"ούτε γουν προς χάριν ούτε προς φθόνον, αλλ' ουδέ προς μίσος ή και προς εύνοιαν συγγράφειν χρεών εστι τον συγγράφοντα, αλλ' ιστορίας μόνον χάριν" (Γεώργιος Ακροπολίτης, "Χρονική Συγγραφή", 1, 31-34)

Γενική Εισαγωγή

ημαντική για την κατανόηση μιας ιστορικής περιόδου είναι η καταγραφή και ερμηνεία των γεγονότων που σημάδεψαν και επηρέασαν αποφασιστικά την ιστορική της εξέλιξη. Στο κεφάλαιο της πολιτικής ιστορίας της Ύστερης Βυζαντινής περιόδου εξιστορούνται οι εξωτερικές και εσωτερικές εξελίξεις στο βυζαντινό κράτος και η πολιτική των βυζαντινών αυτοκρατόρων κατά την περίοδο αυτή.

Τα χρονολογικά όρια για το χωρισμό της βυζαντινής ιστορίας σε περιόδους είναι κατά γενική ομολογία συμβατικά. Αρκετοί ιστορικοί τοποθετούν την έναρξη της Ύστερης Βυζαντινής περιόδου στον 11ο αιώνα, όταν συντελέστηκαν ριζικές μεταβολές στην εσωτερική ζωή της αυτοκρατορίας (διοίκηση, δικαιοσύνη, οικονομία, στρατό), καθώς και στο εδαφικό της status quo. Παρ' όλα αυτά επιλέχτηκε ως χρονολογία έναρξης της Υστεροβυζαντινής περίοδου το 1204, έτος κατά το οποίο συνέβη το σημαντικότερο ίσως μέχρι τότε γεγονός για την αυτοκρατορία. Η Κωνσταντινούπολη, το κέντρο της αυτοκρατορίας, χάθηκε πρώτη φορά για τους Βυζαντινούς, η βυζαντινή αυτοκρατορία καταλύθηκε από τους λατίνους σταυροφόρους και αντικαταστάθηκε από μια νέα, λατινική, για 57 χρόνια. Επιπλέον, η περίοδος της Λατινοκρατίας επηρέασε ασφαλώς την εσωτερική εξέλιξη της αυτοκρατορίας με την εισαγωγή φεουδαρχικών στοιχείων σε όλους τους τομείς της βυζαντινής ζωής. Τη σταδιακή εξασθένιση των δομών του βυζαντινού κράτους αφενός και τη μείωση των εδαφών του από τις τουρκικές εισβολές αφετέρου ακολούθησε η πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας στα χέρια των Οθωμανών το 1453, οπότε και τοποθετούμε το τέλος της Βυζαντινής περιόδου.

Η Περίοδος 1204-1259

ποφασιστική καμπή για την ιστορία του βυζαντινού κράτους αποτελεί η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους της Δ' Σταυροφορίας στις 13 Απριλίου 1204. Η πτώση της βασιλίδας των πόλεων, αποτέλεσμα των κατακτητικών σχεδίων των Δυτικών και της εξασθένισης του Βυζαντίου στα τέλη του 12ου αιώνα επισφράγισε τη διάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Οι λατίνοι κατακτητές αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης έσπευσαν να καταλάβουν τα εδάφη που τους είχαν επιδικαστεί με την Partitio Romaniae και να οργανώσουν τις κτήσεις τους σύμφωνα με τα δυτικά φεουδαρχικά πρότυπα. Ένα νέο σύστημα κρατών επρόκειτο να δημιουργηθεί.

Tη βυζαντινή αυτοκρατορία αντικατέστησε η λατινική αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης που περιλάμβανε τα πέντε όγδοα της πρωτεύουσας, τη Θράκη και τη ΒΔ Μικρά Ασία. Νέος αυτοκράτορας ανακηρύχθηκε ο κόμης Βαλδουίνος της Φλάνδρας. Γύρω της αναπτύχθηκαν πολλά λατινικά κρατίδια που, αν και υποτελή στο Βαλδουίνο, διατήρησαν σχετική αυτονομία. Τα σπουδαιότερα από αυτά ήταν του Βονιφάτιου Μομφερρατικού στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία, καθώς και οι δύο φραγκικές ηγεμονίες στη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο αντίστοιχα. Τα μεγαλύτερα οφέλη από τη διανομή της βυζαντινής αυτοκρατορίας αποκόμισαν οι Βενετοί. Στρατηγικά σημεία που εξυπηρετούσαν τα εμπορικά τους συμφέροντα πέρασαν στα χέρια της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας , ενώ τα τρία όγδοα της Κωνσταντινούπολης τέθηκαν επίσης υπό τον έλεγχό της.
Το νέο κρατικό σύστημα συμπλήρωναν ανεξάρτητα ελληνικά κρατίδια που είχαν κάνει την εμφάνισή τους από τις παραμονές ήδη της Δ' Σταυροφορίας στη Μικρά Ασία, τη Ρόδο και τον ελλαδικό χώρο. Σε αυτά προστέθηκαν μετά την άλωση του 1204 δύο ακόμη ελληνικά κράτη. Η αυτοκρατορία της Νίκαιας που ίδρυσε στη Μικρά Ασία ο Θεόδωρος Α' Λάσκαρης και η ηγεμονία της Ηπείρου που θεμελίωσε ο Μιχαήλ Α' Δούκας. Στα δύο αυτά κράτη, που διεκδικούσαν το καθένα για τον εαυτό του τον τίτλο του συνεχιστή της βυζαντινής αυτοκρατορίας, κατέφυγαν στην πλειοψηφία τους οι Βυζαντινοί μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης στους σταυροφόρους και άρχισαν να οργανώνουν τη δράση τους για την απομάκρυνση των Λατίνων και την ανακατάληψη της πρωτεύουσας. Η αυτοκρατορία της Νίκαιας κέρδισε τελικά τον τίτλο της "εξόριστης" βυζαντινής αυτοκρατορίας και επανέφερε την έδρα του κράτους στο φυσικό του κέντρο, την Κωνσταντινούπολη.

Η Περίοδος 1259-1453

χεδόν ταυτόχρονα με το θάνατο του Θεόδωρου B' Λάσκαρη (+1258) τερματίστηκε και η περίοδος βασιλείας των Λασκαριδών. H επόμενη και τελευταία δυναστεία της βυζαντινής αυτοκρατορίας, η δυναστεία των Παλαιολόγων, ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο με σφετερισμό της εξουσίας από τον ιδρυτή της Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο.

Η άνοδος των Παλαιολόγων στον αυτοκρατορικό θρόνο σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια νέα περίοδο. H φιλική πολιτική των Λασκάρεων προς τα χαμηλότερα στρώματα του πληθυσμού αντικαθίσταται από την ενίσχυση των αριστοκρατών και συγκεκριμένα αυτών της γης, τους οποίους εκπροσωπούσαν οι Παλαιολόγοι. Επιπλέον, η επαναφορά του κέντρου της αυτοκρατορίας στην Kωνσταντινούπολη το 1261 δημιούργησε νέες ανάγκες στον τομέα τόσο της εξωτερικής όσο και της εσωτερικής πολιτικής. Xαρακτηριστικό της περιόδου των Παλαιολόγων είναι η παραμέληση του ανατολικού τμήματος του κράτους, κυρίως από το Μιχαήλ Η', και η έντονη στροφή προς τη Δύση και τις ναυτικές ιταλικές δυνάμεις, προκειμένου να διασφαλιστούν, αν όχι να επεκταθούν, τα όρια της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Η προσπάθεια του κράτους να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις φαίνεται πως ήταν πάνω από τις δυνάμεις του. Άρχισε έτσι η σταδιακή παρακμή της αυτοκρατορίας. Αυτήν επέτειναν οι δύο εμφύλιοι πόλεμοι που ταλαιπώρησαν για πολλά χρόνια το κράτος, το κατέστησαν αδύναμο κρατίδιο και προετοίμασαν το έδαφος για την τελική του πτώση.

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας http://www.tapantareinews.gr, για περισσότερη ενημέρωση. ⭐Εγγραφείτε - SUBSCRIBE: http://bit.ly/2lX5gsJ Website —►http://bit.ly/2lXX2k7 SOCIAL - Follow us...: Facebook...► http://bit.ly/2kjlkot