Σεραπεῖον

 «Πρόσεξα αρκετά από τα ευρύχωρα αίθρια και τα περιστήλια που απαντώνται αγάλματα και άλλα έργα τέχνης, υπέροχα διακοσμημένα, ώστε μετά το Καπιτώλειο όπου η σεβάσμια Ρώμη αψηφά την αιωνιότητα, δεν υπάρχει τίποτα πιο θαυμάσιο να δει κανείς, γενικότερα, στον κόσμο.»

Αμμιανός Μαρκελλίνος, 4ος

Αυτό το οικοδόμημα με τα υπέροχα μάρμαρα και έργα τέχνης, που στις αίθουσές του περιδιάβαιναν οι φιλόσοφοι, οι ποιητές, οι μηχανικοί και οι άλλοι λόγιοι του Ελληνικού κόσμου – δηλαδή του παλαιού, πολιτισμένου κόσμου της Ανατολής υπό τα ελληνικά βασίλεια – τον 3ο π.Χ μαζί με την Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας ήταν η πρωτοπορία της ανθρωπότητας. Για να γίνει κατανοητό, πρέπει να αναφερθεί τί ίσχυε πριν την Βιβλιοθήκη και το Σεραπείον.

Κανείς δεν ήξερε τον Σωκράτη, κανείς τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη. Η Αστρονομία ήταν γνώση των Βαβυλωνίων. Η Ιατρική των μαθητών του Ασκληπιού. Η πολεοδομία των Μακεδόνων. Η άρδευση των Ασσυρίων και των Περσών κ.τ.λ. Ο Πτολεμαίος Φιλάδελφος, που έχτισε την Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, έγινε πόλος έλξης για τους λογίους όλης της Αν. Μεσογείου εώς τα Σούσα και τα Φράατα. Συνέρρεαν από τις εμπορικές οδούς επιζητώντας την γενναιδωρία του Λαγίδη. Στις υπερπολυτελείς αίθουσες του Σεραπείου του Πτολεμαίου Ευεργέτη, περί το 220 π.Χ, απαντώνταν πολλοί τυχοδιώκτες και τσαρλατάνοι· αλλά και ταλαντούχοι λόγιοι από όλη την οικουμένη που συνέκριναν, κατέγραφαν, συγκέντρωναν για πρώτη φορά την υπάρχουσα γνώση. Και δημιουργούσαν φυσικά νέα. Οι χάρτες του Αλεξανδρέος Πτολεμαίου ήταν οι πιο ακριβείς ακόμα και τον 13ο, βάσει του Ερατοσθένη που έβαλε σε τάξη τις αστρονομικές θεωρίες, ο Κράτης κατασκεύασε την πρώτη υδρόγειο· οι μηχανικοί Κτησίβιος, Φίλων και Ήρων αξεπέραστοι ως την Αναγέννηση. Ακόμα και ο Γαληνός πέρασε από την Αλέξανδρεια· και η λίστα είναι ατελείωτη.

Πριν την Βιβλιοθήκη και το Σεραπείον η ελληνική μυθολογία, θεολογία ή μυθιστορία ήταν σκόρπιες και αντικρουόμενες καταγραφές χωρίς συνοχή. Οι Αλεξανδρείς Γραμματικοί – εκτός από ό,τι συνεγραψαν την πρώτη οργανωμένη Γραμματική η οποία χρησιμοποιήθηκε από τις υπόλοιπες Δυτ. φιλολογίες – συγκέντρωσαν, ταξινόμησαν και χρονολόγησαν ιστορικά τα των Ελλήνων. Και όχι μόνον. Πλήθος συγγραμμάτων για το γίγνεσθαι των λάων της Ελληνιστικής Ανατολής από παντοεθνείς λογίους. Και όλα στα Ελληνικά. Μεγαλό μέρος ήταν φυσικά αφιερωμένο στα εγκώμια των Πτολεμαίων και την πλούσια φιλολογική παραγωγή:

«ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΒΕΡΕΝΙΚΗΣ ΘΕΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ ΑΡΠΟΧΡΑΤΕΙ ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΓΜΑ ΣΑΡΑΠΙΔΟΣ ΚΑΙ ΙΣΙΔΟΣ»

Η θεμέλιος επιγραφή του Σεραπείου κάτωθεν. Χάρις τους λογίους της Αλεξάνδρειας και την ελληνική γλώσσα, πολλά έργα θα επαναντιγραφούν και θα διατηρηθούν στις Βιβλιοθήκες της Κωνσταντινουπόλεως και της Βαγδάτης· ο κόσμος ήξερε πλέον τον Αριστοτέλη· και για τους υπόλοιπους 15 αιώνες θα αναφέρονται στα γραπτά του ως: «Αὐτός ἔφα».

Σεραπείον, λεπτ. Assassin's Creed, Origins