Ο χειμώνας του 1920-21 ήταν ιδιαίτερα σκληρός στην Πετρούπολη, παρ’ όλον ότι ο πληθυσμός της είχε τότε ελαττωθεί κατά τα δύο τρίτα. Τα τρόφιμα είχαν αρχίσει να σπανίζουν από το 1917 και η κατάσταση, επιδεινωνόταν λόγω της καταστροφής της γεωργίας, της πτώσης της βιομηχανικής παραγωγής και της πλήρους εξάρθρωσης των μεταφορών.
Εκείνη την εποχή ολάκερη η Ρωσία ζούσε από το τροκ και τη μαύρη αγορά. Μια τέτοια μαύρη αγορά υπήρχε και στην Πετρούπολη όταν ξαφνικά, το καλοκαίρι του 1920, ο Ζηνόβιεφ, ο παντοδύναμος Πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης, απαγόρευσε την άσκηση οποιασδήποτε εμπορικής δραστηριότητας, παρ’ όλον ότι οι κρατικές υπηρεσίες επισιτισμού ήταν παντελώς ανίκανες να εξασφαλίσουν τον ανεφοδιασμό της πόλης. Κλείνοντας και το τελευταίο εμπορικό κατάστημα, η κυβέρνηση άνοιγε την πόρτα στην πείνα: τον Ιανουάριο του 1921, οι εργάτες της βαρειάς, βιομηχανίας, δηλαδή οι πιο καλοπληρωμένοι βιομηχανικοί εργάτες, εθεωρούνταν προνομιούχοι γιατί τα δελτία τούς έδιναν το δικαίωμα να έχουν 800 γραμμάρια μαύρο ψωμί την ήμερα! Κατά τις επίσημες στατιστικές, οι πραγματικοί μισθοί των εργατιών της Πετρούπολης είχαν πέσει στα 8,9% των μισθών του 1913.Δεν είναι λοιπόν ν’ απορούμε που οι εργάτες της Πετρούπολης, που είχαν βρεθεί στην πρωτοπορία των δύο επαναστάσεων του 1905 και του 1917, χρησιμοποίησαν το μόνο μέσο που τους έμεινε για να υπερασπίσουν τον εαυτό τους: την απεργία.
Ανάμεσα στις 23 και τις 28 Φεβρουαρίου ένα κύμα απεργιών ξέσπασε στα κυριότερα εργοστάσια της Πετρούπολης. Τα αιτήματα των απεργών ήταν κυρίως οικονομικά: ζητούσαν ανάμεσα στ’ άλλα την αποκατάσταση της ελεύθερης αγοράς, την αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας σε μιά ζώνη 50 χλμ. γύρω από την πόλη, την κατάργηση των αστυνομικών περιορισμών που επέβαλε η κυβέρνηση για να εμποδίσει την κυκλοφορία των αγαθών ανάμεσα στην ύπαιθρο και την πόλη. Δίπλα όμως σ’ αυτά τα καθαρά οικονομικά συνθήματα, πολλές απεργιακές επιτροπές διατύπωσαν και ορισμένες διεκδικήσεις καθαρά πολιτικού περιεχομένου απατώντας την αποκατάσταση της ελευθεροτυπίας, την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων κλπ.
Εις απάντηση, η Κυβέρνηση έσπευσε να κηρύξει την κατάσταση πολιορκίας στην Πετρούπολη: απαγόρευσε την κυκλοφορία στους δρόμους μετά τις 11 τη νύχτα και κάθε δημόσια συγκέντρωση μη εγκεκριμένη από τις αρχές, συνέλαβε τους πιο δραστήριους από τους απεργούς και έβαλε σε επιφυλακή τις ένοπλες δυνάμεις. Τότε ακριβώς έγινε κάτι πού κανείς δεν το περίμενε: οι ναύτες της Κρονστάνδης, τα πληρώματα του στόλου της Βαλτικής, που ήταν ως τα τότε οι πιο φανατικοί υποστηρικτές των μπολσεβίκων και που είχαν παίξει ένα αποφασιστικό ρόλο στην επανάσταση από την προπαρασκευή του πραξικοπήματος μέχρι το τέλος του εμφυλίου πολέμου, ήρθαν σε επαφή με τους απεργούς της Πετρούπολης και ψήφισαν στις 28 Φεβρουαρίου 1921 μια απόφαση που τα κυριότερα της σημεία είναι τα εξής :
1.Δεδομένου ότι τα σημερινά σοβιέτ δεν εκφράζουν τη θέληση των εργατών και των αγροτών, θα πρέπει να γίνουν αμέσως νέες εκλογές στα σοβιέτ με μυστική ψηφοφορία και ύστερα από μια ελεύθερη προεκλογική προπαγάνδα.2.Να αναγνωριστεί η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στους εργάτες και τους αγρότες, τους αναρχικούς και τα αριστερά σοσιαλιστικά κόμματα.3.Να αναγνωριστεί το δικαίωμα της ελεύθερης συνάθροισης και η αυτονομία των εργατικών συνδικάτων και των αγροτικών οργανώσεων.
4.Να απελευθερωθούν όλοι οι σοσιαλιστές πολιτικοί κρατούμενοι.
5.Να αναθεωρηθούν όλοι οι φάκελοι των κρατουμένων στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
7.Να καταργηθούν όλοι οι θεσμοί της πολιτικής καθοδήγησης γιατί κανένα κόμμα δεν μπορεί να έχει το προνόμιο να παίρνει χρήματα από το κράτος για να προπαγανδίζει τις ιδέες του και ν’ αντικατασταθούν από ελεύθερα οργανωμένους εκπολιτιστικούς ομίλους.
9.Να εξισωθούν οι μισθοί όλων των εργαζομένων εκτός από αυτούς που κάμουν μια ανθυγιεινή και επικίνδυνη εργασία.
11.Να δοθεί στους αγρότες το δικαίωμα της πλήρους κυριότητας πάνω στα χτήματα τους όπως και το δικαίωμα να έχουν δικά τους ποίμνια, υπό τον όρο να μη χρησιμοποιούν μισθωτούς εργάτες.
15.Να επιτραπεί η ελεύθερη βιοτεχνική παραγωγή που δεν χρησιμοποιεί τη μισθωτή εργασία.
Μόλις μαθεύτηκε αυτή η ανοιχτά αντιμπολσεβικική αλλά πιστή στο σοσιαλιστικό και σοβιετικό ιδεώδες απόφαση, το κόμμα ζήτησε να συνδιαλλαχτεί με τους δυσαρεστημένους, αλλά όλες του οι προσπάθειες απέτυχαν. Στις 2 Μαρτίου, οι ναύτες της Κρονστάνδης σχημάτισαν μια προσωρινή Επαναστατική Επιτροπή και ζήτησαν να έρθουν σέ επαφή με τον πληθυσμό της Πετρούπολης. Η κυβέρνηση τους έστειλε αμέσως ένα τελεσίγραφο και ύστερα από την αρνητική απάντηση των επαναστατημένων ναυτών, ο Κόκκινος Στρατός με επικεφαλής τον Τουχατσέφσκι άρχισε τις εχθροπραξίες στις 7 Μαρτίου. Έντεκα μέρες αργότερα η εξέγερση είχε πνιγεί στο αίμα. Ειρωνεία της ιστορίας: η καταστολή της ανταρσίας συνέπεσε με την πεντηκοστή επέτειο της Παρισινής Commune. Φυσικά, η μπολσεβικική προπαγάνδα έκανε ό,τι μπορούσε για να παραμορφώσει το νόημα της εξέγερσης των ναυτών της Κρονστάνδης που ο Τρότσκι τους ονόμαζε λίγο πρωτύτερα «τιμή και υπερηφάνεια της επανάστασης! Κατ’ αρχήν, κυκλοφόρησαν τη διάδοση ότι επί κεφαλής των επαναστατών βρίσκονταν ένας φανταστικός λευκός στρατηγός. Αλλά καθώς εκείνη τήν εποχή τα πνεύματα ήταν πολύ λιγότερο εύπιστα από σήμερα, η επίσημη προπαγάνδα προτίμησε να δώσει στην εξέγερση της Κρονστάνδης την όψη μιας σατανικής συνωμοσίας των λευκών αξιωματικών και των μενσεβίκων που κατόρθωσαν να παρασύρουν τις αφελείς μάζες. Αλλά οι μενσεβίκοι δεν παίξαν κανένα ρόλο στην εξέγερση που υπήρξε το αυθόρμητο και άλλωστε ανοργάνωτο ξέσπασμα της δυσαρέσκειας και της απογοήτευσης αυτών που είχαν σταθεί στην πρωτοπορία τού επαναστατικού αγώνα και που δεν ανέχονταν πια τη δικτατορία μιας μειοψηφίας που δεν κρατιόταν στην εξουσία παρά μόνο στο μέτρο που καταπατούσε όχι μόνο το ουτοπικό της πρόγραμμα και τις δημαγωγικές της υποσχέσεις, αλλά και τις πιο στοιχειώδεις κατακτήσεις της επανάστασης.
Η εξέγερση της Κρονστάνδης ήταν η παροξυστική έκφραση της απογοήτευσης που βασίλευε ταυτόχρονα στην εργατική τάξη, το μπολσεβικικό κόμμα και τις μεγάλες αγροτικές μάζες:1)Όσον άφορα την εργατική τάξη, δεν έχουμε παρά να υπενθυμίσουμε το απεργιακό κύμα που ξέσπασε στη μητρόπολη του μπολσεβικισμού: τήν Πετρούπολη.2)Τίποτε δεν εκφράζει καλύτερα την κατάσταση που επικρατούσε μέσα στο κόμμα από την όξυνση των ενδοκομματικών αντιθέσεων που αποκορυφώθηκε με τη «συνδικαλιστική συζήτηση» του 1920-21, και το κύμα των παραιτήσεων που παρατηρήθηκε αμέσως μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου: χαρακτηριστικό της κρίσης του κόμματος είναι ότι, στην Κρονστάνδη, γύρω από τα 50% των μελών του κόμματος έλαβαν ενεργό μέρος στην εξέγερση και τα 40% έμειναν «ουδέτεροι».
3)Το αίτημα που διετύπωσαν οι επαναστάτες της Κρονστάνδης σχετικά με την απελευθέρωση της γεωργικής παραγωγής από τον κρατικό καταναγκασμό, προοριζόταν ν’ ανοίξει τα μάτια της μπολσεβικικής κυβέρνησης μπρος στην απόγνωση των αγροτών, που υφίσταντο μια ανηλεή καταπίεση από τα τοπικά όργανα τού κόμματος και της Τσέκας και που ήταν απαυδισμένα από τις επιτάξεις και τις πολυποίκιλες αγγαρείες.
Λίγες μέρες πριν από τήν εξέγερση, στις 14 Φεβρουαρίου 1921, ο Λένιν είχε δεχτεί μια επιτροπή αγροτών από το Ταμπόφ όπου ο αναβρασμός του γεωργικού πληθυσμού είχε πάρει τις διαστάσεις ενός αληθινού κλεφτοπόλεμου: ήταν σαφές ότι το σύστημα της στρατιωτικής κινητοποίησης της αγροτικής μάζας και των αυθαίρετων επιτάξεων είχε ολοκληρωτικά χρεωκοπήσει κι ότι η διατήρηση του θα είχε τις πιο καταστροφικές συνέπειες, τόσο για τον ανεφοδιασμό των αστικών κέντρων, όσο και για την αγροτική μάζα που στρεφόταν κάθε μέρα και απειλητικότερη εναντίον του καθεστώτος.
Ποια ήταν ή απάντηση του Λένιν στα τριπλό πρόβλημα που έθετε η δυσαρέσκεια των εργατών, η διάσπαση της ενότητας του κόμματος και η ανταρσία των αγροτών;Η απάντηση του ήταν απλή: 1) Αν οι εργάτες ήταν δυσαρεστημένοι, είναι γιατί είχαν πάψει να είναι στο ύψος της «αποστολής του προλεταριάτου»: μόνο το κόμμα αντιπροσώπευε το αληθινό προλεταριάτο κι ας είχε πάψει να αποτελείται από πραγματικούς προλεταρίους. Αλλά» 2) αυτό το ίδιο το κόμμα έπρεπε να εκκαθαρισθεί απ’ όλους τους νοσταλγούς του «προλεταριακού σοσιαλισμού» και της εσωκομματικής δημοκρατίας, και να γίνει ολοκληρωτικά μονολιθικό για να μπορέσει ν’ ανταποκριθεί στην αποστολή που η ιστορία είχε αναθέσει στο ανάξιο προλεταριάτο. Και 3) ο λεγόμενος «πολεμικός κομμουνισμός» έπρεπε vα εγκαταλειφθεί και να παραχωρηθούν όλες οι δυνατές οικονομικές ελευθερίες στους έμπορους, τους βιοτέχνες και τους αγρότες που κατά τα άλλα έπρεπε ν’ απογυμνωθούν εντελώς από κάθε ίχνος πολιτικής ελευθερίας.
Απόσπασμα από το βιβλίο Η Γένεση του Ολοκληρωτισμού, εκδ. IMAGO. Ο Κώστας Παπαϊωάννου (1925 – 1981) ήταν Έλληνας φιλόσοφος, ακαδημαϊκός και συγγραφέας που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Παρίσι. Η Γένεση του Ολοκληρωτισμού, που εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα, το 1959, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα και πληρέστερα έργα της παγκόσμιας βιβλιογραφίας. Το έργο εξετάζει τόσο το ιστορικό υπόβαθρο του ολοκληρωτισμού, -την τσαρική Ρωσία- όσο και το ταξικό του περιεχόμενο, τον μετασχηματισμό της επαναστατικής ιντελιγκέντσιας και του κόμματος, σε συνθήκες οικονομικής υπανάπτυξης, σε μια νέα άρχουσα τάξη, ολοκληρωτικού χαρακτήρα. Τέλος επισημαίνει τα κενά της μαρξιστικής θεωρίας, που με τον οικονομισμό της αρνείται να κατανοήσει τον ρόλο του κράτους και των διαχειριστικών τάξεων.
Με πολύ μεράκι αλλά και υπομονή συνεχίζουμε την προσπάθεια μας .Αθόρυβα …σιγά σιγά με πολύ υπομονή αλλά και διάθεση προχωράμε
Στόχος μας παραμένει να αρθρογραφούν οι πολίτες σε αθρα με θέματα πολιτισμού που επιλέξουν
Το όνομα και επώνυμο αλλά η ευπρέπεια των άρθρων είναι απαραίτητα .Η διεύθυνση μας για επιστολές Άρθρα είναι zantedanias@gmail.com
Όπως έχουμε από την αρχή της προσπάθεια μας αναφέρει θα αναρτώνται μετά από έγκριση μας
Σας ευχαριστούμε από καρδιας
Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους ο οποίος φέρει και την ευθύνη των γραφομένων και δε συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας
https://www.youtube.com/channel/UC0wk2ge3sheyTkgpAkeBang
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.