Δευτέρα 10 Ιανουαρίου 2022

ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΕΣ ΣΤΑ ΠΕΡΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ


 [ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Κωνσταντίνος Γεράκης ή Κοστάντζο Φαλκόνε. Έλληνας αντιβασιλέας/ πρωθυπουργός του Σιάμ την περίοδο 1683 – 1688].

«Ας αναφέρουμε τον τολμηρό θαλασσοπόρο Χουάν ντε Φούκα, δηλαδή τον Κεφαλλονίτη Ιωάννη Φωκά ή Βαλεριάνο, τό μεγάλο εξερευνητή τού 16ου αιώνα, πού έβαλε σκοπό της ζωής του ν' ανακαλύψει θαλασσινό πέρασμα για την επικοινωνία των δύο μεγάλων ωκεανών. Η τύχη δεν τον ευνόησε! Γύρισε απογοητευμένος στο χωριό του, το Βαλεριάνο, όπου και πέθανε (1602). Η φήμη του όμως δε χάθηκε! Ο πορθμός εκείνος πήρε την ισπανική του ονομασία «San Juan de Fuca» (Στενό ή θάλασσα του Φωκά). Ένας βιογράφος του μας δίνει την πληροφορία, ότι στη Νέα Υόρκη βρήκε στην εκεί βιβλιοθήκη ένα σωρό τόμους, πού μιλούν για τον Κεφαλλονίτη αυτόν, που έδωσε τ' όνομα του στο «Στενό του Φωκά».
.
Άλλος δωδεκάχρονος Κεφαλλονίτης την ίδια περίπου εποχή ξεκίνησε για τό άγνωστο. Και το ανήσυχο εκείνο αγόρι αξιοποιώντας τις ικανότητες του έφτασε να γίνει απόστολος τού χριστιανικού πολιτισμού και μεγάλος επιχειρηματίας! Κατάφερε να ξεπεράσει την έχθρα των αλλοφύλων και αλλοθρήσκων του Σιάμ[σημερινή Ταυλάνδη] και να γίνει ο πραγματικός κυβερνήτης. Πρόκειται για τον Κωνσταντίνο Γεράκη, πού γεννήθηκε στ' Αργοστόλι το 1647. Κι όταν ή τύχη άλλαξε, την αντιμετώπισε με θάρρος και, καθώς γράφει ο ιστορικός της Κεφαλονιάς Ηλίας Τσιτσέλης, «επέρανε τον βίον εν μέσω βασάνων ανήκουστων ώς αληθής ήρως και μάρτυς τη 5η Ιουλίου 1688».
Άλλος βιογράφος του, ο Ζακυνθινός ιστοριοδίφης και ιστοριογράφος Κώστας Καιροφύλας, έτσι έχει σχολιάσει το κατόρθωμα του: «Ένας Κεφαλλονίτης κυβερνήτης του Σιάμ! Μα τι άλλο μπορούσε να είναι παρά Κεφαλλονίτης; Το νησί των τολμηρών ανθρώπων, που αποφασιστικοί παίρνουν των ομματιών τους στα πέρατα του κόσμου, έχει δώσει έως τώρα αναρίθμητους νικητές στο εμπόριο και στις τέχνες όχι μόνο στην Ελλάδα, άλλα και σ' όλον τον κόσμο!... Τό περιστατικό αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο προκειμένου για Κεφαλονίτες, γιατί είναι γνωστή η κλίση τους στον εκπατρισμό και τις παράτολμες περιπέτειες...
Αλλά Ζακυνθινοί να τολμήσουν τέτοιες περιπέτειες δεν είναι πράμα συνηθισμένο, γιατί οι συμπολίτες μου έχουν τον τίτλο του «σπουργίτη» και σπάνια, κατά την εποχή μάλιστα εκείνη, αποφάσιζαν ν' αφήσουν τό όμορφο νησί τους».
.
Πολλοί άλλοι Κεφαλονίτες απόδημοι αγωνίστηκαν μ' επιτυχία σε ξένες κι άγνωστες χώρες. Θα φανεί ίσως απίθανο, μα έχει λεχθεί, πως, αν έλειπε η Κεφαλλονιά, θα έλειπαν μερικές σελίδες από την Ιστορία της Γαλλίας και της Ρωσίας! Για τούτο πολλοί ακατατόπιστοι ξένοι φαντάστηκαν την Κεφαλλονιά σαν μια χώρα πολυάνθρωπη, σαν κράτος τού θρύλου!
Τό όνομά της έχει συνδεθεί με τό μυθικό ήρωα Κέφαλο όμως οι μύθοι είναι δημιουργήματα μεταγενέστερα από την επίσημη Ιστορία. Πριν από τους Έλληνες είχαν εγκατασταθεί στο νησί φυλές προελληνικές κατά την περίοδο της Προϊστορίας. Το αποδεικνύουν ευρήματα της λιθικής εποχής, «που αφθονούν μάλιστα στην περιοχή της Σκάλας και της Σάμης... Οι λαοί αυτοί πότε ονομάζονται Τάφιοι, πότε Τηλεβόαι ή Λέλεγες… Οι Κεφαλλήνες (ή Κεφαλλάνες) είναι φυλή ελληνική και τ' όνομα της συγγενεύει με ομοιοκατάληκτα ονόματα άλλων ελληνικών φυλών, όπως Έλληνες, Ακαρνάνες, Ευρυτάνες κ.ά.π.
Οι Κεφαλλήνες εκτόπισαν την προελληνική ονομασία Σάμη, που σημαίνει τόπο υψηλό, ορεινό, κι έδωσαν στο νησί το όνομα Κεφαλληνία.
Στα ομηρικά έπη αναφέρεται πως οι Κεφαλλήνες κατοικούσαν στη Σάμη. Το όνομα Κεφαλληνία δεν υπάρχει.
Κατά τον Ακαδημαϊκό Σπύρο Μαρινάτο «η νήσος φαίνεται να φιλοξένησε τον παμπάλαιον άνθρωπο... Απέκτησε αθανασίαν και φήμην παγκόσμιον ως υπήκοος του πολυμήχανου Οδυσσέως, του πορθητου της Τροίας... Ο ήρως Οδυσσεύς βασιλεύει μεν εις την Ιθάκην, αλλα ο λαός, του οποίου ηγείται, λέγονται Κεφαλλήνες. Κατέχουν επίσης την Ιθάκην, την Ζάκυνθον, την Ακαρνανικήν ακτήν και άλλα μέρη, κυρίως δε την Σάμην. Η Κεφαλληνία με το όνομα της δεν αναφέρεται ακόμη».
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θησεύς Σ. Τζαννετάτος, παρατηρεί: «Ο Οδυσσεύς ως ζωντανός άνθρωπος, ως τον συνθέτουν ενώπιον μας ο χαρακτήρ, αι πράξεις και οι λόγοι του, δεν είναι δυνατόν να είναι ξένος προς τους Κεφαλλήνας... Καθώς τον χαρακτηρίζει ο Stanford είναι «ήρως ιδιαζόντως πολυσύνθετος..., δημιουργεί τον τύπον του Έλληνος των Ελλήνων».
Λένε επίσης πως οι Κεφαλονίτες έχουν τό ένα τους μάτι στην ξενιτιά και τό άλλο στο νησί τους, πώς έχουν το ένα τους πόδι στο καράβι και τό άλλο στην ακτή, πως διχάζονται ανάμεσα στην ξενιτιά, όπου η επιχείρηση και το χρήμα, και στην Κεφαλονιά, όπου το σπίτι τους το πατρικό! Αγωνίζονται το σκληρόν αγώνα της ξενιτιάς, μα πάντα μένουν νοσταλγοί του νησιού τους!
Και δεν είναι μόνο ο Κερδώος Έρμης, που απασχολεί τη σκέψη τους! Είναι κι ο Λόγιος, που τους σαγηνεύει και τους συγκινεί. Έχει την ικανότητα ό Κεφαλλονίτης να κατανέμει τη λατρεία του στο Θεό και το Μαμωνά. Με ίσην επιτυχία αφοσιώνεται στις υλικές επιδόσεις και στις πνευματικές απολαύσεις».
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δ. ΤΖΟΥΓΑΝΑΤΟΣ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ», ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ 1980



[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΟ ΛΗΞΟΥΡΙ. 1910]

«...ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΙΡΩΣ ΣΥΣΚΟΛΟΤΕΡΟ ΝΑ ΒΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΥΟ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΕΣ ΠΟΥ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΙΔΙΑ ΓΟΥΣΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΙΔΙΑ ΜΥΑΛΑ»
.
Το Συμβούλιο των Ευγενών - Χρυσοβιβλικών της Κεφαλονιάς διακρινόταν με τον πολυτάραχο και άτακτο τους βίο, που έκανε τους Βενετσιάνους διοικητές συχνά να παραπονούνται... Θορυβώδεις συνεδριάσεις γίνονταν στους δρόμους, όπου και χωρικοί έπαιρναν μέρος.
Το Συμβούλιο των Ευγενών (General Consiglio) της Κεφαλονιάς κατάντησε να συνεδριάζει στο ύπαιθρο σαν αγέλη! Έφτασε κάποτε να έχει 900 μέλη, γιατί μερικοί κατόρθωσαν με πολλούς και ποικίλους τρόπους να γράφονται στο Libro d'oro!
Αλλιώτικη ήταν ή κατάσταση στην Κέρκυρα και τη Ζάκυνθο, όπου ο αριθμός των ευγενών ήταν απόλυτα περιορισμένος στους 150.
.
[«Μέχρι του 1545 συνεκροτείτο εν Ζακύνθω το Συμβούλιον υπό 100 μόνον μελών προϊόντος όμως του χρόνου και αυξανομένου του πληθυσμού τα μέλη αυτού ωρίσθησαν εις 150.
[…] οι ευγενείς της Κεφαλληνίας ετάσσοντο εις υποδεεστέραν μοίραν. Από τους ευγενείς των άλλων νήσων εθεωρούντο «μη καθαροί» και δεν εγίνοντο δεκτοί κατά την ψηφοφορίαν εις τα Συμβούλια Ζακύνθου ή Κερκύρας παρεπιδημούντες εκεί Κεφαλλήνες ευγενείς»
ΕΡΜΑΝΝΟΣ ΛΟΥΝΤΖΗΣ, «Ενετοκρατία στα Επτάνησα», έκδοση Κάλβος, 1969 ]
.
[«Όλαι αι νήσοι του 'Ιονίου είναι ωραίαι, άλλα την ποικιλίαν και το κάλλος τού κεφαλληνιακού τοπίου δυνάμεθα νά θεωρήσωμεν μοναδικά... Όπως το άγριον τοπίον εναλλάσσεται με τον ήμερον..., ούτω και ο χαρακτήρ των κατοίκων αποτελείται από αρμονίαν αντιθέσεων. Είναι κράμα αυστηρού και τραχέος, αλλά μαζί και τρυφερού ήθους...»
ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΡΙΝΑΤΟΣ, «Κεφαλληνία», «Ιστορικός και αρχαιολογικός περίπατος», 1962]
.
[«Είπανε την Κεφαλονιά χώρα των αντιθέσεων. Και πραγματικά είναι! Πουθενά δεν συναντάς τόσες αντιθέσεις σέ κάθε σου βήμα... Εδώ άγρια κατσάβραχα και λίγο παραπέρα κήποι γεμάτοι λουλούδια... Εδώ γελαστά ακρογιάλια και παραπέρα βουνά γκρεμισμένα στη θάλασσα!
΄Ό,τι είπαμε για τον τόπο μπορούμε να το επαναλάβουμε και για τους ανθρώπους. Αν είναι δύσκολο να βρει κανείς στην Κεφαλονιά δυο περιοχές, που να μοιάζουν, είναι απείρως δυσκολώτερο να βρει δυο Κεφαλλονίτες, πού να έχουν τα ίδια γούστα και τα ίδια μυαλά».
ΘΕΜΟΣ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ, Περιοδικό Ηώς», αριθ. 58-60/1962].
[«Στις ευνοϊκές κλιματολογικές και φυσικές συνθήκες οφείλεται ό χαρακτήρας του Κεφαλονίτη... Λιτοδίαιτος, ενεργητικός, επιτήδειος και μεγαλεπήβολος. Αν και απέχουν μόνο μια μέρα από την Κέρκυρα και τη Ζάκυνθο, δεν μοιάζουν καθόλου με τους κατοίκους των δύο αυτών νησιών. Ζωηροί, πνευματώδεις, εύστροφοι, θα μπορούσα να πω πονηροί και προσκολλημένοι στο κέρδος, δεν διστάζουν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους ακόμη και για 20 χρόνια.
Όσον καιρό οι Ζακυνθινοί και οι Κερκυραίοι τρώνε και εξανεμίζουν τα υπάρχοντα τους στον τόπο τους, οι Κεφαλλονίτες διασχίζουν τις θάλασσες, εγκαθίστανται παντού, ιδρύουν αποικίες στη Μαύρη Θάλασσα, στη Μικρά Ασία, στην Αίγυπτο και μετά από πολλά χρόνια ξαναγυρίζουν στον τόπο τους με ό,τι έχουν μαζέψει, για να περάσουν τα γηρατειά με την οικογένεια τους.
Οι Κεφαλλονίτες είναι ίσως οι μόνοι ανάμεσα σ' όλους τους λαούς της γης, που είναι πλασμένοι από τη φύση για να βρίσκονται παντού... Φαίνονται μάλλον σαν κάτοικοι μιας μεγάλης πρωτεύουσας παρά ενός μικρού νησιού του Ιονίου Πελάγους. Κατά την εποχή μας έχουν έναν αντιβασιλέα στη Σικελία, ένα παιδαγωγό στη Βραζιλία, ένα μεγάλο στρατηγό κι ένα διάσημο αρχιτέκτονα στη Ρωσία...
Έχουν καλλιεργήσει αποτελεσματικά τη χημεία και την ιατρική. Μα η προτίμηση τους είναι η θάλασσα. Ο πληθυσμός τους φτάνει μόνο τις 60 χιλιάδες, άλλα έχουν στη θάλασσα περισσότερα από 200 μεγάλα καράβια και 5.000 μικρά. Η Αδριατική, το Αρχιπέλαγος, η Μαύρη Θάλασσα είναι γεμάτα από κεφαλλονίτικα καράβια, που εισχωρούν μέχρι την Αμερική και την Ινδία. 'Αλλά δεν είναι λιγότερο δραστήριοι και μέσα στην ιδιαίτερη πατρίδα τους... Το 1790 ίδρυσαν στ’ Αργοστόλι μιαν 'Αγροτική Ακαδημία..»
SAVERI O SCROFANI, «Viaggio in Grecia», Londra 1799]
.
[«Η Κεφαλληνία, της οποίας οι κάτοικοι είναι περισσότερον θετικοί και πρακτικοί από τους άλλους Επτανησίους, συνέστησαν μίαν Αγροτική Ακαδημία, η οποία έσχε καρπούς αγαθούς... Εις αυτήν συχναί ήσαν αι συνεδριάσεις, ανεγινώσκοντο διάφοροι μελέται..., μετά δε την διάλεξίν εγίνοντο συζητήσεις επί του θέματος. Η Εταιρεία εισήγαγε τότε την καλλιέργειαν της πατάτας, η οποία την εποχήν εκείνην ήτο άγνωστος... Προς επιτυχίαν των σκοπών της ώριζε διάφορα βραβεία και διαγωνίσματα... Η πτώσις της Βενετικής κυριαρχίας ενέκρωσε την δράσιν της πολυτίμου αυτής Ακαδημίας..»
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΙΡΟΦΥΛΑΣ , «Η Επτάνησος υπό τους Βενετούς», Αθήνα 1942]
.
[«IH' αιών. Οι Κεφαλλήνες μεταξύ πάντων των λαών της γης είναι ίσως οι μόνοι, τους οποίους η φύσις διέπλασεν ικανούς να ευδοκιμώσιν όπου υπάγουσι. Προς το φυσικόν πνεύμα ενώνουσι ποίαν τίνα ευτολμίαν, ήτις αποδεικνύει αυτούς ως κατοίκους μεγάλης πρωτευούσης... Επί των ήμερων ημών παρέσχον ένα αντιβασιλέα εν Σικελία, τον Γεώργιον Χωραφάν, ένα παιδαγωγόν εις τον πρίγκηπα τής Βραζιλίας, τον Μιχαήλ Φραντζήν, ένα μηχανικόν εν Ρωσία, τον Μαρίνον Χαρμπούρην, ένα μεγάλον στρατηγόν εν Μοσχοβία, τον Πέτρον Μελισσηνόν, ένα ειρηνοποιόν εις την Πύλην, Αγγλία και Πρωσσίαν.
Οι Κεφαλλήνες έτι ευδοκίμως εθεράπευον την ιατρικήν και την χημείαν, αλλά πάντων των σταδίων προτιμώσι τα ναυτικά... Εισχωρούσι εις τον Ωκεανόν, εις την Αμερική και μέχρις Ινδιών... Μία τοσαύτη ευκολία της από της πατρίδος απομακρύνσεως σπανίως μένει ξένη απληστίας. Εκείνοι εξωθούσι αυτήν τοσούτον, ώστε να νομίζωνται κοινώς ως οι δεξιώτεροι πειράται. Εάν πρέπη τις να δώση πίστιν εις τα επί του αντικειμένου τούτου λεγόμενα, οι Κεφαλλήνες είναι πάντων των λαών της Μεσογείου οι ικανότεροι εις πραξικοπήματα. Εντεύθεν η Ρωσία υπηρετήθη υπ' αυτών λίαν επιτυχώς κατά των Τούρκων.
Δεν είναι ολιγώτερον δραστήριοι εν τω τόπω των. Ήρχισαν ήδη να παρέχωσιν απόδειξιν της ευφυΐας των προάγοντες την γεωργίαν. Εξάγουσι κατ' έτος 5 εκατομμύρια σταφίδος. Τω 1790 συνέστησαν Αγροτική Ακαδημίαν»
ΗΛΙΑΣ Α. ΤΣΙΤΣΕΛΗΣ, «Κεφαλληνιακά Σύμμικτα», τ. Α' Αθήναι 1904.]
.
[«Ο χαρακτήρας των δύο νησιών, Κεφαλονιάς και Ζακύνθου, μολονότι χωρίζονται από ένα στενό κανάλι, ήταν πολύ διαφορετικός. Η Κεφαλονιά, με τον αγνότερο ελληνικό της πληθυσμό, συνταραζόταν από τα δημοκρατικά αισθήματα, τόσον οικεία στην ελληνική φυλή, παρά την ύπαρξη των εξη βαρωνιών, κατάλοιπο του φεουδαλικού συστήματος.. .»
WILLIAN MILLER, «Ή Φραγκοκρατία στην Ελλάδα», 'Αθήνα 1960]
.
[«Η Κεφαλληνία, πολύ μεγαλύτερα πασών των άλλων νήσων των αποτελουσών το Κράτος της Ανατολής, φέρει εις τους κόλπους αυτής πολυάριθμον λαόν, όστις ανερχόμενος εις την αρχαίαν αυτού καταγωγήν είωθεν εισέτι να διακρίνεται κατά την οξυδέρκειαν και ουδέν να επιχειρή άνευ απληστίας και άτακτου περιπαθείας. Ό,τι δε η ματαιοφροσύνη και το συμφέρον του ισχυρότερου δύναται νά υπαγόρευση προς καταπίεσιν των ασθενέστερων, είναι εν χρήσει εις εκείνους τους κατοίκους, οίτινες υπολογίζουσι την ευδαιμονίαν των ουχί εκ της τηρήσεως των νόμων, αλλά μάλλον εκ της υπεροχής, την οποίαν κατορθώνουν να εξασκούν επί των άλλων. Είδον, από μακράς σειράς ετών παραλελυμένον το Συμβούλιον των πολιτών και πεπαυμένας τας εκλογάς των δημοσίων υπαλλήλων ένεκα των υπερβολικών αξιώσεων των κομματαρχών δισχυριζομένων καθ' όλους τους τρόπους νά διαθέτουν αυθαιρέτως την τύχην απάσης της Κοινότητος».
PASQUALE CICOGNA, βενετσιάνος προβλεπτής στην Κεφαλλονιά, σε εκθεσή του προς τό Δόγη της Βενετίας τό 1754 ]
.
[«Απ' όλους τους Επτανησιώτες ξεχωρίζουν οι Κεφαλλονίτες και γι’ αυτούς πρέπει να γίνει ιδιαίτερος λόγος. Είναι επιχειρηματικοί, τολμηροί και τραχείς... Θα έλεγε κανείς ότι ό σκληρός πυρήνας τους δημιουργήθηκε από τους καταδιωγμένους εκείνους Ρουμελιώτες αποίκους και από τους Έλληνες και Αλβανούς Stradioti, που με τις οικογένειές τους είχαν εγκατασταθεί κατά καιρούς στο Νησί μετά την Άλωση. Έτσι δημιουργείται μια ζύμη ανθρώπων διαφορετική από των άλλων νησιών, όπου τα εντόπια πληθυσμιακά στοιχεία ξεπερνούσαν τους επήλυδες».
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ, «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού», τ. Δ', Θεσσαλονίκη 1973 ]

[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΙΑΚΩΒΟΣ ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ & ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΙΜΟΝΗΣ ΣΕ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ]

ΕΝΑΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΗΣ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΧΙΩΤΗΣ ΗΤΑΝ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΝΟΗΣΑΝ ΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ
.
Για την προστασία των παιδιών από την ευλογιά, οι γυναίκες της λαϊκής ιατρικής εφήρμοζαν τον εγκεντρισμό υγρού, που έπαιρναν από φλύκταινες νοσούντων από ευλογιά στον σχετικό σκαριφισμό του δέρματος του παιδιού, στις παλάμες, στο μέτωπο, στις παρειές. Η μέθοδος αυτή εφαρμοζόταν στην Ελλάδα και κυρίως στη Θεσσαλία, από όπου εξαπλώθηκε στην Κωνσταντινούπολη.
Έτσι το 1701 στην Κωνσταντινούπολη στην επιδημία της ευλογιάς που είχε ενσκήψει, μία αρχόντισσα που είχε τέσσερα μικρά αγόρια, προσέτρεξε στον ιατρό Ιάκωβο Πυλαρινό
(1659-1718) και του ζήτησε τη γνώμη του αν θα ενέκρινε, για να προστατευθούν τα παιδιά της από την επιδημία της ευλογιάς, να τα πήγαινε στις γυναίκες της λαϊκής ιατρικής να τους κάνουν τον σχετικό σκαριφισμό και να βάλλουν το υγρό από φλύκταινες ευλογιασμένων, διότι με αυτόν τον τρόπο θα προστατευόντουσαν από τη θανατηφόρο ευλογιά, υποστηρίζονταν στο λαό.
Η πρόταση αυτή της αρχόντισσας έφερε σε δίλημμα τον ιατρό Πυλαρινό, ο οποίος θα έπρεπε ως επιστήμων να δώσει απάντηση στις αγωνίες της μητέρας των τεσσάρων παιδιών, στα οποία επικρέμονταν το φόβητρο, το δρεπάνι του θανάτου εκ της επιδημίας της ευλογιάς.



Εικ. 1: Ο Edward Jenner (1749-1823) [Προσωπογραφία του J. R. Smith, 1800, Wellcome Library, London]
Ο Πυλαρινός στη μελέτη του, που δημοσιεύθηκε το 1715, ομολογεί ότι αρχικά είχε αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα της μέθοδος του εμβολιασμού επειδή εφαρμοζόταν από τις πρακτικές γυναίκες της λαϊκής ιατρικής. Όμως στο εισαγωγικό κείμενο της μελέτης του προς τον αναγνώστη παρατηρεί απέβαλε κάθε επιφύλαξη όταν προχώρησε να εξετάζει τη μέθοδο αυτή, να παρατηρεί τα εμβολιασθέντα παιδιά και να βλέπει την προστασία τους από την ευλογιά. Μάλιστα τονίζει ότι τη πρακτική αυτή του εμφυτεύματος του υγρού από τις φλύκταινες της ευλογιάς «δεν αντιμάχεται ο ορθός λόγος, συμφωνεί. Δεν αντιστρατεύεται η ανατομική απόδειξις, βεβαιοί η έκβασις».
Ο Ιάκωβος Πυλαρινός, ως ιατρός που στηρίζεται στον ορθόν λόγο, την λογική, για να έχει δική του άποψη περί του ζητήματος, θέλησε να μάθει από μία Ελληνίδα γυναίκα την όλη πρακτική του σκαριφισμού και εμβολιασμού του υγρού, που εφήρμοζε για την προστασία από την επιδημία της ευλογιάς. Πράγματι εκείνη η γυναίκα της λαϊκής ιατρικής, όπως γράφει στη μελέτη του, που δημοσιεύθηκε το 1715, του «εξέθεσεν αρκούντως ποσώς και ευρέως ολόκληρον την σειράν της εργασίας, τον τρόπον, τον τόπον, και τον χρόνον και τας λεπτομερείας» του εμβολιασμού.
Παράλληλα ο ιατρός Πυλαρινός μεθοδικά συγκέντρωσε τα περιστατικά παιδιών, τα οποία είχαν εμβολιασθεί και κατέστησαν άνοσα στην επιδημία της ευλογιάς και κατ’ αυτόν τον τρόπο προστατεύθηκαν. Διαπίστωσε κατ’ αυτόν τον τρόπο επιστημονικά ότι πράγματι τα εμβολιασθέντα παιδιά απέκτησαν ανοσία στην επιδημία της ευλογιάς και δεν ασθένησαν. Χαρακτηριστικά σημειώνει ότι «σταθμίσας καλώς το πράγμα κατενόησα ότι δεν ήτον ασύμφωνον προς την λογικήν και την φύσιν», και γι’ αυτό πείσθηκε, με αποτέλεσμα να συστήσει στην αρχόντισσα μητέρα να εμβολιασθούν τα τέσσερα παιδιά της οικογενείας της, τα οποία πράγματι είχαν καλή έκβαση και προστασία. Αποτέλεσμα αυτής της πρώτης τακτικής του ήταν ο Πυλαρινός να αρχίσει την εμβολιασμό των παιδιών και άλλων ευγενών οικογενειών.
Ο Ιάκωβος Πυλαρινός δημοσίευσε στη Βενετία το 1715 με την έγκριση της Ιεράς Εξετάσεως στη λατινική γλώσσα τη μελέτη του με τον τίτλο «Nova et tuta Variolas Excitandi per Translantationem Methodus; Nuper inventa & in usum tracta…», δηλ. «Νέα και ασφαλής μέθοδος της ευλογιάς δια μετεμφυτεύσεως, νεωστί εφευρεθείσα και εις χρήσιν αχθείσα ήτις ορθώς του λοιπού τα σώματα φυλάσσει απρόσβλητα από τοιαύτης μολύνσεως».
Η εργασία αυτή δημοσιεύθηκε με αντίστοιχη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα από τους Κ. Ν. Αλιβιζάτο και Γ Κ. Πουρναρόπουλο , «Το περί ευλογιασμού έργον του ΄Ελληνος ιατρού του ΙΗ΄ αιώνος Ιακώβου Πυλαρινού», Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, τόμ. 27, (1952)
.
Ακόμη προσθέτει ότι «ουδέποτε παρετηρήθη εκ της μετεμφυτεύσεως ταύτης μέχρι σήμερον (δηλαδή του 1715) να συμβή θάνατος τις, αν και χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές σε κάθε φύλο, ιδιοσυγκρασία και ηλικία».
Ο Ιάκωβος Πυλαρινός στη συνέχεια εφήρμοσε συστηματικά τον εμβολιασμό στα παιδιά, κατέγραφε το κάθε παιδί που εμβολίαζε, παρατηρούσε την εξέλιξη και την συμπεριφορά τους κατά τις επιδημίες της ευλογιάς. Διαπίστωνε ότι πράγματι προστατεύονταν από την ευλογιά. Τα αποτελέσματα του αυτά τα δημοσίευσε στο διάσημο τότε Αγγλικό περιοδικό Philosophical Transactions του 1714, όπου επίσης δημοσιεύθηκε και η αντίστοιχη εργασία του άλλου Έλληνα ιατρού, του Εμμανουήλ
Τιμόνη (1669-1720).
Ο ιατρός Ιακωβος Πυλαρινός για την επιστημονική εφαρμογή του
εμβολιασμού για την προστασία από την ευλογιά, που για πρώτη φορά το 1701 εφαρμόστηκε, ο ονομαζόμενος «ευλογιασμός», θεωρείται ως ο πρώτος ανοσολόγος. Προσθέτουμε επί πλέον ότι η μέθοδος του εμβολιασμού του Πυλαρινού και Τιμόνη με υγρό από φλύκταινες νοσούντων ανθρώπων, έδωσε την ευκαιρία ογδόντα χρόνια αργότερα στον Ed. Jenner να τροποποιήσει την μέθοδό τους αυτή και να παίρνει υγρό από φλύκταινες αντί ανθρώπων, από φλύκταινες νοσούντων αγελάδων και το εμβολίαζε στα παιδιά, ο γνωστός πλέον δαμαλισμός, με λιγότερες αντιδράσεις.
Διαπιστώνεται ότι η μέθοδος της λαϊκής ιατρικής του εγκεντρισμού για την προστασία από την ευλογιά έγινε αφορμή για την πρώτη επιστημονική εφαρμογή του εμβολιασμού το 1701 από τον Έλληνα ιατρό Ιάκωβο Πυλαρινό, ο οποίος θεωρείται και ως ο πρώτος ανοσολόγος.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ «Η λαϊκή χρήση του εμβολιασμού για την ευλογιά αφορμή για την πρώτη επιστημονική εφαρμογή του εμβολιασμού το 1701 από τον Ιάκωβο Πυλαρινό». Ανακοίνωση στο Συνέδριο: «Λαϊκή ιατρική και ιατρική επιστήμη. Σχέσεις αμφίδρομες», Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕθνικήςΤραπέζης.
.
[ΙΑΚΩΒΟΣ ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ(1659-1718): Από το Ληξούρι της Κεφαλλονιάς. Έχοντας σπουδάσει στη Νομική και Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πάδοβας , το 1714 δημοσίευσε στο περιοδικό της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (Φιλοσοφικά Πρακτικά), τη μελέτη του για τον «ευλογιασμό». Αφού περιηγήθηκε την κυρίως Ελλάδα, Ρωσία, Μολδοβλαχία, Αίγυπτο και Μικρά Ασία, άσκησε την Ιατρική αφιλοκερδώς σε διάφορες περιοχές, διατελώντας μεταξύ άλλων προσωπικός ιατρός του ηγεμόνα της Σερβίας, του Βενετσιάνου στρατηγού Φραγκίσκου Μοροζίνη, του διοικητή της Κρήτης Ισμαήλ Πασά, των ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας, καθώς επίσης και αρχίατρος του Μεγάλου Πέτρου της Ρωσίας. Τελικά εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη].


Εικ. 2: Η πρώτη σελίδα (σελ. 72) της εργασίας του Εμμανουήλ Τιμόνη για την εφαρμογή του ‘ευλογιασμού’ στο Αγγλικό περιοδικό Philosophical Transactions.
.
[ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΙΜΟΝΗΣ(1669-1720): Από Χίο. Σπούδασε στην Ιατροφιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πάδοβας της Ιταλίας. Άσκησε την Ιατρική στην Κωνσταντινούπολη. Έγινε ιατρός της Υψηλής Πύλης και αρχίατρος του Σουλτάνου, ενώ συνέχισε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης της Αγγλίας.

Η πρώτη σελίδα (σελ. 393) της εργασίας του Ιάκωβου Πυλαρινού για την εφαρμογή του ‘ευλογιασμού’ στο Αγγλικό περιοδικό Philosophical Transactions.

Ανακηρύχθηκε διδάκτωρ το 1703 και έγινε μέλος της Βασιλικής Ιατρικής Εταιρείας του Λονδίνου (Royal Society of London). Στις 27 Μαίου 1714, σε συνεδρία της Εταιρείας, παρουσιάσθηκαν οι παρατηρήσεις του Εμμανουήλ Τιμόνη περί της επιστημονικής μεθόδου του «ευλογιασμού», από τον φίλο του ιατρό John Woodward με τίτλο «Μία πραγματεία ή ιστορία της προλήψεως της ευλογιάς με εντομή ή ενοφθαλμισμό, όπως από καιρό εφαρμόζεται στην Κωνσταντινούπολη. Απόσπασμα της επιστολής του Εμμανουήλ Τιμόνη». Την ίδια χρονιά η εργασία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (Φιλοσοφικά Πρακτικά)].
-ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΟ ΛΗΞΟΥΡΙ
-Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΣΤΗΝ ΖΑΚΥΝΘΟ, ΤΟΝ 19Ο ΑΙΩΝΑ.]

 

Κάποτε έτυχε να τραυματιστεί σε κάποιο ξένο μέρος ένας Ληξουριώτης και έπρεπε να βρουν να του μεταγγίσουν αίμα.
Τυχαία εκείνη τη στιγμή πέρασε δίπλα ένας ζακυνθινός και προσφέρθηκε να δώσει εκείνος αίμα.
Όταν τον ρώτησαν τι ομάδα αίμα είχε και, αφού είχε μάθει ότι ο παθών ήταν από το Ληξούρι, τους είπε :
«Ορέ βάλτε απο το εδικό μου, και μην εξετάζετε τι ομάδα είναι. Τόμου είναι Ληξουριώτης έχει το ίδιο αίμα με εμένανε».

Με πολύ μεράκι αλλά και υπομονή συνεχίζουμε την προσπάθεια μας .Αθόρυβα …σιγά σιγά με πολύ υπομονή αλλά και διάθεση προχωράμε

Στόχος μας παραμένει να αρθρογραφούν οι πολίτες σε οποίο θέμα επιλέξουν.

Το όνομα και επώνυμο αλλά η ευπρέπεια των άρθρων είναι απαραίτητα .Η διεύθυνση μας για επιστολές Άρθρα είναι   zantedanias@gmail.com

Όπως έχουμε από την αρχή της προσπάθεια μας αναφέρει θα αναρτώνται μετά από έγκριση μας.

Σας ευχαριστούμε από καρδιάς.

Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους ο οποίος φέρει και την ευθύνη των γραφομένων και δε συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας





Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Δημοφιλείς κατηγορίες

...
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες του blog μας

Whatsapp Button works on Mobile Device only