Είχον συνήθειαν όλοι οι κάτοικοι των χωρίων και μικρών κωμοπώλεων να βλέπωνται μετά το τέλος της θείας λειτουργίας· έβγαιναν από την εκκλησίαν και έμεναν εις το προαύλιον, και εκεί ομιλούσαν αναμεταξύ των αν τυχόν οι νοημονέστεροι εγνώριζαν κανένα νέον εξωτερικόν ή πόλεμον των Φράγκων κατά των Τούρκων, το έλεγαν, και όλοι έχαιρον, μάλιστα όταν η Ρωσσία εκέρδαινε καμμίαν μάχην, τότε μετά του ιερέως εδέοντο προς τον Θεό να ενισχύση τους ομοδόξους διά να καταβάλλουν τον εχθρόν μας Τούρκων.
Εκεί εις την συνάθροισιν όποιος είχε χάσει το ζώον του, ή άλλο τι, το έλεγε φανερά και μεγαλοφώνως, ότι όποιος το είδε, ή το έχει να το δώση, ειδεμή, θα τον αφορίση ο παπάς. Άλλοτε δε πάλιν ο ίδιος παπάς εκφωνούσε τούτο, και μετά ταύτα διελύοντο, και πάλιν εβλέποντο την ερχομένην εορτήν, και όχι άλλην ημέραν εργάσιμον. Τοιαύτην ζωή εζούσαν οι ραγιάδες. Αλλά και κατόπιν τούτων δεν έλειπαν να σχολιάζουν και τον Χρονογράφον περί της πτώσεως της Κωνσταντινουπόλεως καθώς και τον Αγαθάγγελον, και πολλήν τροφήν και παρηγορίαν εις τούτο εύρισκαν οι Έλληνες.
Εις δε τα μοναστήρια περισσότερον ελέγετο, και εξηγείτο πλέον φανατικώτερα, ο δε φανατισμός αυτός εκέρδαινε τας ψυχάς των Ελλήνων, και οι περισσότεροι εξ αυτών επερίμεναν ώραν την ώραν να ίδουν πραγματοποιουμένην την φαντασίαν των.
Ταύτα όμως πάντα ωφέλησαν την Φιλικήν Εταιρίαν, διότι αύτη ηύρε τα πνεύματα των ανθρώπων πρόθυμα και προετοιμασμένα διά την ελευθερίαν.
Κάθε χωρίον μεγάλον, ή και μικρόν είχεν ένα γέροντα ή και δύο κατά τον πληθυσμόν του, οι οποίοι μετά των ιερέων εμοίραζαν κατ’ αναλογίαν εις καθένα τους επιβαλλομένους φόρους. Είχαν δε και ένα εισπράκτορα (καψιμάλην) δια την είσπραξιν των φόρων.
Μόνοι των οι Έλληνες εφρόντιζαν διά την παιδείαν, η οποία εσυνίστατο εις το να μανθάνουν τα κοινά γράμματα, και ολίγην αριθμητικήν ακανόνιστον. Εν ελλείψει δε διδασκάλου ο ιερεύς εφρόντιζε περί τούτου. Όλα αυτά εγίνοντο εν τω σκότει και προφυλακτά από τους Τούρκους.
Εις δε τας ορεινάς κωμοπόλεις και πολυπληθεστέρας κατοίκων, εκεί τα κοινά πράγματα ήσαν έτι κανονικότερα. Είχαν δηλαδή οικίαν να δέχωνται τους ερχομένους ξένους και ιδίως τους Τούρκους, ο δε λεγόμενος πρωτόγερος εφρόντιζε διά την τροφήν των, λαμβάνων εξ αναλογίας από τον καθένα, σήμερον ολίγον βούτυρον, και αύριον αυγόν, από τον άλλον τυρί, και από τον άλλον ψωμί και σκεπάσματα κατά την εποχήν, και τοιουτοτρόπως εφιλοξενούντο οι ερχόμενοι ξένοι, και εις τούτο ήσαν υποχρεωμένοι όλοι οι κατοικούντες και αποτελούντες το κοινόν.
Τοιούτον ήτο το σύστημα των Ελλήνων χριστιανών. 0σάκις δε ο δυνάστης ήθελε να αδικήση μίαν κωμόπολιν, ή οικογένειαν, έστελλε κατ’ ευθείαν άνθρωπον της εξουσίας και απαιτούσεν ό,τι ήθελε, οι δε κάτοικοι, ως είπαμεν, διά των γερόντων του κοινού ανελόγιζαν τα ζητούμενα, ή χρήματα ήσαν, ή καμμία άλλη αγγαρεία.
Οι Τούρκοι εξ ανάγκης ήθελαν να έχουν οι ραγιάδες των όλα ταύτα διά να αυξάνουν και να τους έχουν ως ανδράποδα. Εφρόντιζαν διά τούτο και δι την ζωήν μας, και διά τούτο έκαστος των ραγιάδων είχεν ένα Τούρκο σημαντικόν προστάτην, και όλοι ομού εις κάθε χωρίον και εις εκάστην ην είχαν επίσης προστάτην δυνατόν διά την ατομικήν των ύπαρξιν υπεράσπισιν. Εις τας μεγάλας πόλεις εξ εναντίας ήσαν κάτι τι καλύτερα τα πράγματα διά την μεγαλυτέραν ανάπτυξιν. Οι Τούρκοι επροστάτευαν την θρησκείαν των Ελλήνων διά το συμφέρον των, και κατ’ ανάγκην εστερίωσαν αυτήν, και έδωκαν μερικά προνόμια εις τον κλήρον διότι εφοβούντο μη φύγουν οι ραγιάδες των και ενωθούν με τους Φράγκους, ως χριστιανούς και τούτους, και δυναμώσουν περισσότερον, τοιουτοτρόπως κινήσουν εναντίον των γενικόν ευρωπαϊκόν πόλεμον! Αυτός ήτο ο κύριος σκοπός των Τούρκων, και διά τούτο ωνόμαζον Πατριάρχην φύλαρχον (Μελέτ-μπαση), και κεφαλήν των χριστιανών και δια τούτου εσυμάζωναν την φυλήν. Από τους Τούρκους «θεωρείτο ως αρχηγός ραγιάδων και ανδραπόδων».
ΦΩΤΑΚΟΥ (ΦΩΤΙΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΑΚΟΠΟΥΛΟΥ), Υπασπιστού του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΤΟΥ 1821
ΠΗΓΗ
Dionisis Vitsos
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.