Καταστρέφοντας το πυρηνικό όνειρο του Χίτλερ!

Haigerloch Uranbrenner, Abbau US-Truppen, 1945 © Library of Congress / Washington

Τι θα είχε, άραγε, συμβεί, αν η ναζιστική Γερμανία είχε αποκτήσει πυρηνικά όπλα ; Προφανώς, ακόμα και αν δεν κέρδιζε, τελικά, τον πόλεμο, θα είχε προκαλέσει εκατόμβες, ακόμα φοβερότερες από αυτές που προκάλεσε.

Τα πυρηνικά όνειρα του Χίτλερ είχαν ξεκινήσει από νωρίς. Μετά την κατάκτηση της Νορβηγίας, οι Γερμανοί έθεσαν υπό τον έλεγχό τους το από το 1934 λειτουργών εκεί εργοστάσιο παραγωγής «βαρέως ύδατος». Το βαρύ ύδωρ, ή οξείδιο του δευτέρου, αντί ενός ατόμου οξυγόνου και δύο υδρογόνου, σχηματίζεται από ένα άτομο οξυγόνου και δύο άτομα δευτέριου, το οποίο είναι ισότοπο του υδρογόνου.

Το βαρύ ύδωρ, λόγω της μεγαλύτερης πυκνότητά του, χρησιμοποιείται σήμερα ως επιβραδυντής νετρονίων στους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Χωρίς αυτό οι αντιδραστήρες θα ανατινάσσονταν σε κλάσματα του δευτερολέπτου.

Αυτός ήταν και ο λόγο που οι Γερμανοί ήθελαν να το παράγουν, για να το χρησιμοποιήσουν στους υπό σχεδίαση πυρηνικούς τους αντιδραστήρες. Το εργοστάσιο βρισκόταν στο Βέρμορκ, κοντά στην πόλη Τέλεμαρκ , βορειοδυτικά του Όσλο. Οι Σύμμαχοι επιχείρησαν αρκετές φορές, ανεπιτυχώς, να καταστρέψουν το εργοστάσιο. Το 1943 όμως ο χρόνος άρχισε να πιέζει, καθώς υπήρχαν πληροφορίες πως οι Γερμανοί είχαν παράγει περισσότερα από 500 κιλά βαρέως ύδατος, ποσότητα δηλαδή αρκετή για την επίτευξη του σκοπού τους.

Έτσι οργανώθηκε η επιχείρηση Gunnerside. Σύμφωνα με τα σχέδια μια ομάδα Νορβηγών, εκπαιδευμένων στη Βρετανία, κομάντος, θα έπεφταν με αλεξίπτωτο στη Νορβηγία. Εκεί θα ενώνονταν μια ομάδα Νορβηγών αντιστασιακών, με σκοπό την καταστροφή και του εργοστασίου και του αποθέματος βαρέως ύδατος που υπήρχε.

Οι 11, συνολικά, Νορβηγοί που έλαβαν μέρος στο σαμποτάζ, με επικεφαλής τον Γιοάκιμ Ρόνεμπεργκ, κατάφεραν να ανατινάξουν το εργοστάσιο και το απόθεμα βαρέως ύδατος και να ξεφύγουν χωρίς απώλειες, αν και μερικοί από αυτούς χρειάστηκα να διασχίσουν 400 χλμ. για να καταφύγουν στην ουδέτερη Σουηδία. Οι κομάντος εγκατέλειψαν στην περιοχή και βρετανικά όπλα, ώστε οι Γερμανοί να υποθέσουν πως το σαμποτάζ εκτέλεσαν Βρετανοί και να μην προχωρήσουν σε αντίποινα κατά των Νορβηγών πολιτών.

Οι Γερμανοί έκτισαν ξανά το εργοστάσιο, αλλά ήδη είχαν χάσει πολύ χρόνο. Έτσι ο Χίτλερ δεν κατάφερε να αποκτήσει ποτέ πυρηνική βόμβα.