ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ ΕΠΙ ΒΕΝΕΤΩΝ

 Ο Ιωάννης Βίτσος [Ιωάννης Α. Βίτσος, Η ιατρική εις την Επτάνησον και η συμβολή των επτανησίων ιατρών εις την πνευματικήν και κοινωνικήν εξέλιξιν της Ελλάδος, Διδακτορική

διατριβή, 1979]: διασώζει βιογραφικά στοιχεία τριών από τους Εβραίους γιατρούς της Ζακύνθου:

«ΚΟΡΡΕ ΕΦΡΑΙΜ: Ο Εβραίος ούτος Ιατρός εγεννήθη εις την Ζάκυνθον. Μετήλθε την ιατρικήν εις την πατρίδα του, ένθα απέκτησε μεγάλην φήμην. Εξελέγη το έτος 1622 αρχίατρος Ζακύνθου δια μίαν τριετίαν, το 1625 δια μίαν πενταετίαν και επανεξελέγη το έτος 1629 δια μίαν ακόμη πενταετίαν .

ΧΟΥΛΗΣ ΙΩΣΗΦ (αρχαί 17ου — ;): Εγεννήθη εις την Ζάκυνθον και ήτο εβραϊκής καταγωγής. Εφημίζετο δια τας θεραπείας του, αι οποίαι πράγματι ήσαν αξιόλογοι, όπως προκύπτει από μίαν τοιαύτην, η οποία συνεφωνήθη συμβολαιογραφικώς. Το συμβόλαιον εσώζετο εις το καταστραφέν Αρχειοφυλακείον Ζακύνθου και είχεν ως ακολούθως: "1642 Οκτωβρίου 2. Την σήμερον οι παρόντες κρ. Ανδρέας Γλαβάς και R. γιοσέφ Χούλης τζερόηκος έσημφώνησαν, ήγουν εστόντας και ο υιός του γλαβά ο μπερνάρδος ευρίσκεται λαβωμένος όπου του επλάκωσε και έκοψε το πόδι του το ζερβί το λιθάρι του λιτρουβίου, υπόσχεται ο αυτός Χούλης να τον ιατρέψη μέ την τέχνη του και να μην του τραβινιέρη θάνατος για την αυτήν λαβωματίαν, μόνον να τον έχη ιατρεμένον και υγιόν να περπατά έως όλον τον νοέμβριον τον προσερχόμενον...". Εις την συνέχειαν του συμβολαίου αναφέρεται, ότι αι επισκέψεις του ιατρού Χούλη θα ήσαν καθημεριναί και ο ασθενής ανελάμβανε την υποχρέωσιν να ακόλουθη ρητώς τας ιατρικάς οδηγίας. ΄Οντως ο τραυματίας εθεραπεύθη πλήρως εντός του ωρισθέντος χρονικού διαστήματος. Είναι δε αξιοσημείωτον το γεγονός, ότι εκαθωρίσθη και η διάρκεια της θεραπείας του τραυματίου την εποχήν εκείνην.

ΚΑΜΙΤΖ ΙΩΣΗΦ (1598 — ;): Εβραίος ιατρός εγεννήθη εις την Ζάκυνθον. Εξελέγη αρχίατρος το έτος 1659 υπό της Κοινότητος της Ζακύνθου. Ο Καμίτζ διετήρησε την κονδότα του αρχιάτρου μέχρι το 1675, ότε μόνος εζήτησε την απαλλαγήν του λόγω γήρατος. Διεκρίθη ως ιατρός και η Κοινότης της Ζακύνθου του εξέφρασε την ευαρέσκειάν της, ότε απεχώρησεν εκ της υπηρεσίας».

Για τον Ζακυνθινό αυτόν Εβραίο γιατρό δημοσιεύτηκε από τον Ephraim Küpper ένα σύγχρονο άρθρο, το οποίο δίνει επιπλέον, αλλά και κάπως διαφορετικές πληροφορίες για τον γιατρό αυτό, το εξής: Ο ΡΑΒΒΙΝΟΣ ΙΩΣΗΦ ΧΑΜΙΤΖ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ «Sefunot» ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΜΠΕΝ-ΤΣΒΗ, ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ τόμος 12, σελ. 201—216/ Περιοδικό Χρονικά:

«Ο Ραββίνος Γιοσέφ Χαμίτζ γεννήθηκε στη Βενετία το 1624 και σπούδασε ιατρική και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβα. Ταυτόχρονα, παρακολούθησε ραββινικές σπουδές και έλαβε τον τίτλο του ραββίνου. Υπήρξε συγγραφέας πολλών πραγματειών ηθικοφιλοσοφικού περιεχομένου και ασχολήθηκε με τη μελέτη της Καββαλά, συγγράψας και ειδική μελέτη-σχόλιο επί του Ζοάρ.

Το τελευταίο του έργο, που τιτλοφορείται «Ζέ Γεναχαμένου», το έγραψε κατά την παραμονή του στη Ζάκυνθο μεταξύ των ετών 1667-1675. Η εργασία αυτή παραμένει ανέκδοτη το δε χειρόγραφο φυλάσσεται στην Πάρμα της Ιταλίας, (άρ. 1283).

Η παραμονή του στη Ζάκυνθο δεν ήταν προγραμματισμένη. Καθ' οδόν προς το Ισραήλ αναγκάσθηκε να διακόψει στη Ζάκυνθο το ταξίδι του. Οι λόγοι που τον ανάγκασαν σ' αυτό δεν είναι γνωστοί, γεγονός πάντως είναι ότι η εκεί στάθμευσή του δεν ήταν εκουσία. Στο τέλος τού χειρογράφου έργου σημειώνει: "...Σήμερα, 12 Σεβάτ 1674... εν Ζακύνθω... είθε ο Θεός να μας οδήγηση γρήγορα στην Αγία Γη".

Μαζί του στην Ζάκυνθο ήταν και όλη ή οικογένεια του, συμπεριλαμβανομένων και των εγγάμων παιδιών του. Από τα γραπτά του πληροφορούμεθα ότι υπέστη πολλές κακουχίες και ότι η δεύτερη σύζυγός του και ένα εγγόνι του πέθαναν στην Ζάκυνθο. Μήπως αυτά τα πλήγματα τον ανάγκασαν να παραμείνει στη νήσο; Δεν μπορούμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα. Όπως φαίνεται πάντως, στη Ζάκυνθο άσκησε το επάγγελμα τού γιατρού και ασχολήθηκε με τα κοινά της Κοινότητος».

Στην εγκυκλοπαίδεια Jucaica διαβάζουμε και για τον:

ΑΒΡΑΑΜ ΜΠΕΝ ΣΑΜΠΕΤΑΙ Α-ΚΟΕΝ (1670-1729):

«Ποιητής, Ιατρός, ζωγράφος καί φιλόσοφος. Γεννήθηκε στην Κρήτη, όταν η νήσος τελούσε υπό Βενετική κυριαρχία. Εσπούδασε ιατρική και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβα κι ασκήθηκε στη νήσο Ζάκυνθο. Είναι ο συγγραφέας του έργου «Kehunnat Αvraham», (Βενετία, 1719), μία έμμετρη ποιητική απόδοση αποσπασμάτων του βιβλίου των ψαλμών, όπου προσετέθη αργότερα, σαν παράρτημα, το έργο «Benei Keturah», μία παρόμοια έμμετρη παράφραση των «Ρίτkei Shirah» — ποιητικών αποσπασμάτων τής Πεντατεύχου.

Τo εξώφυλλο του βιβλίου συνοδεύεται από το πορτραίτο του, που φιλοτέχνησε ο ίδιος.[Δείτε το στην πιο κάτω φωτογραφία]. Ο ίδιος θα πρέπει επίσης να έχει ζωγραφίσει και τις υπόλοιπες γκραβούρες που κοσμούν το βιβλίο. Εξέδωσε επίσης έναν τόμο με ομιλίες επί της Πεντατεύχου, «Kevod Hαkhamim.», (Βενετία. 1700). ( εγκυκλοπαίδεια Judaica, τ 2ος. σελ. 155).

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ

Από το βιβλίο: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ «ΟΙ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ, 15ος- 20ος αι.» Τρίτη Έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ 2017

.

[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΒΡΑΑΜ ΜΠΕΝ ΣΑΜΠΕΤΑΙ Α-ΚΟΕΝ (1670-1729), Εβραίος γιατρός στην Ζάκυνθο. :Αυτοπροσωπογραφία.]

phgh

Dionisis Vitsos