ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΘΕΣΗ

ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΘΕΣΗ

 

Το Ντικιλί Τας είναι μια θέση προϊστορικής κυρίως κατοίκησης, που χρονολογείται στη Νεολιθική εποχή (6400-4000 π.Χ.) και την εποχή του Χαλκού (3000-1100 π.Χ.). Έδωσε επίσης λείψανα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, ενώ η κορυφή του στέφεται από έναν βυζαντινό πύργο.

Η ονομασία «Ντικιλί Τας», που ανάγεται στην οθωμανική περίοδο και σημαίνει «όρθια πέτρα» στα τούρκικα, αφορά ένα ρωμαϊκό ταφικό μνημείο στημένο κατά μήκος της Εγνατίας οδού (της ρωμαϊκής οδού που συνέδεε την Αδριατική ακτή με το Βυζάντιο), κοντά στην ανατολική είσοδο της αρχαίας πόλης των Φιλίππων και πολύ κοντά στoν προϊστορικό οικισμό.
Η ΤΟΥΜΠΑ ΤΟΥ ΝΤΙΚΙΛΙ ΤΑΣ

Η ίδια η θέση έχει τη μορφή τούμπας. Με έκταση περίπου 45 στρεμμάτων και ύψος 17μ., είναι από τις μεγαλύτερες τούμπες στα Βαλκάνια. Το σημερινό της σχήμα, ωοειδές και ασύμμετρο, έχει προκύψει από τη συσσώρευση των προϊστορικών και ιστορικών λειψάνων, αλλά και από την διάβρωση.

 

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ

ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Η προϊστορική θέση Ντικιλί Τας (41°00’37» B., 24°18’30» A.) βρίσκεται στο νοτιο-ανατολικό τμήμα της πεδιάδας της Δράμας, στην Ανατολική Μακεδονία, περίπου 2 χλμ. από τα ερείπια της αρχαίας πόλης των Φιλίππων και εντός των ορίων της σημερινής κωμόπολης των Κρηνίδων (Δήμος Καβάλας).

 

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το κεντρικό τμήμα της πεδιάδας καλυπτόταν μέχρι πρόσφατα από ένα έλος, που αποξηράνθηκε μεταξύ 1931 και 1940. Η δημιουργία του ανάγεται στην Προϊστορία και εξηγείται από την ίδια την μορφολογία της πεδιάδας: αυτή περικυκλώνεται από όλες τις πλευρές από μεσαίες και υψηλές οροσειρές (Παγγαίο, Μενοίκιο, Φαλακρό, όρη Λεκάνης, Σύμβολο, με υψόμετρο από 800 ως 2000 μ.), στους πρόποδες των οποίων σχηματίζονται αλλουβιακοί κώνοι που φτάνουν τα 200 μ., ενώ στο κέντρο το υψόμετρο κυμαίνεται μόλις μεταξύ 45 και 80 μ. από τη θάλασσα.

Ενώ λοιπόν τα χαμηλότερα μέρη καλύπτονταν με νερό, οι παρυφές της πεδιάδας πρόσφεραν πολλά πλεονεκτήματα για την ανθρώπινη εγκατάσταση: εκτάσεις για καλλιέργεια, άφθονο πόσιμο νερό χάρη στις πολλές πηγές, την ύπαρξη των οποίων μαρτυρούν ακόμη τα σημερινά τοπωνύμια (Κρηνίδες = μικρές πηγές, Κεφαλάρι = μεγάλη πηγή, Βρυσούλες), πρόσβαση σε ποικιλία βιότοπων (έλη, λόφους, βουνά) πλούσιους σε φυσικούς πόρους όλων των ειδών.
Ακριβώς σε αυτές τις παρυφές εγκαταστάθηκε, πολύ φυσικά, μια σειρά από νεολιθικούς οικισμούς, μεταξύ των οποίων το Ντικιλί Τας. Αλλά το Ντικιλί Τας παρουσιάζει ένα επιπλέον πλεονέκτημα: βρίσκεται πάνω στο μοναδικό πέρασμα που επιτρέπει, από τα ανατολικά, την άνετη παράκαμψη του έλους και διασφαλίζει την χερσαία επικοινωνία ανάμεσα στο βόρειο και το νότιο τμήμα της πεδιάδας. Η συνέχεια της κατοίκησης σε αυτό το σημείο φαίνεται έτσι να σχετίζεται άμεσα με τη διαμόρφωση του αναγλύφου : τους πρωτοϊστορικούς πληθυσμούς ακολούθησαν Έλληνες άποικοι (ίδρυση της αρχαίας πόλης των Κρηνίδων από τους Θάσιους το 360 π.Χ., κατάληψη από τον Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας το 356), έπειτα οι Ρωμαίοι (ίδρυση της αποικίας των Φιλίππων το 42 π.Χ.), οι Σλάβοι, οι Οθωμανοί, και τέλος οι σύγχρονοι Έλληνες το 1923.

Ο ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ

 

Το ρωμαϊκό μνημείο του Caïus Vibius και η παρακείμενη πηγή που σηματοδοτούν την θέση στην υποχρεωτική πορεία προς την Καβάλα, αναφέρονται από πολλούς περιηγητές, αρχίζοντας από τον Κυριακό της Αγκόνας που πέρασε από την περιοχή μεταξύ 1426 και 1430. Η γειτονική τούμπα αναγνωρίστηκε ως προϊστορική θέση στα χρόνια 1917-1918 από τον C. W. Blegen και τον F. B. Welch, οι οποίοι περισυνέλεξαν από την επιφάνεια θραύσματα αγγείων και άλλα αντικείμενα.

 

ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ CAIUS VIBIUS

Πρόκειται για ένα μονόλιθο 4μ. ύψους που χρονολογείται στον 1ο μ.Χ αιώνα. Σε δυο από τις τέσσερις πλευρές της φέρει αναμνηστική επιγραφή που αναφέρεται στην καριέρα του ρωμαίου αξιωματικού Caïus Vibius Quartus. Δεν είναι αποδεδειγμένο, ωστόσο, ότι καλύπτει όντως τον τάφο του.

C(aius) Vibius C(aii) f(ilius) Cor(nelia) Quartus mil(es) leg(ionis) V Macedonic(ae) decur(io) alae Scubulor(um) praef(ectus) coh(ortis) III Cyreneic(ae) trib(unus) leg(ionis) II Augustae praef(ectus) [—]

Ο Caius Vibius Quartus, γιος του Γάιου, από την φυλή Κορνηλία, στρατιώτης της πέμπτης Μακεδονικής λεγεώνας, δεκουρίων της (ιππικής) ίλης των Scubulorum, διοικητής της τρίτης Κυρηναϊκής κοόρτης, χιλίαρχος της δεύτερης Αυγούστης λεγεώνας, διοικητής της ίλης…

Σύμφωνα με τον L. Heuzey,«μια δεισιδαιμονία αποδίδει στην άσπρη σκόνη που λαμβάνεται ξύνοντας το μάρμαρο του Ντικιλί Τας την ιδιότητα του να δίνει γάλα στις λεχώνες: έχει καταφαγωθεί από τα μαχαίρια των χωρικών…· πάνω από το μισό της επιγραφής έχει καταστραφεί με αυτό τον τρόπο »

 

http://www.dikili-tash.fr/content_gr/pr