ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

 Τα στοιχεία που φτάνουν σε εμάς μέσω διαφόρων μαρτυριών, αφηγήσεων αλλά και γραπτών κειμένων δεν είναι επαρκή για να καταγραφεί με ακρίβεια η σεισμική πορεία της Ζακύνθου.

Έχουν καταγραφεί αχρονολόγητα ισχυροί σεισμοί στην περιοχή του Ιονίου από τον Θουκυδίδη, τον Αριστοτέλη, τον Στράβωνα και άλλους. Επίσης υπάρχουν σποραδικές πληροφορίες για ισχυρούς σεισμούς κατά τη βυζαντινή περίοδο. Ο ιστορικός Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής αναφέρει ότι έγιναν πολλοί και μεγάλοι σεισμοί στη Λευκάδα, στην Κεφαλλονιά και στη Ζάκυνθο την άνοιξη του 1469.
Σύμφωνα με στοιχεία του βενετού προβλεπτή Geronimo Bembo, το 1615 ο πληθυσμός της Ζακύνθου έφτασε τις 20.394 κατοίκους.

16ος ΑΙΩΝΑΣ
* 16 Απριλίου 1513. Ο συμβολαιογράφος Θεόδωρος Ραφτόπουλος αναφέρει ότι ήταν ο πρώτος μεγάλος σεισμός της Ζακύνθου επί Βενετοκρατίας. Οταν έγινε σχίστηκε στα δύο ο χωματόλοφος του Κάστρου – και δημιουργήθηκε το Εξηνταβελόνι– που αγκάλιαζε σχεδόν όλη την τότε πόλη. Μεγάλο μέρος της πόλης (το νότιο) καταπλακώθηκε και αντί για μόνο έναν χωματόλοφο έχουμε πλέον δύο χωριστούς.

* 16 Αυγούστου 1521. Για τον σεισμό αυτόν αναφέρει σε άλλο χρονικό σημείωμά του ο Θεόδωρος Ραφτόπουλος ότι ήταν ακόμη ισχυρότερος από αυτόν του 1513.

17ος ΑΙΩΝΑΣ

* 5 Μαΐου 1622. Βυθίστηκε το ακρωτήριο Αγιος Σώστης, νοτίως του Λαγανά.

* 5 Νοεμβρίου 1633. Ολοκληρώθηκε η καταστροφή και ο Αγιος Σώστης αποκόπηκε από την ξηρά κι έγινε μικρή νησίδα.

* 30 Σεπτεμβρίου 1636. Υπήρξαν μεγάλες καταστροφές. Εκατοντάδες κάτοικοι βρήκαν τραγικό θάνατο κάτω από τα ερείπια. H εικόνα της καταστροφής ολοκληρώθηκε από τη μεγάλη έκρηξη στην πυριτιδαποθήκη του Φρουρίου.

* 23 Απριλίου 1676. Ο Π. Χιώτης αναφέρει ότι γίνονταν δύο δονήσεις την εβδομάδα επί ένα έτος και ότι οι κάτοικοι κατοικούσαν στους αγρούς. Επίσης αναφέρονται ακόμη δύο σεισμοί: 9 Ιανουαρίου 1693 και Σεπτέμβριο 1696, με μεγάλο αριθμό νεκρών με ανυπολόγιστες ζημιές σε κτίρια.

18ος ΑΙΩΝΑΣ
* 11 Ιουλίου 1707. Ο Διονύσιος Βαρβιάνης γράφει στο ημερολόγιό του (Χρονικό) ότι προηγήθηκε προσεισμός τον Ιούνιο ταυτόχρονα με την έκρηξη του υποθαλάσσιου ηφαιστείου στη Σαντορίνη. Τον Ιούλιο επακολουθούσε δυνατός σεισμός με μεγάλες ζημιές.

* 17 Μαΐου 1710. Επεσαν σπίτια, σκοτώθηκαν άνθρωποι και τραυματίστηκαν πολλοί.

* 27 Ιουνίου 1729. Σημειώθηκε ισχυρός σεισμός και ακολούθησαν αρκετοί μετασεισμοί. H κύρια δόνηση είχε επίκεντρο τις τοποθεσίες του Σωτήρος, των Αλυκών και του Σχοιναρίου.

* 14 Φεβρουαρίου 1742. Ηταν ένας από τους φονικότερους σεισμούς του 18ου αιώνα με 120 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Ο σεισμός αυτός ονομάστηκε «σεισμός του Αβώτου».

* 11 Ιουλίου 1767. Σημειώθηκε ισχυρός σεισμός, ο οποίος προξένησε μεγάλες ζημιές εκτός από την πόλη και στα χωριά Καταστάρι, Νιοχώρι και Σκουλικάδο. Ο νοδάρος Ευστάθιος Παπαδάτος αναφέρει σχετικά: «1767 Αλωναρίου 11, ημέρα Τετράδη, έως ώρες τρεις της ημέρας έκαμε σεισμός μεγάλος και εσειότουνα η γης ένα μερόνυχτο…».

* 22-23 Οκτωβρίου 1791. Την 22α Οκτωβρίου έγινε δυνατός σεισμός με πολλές ανθρώπινες απώλειες. Πολλά σπίτια γκρεμίστηκαν. Την 23η Οκτωβρίου σύμφωνα με το «Χρονικό» του Δ. Βαρβιάνη: «Περί ώραν 2 της νυχτός συνέβη τρομερός σεισμός, ου η διεύθυνσις ήτο από Νότου προς Βορράν, έχων δύο δονήσεις την μεν βρασματώδη, την δε περιστροφικήν».

19ος ΑΙΩΝΑΣ
* 2 Ιουνίου 1809. Σημειώθηκε σφοδρός σεισμός. Ο Λεωνίδας Ζώης σημειώνει: «1809, Ιουνίου 2, ότε κατά το νότιον μέρος του ποταμίου Επισκοπιανής ηνοίχθη το έδαφος εις πλάτος δύο δακτύλων, οπόθεν εξήρχετο οσμή θείου και έβρεξε κοκκινοπήλι ερχόμενον εξ Αίτνης».

* 17 Δεκεμβρίου 1820. Εγινε δυνατός σεισμός την ημέρα που ετοιμάζονταν οι Ζακυνθινοί για τις εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Αγίου Διονυσίου. Σύμφωνα με τα φιλολογικά Ανάλεκτα Ζακύνθου του Νικολάου Κατραμή, κατά τον σεισμό αυτόν γκρεμίστηκαν 79 σπίτια απ’ τα θεμέλια, 807 αχρηστεύτηκαν, σκοτώθηκαν 6 άτομα, πνίγηκαν δύο και τραυματίστηκαν 29 άτομα.

* 18 Οκτωβρίου 1840. Ο Λεωνίδας Ζώης συγκρίνει τον σεισμό με αυτόν του 1820. Μεγάλες ζημιές υπέστησαν η Μπόχαλη και τα χωριά Κούκεσι, Αγιος Δημήτριος, Δράκα, Σωτήρας και Σκουλικάδο. Στο Κερί ήρθε στην επιφάνεια πίσσα.

* 19 Ιανουαρίου 1893. Ισχυρός σεισμός σημειώθηκε τη νύχτα και συγκλόνισε τη Ζάκυνθο. Ο σεισμός αυτός υπήρξε καταστρεπτικότατος και οι συνέπειες ανυπολόγιστες.

20ός ΑΙΩΝΑΣ
* 11 Ιανουαρίου 1912. Ο σεισμός αυτός ήταν 6,8 ρίχτερ. Υπήρξαν μεγάλες καταστροφές τόσο στην πόλη όσο και στα χωριά Τραγάκι, Γερακαρίο, Καληπάδο, Μπελούσι, Χουρχουλίδι και Κουκουναρία. H χώρα υπέστη αρκετές ζημιές στην παραλιακή ζώνη. Στη Στράτα Μαρίνα δημιουργήθηκαν ρωγμές πλάτους 5-7 εκατοστών. Ολη η NA πλευρά του Αγίου Λουκά υποχώρησε και η εκκλησία έγινε ετοιμόρροπη.
Για αρκετά χρόνια φάνηκε ότι υπάρχει κάποια ηρεμία. Ο Λεωνίδας Ζώης σημείωνε «Ο κακός υπόγειος δαίμων επί δεκάδες χρόνων άφηκε την Ζάκυνθον ν’ αναπαύεται ήσυχον μέσα εις τα γαλανά νερά της…».

* Την 12η Αυγούστου 1953 το Φιόρο του Λεβάντε συγκλονίστηκε ξανά από τον φονικότερο σεισμό που έπληξε το Ιόνιο: 7,3 ρίχτερ. H πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς. Τα θύματα ήταν πολλά.

ΑΚΗΣ ΛΥΜΟΥΡΗΣ: «Οι σεισμοί στη Ζάκυνθο», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ
ΛΕΚΚΑΣ E. – ΚΟΛΥΒΑ M. – ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Γ. – ΚΟΠΑΝΑΣ I.: «Οι σεισμοί της Ζακύνθου», ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΖΑΚΥΝΘΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ