ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΣ “ΤΥΦΩΝΑΣ” | Πρωτοποριακό σύστημα πυρόσβεσης που… σνόμπαραν οι Αρχές

Ολα είναι έτοιμα. Μέλη της ομάδας του βάζουν φωτιά σε ένα μακρόστενο λοφάκι από ξερά κλαδιά που αρπάζουν εύκολα. Ο Γιάννης Κρεκούκης ελέγχει τις τελευταίες λεπτομέρειες στη φυσούνα και συνομιλεί με τους συνεργάτες του. Σε λίγα δευτερόλεπτα οι φλόγες έχουν υψωθεί καίγοντας ταχύτατα τα εύφλεκτα ξερόκλαδα. Τότε, παίρνει μπροστά το Typhoon. Με μια φαρδιά μεταλλική φυσούνα εκτοξεύει ένα πυκνό νέφος από σταγονίδια νερού, ένα δυνατό σπρέι, στην ουσία το οποίο πέφτει πάνω στις φλόγες και αρχίζουν να υποχωρούν σχεδόν αμέσως. Σε λιγότερο από ένα λεπτό, έχουν σβήσει πλήρως. Η φυσούνα σταματά τη λειτουργία της και ο δυνατός της ήχος σβήνει. Ακούγονται μόνο τα χειροκροτήματα του κόσμου που έχει συγκεντρωθεί και τα σχόλια επιδοκιμασίας. Δεν είναι και λίγο να βλέπεις ένα τελείως διαφορετικό τρόπο κατάσβεσης φωτιάς τον οποίο εμπνεύστηκε ένας συντοπίτης σου. Το πρώτο μέρος της επίδειξης του Typhoon ολοκληρώθηκε και στέφτηκε από επιτυχία. Ο Γιάννης Κρεκούκης παραμένει ήρεμος και ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα αλλά προσηλωμένος στη δουλειά του. Η επίδειξη δεν έχει ακόμη τελειώσει: πρέπει να ολοκληρώσει δύο ακόμη σενάρια φωτιάς και η αγωνία του είναι μεγάλη, παρά τη φαινομενική ηρεμία στην έκφρασή του.

Ολοι παρόντες, εκτός από τις τοπικές αρχές!

Ολα αυτά και πολλά ακόμη συνέβησαν το πρωί της Κυριακής, στο πλάτωμα του Ανω Γερακαρίου. Αυτό το μέρος επιλέχτηκε για την πρώτη, ανοιχτή στο κοινό, επίδειξη του συστήματος Typhoon, μιας πατέντας 100% ζακυνθινής που έχει σαν στόχο την κατάσβεση φωτιάς, δασικής βιομηχανικής ή αστικής, μέσα από μια απλή αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματική τεχνική: ρίψη νερού σε μορφή σπρέι σταγονιδίων που κινούνται με ισχυρή πίεση αέρα.
Την επίδειξη παρακολούθησαν, μεταξύ άλλων, ο Δρ Γαβριήλ Ξανθόπουλος, Δασολόγος, εξειδικευμένος σε δασικές πυρκαγιές, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του Γεωργικού Οργανισμού “Δήμητρα” και καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων-Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Παρόντες ήταν επίσης ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ζακύνθου, Αντρέας Στεμπίλης με αξιωματικούς, οι καθηγητές στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων στο Τμήμα Τεχνολογίας Περιβάλλοντος, Αριστοτέλης Μαρτίνης και Κωνσταντίνος Ποϊραζίδης και αρκετός κόσμος, όλοι προσκεκλημένοι από τον κ. Κρεκούκη.
Αρνητικότατη εντύπωση ωστόσο προκάλεσε η ηχηρή απουσία του συνόλου των τοπικών αρχών, από Δήμο και Αντιπεριφέρεια, με εξαίρεση τον Περιφερειακό Σύμβουλο, Θοδωρή Καμπίτση. Η απουσία αυτή αποδοκιμάστηκε έντονα από το σύνολο των παρευρισκόμενων που έκριναν ακατανόητη την άρνηση των αρχών να στηρίξουν και να ενθαρρύνουν, έστω και μόνο με την παρουσία τους, μια πρωτοποριακή προσπάθεια ενός Ζακυνθινού.

Τα τρία σενάρια
Η επίδειξη περιελάμβανε τρία σενάρια: πυρκαγιά σε μεγάλο όγκο ξερών κλαδιών, πυρκαγιά πίσω από εμπόδιο και, συγκεκριμένα τοίχο και φωτιά σε καύσιμη ύλη. Σε όλες τις περιπτώσεις, το Typhoon ανταποκρίθηκε όπως αναμενόταν, δηλαδή κατάφερε να κατασβήσει τη φωτιά ή (κυρίως στο δεύτερο και το τρίτο σενάριο), να μειώσει σε τεράστιο βαθμό τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος χώρου έτσι ώστε η φωτιά να καταλαγιάσει και να γίνει ευκολότερη και απείρως ασφαλέστερη η προσέγγιση πυροσβεστών για κατάσβεση ή διάσωση.

Λιγότερο νερό, μεγαλύτερη πίεση
Σύμφωνα με το Δρ Ξανθόπουλο ο οποίος γνωρίζει το σύστημα από την πρώτη στιγμή της έμπνευσης και κατασκευής του από τον κ. Κρεκούκη, το Typhoon έχει δύο βασικά πλεονεκτήματα: “Το ένα είναι ότι χρησιμοποιεί τον αέρα για να ‘σπρώξει’ το νερό προς τη φωτιά, επομένως δεν απαιτείται μεγάλη ποσότητα νερού. Αρκεί σχεδόν το 1/4 της ποσότητας που χρησιμοποιείται συνήθως, απλά το νερό αυτό εκτοξεύεται στη φωτιά με τη μορφή σταγονιδίων. Με άλλα λόγια, το Typhoon δεν σβήνει τη φωτιά κυρίως με νερό αλλά κυρίως με αέρα”, εξηγεί.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό του συστήματος είναι ότι το πυκνό νέφος σταγονιδίων που δημιουργεί, καλύπτει μεγαλύτερη έκταση βλάστησης και την ψύχει άμεσα, στη βάση της φλόγας. Ψυχραίνει, με άλλα λόγια, το περιβάλλον μέσα και γύρω από τη φωτιά, σε μεγάλη έκταση, κι έτσι σβήνει πολύ πιο γρήγορα, αφού εξαλείφεται ένας από τους βασικούς παράγοντες που την τροφοδοτούν: η υψηλή θερμοκρασία. “Αποτελεί εξαιρετική βελτίωση το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να στέλνουμε το νερό με πίεση πάνω στη φωτιά”, τονίζει ο Δρ Ξανθόπουλος.

Μια πρωτοποριακή σύλληψη
Ενα άλλο πρωτοποριακό χαρακτηριστικό του Typhoon είναι ο μηχανισμός που συγκρατεί τη συσκευή, στην άκρη του γερανού, φτάνοντας σε μεγάλο ύψος, πάνω από τις κορυφές των ψηλών δέντρων. “Με τον τρόπο αυτό, το σύστημα μπορεί να ψύξει ακόμη και τις κόμες των δέντρων, διαβρέχοντας όλο τον περιβάλλοντα χώρο”, λέει ο Δρ Ξανθόπουλος. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό από τη στιγμή που σε μεγάλες δασικές πυρκαγιές, παρατηρείται το φαινόμενο εξάπλωσης της φωτιάς από τη μια κορυφή του δέντρου στην άλλη, σχηματίζοντας ένα φλεγόμενο “ιπτάμενο χαλί” που εξαπλώνεται ταχύτατα και κατακαίει τεράστιες εκτάσεις. Το Typhoon στοχεύει ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο, καταστέλλοντάς το σε τεράστιο βαθμό. “Πρόκειται λοιπόν για κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον, απόλυτα καινούριο και με πιθανότητες μεγάλης κλίμακας χρήσεων στη δασοπυρόσβεση. Αποτελεί σίγουρα ένα βήμα μπροστά σε σχέση με ό,τι έχουμε διαθέσιμο αυτή τη στιγμή για την κατάσβεση μεγάλων δασικών πυρκαγιών”, επισημαίνει.
Με την άποψη αυτή συμφωνεί και ο Πύραρχος Ανδρέας Στεμπίλης. “Σαφώς πρόκειται για κάτι ιδιαίτερο και πρωτοποριακό που προέρχεται μάλιστα και από έναν πρώην συνάδελφο-πυροσβέστη. Αν λάβει τις πιστοποιήσεις που απαιτούνται, σίγουρα θα βοηθήσει σημαντικά στις κατασβέσεις δασικών πυρκαγιών”, λέει χαρακτηριστικά.

Ενδιαφέρον από το εξωτερικό
Ηδη έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για το Typhoon στη Γαλλία όπου έχει γίνει παρουσίασή του, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου για τις νέες μορφές αντιμετώπισης μεγάλων δασικών πυρκαγιών. Η ανταπόκριση υπήρξε εξαιρετική από παράγοντες μεσογειακών χωρών αλλά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οπως εξηγεί ωστόσο ο Δρ Ξανθόπουλος “έχει σημασία να δοθεί η δυνατότητα να εξελιχθεί αυτό το σύστημα στην Ελλάδα, να λάβει τις απαραίτητες πιστοποιήσεις ώστε να απολαύσει η χώρα μας και το κέρδος που συνεπάγεται η έμπνευση και κατασκευή αυτής της πατέντας και όχι να την πάρουν εταιρείες άλλων χωρών, όπως συνήθως συμβαίνει και να καρπωθούν το όφελος. Για το λόγο αυτό γίνεται προσπάθεια από την επιστημονική κοινότητα και κυρίως από το Ε.Μ.Π. αλλά και από ιδιώτες επενδυτές που έχουν δείξει τεράστιο ενδιαφέρον, έμπρακτα, στηρίζοντας οικονομικά τα επόμενα βήματα”, προσθέτει.

Πολύτιμοι συνεργάτες

Ο Γιάννης Κρεκούκης δεν ήταν μόνος σε αυτή την προσπάθεια. Για την υλοποίηση του Typhoon έλαβε την τεχνογνωσία και την τεχνική υποστήριξη από φίλους. Ενας από αυτούς, ο Μηχανολόγος και κατασκευαστής υδραυλικών συστημάτων υψηλής πίεσης λαδιού, Παναγιώτης Ηλίας, που γνωρίστηκε με τον κ. Κρεκούκη όταν το σύστημα Typhoon είχε φτάσει στο τελικό στάδιο κατασκευής και βοήθησε σημαντικά στη βελτίωση των υδραυλικών συστημάτων. “Θεώρησα εξαρχής πολύ πρωτοποριακό αυτό που έκανε ο Γιάννης, βοήθησα, όσο μπορούσα, τεχνικά και επιστημονικά και στο μέλλον, σίγουρα, θα γίνουν κι άλλες βελτιώσεις”, λέει ο κ. Ηλίας. Προσθέτει μάλιστα πως “το σύστημα έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες από αυτές που νομίζει ο Γιάννης, όπως για παράδειγμα το ότι, με κάποιες μετατροπές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατάσβεση πυρκαγιών σε μεγάλα κτίρια, οικίες, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αεροσκάφη, πλοία”.
Ενας ακόμη πολύτιμος συνεργάτης του κ. Κρεκούκια είναι ο Μηχανολόγος-Μηχανικός και εκπαιδευτικός στο ΕΠΑΛ Ζακύνθου, Παναγιώτης Σπίνος. Χάρη σε αυτόν, το Typhoon από ιδέα και σχέδιο, μετατράπηκε σε πραγματικότητα, αφού αρχικά την ψηφιοποίησε στον υπολογιστή και πρόσθεσε απαραίτητα μηχανολογικά στοιχεία. Και ο ίδιος συμφωνεί πως πρόκειται για κάτι μοναδικό το οποίο, ωστόσο, πέρασε από πολλές δυσκολίες μέχρι να υλοποιηθεί. “Σε κάθε καινούρια ιδέα, σε κάθε πατέντα, γεννιούνται δυσκολίες αλλά η γνώσεις και η εμπειρία μπορούν να τις διορθώσουν”, λέει ο κ. Σπίνος.

Οι δυσκολίες
Μιλώντας για δυσκολίες, ο κ. Κρεκούκης περιγράφει τα εμπόδια και τα προβλήματα της υλοποίησης μιας πρωτότυπης ιδέας, ιδιαίτερα στην περιφέρεια. “Πρώτα-πρώτα υπήρχαν τεχνικές δυσκολίες καθώς πρόκειται για ένα πολύπλοκο σύστημα που απαιτούσε ειδική κατασκευή για ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά με το όχημα εν κινήσει και το γερανό να μετακινείται διαρκώς”, λέει ο κ. Κρεκούκης. Να σημειώσουμε εδώ πως η λειτουργία του Tayphoon γίνεται τηλεκατευθυνόμενα, από συσκευή που χειριζόταν ο ίδιος, όσο μάλιστα το όχημα που μετέφερε τη συσκευή κινούταν ασταμάτητα, προσεγγίζοντας τις διάφορες εστίες φωτιάς. “Χρειάζεται γνώση, και μαζί πολλή πρακτική, πολλή θέληση και μεγάλη συμπαράσταση πολλών φίλων”, καταλήγει.

Τα επόμενα βήματα
Από την επίδειξη του συστήματος και την επιτυχή λειτουργία του, μέχρι την εφαρμογή του στην πράξη, δηλαδή σε πραγματικές συνθήκες δασικής πυρκαγιάς, απαιτείται μια σειρά από απαραίτητα βήματα, με κυριότερο την πιστοποίηση του συστήματος ώστε να ξεκινήσει η κατασκευή του, να γίνει χρήση του σε δασικές φωτιές και βέβαια να γίνουν μελλοντικές βελτιώσεις. “Νιώθω πολύ περήφανος για την εξέλιξη”, λέει ο ίδιος ο κ. Κρεκούκης. “Η επίδειξη ήταν μια ευκαιρία να δούμε την αποτελεσματικότητα του συστήματος, να εντοπίσουμε τυχόν προβλήματα και σημεία βελτιώσεων. Διότι όλα επιδέχονται βελτίωση!”, λέει χαρακτηριστικά.