Οι αξιόπιστες ιστορικές μαρτυρίες αυτής της μάχης είναι σπάνιες, ωστόσο η κριτική τους εξέταση και η σύγκριση με παρόμοιες σύγχρονες μάχες (όπως η μάχη της Άγκυρας ή της Νικόπολης) επιτρέπει μια αξιόπιστη αναπαράσταση. Η μάχη σηματοδότησε το τέλος του μεσαιωνικού Σερβικού βασιλείου (Σερβία του Μοράβα) και την έναρξη της Οθωμανικής κυριαρχίας για περισσότερους από τέσσερις αιώνες. Το Σερβικό βασίλειο, που κατά καιρούς έλεγχε τμήματα της Βοσνίας, χρονολογείται από τον 7ο αιώνα. Όταν υπήρξε δυνατότητα να αποκτήσει ανεξαρτησία από τους Οθωμανούς αλλά και να ανακτήσει το κύρος του ως τοπική δύναμη, η μάχη του Κοσσυφοπεδίου αποτέλεσε κυρίαρχο στοιχείο στην Σερβική λογοτεχνία.
Ο πρίγκιπας Λάζαρος Χρεμπελιάνοβιτς, ο Σέρβος ηγέτης, αναδείχθηκε σε μάρτυρα ενώ οι Σλάβοι που έγιναν Μουσουλμάνοι θεωρήθηκαν στη συνέχεια προδότες και εξίσου ένοχοι για τον θάνατο του Λάζαρου. Την παραμονή του πολέμου της Βοσνίας και των κρίσεων του Κοσσυφοπεδίου μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1990, ο Σέρβος Πρόεδρος Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στην επέτειο του Κοσσυφοπεδίου ανακοίνωσε ότι οι νέες μάχες που αντιμετώπιζε ο Σερβικός λαός δεν μπορούσαν «να κερδηθούν χωρίς αποφασιστικότητα, γενναιότητα και θυσία, χωρίς τα ευγενή κίνητρα που υπήρχαν στο πεδίο μάχης του Κοσσυφοπεδίου». Κατά τη διάρκεια του πολέμου που ακολούθησε, ο ίδιος ο Μιλόσεβιτς απεικονιζόταν σε αφίσες μαζί με τον Πρίγκιπα Λάζαρο και τον Ιησού, ως ένα είδος Αγίας Τριάδας.
Προετοιμασίες
Ο Οθωμανός αυτοκράτορας Μουράτ Ι είχε επεκτείνει την επικράτειά του στα Βαλκάνια, αντισταθμίζοντας την απώλεια Μουσουλμανικού εδάφους στην Ισπανία. Διάφοροι Σέρβοι ευγενείς, ωστόσο, είχαν σημειώσει επιτυχίες στην υπεράσπιση των εδαφών τους ενάντια στους Οθωμανούς. Αποφασισμένος να κατακτήσει τα Βαλκάνια, ο Μουράτ συγκέντρωσε τα στρατεύματά του στη Φιλιππούπολη (Πλόβντιβ) την άνοιξη του 1389 και έφτασε στο Ιχτιμάν (Βουλγαρία) μετά από τριήμερη πορεία. Από εκεί, επέλεξε τη διαδρομή μέσω Βελμπούστ και Κράτοβο. Αν και μακρύτερη από την εναλλακτική διαδρομή μέσω της Σόφιας και της κοιλάδας Νισάβα που θα του έδινε άμεση πρόσβαση στα εδάφη του Λάζαρου, κατέληξε στο Κοσσυφοπέδιο, το οποίο ήταν στρατηγικής σημασίας ως ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά σταυροδρόμια στα Βαλκάνια. Από το Κοσσυφοπέδιο ο Μουράτ μπορούσε να επιτεθεί είτε στα εδάφη του Λάζαρου είτε του Βουκ Μπράνκοβιτς. Ο Λάζαρος και ο Βουκ ήταν δύο από τους πιο ισχυρούς ευγενείς της Σερβίας. Αφού έμεινε για λίγο στο Κράτοβο, ο Μουράτ πέρασε από το Κουμάνοβο, το Πρέσεβο και το Γκνιλάνε καταλήγοντας στην Πρίστινα, όπου έφτασε στις 14 Ιουνίου.
Υπάρχουν λίγες πληροφορίες σχετικά με τις προετοιμασίες του Λάζαρου, αλλά μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι συγκέντρωσε τα στρατεύματά του κοντά στη Νις, πιθανώς στη δεξιά όχθη του Νότιου Μοράβα. Πιθανότατα έμεινε εκεί έως ότου έμαθε ότι ο Μουράτ μετακινήθηκε στο Βελμπούστ, οπότε και αυτός κινήθηκε, πιθανώς μέσω του Προκούπλιε στο Κοσσυφοπέδιο. Ο Λάζαρος έφτασε στο Κοσσυφοπέδιο αμέσως μετά την άφιξη του Μουράτ στην Πρίστινα. Αυτή ήταν η βέλτιστη επιλογή για το πεδίο της μάχης καθώς έλεγχε όλες τις πιθανές κατευθύνσεις που μπορούσε να ακολουθήσει ο Μουράτ.
Δεν είναι σίγουρο το μέγεθος των στρατευμάτων, καθώς οι μεταγενέστερες πηγές τείνουν να υπερβάλλουν αυξάνοντάς τους σε εκατοντάδες χιλιάδες.
Ο στρατός του Μουράτ ανερχόταν σε 27.000 – 40.000 άνδρες. Υποθέτοντας ότι η εκτίμηση των 40.000 είναι σωστή, πιθανότατα περιλάμβανε περίπου 5.000 Γενίτσαρους, 2.500 από την έφιππη φρουρά του Μουράτ, 6.000 σπαχήδες (ιππείς) 20.000 πεζικό και έφιππους τοξότες και 8.000 υποτελείς του.
Οι Σερβικές δυνάμεις ανέρχονταν σε περίπου 25.000 άνδρες, εκ των οποίων περίπου 15.000 ήταν υπό τις διαταγές του Λάζαρου, 5.000 του Βουκ και οι υπόλοιποι υπό τη διοίκηση του Βλάτκο Βούκοβιτς. Από αυτούς, αρκετές χιλιάδες ήταν ιππείς, αλλά μόνο μερικές εκατοντάδες ήταν κατάφρακτοι.
Αμφότεροι οι στρατοί περιλάμβαναν ξένα στρατεύματα, καθώς ο Σερβικός στρατός περιλάμβανε Ιωαννίτες ιππότες υπό τον Κροάτη Ιβάν Παλίζνα, πιθανώς ως τμήμα του Βοσνιακού σώματος, ενώ οι Τούρκοι βοηθήθηκαν από τον Σέρβο ευγενή Κονσταντίν Ντεγιάνοβιτς. Αυτό οδήγησε ορισμένους συγγραφείς να περιγράψουν τους στρατούς ως συνασπισμούς. Ο ρόλος που έπαιξε ο Μπράνκοβιτς, ο οποίος αποχώρησε θεωρούμενος προδότης, εισάγει και το στοιχείο της προδοσίας.
Παράταξη στρατευμάτων
Οι στρατοί συναντήθηκαν στην πεδιάδα του Κοσσυφοπεδίου. Επικεφαλής στο κέντρο του Τουρκικού στρατού ήταν ο Μουράτ, ενώ οι γιοί του Βαγιαζίτ και Γιακούμπ στη δεξιά και αριστερή πτέρυγα αντίστοιχα. Εκτιμάται ότι 1.000 τοξότες βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή των πτερύγων, ακολουθούμενοι από πεζικό και ιπποτοξότες. Στο εμπρόσθιο τμήμα του κέντρου ήταν γενίτσαροι, πίσω από τους οποίους βρισκόταν ο Μουράτ, περιστοιχιζόμενος από τη έφιππη φρουρά. Τέλος, η υποστήριξη βρισκόταν στα μετόπισθεν, φρουρούμενη από μικρό αριθμό στρατευμάτων.
Ο Σερβικός στρατός είχε επικεφαλής τον Λάζαρο στο κέντρο, τον Βουκ στη δεξιά πτέρυγα και τον Βλάτκο αριστερά. Στο μέτωπο ήταν το ιππικό και στο πίσω μέρος ήταν το πεζικό. Ενώ η παράταξη ήταν παράλληλη, η ανάπτυξη δεν ήταν συμμετρική, καθώς το Σερβικό μέτωπο επικάλυπτε το Τουρκικό.
Η μάχη
Oι Σερβικές και οι Τουρκικές περιγραφές της μάχης διαφέρουν, καθιστώντας δύσκολη την αναπαράσταση των γεγονότων. Εκτιμάται ότι η μάχη ξεκίνησε με Οθωμανούς τοξότες που έπληξαν το Σερβικό ιππικό, που προετοιμαζόταν για την επίθεση. Μετά την τοποθέτηση σε σχηματισμό σφήνας το Σερβικό ιππικό πέτυχε να διασπάσει την αριστερή πτέρυγα των Οθωμανών, αλλά δεν είχε την ίδια επιτυχία ενάντια στην κεντρική και τη δεξιά πτέρυγα.
Οι Σέρβοι μετά την πρώτη επίθεση είχαν το αρχικό πλεονέκτημα, που έπληξε σημαντικά την Οθωμανική πτέρυγα που διοικούσε ο Γιακούμπ Τσελεμπί. Όταν τελείωσε η επίθεση των ιπποτών, το ελαφρύ Οθωμανικό ιππικό και το ελαφρύ πεζικό αντεπιτέθηκαν και η βαριά πανοπλία των Σέρβων κατέστη μειονέκτημα. Στο κέντρο τα Σερβικά στρατεύματα κατόρθωσαν να απωθήσουν τις Οθωμανικές δυνάμεις, εκτός από την πτέρυγα του Bαγιαζίτ, που με δυσκολία απέκρουσε τις δυνάμεις του Βλάτκο Βούκοβιτς ο οποίος προκάλεσε δυσανάλογα μεγάλες απώλειες στους Οθωμανούς. Οι Οθωμανοί, σε μια άγρια αντεπίθεση με επικεφαλής τον Bαγιαζίτ, απώθησαν τις Σέρβικες δυνάμεις και στη συνέχεια επικράτησαν, τρέποντας σε φυγή το Σερβικό πεζικό. Αμφότερες οι πλευρές άντεχαν, με το Βούκοβιτς να κινείται προς το κέντρο για να αντισταθμίσει τις μεγάλες απώλειες που προκλήθηκαν στο Σέρβικο πεζικό.
Τα ιστορικά δεδομένα λένε ότι ο Βουκ Μπράνκοβιτς είδε ότι δεν υπήρχε ελπίδα για νίκη και διέφυγε για να σώσει όσο περισσότερους άντρες μπορούσε μετά τη σύλληψη του Λαζάρου. Στα παραδοσιακά τραγούδια, όμως, λέγεται ότι πρόδωσε το Λάζαρο και τον άφησε να πεθάνει εν μέσω της μάχης.
Λίγο μετά την αποχώρηση του Μπράνκοβιτς από τη μάχη, οι υπόλοιπες Βοσνιακές και Σερβικές δυνάμεις εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης, πιστεύοντας ότι η νίκη δεν ήταν πλέον δυνατή.
Καθώς η μάχη έγερνε εις βάρος των Σέρβων, λέγεται ότι ένας από τους ιππότες ο Μίλος Όμπιλιτς, προσποιήθηκε ότι είχε λιποτακτήσει στις Οθωμανικές δυνάμεις. Όταν τον προσήγαγαν μπροστά στο Μουράτ, ο Όμπιλιτς έβγαλε ένα κρυμμένο στιλέτο και τον μαχαίρωσε και αμέσως μετά τον σκότωσαν οι σωματοφύλακες του Σουλτάνου.
Παλαιότερη σωζόμενη πηγή και συγκεκριμένα μια επιστολή της γερουσίας της Φλωρεντίας προς το βασιλιά Τβρτκο Α’ της Βοσνίας της 20ης Οκτωβρίου 1389, λέει ότι ο Μουράτ σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης. Ο δολοφόνος δεν κατονομάζεται, αλλά ήταν ένας από τους 12 Σέρβους ευγενείς που κατάφεραν να διασπάσουν τις Οθωμανικές γραμμές:«Τυχερά, τα πιο τυχερά είναι εκείνα τα χέρια των δώδεκα πιστών αρχόντων που, έχοντας ανοίξει το δρόμο τους με το σπαθί και έχοντας διεισδύσει στις εχθρικές γραμμές και στον κύκλο των αλυσοδεμένων καμηλών, έφτασαν ηρωικά στη σκηνή του ίδιου του Μουράτ. Πιο τυχερός απ’ όλους είναι εκείνος που με τόση δύναμη σκότωσε ένα τόσο ισχυρό ηγεμόνα, μαχαιρώνοντάς τον με ένα σπαθί στο λαιμό και την κοιλιά. Και ευλογημένοι είναι όλοι εκείνοι που έδωσαν τη ζωή και το αίμα τους με τον ένδοξο τρόπο του μαρτυρίου σαν θύματα του νεκρού ηγέτη πάνω από το απαίσιο πτώμα του».
Άλλη Ιταλική περιγραφή, του Mινιανέλι το 1416, υποστηρίζει ότι τον Σουλτάνο σκότωσε ο Λάζαρος.
Τουρκική αντεπίθεση
Οι Βαλκανικές δυνάμεις μετά την πρώτη επίθεση αρχικά απέκτησαν πλεονέκτημα, αφού έπληξαν σοβαρά την Τουρκική πτέρυγα που διοικούσε ο Γιακούμπ Τσελεμπί. Στο κέντρο, οι Χριστιανοί μαχητές κατάφεραν να απωθήσουν τις Οθωμανικές δυνάμεις με την πτέρυγα του Βαγιαζήτ να συγκρατεί τις δυνάμεις που διοικούσε ο Βλάτκο Βούκοβιτς. Οι Οθωμανοί σε μια αντεπίθεση απώθησαν τις Βαλκανικές δυνάμεις και αργότερα μέσα στην μέρα επικράτησαν.
Αποτέλεσμα
Λόγω ανεπαρκών αξιόπιστων ιστορικών πηγών, το αποτέλεσμα της μάχης δεν είναι ξεκάθαρο. Αν και οι Οθωμανοί κατάφεραν να απωθήσουν τις Σερβικές δυνάμεις, δεν κατέκτησαν το Κοσσυφοπέδιο μετά τη μάχη. Αντίθετα, λόγω του θανάτου του Σουλτάνου Μουράτ επέστρεψαν στην Τουρκία για να στεφθεί νέος σουλτάνος, ο Βαγιαζήτ, στην Οθωμανική πρωτεύουσα. Από την άλλη, κάποιοι Σέρβοι ευγενείς άρχισαν να πληρώνουν φόρο τιμής και να διαθέτουν στρατιώτες στους Οθωμανούς μετά τη μάχη, ενώ κάποιοι όχι. Επομένως, παρά το γεγονός ότι ο Σερβικός μύθος απεικονίζει ξεκάθαρα τη μάχη ως ήττα, δεν ήταν ξεκάθαρη νίκη ή ήττα για καμία πλευρά. Ωστόσο, οι Οθωμανοί είχαν πλέον την πρωτοβουλία, αφού το αντίτιμο από τη Σερβική πλευρά ήταν βαρύ. Μέχρι το 1459, η Σερβία ήταν υπό Οθωμανική κυριαρχία και παρέμεινε έτσι για περισσότερα από 400 χρόνια. Επιπλέον, για να αντιμετωπίσουν την Οθωμανική πίεση, μερικοί Σέρβοι ευγενείς πρόσφεραν ως νύφες τις κόρες τους, συμπεριλαμβανομένης της κόρης του πρίγκιπα Λαζάρου, στο Βαγιαζήτ. Μετά από αυτούς τους γάμους ο Στέφανος Λαζάρεβιτς έγινε πιστός σύμμαχος του Βαγιαζήτ, συνεισφέροντας σημαντικές δυνάμεις σε πολλές από τις μελλοντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της μάχης της Νικόπολης. Τελικά το Δεσποτάτο της Σερβίας θα προσπαθούσε να νικήσει τους Οθωμανούς συνεργαζόμενο με τους Ούγγρους μέχρι την τελική του ήττα το 1459.
Συνέπειες
Αμφότεροι οι στρατοί υπέστησαν βαριές απώλειες και αποχώρησαν από το πεδίο της μάχης, αλλά ο απολογισμός των Χριστιανών, ειδικά στη Σερβία, ήταν καταστροφικός καθώς χάθηκε μεγάλο τμήμα της πολιτικής τους ελίτ. Ο πρίγκιπας Λάζαρος Χρεμπελιάνοβιτς πιάστηκε αιχμάλωτος και εκτελέστηκε.
Λέγεται ότι πριν από τη μάχη ο Μίλος Όμπιλιτς είπε στον Λάζαρο: «Για το κύπελό σου σε ευχαριστώ. Για την ομιλία σου, Τσάρε Λάζαρε, δεν σε ευχαριστώ… Αύριο, στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου, θα χαθώ πολεμώντας για την Χριστιανική πίστη». Ο μεταγενέστερος μύθος αντιπροσώπευε αυτό ως Μυστικό Δείπνο μεταξύ του Λάζαρου και των ιπποτών του, με τον Λάζαρο ως Χριστό και τους ιππότες του να αντιπροσωπεύουν τους Αποστόλους.
Κληρονομιά
Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη Σερβική ιστορία, παράδοση και εθνική ταυτότητα.
Η 28η Ιουνίου ημέρα της μάχης, γνωστή στη Σερβία ως Βίντοβνταν (Ημέρα του Αγίου Βίτου) είναι σημαντικό κομμάτι της Σερβικής εθνικής ταυτότητας αφού σημαντικά γεγονότα της Σερβικής ιστορίας συνέπεσαν εκείνη την ημέρα: το 1876 η Σερβία κήρυξε τον πόλεμο την Οθωμανική Αυτοκρατορία (Σερβοτουρκικοί πόλεμοι 1876-1878. Το 1881 η Αυστροουγγαρία και το Πριγκιπάτο της Σερβίας υπέγραψαν μυστική συμμαχία. Το 1914 έγινε η δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας από το Σέρβο Γκαβρίλο Πρίντσιπ. Το 1921 ο Σέρβος Βασιλιάς Αλέξανδρος Α’ ενέκρινε το Σύνταγμα του Βίντοβνταν. Το 1989, για την 600η επέτειο της μάχης, ο Σέρβος πολιτικός ηγέτης Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς εκφώνησε την ομιλία του Γκαζίμεσταν στον τόπο της ιστορικής μάχης κ.λπ.
Ο τάφος του Σουλτάνου Μουράτ, στο Κόσοβο Πόλιε, όπου έχουν ταφεί τα εσωτερικά όργανα του Μουράτ Ι, έχει αποκτήσει θρησκευτική σημασία για τους τοπικούς Μουσουλμάνους. Στον τάφο χτίστηκε μνημείο από τον γιο του Μουράτ, Βαγιαζήτ Ι και θεωρείται πρώτο δείγμα Οθωμανικής αρχιτεκτονικής στην περιοχή του Κοσσυφοπεδίου.
Πηγές – βιβλιογραφία
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Battle_of_Kosovo
https://el.wikipedia.org/wiki/
John K. Cox (2002) «The History of Serbia» Greenwood Publishing Group.
Peter B Lugar (2005) «The History and Effects of the Kosovo Polje Mythology» Army Command and General Staff College
ΠΗΓΗhttps://chilonas.com/
Με πολύ μεράκι αλλά και υπομονή συνεχίζουμε την προσπάθεια μας .Αθόρυβα …σιγά σιγά με πολύ υπομονή αλλά και διάθεση προχωράμε
Στόχος μας παραμένει να αρθρογραφούν οι πολίτες σε αθρα με θέματα πολιτισμού που επιλέξουν
Το όνομα και επώνυμο αλλά η ευπρέπεια των άρθρων είναι απαραίτητα .Η διεύθυνση μας για επιστολές Άρθρα είναι zantedanias@gmail.com
Όπως έχουμε από την αρχή της προσπάθεια μας αναφέρει θα αναρτώνται μετά από έγκριση μας
Σας ευχαριστούμε από καρδιας
Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους ο οποίος φέρει και την ευθύνη των γραφομένων και δε συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας
https://www.youtube.com/channel/UC0wk2ge3sheyTkgpAkeBang
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.