο αυτό κατόρθωναν να σκαρφαλώσουν στα τείχη, έσπευδαν αμέσως στο μέρος όπου ευρίσκετο θανάσιμα τραυματισμένος ο Αλέξανδρος. Γρήγορα σχηματίσθηκε ένα ανθρώπινο προστατευτικό φράγμα, πάνω και γύρω από τον Αλέξανδρο, το οποίο απωθούσε τους αντιπάλους.

 Από την πρώτη πύλη που παραβιάσθηκε, εισήλθε το πρώτο οργανωμένο τμήμα, που σάρωσε τα πάντα ως ανεμοστρόβιλος. Ακολούθησε εκτεταμένη σφαγή από τον ελληνικό στρατό, που έγινε στα πλαίσια της ψυχολογικής πίεσης του ημιθανούς Αλεξάνδρου, δεν υπήρξε δηλαδή προγραμματισμένη ή σχεδιασμένη. Ο Αλέξανδρος μεταφέρεται στο ελληνικό στρατόπεδο, με το βέλος σταθερά καρφωμένο στον πνεύμονά του. Το βέλος αφήρεσε τελικά ο πασίγνωστος ιατρός από την νήσο Κω, ο Αλκιβιάδης ο Κριτόβουλος, ο ίδιος ιατρός που αφήρεσε το βέλος από το μάτι του Φιλίππου στην πολιορκία της Μεθώνης.

 Στην αφαίρεση του βέλους συμμετείχε και ίδιος ο Αλέξανδρος. Επειδή όλοι εφοβούντο μήπως το στέλεχος του βέλους σπάσει και παραμείνει στον πνεύμονα, ο Αλέξανδρος άρχισε να κόβει με μαχαίρι το στέλεχος σύρριζα στο στήθος του αλλά λιποθύμησε ξανά, όταν δε συνήλθε διέταξε να τον εγχειρήσουν με τόλμη και θάρρος, φωνάζοντάς τους γιατί έκλαιγαν και αποκαλώντας τους λιποτάκτες γιατί δεν τον βοηθούσαν.    (17)
΄Ωρες συγκλονιστικής αγωνίας και απερίγραπτης συγκίνησης κάλυψαν ολόκληρο το μεγάλο ελληνικό στρατόπεδο, που βρισκόταν στις εκβολές του Υδραώτη ποταμού. Εξ αιτίας της αποστάσεως των δύο ελληνικών στρατοπέδων, οι πληροφορίες έφθαναν αργά. Τέτοια απογοήτευση υπήρχε, ώστε όταν έφθασε η ευχάριστη είδηση ότι ο Βασιλεύς ζούσε, δεν την πίστευαν.

Η κατάσταση της υγείας του Αλεξάνδρου σταθεροποιήθηκε μετά από επτά ημέρες, λόγω της δυνατής του κράσης και του γυμνασμένου σώματός του. Όταν συνήλθε και πληροφορήθηκε την κατάσταση και το ηθικό των στρατιωτών του, διέταξε να τον μεταφέρουν αμέσως στις όχθες του Υδραώτη ποταμού στο μεγάλο ελληνικό στρατόπεδο, με μία ταχύπλοο Τριακόντορο. Πλησιάζοντες στις όχθες του Υδραώτη, εκεί που βρισκόταν ο Νέαρχος, ο Ηφαιστίων, ο Πτολεμαίος  και ο Κρατερός με τα στρατιωτικά τμήματά τους, διέταξε να αφαιρεθεί η σκηνή που ήταν τοποθετημένη σαν ομπρέλα πάνω από το κρεβάτι του (για να τον προστατεύει από τον ήλιο) και υψώνοντας το χέρι του χαιρέτισε τους έλληνες στρατιώτες για να διαπιστώσουν ότι ήταν ζωντανός.

Τα άψυχα χαρτιά αδυνατούν να αναπαραστήσουν τις συγκλονιστικές στιγμές που ακολούθησαν, απόδειξη της συντροφικής σχέσης του Αλεξάνδρου με τους συμμαχητές - συμπολεμιστές του, μία ανεπανάληπτη σχέση ψυχής, καρδιάς, εμπιστοσύνης, αφοσίωσης, αλληλεγγύης, που η παγκόσμια ιστορία δεν βίωσε ποτέ ξανά μέχρι σήμερα. Οι Αριστόβουλος και Πτολεμαίος ο Λάγου κατόρθωσαν να αποτυπώσουν αλλά και να διασώσουν με την πέννα τους, αυτές τις ιστορικές στιγμές.

Η στεντόρεια ιαχή Αλέξανδρε-Αλέξανδρε, υψώθηκε στον ουρανό, καλύπτοντας όλο το μήκος και το εύρος των οχθών του Υδραώτη ποταμού, ενώ ταυτόχρονα ολόκληρη η περιοχή αντηχούσε σαν ένα πελώριο Κόνγκ από την συνεχή και παρατεταμένη πρόσκρουση των ξιφών πάνω στις ασπίδες. Οι Έλληνες με πρώτους και καλύτερους τους Μακεδόνες, ξαναντάμωναν τον εσόκοσμο του Αλεξάνδρου. Η ψυχή του Αλεξάνδρου ξανάβρισκε την Ελλάδα της.

Όταν η Τριακόντορος έπλευσε στο σημείο αποβίβασης, οι υπασπιστές θέλησαν να τον μεταφέρουν στην σκηνή του με φορείο. Ο Αλέξανδρος όμως διέταξε να του φέρουν άλογο και αφίππευσε κοντά στην σκηνή που του είχε ετοιμασθεί, γιατί επιθυμούσε να τον δουν να περπατάει.


Οι σύντροφοι, οι συμπολεμιστές, οι συμμαχητές του, αυτοί που του είπαν όχι στον ΄Υφαση ποταμό, τώρα ξεχύθηκαν πάνω του, του αγγίζανε τα χέρια, τα πόδια, τα ρούχα του, τού εύχονταν και τον έραιναν με γιρλάντες και λουλούδια, από όλα όσα παρήγαγε τότε η γη της Ινδίας.        (18)

Η Ιστορία δεν ξανάδωσε τέτοια αμφίπλευρη σχέση λατρείας και ψυχισμού, μεταξύ ηγέτη και λαού. Ο σεβασμός, η εκτίμηση, η αποδοχή, η πίστη, η αγάπη, δεν συνιστούν μοναχικούς μηχανισμούς, αυτοαναλώσιμους και μιάς χρήσεως, αλλά οριοθετούν το γινόμενο που προκύπτει μέσα από δοκιμασίες στον χώρο και τον χρόνο.

Ο Αλέξανδρος είχε στεναχωρηθεί ακούγοντας κάποιους φίλους του να τον κριτικάρουν επειδή κινδύνευσε τόσο πολύ, λησμονώντας ότι ήταν Βασιλιάς-Ηγέτης και όχι στρατιώτης. ΄Ενας γέρος από την Βοιωτία που τα άκουσε και αντιλήφθηκε την στενοχώρια του Αλεξάνδρου, τον πλησίασε και του είπε:

    -         Αλέξανδρε τα έργα είναι για τους άνδρες. Αυτός λοιπόν που
                      δρα, είναι φυσικό να παθαίνει κιόλας. (19)

Τα σοφά λόγια του γέρου από την Βοιωτία, που ανίχνευσε βαθιά στην ψυχή του Αλεξάνδρου, ηρέμησαν τον Αλέξανδρο που συμφώνησε με αυτή την εκτίμηση.

Πρέπει μετά βεβαιότητος να προδικάσουμε, ότι οι τραυματισμοί του Αλεξάνδρου θα πρέπει να ήταν περισσότεροι, από αυτούς που κατέγραψαν οι σύγχρονοί του συγγραφείς, αν σκεφθούμε ότι για 14 ολόκληρα χρόνια πολεμούσε πάντοτε στην πρώτη γραμμή και ότι αυτός ο συλλογισμός επιβεβαιώνεται έμμεσα από τον ίδιο τον Αλέξανδρο, στην ομιλία του στην πόλη της ΄Ωπιδος (30 χιλιόμετρα ανατολικά της σημερινής Βαγδάτης) τον Ιούλιο του 324 π.Χ. Η ομιλία του εκείνη είχε ως αφορμή την δεύτερη εξέγερση (μετά την πρώτη στον ΄Υφαση ποταμό, που ήδη αναφέραμε) - απείθεια του στρατού του, την οποία κατέστειλε βίαια. Στην ομιλία του εκείνη είπε μεταξύ των άλλων και τα ακόλουθα:

          « Και ποίος από εσάς ισχυρίζεται, πως κοπίασε για μένα περισσότερο από όσο εγώ για εκείνον;
          Όποιος λοιπόν από εσάς έχει τραύματα, να γδυθεί να τα δείξει και εγώ θα δείξω τα δικά μου τραύματα ένα-ένα !!
          Μα μήπως υπάρχει μέρος του σώματός μου μπροστά, που να μην έχει πληγωθεί; Δεν υπάρχουν όπλα χειρός ή όπλα παντός είδους, σημάδια των οποίων να μην φέρω επάνω μου !!
Από μηχανήματα και από πέτρες, σε πολλά σημεία του σώματός μου έχω τραυματισθεί για εσάς και για την δόξα σας, και για τον πλούτο σας, και σας οδηγώ πάντοτε νικητές δια μέσου κάθε γης και θαλάσσης, και δια μέσου όλων των πεδιάδων, των ποταμών και των βουνών » !!     (20)

Αυτός ήταν ο αιώνιος στρατιώτης Αλέξανδρος του Φιλίππου. Ο ηγέτης που μοίρασε το φαγητό του και τις ταλαιπωρίες με τους απλούς στρατιώτες του, που τους μεταμόρφωσε σε πολλούς μικρούς Αλέξανδρους.

Δεν γνωρίζουμε ποιός θα ήταν ο βηματισμός της παγκόσμιας ιστορίας, αν δεν είχε διενεργηθεί η εκστρατεία του Αλεξάνδρου και των Ελλήνων στην Ασία. Δεν γνωρίζουμε ποια θα ήταν η πορεία του πολιτισμού σήμερα, χωρίς την παρουσία και την δράση του Αλέξανδρου στον χώρο και τον χρόνο που βίωσε.

                                                             



Παραπομπές / Βιβλιογραφία:

(1) Johann Gustav Droysen: Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τόμος 1, σελίδες 135-138.΄Εκδοση Ελευθεροτυπίας. Αθήνα 1993. Μετάφραση: Ρένος Ηρακλή Αποστολίδη.

(2) Johann Gustav Droysen: Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τόμος 1, σελίδες 194-195.΄Εκδοση Ελευθεροτυπίας. Αθήνα 1993. Μετάφραση: Ρένος Ηρακλή Αποστολίδη.

(3) Johann Gustav Droysen: Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τόμος 1, σελίδες 257-258.΄Εκδοση Ελευθεροτυπίας. Αθήνα 1993. Μετάφραση: Ρένος Ηρακλή Αποστολίδη.

(4) Johann Gustav Droysen: Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τόμος 1, σελίδα 291.΄Εκδοση Ελευθεροτυπίας. Αθήνα 1993. Μετάφραση: Ρένος Ηρακλή Αποστολίδη

(5) Αρριανός: Γ΄-30,10. Όπως και Κούρτιος: VII.6,1.

(6) Johann Gustav Droysen: Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τόμος 2, σελίδα 427.΄Εκδοση Ελευθεροτυπίας. Αθήνα 1993. Μετάφραση: Ρένος Ηρακλή Αποστολίδη.

(7) Στράβων: ΙΑ΄- 517: « Τα Κύρα έσχατον όν Κύρου κτίσμα επί τω Ιαξάρτη ποταμώ κείμενον ». Κατά τον Αρριανό, η Κυρούπολη δεν ήταν στον Ιαξάρτη.

(8) Στον 20ο μ.Χ αιώνα και στην δεκαετία του 1980, οι Σοβιετικοί ανακάλυπταν με την σειρά τους την σπουδαιότητα αυτών των περιοχών, όταν εισέβαλλαν στο Αφγανιστάν. Το εύρος της προσωπικότητας του Αλεξάνδρου υπογραμμίζεται από το γεγονός, ότι ο ίδιος δεν διέθετε ούτε τις γεωγραφικές γνώσεις, ούτε τις τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής μας. Εξ άλλου και οι μετέπειτα ανά τους αιώνες, συνεχείς ανακατατάξεις και αδιάκοπες πολεμικές επιχειρήσεις, μεταξύ Κινέζων και Μογγόλων για την ίδια περιοχή, αποδεικνύουν το θεϊκό μυαλό του Αλεξάνδρου και την δυνατότητα που διέθετε, της αστραπιαίας δηλαδή αντίληψης–κατανόησης κάθε σημαντικού στοιχείου, στα διάφορα προβλήματα που αντιμετώπιζε.

(9) Αρριανός: Δ΄-1,5: « Ξυνεπελάβοντο δε αυτοίς της αποστάσεως και των Σογδιανών οι πολλοί, επαρθέντες προς των ξυλλαβόντων Βήσσον, ώστε και των Βακτριανών έστιν ούς σφίσιν ούτοι ξυναπέστησαν ».

(10) Πιθανόν πλησίον της σημερινής πόλης Nau στο Αφγανιστάν.

(11) Johann Gustav Droysen: Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τόμος 2, σελίδα 432.΄Εκδοση Ελευθεροτυπίας. Αθήνα 1993. Μετάφραση: Ρένος Ηρακλή Αποστολίδη.

(12) Σαράντης Κ.Π Θεόδωρος: Ο Μέγας Αλέξανδρος – Από την Ιστορία στον Θρύλο. ΄Επαινος Ακαδημίας Αθηνών. Β΄ Τόμος, σελίδα 165. ΄Εκδοσις Γ. Αθήναι 1981.

(13) Σαράντης Κ.Π Θεόδωρος: Ο Μέγας Αλέξανδρος – Από την Ιστορία στον Θρύλο. ΄Επαινος Ακαδημίας Αθηνών. Β΄ Τόμος, σελίδα 171. ΄Εκδοσις Γ. Αθήναι 1981.

(14) Αρριανού Ανάβασις: Ε΄, ΧΧΙΧΙ: « Οι δε εβόων τε οία αν όχλος ξυμμιγής χαίρων βοήσειε και εδάκρυον οι πολλοί αυτών. Οι δε και τη σκηνή τη βασιλική πελάζοντες εύχοντο Αλεξάνδρω πολλά και αγαθά, ότι προς σφων μόνον νικηθήναι ηνέσχετο ».

(15) Σαράντης Κ.Π Θεόδωρος: Ο Μέγας Αλέξανδρος – Από την Ιστορία στον Θρύλο. ΄Επαινος Ακαδημίας Αθηνών. Β΄ Τόμος, σελίδα 223. ΄Εκδοσις Γ. Αθήναι 1981.

(16) Masson, Narration, I, 402. Cunningham, Survey, V.

(17) Πλούταρχος: Περί της Αλεξάνδρου Τύχης, Β΄344 F - 345b

(18) Αρριανού Ανάβασις: ΣΤ΄, ΧΙΙΙ, 3 : « Ως δε επιβάς του ίππου ώφθη αύθις, κρότω δη πολλώ επεκτύπησεν η στρατιά πάσα. Επήχησαν δε αι τε όχθαι και αι πλησίον αυτών νάπαι. Προσάγων δε ήδη τη σκηνή καταβαίνει από του ίππου, ώστε και βαδίζων οφθήναι. Οι δε επέλαζον άλλος άλλοθεν, οι μεν χειρών, οι δε γονάτων, οι δε της εσθήτος αυτής απτόμενοι. Οι δε και ιδείν εγγύθεν και τι και επευφημήσαντες απελθείν. Οι δε ταινίαις έβαλλον, οι δε άνθεσιν, όσα εν τω τότε η Ινδών γη παρείχε».

(19) Αρριανού Ανάβασις: ΣΤ΄ - 13, 4-5: « ΄Ω Αλέξανδρε, ανδρών τα έργα. Και τι και ιαμβείον υπειπείν, τον δε νουν είναι του ιαμβείου ότι τω δρώντι και παθείν έστιν οφειλόμενον ». όπως και

Αισχύλος : III – 499 – dubium 456, όπως και

Σοφοκλής : Ηρακλείσκος Σατυρικός – Tr GF.Iv, 230-1-223b: « τον δρώντα γαρ τι και παθείν οφείλεται » .

(20) Αρριανού Ανάβασις: Ζ΄, ΙΧ, Χ: « Και τις υμών πονήσας οίδεν υπέρ εμού μάλλον ή εγώ υπέρ εκείνου; ΄Αγε δη και ότω τραύματα υμών έστι γυμνώσας αυτά επιδειξάτω και εγώ τα εμά επιδείξω εν μέρει. Ως έμοιγε ουκ έστιν ότι του σώματος των γε δη έμπροσθεν μερών άτρωτον υπολέλειπται, ουδέ όπλον τι έστιν ή εκ χειρός ή των αφιεμένων ού γε ουκ ίχνη εν εμαυτώ φέρω αλλά και ξίφει εκ χειρός τέτρωμαι και τετόξευμαι ήδη και από μηχανής βέβλημαι και λίθοις πολλαχή και ξύλοις παιόμενος υπέρ υμών και της υμετέρας δόξης και του υμετέρου πλούτου νικώντας υμάς άγω δια πάσης γης και θαλάσσης και πάντων ποταμών και ορών και πεδινών πάντων ».


ΕΚ.ΤΟΥ.ΣΥΝΕΡΓΆΤΗ ΜΑΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

Σας προσκαλώ να εγγραφείτε στο νέο κανάλι μου στο you tube
Να το στηρίξετε και να έχετε έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση.
Όπως επίσης μπορείτε να μου στέλνετε στο mail μου dsgroupmedia@gmail.com   τα  video σας να τα ανεβάζουμε άμεσα.

Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like, κοινοποιήστε το στους φίλους σας και μοιραστείτε μαζί τους την γνώση 


Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Δημοφιλείς κατηγορίες

...
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες του blog μας

Whatsapp Button works on Mobile Device only