Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2019

Τάγματα Ασφαλείας και ένοπλες ομάδες 5

Το Τάγμα Ασφαλείας Κορίνθου

 Το Τάγμα Ευζώνων Κορίνθου συγκροτήθηκε σε πρώτη φάση στις αρχές Απριλίου του 1944 ως 4ο Τάγμα Ασφαλείας με διοικητή τον ταγματάρχη Γεώργιο Κοντοστάνο. Γρήγορα αυτοδιαλύθηκε και ανασυγκροτήθηκε στην Τρίπολη. Προς το τέλος του ίδιου μήνα, το Τάγμα επανασυγκροτήθηκε με την επωνυμία 3ο
Τάγμα Ασφαλείας και υπαγόταν στο 2ο Σύνταγμα Ευζώνων που είχε έδρα την Πάτρα. Διοικητής του ήταν ο αντισυνταγματάρχης Σπανός. Ένας λόχος του είχε έδρα το Ναύπλιο με διοικητή τον λοχαγό Μουστακόπουλο.

 Σε συγκρούσεις με τους ΕΛΑΣίτες το καλοκαίρι του 1944 στην περιοχή Αργολίδας και Κορινθίας το Τάγμα είχε συνολικές απώλειες 23 αντρών, είτε βεβαιωμένα νεκρών είτε εξαφανισθέντων. Οι εξαφανισθέντες πιθανότατα είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι απ΄τους ελασίτες και φυσικά η μοίρα τους ήταν προδιαγεγραμμένη.
  Στις 25 Αυγούστου 1944 ανέλαβε την διοίκηση του Τάγματος ο αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Οικονόμου, κατόπιν σχετικής διαταγής απ΄το 2ο Σύνταγμα Ευζώνων. Ο Οικονόμου αναδιοργάνωσε το Τάγμα απολύοντας κάποιους οπλίτες που δεν διακρίθηκαν για την μαχιμότητά τους και φέρνοντας άλλους απ΄την επαρχία της Κορίνθου που είχαν πληγεί απ΄την δράση του ΕΛΑΣ.
 Συνολικά το Τάγμα έφτασε να έχει 400 οπλίτες και 30 αξιωματικούς, με 10 πολυβόλα, 7 οπλοπολυβόλα, 3 ατομικούς ολμίσκους και 1 όλμο. Δηλαδή, σε καμμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ισχυρή αποτρεπτική δύναμη για τον πολύ καλύτερα εξοπλισμένο ΕΛΑΣ.
  Ως εκ τούτου, το Τάγμα απέφευγε τις επιθετικές ενέργειες στην ύπαιθρο και επικεντρώθηκε στην οργάνωση της άμυνας της Κορίνθου σε συνεργασία με τους 150 χωροφύλακες της πόλης.
 Στα μέσα Σεπτεμβρίου 1944, οι Γερμανοί παρέδωσαν στο Τάγμα Κορίνθου περίπου 400 φυλακισμένους που κρατούνταν προληπτικά, προφανώς επειδή ήταν ύποπτοι για φιλοεαμικά αισθήματα. Ο διοικητής συνταγματάρχης Οικονόμου απελευθέρωσε όσους εξ'αυτών κατάγονταν από μακρινές περιοχές και τους έστειλε σπίτια τους, και κράτησε φυλακισμένους τους υπολοίπους ώστε  να μην χρησιμοποιηθούν ως πέμπτη φάλαγγα απ΄τους ελασίτες.
 Η καταδίκη των Ταγμάτων Ασφαλείας απ΄την κυβέρνηση του Καϊρου, ώθησε την ηγεσία του Τάγματος της Κορίνθου να αυτοανακυρηχτεί σε ένοπλο τμήμα του ΕΔΕΣ. Η μετονομασία έγινε μετά την αποχώρηση των Γερμανών απ΄την Κόρινθο στις αρχές Οκτωβρίου.
 Αυτή η μετονομασία όμως δεν έγινε αποδεκτή από Άγγλο λοχαγό που έφτασε στην πόλη μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Η συμφωνία της Καζέρτα που είχε υπογραφεί μερικές μέρες πριν δεν προέβλεπε συγκρότηση τμημάτων του ΕΔΕΣ στην Πελοπόννησο, και το μόνο που μπορούσε να κάνει το Τάγμα ήταν να παραδώσει τον οπλισμό του στους Άγλους και οι άντρες του να μεταφερθούν συνοδευόμενοι από Άγγλους και ελασίτες σε μέρος της αρεσκείας τους. Άλλωστε τις μέρες εκείνες του Οκτωβρίου του '44 τα Τάγματα Ασφαλείας της Πελοποννήσου, και όχι μόνο, είτε είχαν αφοπλιστεί ειρηνικά είτε είχαν διαλυθεί βιαίως απ΄τον ΕΛΑΣ.
 Κατόπιν διαπραγματεύσεων και με την παρέμβαση του αντιπρόεδρου της κυβέρνησης Κανελλόπουλου που είχε ήδη φτάσει στην Πελοπόννησο, το Τάγμα Ευζώνων της Κορίνθου συμμορφώθηκε με τις επιταγές της κυβέρνησης του Καϊρου και των Άγγλων. Οι κρατούμενοι φιλοεαμικοί αφέθηκαν ελεύθεροι, το Τάγμα παρέδωσε τον οπλισμό του και οι άντρες του μεταφέρθηκαν με πλοιάρια στις Σπέτσες (εκεί είχαν μεταφερθεί αφοπλισμένοι ταγματασφαλίτες και από άλλες πόλεις, π.χ. Τρίπολη) όπου παρέμειναν φρουρούμενοι από Άγγλους και ελασίτες ως τις 30 Οκτωβρίου.
 Τότε με διαταγή της κυβέρνηση εθνικής ενότητας μεταφέρθηκαν στον Πειραιά και από εκεί στους στρατώνες στο Γουδί. Συμμετείχαν στα δεκεμβριανά είτε ενισχύοντας τον αγώνα της Ταξιαρχίας του Ρίμινι στην κρίσιμη σύγκρουση στο Γουδί, είτε εντασσόμενοι στην νεοσύστατη εθνοφυλακή.


Ε Κ Θ Ε Σ Ι Σ
Δράσεως του ΙΙΙ Τάγματος Ασφαλείας Κορίνθου

Συγκρότησις. Κατά μήνα Απρίλιον 1944 ήδρευεν εν Κορίνθω τω ΙΥ Τάγμα Ασφαλείας υπό την Διοίκησιν του Τχου Πεζικού Κοντοστάνου Γεωργίου, τούτο διελύθη και ανασυνεκροτήθη εις την Τρίπολιν.
Κατά το γ΄10ημερο Απριλίου συνεκροτήθη εν Κορίνθω το ΙΙΙ Τάγμα Ασφαλείας 2ου Συντάγματος, είς λόχος τούτου 10ος συνεκροτήθη εις Ναύπλιον υπό την Διοίκησιν του Λοχαγού Μουστακοπούλου Δημ.

Δράσις. 

Το Τάγμα επεχείρησεν επιδρομήν προς Επίδαυρον και εις συμπλοκήν μεθ’ ομάδος ανταρτών την 24-6-44 εις θέσιν Αγνάντα έσχε ένα εύζωνα νεκρό ΙΙ ου λόχου Κωτσάκον Κων/νον του Χρίστου κλασ.1935 εκ Διμαίνης Ναυπλίας.
Επίσης έτερον εύζωνα του ιδίου λόχου Αναστασόπουλον Κων/νο του Αλεξάνδρου κλ.1944 εκ Διμαίνης Ναυπλίας, εις περιφέρειαν Αγγελοκάστρου την 25-6-44 εις συμπλοκήν μεθ’ ομάδος ανταρτών, τραυματισθείς περιέπεσεν εις χείρας των ανταρτών και κατακρεουργήθη.
Ομοίως κατά τας Επιχειρήσεις του Α΄ 10ημέρου Ιουλίου εις την περιφέρειαν Νεμέας – Ψάρι – Κάλιανι – Στυμφαλίας εφονεύθησαν οι κάτωθι εύζωνοι ΙΙου λόχου.
1) Πίσσας Ιωάννης του Νικολάου κλ.1945 εκ Κορίνθου
2) Κλουτσινιώτης Γεώργιος του Φάνη κλ.1947 εκ Ξυλοκάστρου
3) Γούρμος Κων/νος του Γεωρ. κλ.1947 εκ Πουλίτσης Κορινθίας
4) Δελής Αναστάσιος του Κων/νου κλ.1945
5) Διαμαντής Γεώρ.του Ανδρ.κλ.1941 εκ Ναυπλίου
6) Ζαχαρόπουλος Μιχαήλ του Θεοδ.κλ…εκ Ναυπλίου φονευθείς
7) Καλαμποκίδης Βασ.του Κων. κλ.1947 εκ Ναυπλίου φονευθείς
8) Καλυβίτης Νικ.του Αριστ.κλ.1940 εκ Κορίνθου εξαφανίσθη
Ομοίως κατά τας επιχειρήσεις του Τάγματος την 2-8-44 εις περιφέρειαν Επιδαύρου, εφονεύθησαν οι κάτωθι εύζωνοι ΙΙ λόχου.
1) Βαρούχας Ευάγ.του Σταύρου κλ.1938 εκ Σύρου
2) Μανεσιώτης Ευάγ.του Ιωαν.1945 εκ Μυκηνών
12 Λόχου
Εξαφανισθέντες
1) Καλκάνος Λάμπρος του Αρ. κλ. 1945 Πυργιώτικα Ναυπλίου
2) Παναγιωτόπουλος Παν. Γεωργ. κλ. 1937 Ναύπλιον
3) Ματώλαρος Παν. Γεωρ. κλ. 1936 Άργος 9ου Λόχου
1) Λημναίος Ιωαν.του Χρυσ. κλ. 1938 Ναύπλιον φονευθείς
2) Παρασκευάς Νικ.του Πολυδ. κλ. 1924 Μυτιλήνη εξαφανισθείς 10ου Λόχου Ναυπλίου
1) Λοχίαν Αρμαίου Γεωρ.του Δημ.κλ.1930 φονευθείς
2) οπλίτης Μιχελιδάκης Μιχ.του Νικ.κλ.1938 “
3) “ Δαρδαγάνης Κων.του Σπυρ.κλ.1947 εξαφανισθείς
4) “ Μαλάνος Αριστ.του Αρ.κλ.1946 “
5) “ Παπακυριακού Πολ.Μιχαήλ 1938 “
6) “ Ροδίτης Γωρ.του Βασ.κλ.1947 “
7) “ Τσικόπουλος Πέτρος του Σωκρ.κλ.1943 “
8) “ Κωλιάνος Χρ.του Πέτρου κλ.1944 “

Την 25ην Αυγούστου 1944 ανέλαβον την Διοίκησιν του ΙΙΙ Τάγματος Κορίνθου, από τον έφ.εκ μονίμων Ανχη Σπανόν Εμμ.κατόπιν της υπ’ αριθ…..Δγής Υπ.Στρατιωτικών, μετατεθείς εκ του 2ου Συντάγματος Πατρών.
Άμα τη αναλήψει της Διοικήσεως, προέβην εις την αναδιοργάνωσιν του Τάγματος, εκ των υπηρετούντων ευζώνων απελύθησαν οι ακατάλληλοι τοιούτοι μη διακριθέντες κατά τας επιχειρήσεις.
Το τάγμα είχε πληθώρα ανωτέρων αξκών εις ους εχορηγήθησαν Φύλλα Πορείας, πριν της αφίξεώς μου, τη μερίμνη μου κατετάγησαν περί τους 250 οπλίτες εκ της περιφερείας Κορίνθου ιδία Βόχας υπό τον Πρόεδρον του Βέλου Κόλιαν Γεώργιον μετά πλείστων άλλων ευηπολίπτων πολιτών. Οίτινες μη δυνάμενοι να υποφέρουσι τους αυτοαποκαλουμένους Ελευθερωτάς, εγκατέλειψαν περιουσίας και πάντα τα αγαθά των και κατετάγησαν εις το τάγμα, πλείστων τούτων εγκατέστησαν τας οικογενείας των εντός των Στρατώνων.

Διοικητική Οργάνωσις.

Διοικητής Ανχης Οικονόμου Γεωρ.
Υδκτής Τχης έφ.εκ μονίμων Καφεζάνης Νικ.
“ “ “ “ Δρισίτης Σταύρος
Λοιποί αξκοί ιδία έφεδροι και ανθσταί(Λοχίαι μον.προαχθέντες εις ανθστάς) περί τους 30
Οπλισμός
Ατομικός οπλισμός Αραβίδες Ιταλικές
Βαρέα πολ/λα Φίατ 10
Οπλοπολ/λα Μπρέντα 7
Ατομικοί Ιταλ.ολμίσκοι 3
Όλμος των 81 χιλ. 1
Οι Γερμανοί μοι εχορηγούσαν 4 πυρ/λα τοποθετημένα επί εκ μπετόν, εις την περιφέρειαν του Ισθμού, βάσεων, ελλείψει μεταφορικών μέσων και εγκαταστάσεων δεν απεδέχθην ταύτα.

Αμυντική Οργάνωσις

Το Τάγμα διά την αντιμετώπησιν εχθρικής ενεργείας είχεν οργανώσει δυο σημεία στηρίγματος, το Αριστερόν (Ανατολικόν) κατείχε την Νοτ. παρυφήν των Στρατώνων (κυκλοτερώς). Το δεξιόν (Δυτικόν) κατείχε το ύψωμα Τσάκωνα και το Νεκροταφείον της πόλεως ως συνδετικόν τμήμα των δυο στηριγμάτων, μετά συρματοπλέγματος.
Τον αγώνα εντός της πόλεως είχε αναλάβει η χωροφυλακή απαριθμούσα περί τους 150 οπλίτες υπό την Διοίκησιν, του Τχου Χωρ/κής Ράπτη Ηρακλή, Τχου Μανούσου και Υπομοιράρχων Ανδρικοπούλου και Λαλιώτη, με την εντολήν όπως εμποδίση την είσοδον των Εαμο-κομμουνιστών εντός της πόλεως και εν περιπτώσει αδυναμίας συμπτυχθή Β.των Στρατώνων κατά μήκος της Σιδηροδρομικής γραμμής, παρενοχλούσα τους εντός της πόλεως εισβάλοντας.
Το τάγμα δεν ενήργησεν ουδεμίαν επιθετικήν ενέργειαν εκτός της πόλεως, περί το χωρίον Εξαμήλια είχεν εγκαταστήσει Φυλάκιον περί 20 άνδρες προς έλεγχον της οδού προς Άργος και ετέραν δύναμιν 50 ανδρών εις Λουτράκι, τούτων η τροφοδότησις κατέστη προβληματική, λόγω της αρπαγής των μεταφορικών μέσων (σουστών) υπό των διερχομένων γερμανικών φαλάγγων.
Το τάγμα ηναγκάσθη να αποσύρη τους άνδρας διά θαλάσσης κρυφά των γερμανών, διότι τη διαταγή τούτων είχον εγκατασταθή. Αι διερχόμεναι φάλαγγες ανεζήτον κάθε μεταφορικόν μέσον, έστω και όνους.
Κατά το α΄10ημερον Σεπ/ρίου 1944 η Κυβέρνησις Εθνικής Ενότητος διά του ραδιοσταθμού Καΐρου, κατεδίκαζε τα τάγματα ασφαλείας και διέτασσε την διάλυσίν των ή την ένταξίν των εις άλλας οργανώσεις.
Το τοιούτον ήτο δολοφονικόν πλήγμα διά το φρόνημα των ευζώνων και αξκών. Το παράδοξον φαινόμενο παρουσιάσθη οι μεν οπλίτες οι καταγόμενοι εκτός της πόλεως Κορίνθου έχοντες και τας οικογενείας των εντός των Στρατώνων, έλαβον την απόφασιν να αμυνθώσιν υπερασπιζόμενοι τας οικογενείας των, όσον αφορά δε τους αξκούς η Διοίκησις ήτο υποχρεωμένη καθ’ εκάστην εσπέραν να τους συγκεντρώνη και να εμψυχώνη τούτους, ότι εκτελούντες την υπηρεσίαν των εις το τάγμα δεν έχουσι να φοβούνται απολύτως τίποτε, πλην όμως την επομένην κατερχόμενοι εις την πόλιν και οι επιτήδειοι τους εσερβίριζον τα της κυβερνήσεως κελεύσματα η αντίδρασις του τάγματος, πληροφορούμενη υπό του υπασπιστού της τα καθέκαστα, ήτο διηνεκής εις το καταπτοημένο φρόνημα τούτων.
Κατά την περίοδον των κελευσμάτων της κυβερνήσεως Καΐρου, ο Μητροπολίτης Κορινθίας Μιχαήλ, φοβούμενος την απόπειραν βιαίας καταλήψεως της πόλεως υπό των Εαμοκομμουνιστών και προς αποφυγήν τυχόν αιματοχυσίας, εκινήθη έξω της πόλεως προς συνενόησιν μετά εκπροσώπων των Εαμοκομμουνιστών, χωρίς το τάγμα να λάβη γνώσιν των ενεργειών τούτων.
Μοι εκοινοποίησε το συνημμένον πρακτικόν διά διαβιβαστικού εγγράφου υπό ημερ.24 Σεπ/ρίου 1944
Εις συγκέντρωσιν εν τω Μητροπολιτικώ Μεγάρω απέριψα ασυζητητί τα αφορόντα το τάγμα και απηγόρευσα διά των φυλακίων την έξοδον του Σεβασμιωτάτου εκτός της Πόλεως.
Οι γερμανοί κατά το Β΄10ημερον του Σεπ/ρίου μοι παρέδωσαν το Στρατόπεδον των προληπτικώς κρατουμένων περί τους 400 εκ διαφόρων περιοχών, την διατροφήν τούτων είχεν αναλάβει ο Ερυθρός Σταυρός.
Άμα τη παραλαβή του στρατοπέδου, τους κρατουμένους εκ των μεμακρυσμένων περιοχών, προώθησα διά παντός μέσου προς τας περιοχάς των, τους λοιπούς εκράτησα εις το στρατόπεδον, διά τον φόβον της χρησιμοποιήσεώς των υπό των Εαμοκομμουνιστών.
Τα κελεύσματα της κυβερνήσεως Καΐρου εξηκολούθουν να επαναλαμβάνουν την διάλυσιν των ταγμάτων ή την υπαγωγήν των εις άλλας Εθνικάς Οργανώσεις.
Η διοίκησις του τάγματος έλαβε την απόφασιν να χρησθή ως τμήμα της Ε.Δ.Ε.Σ.
Το τάγμα είχε εφοδιασθή με 1200 μ.υφάσματος χακί εξ Αθηνών προέβη εις την κατασκευήν στολών κατά το αγγλικό στυλ (Μπουφάν) προς τούτο συνεκέντρωσεν άπαντας τους ράπτας μετά των μηχανών των εντός των στρατώνων και κατεσκεύασεν περί τας 300 στολάς.
Εν συνεννοήσει μετά του στρατηγού ε.α. Αναγνωστοπούλου Γεωργίου ως αντιπροσώπου του στρατηγού Ζέρβα της οργανώσεως Ε.Δ.Ε.Σ. εν Πελοποννήσω.
Προέβημεν εις την μετονομασίαν του ΙΙΙ τάγματος ασφαλείας, εις τάγμα Ε.Ο.Ε.Α. καθωρίσθησαν και διάφοροι λεπτομέρειαι, διά να γίνη αισθητή η μετονομασία του τάγματος εις τους κατοίκους.
Πάντα τα ανωτέρω θα εφηρμόζοντο άμα τη αποχωρήσει των Γερμανών εκ της Πελλοπονήσου.
Την 3ην Οκτωβρίου 1944 πρωϊνήν οι Γερμανοί προέβησαν εις την ανατίναξιν της σιδηροδρομικής και οδικής γεφύρας του Ισθμού δι’ ενός τμήματος καταστροφών προερχόμενον από Πατρών, καταστρέφουν τας γεφύρας σιδηροδρ. γραμμήν, ένδειξις ότι δεν επρόκειτο να διέλθωσιν εκ του Ισθμού έτερα γερμανικά τμήματα. Τα λοιπά τμήματα Πατρών και Αιγίου απεχώρησαν διά πλοιαρίων εις Ιτέαν – Μπράλον. Η διοίκησις δεν ηδύνατο να προλάβη την ανατίναξιν των γεφυρών διότι η διοίκησις του τμήματος καταστροφών δεν διέμενεν εν Κορίνθω και δεν είχε έλθει εις επαφήν μετά του τάγματος, αλλά και ούτε διά στρατιωτικής επεμβάσεως ήτο δυνατόν, διότι αφ’ ενός δεν ήτο γνωστή η τοιαύτη ενέργεια τούτων, αφ’ ετέρου το τάγμα δεν ήτο δυνατόν να αναλάβη διμέτωπον αγώνα από ανατολών μετά των Γερμανών και μετά των Εαμοκομμουνιστών οίτινες παρηκολούθουν τους Γερμανούς χωρίς να ενοχλούν τούτους και αι συνέπειαι τοιαύτης ενεργείας θα ήσαν εις βάρος της πόλεως, από τυχόντα κανονιοβολισμόν.
Άμα τη αναχωρήσει των Γερμανών το τάγμα εφήρμοσε τα προβλεπόμενα μέτρα ήτοι διά κωδωνοκρουσιών, οι κάτοικοι ενεκλήσθησαν εντός των οικιών των, κατήλθεν τμήμα μετά των στολών των (αγγλικού στυλ) και εστρατωνίσθη εις τα δικαστήρια, εις τας εισόδους της πόλεως τοποθετήθησαν πινακίδες μετά των ενδείξεων Ε.Ο.Ε.Α. μετά μιαν ώραν τα μέτρα συναγερμού ήρθησαν. Ο στρατηγός ε.α. Αναγνωστόπουλος Γ. εκοινοποίησε δγήν εμπιστευτικήν, δι’ ης ώριζεν επιτροπήν υπό την προεδρίαν του, διά την διεξαγωγήν του αγώνος, τον Σχη Αμπατζήν Δημήτριον και Ανχη Οικονόμου Γεωρ.(Διοικητήν Τάγματος) ως η συνημμένη τοιαύτη.
Κατά την 17ην ώραν της ιδίας ημέρας με επεσκέφθη η αντιπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού του τμήματος Κορίνθου Κα Πάτερσον και μοι ανήγγειλε την άφιξιν ενός άγγλου λοχαγού κ. Φίσερ.
Ο Λοχαγός διερμηνεύοντος του Μητροπολίτου μου διεβίβασε διαταγάς του αντιπροσώπου της Ελληνικής Κυβερνήσεως κ. Κανελοπούλου, όστις ευρίσκετο εις Τρίπολιν και μετά την τακτοποίησιν του τμήματος Παπαδόγκωνα ανεχώρησε διά Πάτρας, ότι το τάγμα ώφειλε να παραδώση τον οπλισμόν του εις τους Άγγλους και μεταφερθή συνοδεία Άγγλων και του ΕΛΑΣ εις μέρος της αρεσκείας μας.
Εις τον λοχαγόν παρετήρησα ότι ομίλει περί Τάγματος Ασφαλείας ενώ εγώ ήμουν τάγμα του Ε.Δ.Ε.Σ. και είχα προσχωρήσει, σύμφωνα με τα κελεύσματα της κυβερνήσεως Καΐρου.
Μοι απήντησεν ότι το Ε.Δ.Ε.Σ. κατόπιν της τελευταίας συμφωνίας Εαμοκομμουνιστών του Ε.Δ.Ε.Σ. και Άγγλων δεν είχε το δικαίωμα να διατηρή τμήματα εις την Πελοπόννησον πλην της Ηπείρου.
Του ζήτησα τα ανωτέρω να μου τα έδινε εγγράφως και τότε θα ανελάμβανον προσωπικώς να διαπραγματευόμην τα της παραδόσεως, απεδέχθη τα ανωτέρω και επελθούσης της νυκτός, απήλθον ίνα συνεχίσωμεν την συζήτησιν την επομένην, μετά του Μητροπολίτου εις την Μητρόπολιν. Την επομένην 9ην πρωϊνήν με ειδοποίησε τηλ/κώς ο διοικητής Χωρ/κής Ράπτης Ηρακλής, ότι ειδοποιήθη εκ της Μητροπόλεως όπως ορίσω ένα αντιπρόσωπον καθώς και η Χωρ/κή ίνα μεταβώσιν εις Πάτρας και λάβωσιν οδηγίας παρά του αντιπροσώπου της Ελληνικής Κυβερνήσεως κ. Κανελοπούλου.
Το τάγμα ώρισε ως αντιπρόσωπόν του τον εκ Κορίνθου δικηγόρον Δουδούμαν, όστις είχεν καταταγή εις το τάγμα. Την επομένην επέστρεψαν κομίζοντες έγγραφον δγήν του κ. Αντιπροσώπου της Ελλην. Κυβερνήσεως, όπως συμμορφωθή με τας οδηγίας του Βρετανού λοχαγού.
Προφορικώς εις τον αντιπρόσωπόν μου είπεν ότι είμεθα προδόται, ενώ ο κύριος αντιπρόσωπος εφωτογραφίζετο μετά του Άρη Βελουχιώτη, συμπαριστάμενοι επί εξέδρας κατά την παρέλασιν των Εαμοκομμουνιστών.
Κατόπιν των ανωτέρω συνεκάλεσα την Επιτροπήν Διεξαγωγής του Αγώνος και άλλους εξέχοντας πολίτας, υπηρετούντας εις το τάγμα και αποφασίσαμεν να συμμορφωθώμεν με τας οδηγίας του Βρετανού λοχαγού.
Την ιδίαν εσπέραν απέλυσα άπαντας τους εν τω στρατοπέδω κρατουμένους, τας απογευματινάς ώρας προσήλθον εις τα γραφεία του τάγματος ο Βρετανός λοχαγός ο διοικητής Ταξιαρχίας Εαμοκομμουνιστών μετά του πολιτικού καθοδηγητού και απεφασίσθη την επομένην πρωϊνήν θα παρελάμβανον τους στρατώνας και το τάγμα θα μεταφέρετο δι’ αυτοκινήτων εις Μύλους και διά πλοιαρίων εις Σπέτσας, ένθα είχε μεταφερθή και το τμήμα Παπαδόγγονα. Συνεφωνήθη όπως, άπαντα τα τμήματα του ΕΛΑΣ, αποσυρθώσιν από την κατεύθυνσιν Κορίνθου – Άργους και εισέλθωσιν εις την πόλιν διά της οδού Πατρών – Κορίνθου, προς αποφυγήν μικροεπεισοδίων.
Το τάγμα θα παρέδιδε τον βαρύν οπλισμόν τα πυρ/λα και τον όλμον των 81 χιλ. εις τους στρατώνας τον δε ατομικόν των εις τους Μύλους, οι αξκοί θα έφερον τα πιστόλια των.
Την επομένην 6ην του μηνός Οκτωβρίου 1944 κατά την 10ην πρωϊνήν, το τάγμα παρέδωσε τον βαρύ οπλισμόν του εις τους Άγγλους και επεβιβάσθη εις φορτηγά αυτοκίνητα μετά των ατομικών των ειδών και ατομικού οπλισμού, 180 οπλίται και περί τους 25 αξκούς.
Τα αυτοκίνητα εσυνόδευον περί τους 10 κομάντος Βρετανών μεθ’ ενός υπ/γού και ενός ελασίτου εις έκαστον αυτοκίνητον, άμα τη αφίξει των αυτοκινήτων εις Μύλους παρεδόθη ο ατομικός οπλισμός των ανδρών εις τους Άγγλους επί των αυτοκινήτων και μετεφέρθη εις Κόρινθον συνοδεία ενίων Βρετανών.
Τα πλοιάρια δεν ευρίσκοντο εις Μύλους, λόγω σκοπιμότητος και ηναγκάσθημεν να διανυκτερεύσωμεν.
Κατά το διάστημα της εκεί παραμονής του τμήματος οι Εαμοκομμουνισταί ανέπτυξαν μεγάλην δραστηριότητα μεταξύ των ανδρών, προπαγανδίζοντες να προσχωρίσωσιν εις αυτούς, επίσης εσχεδίαζον την απαγωγήν δύο αξ/κών, οίτινες υπηρετούντες εις τας οργανώσεις των, κατόπιν διαλύσεως των Εθνικών ομάδων των κατά το θέρος και απελθόντων απ’ αυτών κατετάγησαν εις το τάγμα.
Τα ανωτέρω ανέφερον εις τον Βρετανόν υπ/γον, όστις ετοποθέτησε καταλλήλως το τζίπ του και διά των προβολέων του ήλεγχε το μέρος της παραμονής μας και απέπεμπε πάντα κινούμενον εντός της περιοχής μας τους δυο αξκούς παρέλαβεν υπό την προστασίαν του πλησίον του τζιπ. Επαγρύπνησε καθ’ όλην την νύκτα προσωπικώς.
Την επομένην 7ην του μηνός επεβιβάσθημεν εις τα αφιχθέντα πλοιάρια συνοδεία Ι Κομάντος ή ενός Ελασίτου κατά πλοιάριον, εφθάσαμεν περί την μεσημβρίαν εις Σπέτσας και εγκατεστάθημεν εις τα κτίρια της εκεί Σχολής, υπό φρούρησιν διμοιρίας Άγγλων και Ελασιτών. Μικροεπεισόδια μεταξύ Ευζώνων και Ελασιτών δεν έλειπον.
Το τάγμα είχε παραλάβει μεθ’ εαυτού και τα μεγειρικά σκεύη των οπλιτών και ολίγα τρόφιμα και γαλέτες (γερμανικές) παρασκεύαζε συσίτιον άπαξ της ημέρας, ήρχισαν και οι Άγγλοι να χορηγούν ελάχιστα τρόφιμα, ιδία ξηρά τροφή.
Η παραμονή των τμημάτων εις Σπέτσας διήρκεσε μέχρι τέλους Οκτωβρίου 1944.
Δγή της Κυβερνήσεως απεστάλησαν ναρκαλιευτικά και μετέφεραν τα τμήματα την 30 Οκτωβρίου εις Πειραιά, Δγή των Αγγλικών Αρχών παρελήφθησαν τα πιστόλια των Αξκών πλην όμως ελάχιστα παρεδόθησαν και δη τα άχρηστα ή πεπαλαιωμένα. Τα πλοία παρέμειναν έξωθι του λιμένος μέχρι επελεύσεως του σκότους ότε απεβιβάσθησαν εις την προκυμαία Πειραιώς και διά του Ηλεκτρικού αφίκοντο εις σταθμόν Ομονοίας και εκείθεν δι’ αυτοκινήτων προωθήθησαν. Οι μεν οπλίτες εις τους στρατώνες Ορειβ. Πυρ/κού (Γουδί), οι δε αξκοί εις τους στρατώνες Ιππικού (Γουδί).
Οι Αξκοί και οπλίτες παρέμειναν εις τους ανωτέρω στρατώνες καθ’ όλον τον μήνα Νοέμβριον και κατά το Δεκεμβριανόν κίνημα, τροφοδοτούμενοι υπό των Άγγλων.
Κατά το Δεκεμβριανόν κίνημα περιωρίσθησαν οι αξκοί εις την Άμυναν της Επισταθμείας των, ένθα εστρατωνίζοντο αρκετοί οπλίτες της Ειδικής Ασφαλείας Χωρ/κής, ευρισκόμενοι και ούτοι υπό περιορισμόν μετά του ατομικού οπλισμού των, τον οποίον ηρνήθησαν να παραδώσουν, παρά τας δγάς των προϊσταμένων Αρχών.
Κατά το διάστημα του Δεκεμβριανού κινήματος εις μίαν επιθεώρησιν των φυλακίων του Στρατωνισμού, λόγω μιας φήμης ότι οι χωρ/κες απεσύρθησαν των φυλακίων, υπό του Σχου Παπαδόγγονα, εβλήθη διά πολυβόλου εκ Τουρκοβουνίων και επλήγη εις καίριον σημείον, κατόπιν ακατασχέτου αιμοραγίας απέθανεν εις το Λαϊκόν Νοσοκομείον Γουδί.
Τον έλεγχον της φήμης περί εγκαταλείψεως των φυλακίων, ηδύνατο να εξακριβώσωσιν οι περί αυτόν, πλην όμως αυτοί δεν εξέθετον την ζωήν των. Ιδιαιτέρως ελάμβανον εξαιρετικά μέτρα ασφαλείας και προνοητικότητος διά ταύτην, διαπιστωθέντα εξ ορισμένων γεγονότων.
Οι οπλίτες ευρισκόμενοι εις στρατώνας Ορειβ. Πυρ/κού κατά το διάστημα του κινήματος, συνόδευον άοπλοι το τμήμα της Ταξιαρχίας Ρίμινι κατά τας επιχειρήσεις των προς το νοσοκομείον Σωτηρία, μεταφέροντες τα κιβωτίδια των πολ/λων, κατά τας συμπλοκάς οπλίζοντο από τα εγκαταλειπόμενα όπλα υπό των Ελασιτών.
Εδόθη δυο φοράς εντολή από την Ταξιαρχίαν Ρίμινι να οργανώσωμεν τα εν τω Ορειβ. τμήματα, πλην όμως δεν εδόθη οπλισμός διά την ολοκλήρωσιν της διαταγής. Ποία αόρατος χειρ εμπόδιζε την χρησιμοποίησιν τούτων άγνωστον.
Όταν απεφασίσθη η συγκρότησις της Εθνοφυλακής, εκ των πρώτων προσέτρεξαν προς κατάταξιν.
Κατά το πρώτον έτος της απελευθερώσεως, οι υπηρετήσαντες εις τα Τάγματα Ασφαλείας, εβάλλοντο πανταχόθεν εχαρακτηρίζοντο ως Γκεσταπίτες, παραλίγον να εχαρακτηρίζοντο ως Αντεθνικώς Εργασθέντες την στιγμήν κατά την οποίαν ενώ δεν υπήρχεν σκιά κράτους, ελάβομεν μιαν θέσιν, με κίνδυνον της ζωής μας, εις την καταιγίδα από την οποίαν εμαστίζετο το Έθνος, ενώ πλείστοι των κυρίων συναδέλφων έλαβον θέσιν περί τον Ερυθρόν Σταυρόν και επέβλεπον εις την διανομήν του Μπλουγουρίου και παρέμενον ανενόχλητοι εις τας οικίας των, καθ’ όλον το Δεκεμβριανόν κίνημα.

Ο
Τέως Διοικητής του Τάγματος
Γεώργιος Οικονόμου


Ο Λόχος Ναυπλίου των Ταγμάτων Ασφαλείας

Ο Λόχος Ναυπλίου των Ταγμάτων Ασφαλείας συγκροτήθηκε το Μάιο του 1944 με επικεφαλής το Λοχαγό Δημήτριο Μουστακόπουλο και αξιωματικούς τους Λοχαγό Σπυρ. Ρομποτή και Υπολοχαγό Βασίλειο Παπαγεωργίου. Στη δύναμη του εντάχθηκαν επίσης ο Λοχαγός Παναγιώτης Χριστόπουλος, ο Ίλαρχος Βασίλειος Κωνσταντάς και ο Ανθυπολοχαγός Παναγ. Κολλιόπουλος. Είχε δύναμη 150 περίπου ανδρών από το Ναύπλιο και τα χωριά Ασίνη, Δρέπανο και Αραχναίο. Αργότερα, προς τις μέρες της αποχώρησης των Γερμανών, τη διοίκηση των ανδρών του Τάγματος Ασφαλείας Άργους ανέλαβε ο Ίλαρχος Κωνσταντάς. Προκεχωρημένα φυλάκια των ΤΑ Άργους ήσαν στον Προφήτη Ηλία, στο Σχολείο Πειρούνη, στο σχολείο των Γεφυριών, κ.α. Ισχυρή δύναμη Ταγμάτων Ασφαλείας (Λόχος) είχε οργανωθεί στον Αχλαδόκαμπο. Υπήγετο όμως στο Τάγμα Ασφαλείας της Τρίπολης. Τέλος στο Κουτσοπόδι οργανώθηκε μια μικρή ομάδα Ιππικού, που κατεδίωκε τους αντάρτες.

Δυνάμεις των Ταγμάτων Ασφαλείας εξαπέλυσαν μαζί με τους Γερμανούς εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών από τον Ιούνιο του 1944. Στην περιοχή Άργους έχουν καταγραφεί οι εξής επιχειρήσεις:

–  Στις 21.5.1944 Γερμανοί και Ταγμάτων Ασφαλείας μεταβαίνουν στις Λίμνες και εκτελούν μεγάλο αριθμό πολιτών.

–  Στις 13.6.1944 Γερμανοί και Ταγμάτων Ασφαλείας με 7 αυτοκίνητα μεταβαί­νουν στο Μαλαντρένι, όπου εκτελούνται 4 πολίτες.

–  Στις 14.7.1944 Γερμανοί και Ταγμάτων Ασφαλείας κύκλωσαν τα χωριά Μιδέα, Μάνεση, Δενδρά, Αμυγδαλίτσα και Πουλακίδα.

–  Στις 22.8.1944 Γερμανοί και Ταγμάτων Ασφαλείας στο χωριό Χούνη δέχονται αιφνιδιαστική επίθεση από το 3ο Τάγμα του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.

–  Το Σεπτέμβριο 1944 τα Ταγμάτων Ασφαλείας εισέρχονται στη Μιδέα και κάνουν συλλήψεις. Οι συλληφθέντες εγκλείονται στην Ακροναυπλία.


Ο ΕΛΑΣ στην Αργολίδα και Κορινθία

Στην Πελοπόννησο συγκροτήθηκε η III Μεραρχία του ΕΛΑΣ., την οποία αποτελούσαν δύο Ταξιαρχίες, η VIII και η IX. Η VIII Ταξιαρχία απετελείτο από το 6° και 12° Σύνταγμα, ενώ η IX από το 8°, 9° και 10° Σύνταγμα και μία Μοίρα του ΕΛΑΝ. Η διοίκηση του 6ου Συντάγματος απετελείτο α­πό τον Ταγματάρχη Εμμανουήλ Βαζαίο, Στρατιωτικό Διοικητή, το Δι­κηγόρο Ευάγγελο Λέκκα, Πολιτικό, και το Λοχαγό ΠΖ Παναγιώτη Τούντα, Καπετάνιο. Τον Ιανουάριο του 1944 το II Τάγμα του 6ου Συντάγματος με επικεφαλής τον Έφεδρο Υπολοχαγό Γεώργιο Δασόπουλο ή Γρίβα εκινείτο στην περιοχή της Αργολίδας, ενώ το IV Τάγμα με επικεφαλής τον Ανθυπο­λοχαγό Κονταλώνη στην περιοχή Ερμιονίδας. Βέβαια στη συνέχεια έγιναν πολλές οργανωτικές μεταβολές στις Μονά­δες ανάλογα τις ανάγκες.
 Από τη δράση του 6ου Συντάγματος στο χώρο της Αργολίδας αναφέρουμε τα ακόλουθα, σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου του Στρατιωτικού Διοικητή του:

-Το πρώτο 10ήμερο Οκτωβρίου 1943 ο Λόχος Διοίκησης μετά από επισταμένη αναγνώριση και σε συνεργασία με τους Άγγλους αξιωματικούς, Αντισυνταγματάρχη Μακ Μάλεν, Ταγ/ρχη Τζέϊμς και Λοχαγού Φρέζερ οργάνωσε σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Άργους και κατέστρεψε 7 εχθρικά αεροπλάνα και 1 ο­δοστρωτήρα.

-Στις 22/3/1944 ο 6ος Λόχος ανατίναξε τη σιδηροδρομική γέφυρα της Ανδρίτσας.

-Στις 17/5/1944 ο 6ος Λόχος σε ενέδρα στη θέση «Νταούλι» Αχλαδοκάμπου, στο δημόσιο δρόμο Τρίπολης – Άργους, προσέβαλε με επιτυχία φάλαγγα 10 γερμανικών αυτοκινή­των, τα οποία μετέφεραν τη Σχολή Εφ. Αξιωμ. της 117ης  Με­ραρχίας. Νεκροί 50 Γερμανοί, πολλά λάφυρα.

-Στις 1/6/1944 ο 5ος Λόχος κατέστρεψε σιδηροδρομική γέφυρα ανάμεσα στα Φίχτια και τα Δερβενάκια. Την επόμενη ο ίδιος Λόχος προσέβαλε στα Δερβενάκια φάλαγγα γερμα­νικών αυτοκινήτων. 15 Γερμανοί νεκροί.

-Στις 3/8/1944 Τμήματα του II Τάγματος κτύπησαν φάλαγ­γα 300 Γερμανών στον αυχένα Δούκα – Τάτσι. 40 Γερμανοί νεκροί.

-Στις 3/9/1944 ο 6ος Λόχος κτύπησε τους Γερμανούς στη θέση «Λιμικό» Φιχτίων και εχθρικό φυλάκιο στα υψώματα του Κουτσοποδιού. Νεκροί 8 Γερμανοί. Ενώ

-Στις 5/9/1944 το I Τάγμα επετέθηκε κατά των Γερμανών στον Αχλαδόκαμπο. Νεκροί 3 Γερμανοί.


Το Νοέμβριο του 1943 ομάδα του II Τάγματος του Γρίβα πέρασε από το χωριό Προσύμνη (Μπερμπάτι). Οι κάτοικοι τους δέχτηκαν με ενθουσιασμό. Τη στιγμή όμως της υποδοχής μια μικρή ομάδα Γερμανών έφτασε στο χωριά. Οι άνδρες του Γρίβα την εξουδετέρωσαν αμέσως. Διέφυγε ένας και ειδοποίησε τη Μονάδα του. Το συμβάν ήταν αρκετό για να κάψουν οι Γερμανοί το χωριό και να λεηλατήσουν τους άτυχους Μπερμπατιώτες.

Στις 30 Νοεμβρίου 1943 ο Φρίξος Ανδριανόπουλος από το Πικέρνι της Αρκαδίας με ένα Ιταλό στρατιώτη, που είχε αυτομολήσει στους αντάρτες, επιτέθηκαν εναντίον της φρουράς του Σιδηροδρομικού  Σταθμού Ανδρίτσας και έσφαξαν περί τους 10 Γερμανούς. Στη μάχη που ακολούθησε σκοτώθηκε ο Φρίξος Ανδριανόπουλος και ο Κωνσταντίνος Α. Βρύνιος.Την επόμενη οι Γερμανοί έζωσαν το χωριό. Συνέλαβαν 50 νέους κυρίως άνδρες, που τελικά τους κρέμασαν στα δοκάρια του υπόστεγου του Σταθμού, καθώς και σε παρακείμενα δένδρα στις 5 Δεκεμβρίου 1943.

Γερμανοί αξιωματικοί το 1941 στο ξενοδοχείο Σαγκανά
στην πλατεία Αγίου Πέτρου Άργος.


Αποχώρηση Γερμανών

Στην περιφέρεια του Ναυπλίου ήταν ευρύτατα αισθητή η παρουσία του στρατού κατοχής και από αρχές του 1944 διαφαινόταν πολύ έντονα η πρόθεση φυγής των Γερμανών από την Ελλάδα. Αυτό άλλωστε επαληθευόταν από την αισθητή μείωση του αριθμού των στρατιωτικών τους δυνάμεων. Ειδικά στο Ναύπλιο οι Γερμανοί, φαίνεται, πως ήθελαν να αφήσουν φεύγοντας τα σημάδια της τυρρανικής παρουσίας τους: Είχαν αρχίσει από τον Ιούνιο δήθεν οχυρωματικά έργα, σ’ όλο το μήκος της παρα­λίας από τον τότε βάλτο – κοντά στο σημερινό γήπεδο – μέχρι το φανάρι. Το έργο είχε ανατεθεί στον πολιτικό μηχανικό Δ. Ρουμελιώτη και το προσωπικό που θα απασχολιόταν εκεί ήταν Έλληνες εργάτες, υπό την επίβλεψη του τελευταίου τότε στρατιωτικού διοικητή Α. Μύλλερ.
Το έργο βέβαια αυτό δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά ένα σατανικό σχέδιο δολιοφθοράς, τοποθέτηση, δηλαδή, υπόγειων καλωδίων και εκρηκτικών υλών προκειμένου φεύγοντας οι Γερμανοί να ανατινάξουν μέρος του λιμανιού της πόλης.
Οι συμμετέχοντες τότε στο έργο Έλληνες, με επικεφαλής τον εργολάβο σκέφτηκαν πως θα εκτελούσαν το έργο κατά ένα μέρος, όμως. Δε θα έβαζαν δηλαδή την απαιτούμενη εκρηκτική ύλη για την καταστροφή του λιμανιού. Το σχέδιο του Γερμανού διοικητή το έμαθαν οι τότε τοπικοί παράγοντες, οι οποίοι με γρήγορη παρέμβασή τους προσπάθησαν να περισώσουν ό,τι μπορούσαν. Έτσι λοιπόν, χαράματα της 14ης Σεπτεμβρίου, ακούστηκαν εκκωφαντικοί κρότοι από τις ανατινάξεις. Μια από αυτές έγινε και στο ιστορικό ρολόι της πόλης, στην Ακροναυπλία. Στο λιμάνι, οι εκρήξεις ήταν απανωτές, ανά 15-20 μέτρα, ευτυχώς όχι με τα καταστρεπτικά αποτελέσματα στην έκταση που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο των Γερμανών.
Από την 6η πρωινή, οι κατακτητές άρχισαν να αναχωρούν οδικώς μέσω Άργους και Κορίνθου προς την Αθήνα, αφού πρώτα υπέστειλαν την σημαία τους από το Παλαμήδι και το Μπούρτζι. Ο τελευταίος Γερμανός αξιωματικός παρέδωσε την πόλη στον εκπρόσωπο του Τάγματος Ασφαλείας Ναυπλίου ισόβαθμό του τότε, τον ανθυπασπιστή Παναγιώτη Κολιόπουλο.

Στις 9 Οκτωβρίου 1944 ο ΕΛΑΣ μπαίνει στο Ναύπλιο

Η είσοδος του ΕΛΑΣ στο Ναύπλιο 

Η επικείμενη αναχώρηση των Γερμανών και η παρουσία του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, καθώς και οι δύο σοβαρές μάχες μεταξύ ΕΛΑΣ και Ταγμάτων Ασφαλείας, στον Μελιγαλά 10-14 Σεπτεμβρίου 1944 και στον Αχλαδόκαμπο στις 18 Σεπτεμβρίου, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στο Άργος.
Από τα τέλη Αυγούστου, όμως, είχαν προηγηθεί από τη μονάδα του Ταγμάτων Ασφαλείας συλλήψεις και απαγωγές ως ομήρων συγγενών ανταρτών, αλλά και φόνοι πολιτών. Στις αρχές Σεπτεμβρίου άρχισε η αναχώρηση γερμανικών μονάδων από την ευρύτερη περιοχή και ανατίναξη εγκαταστάσεών τους στο αεροδρόμιο του Άργους. Στις 11 το βράδυ της 15ης Σεπτεμβρίου αναχώρησαν οι τελευταίοι Γερμανοί από το Άργος και την επομένη το πρωί έγινε αυθόρμητα γενικός σημαιοστολισμός και πλήθος ξεχύθηκε στο κέντρο της πόλης. Δύο  μέρες πριν είχαν αρχίσει συνεννοήσεις μεταξύ επιτροπής πολιτών, μελών του ΕΑΜ και της μονάδας του ΕΛΑΣ που έδρευε στο Γκέρμπεσι.

Πριν από την αποχώρηση των Γερμανών, την 10 Σεπτεμβρίου 1944, και με πρωτοβουλία του μοιράρχου Κουρκουλάκου κλήθηκαν οι δικηγόροι Μ. Στάμος και Στ. Μακρής, ο συμβολαιογράφος Π. Δασκαλόπουλος, ο φαρμακοποιός Ν. Παπανικολάου, ο βιομήχανος Γ. Ρασσιάς και ο αρχιμανδρίτης τότε (μετέπειτα Μητροπολίτης Αργολίδας) Χρ. Δεληγιαννόπουλος και συνεδρίασαν στο ναό του Αγ. Πέτρου, με σκοπό να αποφευχθούν έκτροπα και συγκρούσεις στην πόλη μετά την αναχώρηση των Γερμανών. Στη σύσκεψη παρέστησαν ο Νομάρχης και οι δύο αξιωματικοί των Ταγμάτων Ασφαλείας από το Άργος και το Ναύπλιο. Αποφασίστηκε επιτροπή από τους πέντε, πλέον, πολίτες να μεταβεί κρυφά στο Γκέρμπεσι και να επιδιώξει συνεννόηση με τους εκπροσώπους του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του ΚΚΕ και της ΠΕΕΑ. Η επιτροπή αυτή αρνήθηκε να μεταβιβάσει εντολές των Ταγμάτων Ασφαλείας και δήλωσε ότι θα δρούσε ως ''ομάς Αργείων''.

Στις 11 Σεπτεμβρίου η πενταμελής ομάδα μετέβη στο Γκέρμπεσι, έγινε επτάωρη σύσκεψη, από την επιτροπή δηλώθηκε ότι δεν αποτελείται από εκλεγμένους εκπροσώπους του λαού του Άργους, αλλά ότι ήθελαν να συμβάλουν στην ειρηνική είσοδο των ανταρτών στην πόλη, μάλιστα με τα αναμενόμενα εθνικά στρατεύματα, και να γιορτάσουν όλοι μαζί τη νίκη κατά των κατακτητών. Εκατέρωθεν απόψεις καταγράφηκαν σε επίσημα έγγραφα. Από την πλευρά των ΕΛΑΣιτών δηλώθηκε ότι έκαναν κάθε δυνατή υποχώρηση, ότι υπακούουν στις διαταγές της Εθνικής  Κυβέρνησης ως Εθνικός Στρατός, αλλά ότι απαιτούν την, σύμφωνα με τις διαταγές αυτής της κυβέρνησης, διάλυση των μονάδων των Ταγμάτων Ασφαλείας και την παράδοση του οπλισμού τους, εγγυώμενοι για την ασφάλεια των ανδρών της, μέχρι να ληφθούν οριστικές αποφάσεις από την Κυβέρνηση. Δήλωσαν επίσης ότι προτείνουν τη συγκρότηση Λαϊκής Επιτροπής Αυτοδιοίκησης, που θα εκλεγεί από τους πολίτες, και σε αυτή θα υπακούουν η νέα Εθνική Πολιτοφυλακή, η Αγροφυλακή και η Χωροφυλακή.

Οι προτάσεις αυτές γνωστοποιήθηκαν από την πενταμελή επιτροπή σε λαϊκή συνέλευση που οργανώθηκε στο ναό του Αγίου Ιωάννη, όπου κλήθηκαν εκπρόσωποι των φορέων των πολιτών, των Ταγμάτων Ασφαλείας και της μέχρι τότε συγκροτημένης Πολιτοφυλακής. Συντάχθηκε νέο υπόμνημα προς τους εκπροσώπους του ΕΛΑΣ, με όσα συμφωνήθηκαν στη συνέλευση, όπου καταγράφηκε η ανάγκη σεβασμού των αποφάσεων της Εθνικής Κυβέρνησης, με την παρατήρηση ότι η ΠΕΕΑ αυτοδιαλύθηκε, ότι οι οργανώσεις της Αριστεράς αποτελούν πλέον πολιτικά κόμματα και όχι ''προκεχωρημένα κλιμάκια'' της Κυβέρνησης και ότι δεν γίνεται κατανοητό, γιατί ο ΕΛΑΣ θα πρέπει να καταλάβει τα αστικά κέντρα, αφού προορίζεται να αφομοιωθεί από τον Εθνικό Στρατό, τμήματα του οποίου βρίσκονταν ακόμα στο εξωτερικό. Μεταφέρθηκαν, επίσης, οι αντιρρήσεις εκπροσώπων των Ταγμάτων Ασφαλείας σύμφωνα με τις οποίες η διάλυσή τους προϋπέθετε τη γενική συμφιλίωση των Ελλήνων, ενώ τους είχε ανατεθεί η περιφρούρηση της ασφάλειας των Ελλήνων και η ενίσχυση της Χωροφυλακής, αν όμως οι κάτοικοι μιας πόλης δεν έχουν ανάγκη των υπηρεσιών τους, τότε χωρίς να διαλυθούν μπορούν να μεταβούν σε άλλη πόλη με τον οπλισμό τους! Άρνηση υπήρξε και από την πλευρά της Χωροφυλακής, αφού σε αυτήν είχε ανέκαθεν ανατεθεί η τήρηση της τάξης, αλλά και από την Πολιτοφυλακή, η οποία δήλωνε ότι είχε συγκροτηθεί για αποτροπή απαγωγών, δολοφονιών και αντεκδικήσεων μεταξύ των πολιτών.


Προκήρυξη της διαλυθείσας Πολιτοφυλακής
για την παράδοση των όπλων. Αργος 1944
Ενθέματα, εφημερίδα ΑΥΓΗ 2014


Η πρόταση που τελικά διαμορφώθηκεμε ημερομηνία 14 Σεπτεμβρίου 1944, ήταν κάθε ένοπλη δύναμη να περιοριστεί εκεί όπου βρισκόταν και τα τμήματα του ΕΛΑΣ στην ύπαιθρο, μέχρι να εμφανιστούν διορισμένοι εκπρόσωποι της Κυβέρνησης, αν και από ορισμένους προτάθηκε να εγκατασταθεί στην πόλη πολιτική αντιπροσωπεία των αριστερών οργανώσεων, που θα μπορούσε να αναλάβει και κάποια πολιτική αρχή.
Στις 16 Σεπτεμβρίου η πενταμελής επιτροπή οργάνωσε άλλη λαϊκή συνέλευση στην πλατεία του Αγ. Πέτρου, όπου αναγνώστηκαν όλα τα ανταλλαγέντα έγγραφα. Είχε προηγηθεί, την προηγουμένη, αποστολή άλλου εγγράφου, στο οποίο δινόταν η εξήγηση ότι η κατάληψη αστικών κέντρων επιβαλλόταν, για να εκκαθαριστούν οι βάσεις των Ταγμάτων Ασφαλείας, ώστε να καταδιωχθούν οι υποχωρούντες Γερμανοί, καθώς προ ημερών είχε επιτεθεί σε γερμανική μονάδα και τότε τα Τάγματα Ασφαλείας τους επιτέθηκαν στο Γκέρμπεσι. Δηλωνόταν δε ότι άλλο δεν απέμενε από τη βίαιη είσοδό τους στην πόλη και ότι ήταν έτοιμοι να τηρήσουν τα υπεσχημένα, αλλά αν τα Τάγματα Ασφαλείας προέβαλαν αντίσταση, η σύγκρουση δεν θα αποφευγόταν, γι’ αυτό και στην περίπτωση αυτή συνιστούσαν την απομάκρυνση του άμαχου πληθυσμού.
Τελικά οι συνεννοήσεις συνεχίστηκαν και κατέληξαν στην αποχώρηση των Ταγμάτων Ασφαλείας και Χωροφυλακής προς το Ναύπλιο, από όπου με την μεσολάβηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου όλες οι μονάδες Ταγμάτων Ασφαλείας διεπεραιώθηκαν στις Σπέτσες.

Το πρώτο τμήμα ανταρτών μπήκε στην πόλη στις 18 Σεπτεμβρίου, υπό τον λοχαγό Ν. Μαυροειδή και τον προσφώνησε ο εφημέριος του Αγ. Πέτρου. Ο Μαυροειδής υπογράμμισε τη συμβολή του ΕΛΑΣ στον αγώνα για την ελευθερία και ότι υπάρχει ανάγκη για εθνική ενότητα. .Στη συνέχεια το άγημα στρατωνίσθηκε σε αίθουσα σχολείου, αυτός επέβαλε την παράδοση όλων των όπλων σε οπλονόμο, αφού πριν από την είσοδο στην πόλη προειδοποίησε για την αποφυγή αντεκδικήσεων (τα Τάγματα Ασφαλείας είχαν συλλάβει ως ομήρους την μητέρα του, την πεθερά του και την αδελφή του με το νεογέννητο παιδί της), υπογραμμίζοντας ότι για τα διαπραχθέντα εγκλήματα αρμόδια θα ήταν τα δικαστήρια.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ εγκαταστάθηκαν εκεί όπου ήταν η Αστυνομία, στο κτίριο της οδού Βύρωνος, στα σκαλιά της Φραγκοκλησιάς, όπου ήταν η Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Πελοποννήσου, στις αποθήκες του Καταγά στην παραλία, όπου ήταν ιταλικοί καταυλισμοί και σε άλλα κτίρια της πόλης

Στις 19 Σεπτεμβρίου συγκροτήθηκε το νέο δημοτικό συμβούλιο, η Επιτροπή Λαϊκής Εξουσίας, υποδείχθηκαν διάφοροι ως μέλη του και τελικά, μετά από πιέσεις τόσο από το ΕΑΜ όσο και από εκπροσώπους δεξιών παρατάξεων, ως δήμαρχος δέχθηκε να αναλάβει ο μετριοπαθής και μη οργανωμένος οδοντίατρος Κ. Δωροβίνης. Λαϊκή σύναξη, στην πλατεία του Αγ. Πέτρου, δια βοής έδωσε τη συγκατάθεσή της.
Στις 20 Σεπτεμβρίου οργανώθηκε στην ίδια πλατεία, μετά από δοξολογία, μεγάλη συγκέντρωση για την Απελευθέρωση, με παρέλαση μιας εκατοντάδας ανταρτών και με δημόσιες ομιλίες του επικεφαλής τους και δύο Άγγλων αξιωματικών.
Στις 3 Ιανουαρίου 1945 η Επιτροπή Λαϊκής Εξουσίας υπέβαλε την παραίτηση της στο Επαρχιακό Συμβούλιο Άργους, με σκοπό την ανασυγκρότηση της, με κυβερνητική όμως απόφαση επανήλθε ως δήμαρχος ο Κ. Μπόμπος, που υπηρετούσε μέχρι λίγο μετά την κατάληψη του Άργους από τους Γερμανούς, το 1941.
Το πείραμα της διοίκησης της πόλης, τελικά με κοινή συνεννόηση, κατά βάση με πλειοψηφία των ΕΛΑΣιτών , σε έκτακτες συνθήκες όπως αυτές της Απελευθέρωσης, πέτυχε να αποκλιμακώσει την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην πόλη με την αποχώρηση των στρατευμάτων Κατοχής, να αποφευχθεί, κατά κοινή πια ομολογία, κάθε είδους έκτροπο και, παρά τη σύγκρουση των Δεκεμβριανών στην Αθήνα, να κερδηθεί η αποδοχή των πολιτών, μέχρι την πράξη αντικατάστασης από την κεντρική διοίκηση.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ έμειναν στην πόλη μέχρι την συμφωνία της Βάρκιζας, όταν ορκίσθηκε η πρώτη μεταπολεμική κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Αποτελεί, όμως, μια άλλη ιστορία, το τί περίμενε όσους αναμείχθηκαν στη διοίκηση αυτή, στα χρόνια του Εμφυλίου που ακολούθησαν.



Πηγές - Βιβλιογραφία

- Λόχος Ναυπλίου των Ταγμάτων Ασφαλείας, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη
 -  Η Αριστερά στη Δημαρχία του Άργους (Σεπτ. 1944-Ιαν. 1945), Βασίλη Κ. Δωροβίνη, Ενθέματα, εφ.Η ΑΥΓΗ 2014
- Ιωάννης Μ. Κουτσουμπός, 6 Οκτωβρίου 1944: Η απελευθέρωση του Ναυπλίου από τον ΕΛΑΣ, Εφημερίδα, «Ειδήσεις», Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 1997,press publica
-  Ηλίας Παπαστεριόπουλος , Ο Μωριάς στα όπλα
-  Γρηγόρης Κριμπάς , Η Εθνική Αντίσταση στη Μεσσηνία και στους γύρω νομούς
-  Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Αρχεία Εθνικής Αντίστασης, 1941-1944, τ. 8, Αθήνα, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, 1998, 8. «Κατοχικές αρχές - Τάγματα ασφαλείας - Εγκληματικές ενέργειες των βουλγάρων»
- Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού ΔΙΣ/1915/Β/5, ανώνυμη έκθεση ''Περί των ταγμάτων (Aσφαλείας) Χωροφυλακής Πελοποννήσου'', αρχές 1944
 - Τάσος Κωστόπουλος «Η αυτολογοκριμένη Μνήμη. Τα Tάγματα Aσφαλείας και η μεταπολεμική Εθνικοφροσύνη».εκδόσεις Φιλίστωρ, 2013
- Βασίλης Λάζαρης Η Αχαία στην Κατοχή 1941-1944, Εκδόσεις Διαπολιτισμός 2014, Πάτρα
- Βασίλης Λάζαρης, Πoλιτική Ιστορία της Πάτρας,  Πάτρα 1989
- Γεώργιος Poζάκης,''Έκθεσις της πολεμικής δράσεως κατά την περίοδον Κατοχής του Τάγματος Ασφαλείας Γεώργιος'', Εν Γυθείω 29/12/1954
- Γιάννης Δουατζής, Οι ταγματασφαλίτες, εκδόσεις Αφοι Τολίδη Αθήνα 1982
- Έκθεση Λεωνίδα Βρεττάκου, 1-10/1/1955), οε ΔΙΣ 1998
- Κωνσταντίνος Κωστόπουλος, ''Περί της ιστορίας του Τάγματος Ασφαλείας Σπάρτης'', Π. Φάληρον 12/12/1954
- Γιάννης Δουατζής, Εθνική Αντίσταση, 2 τόμοι Ημερολόγιο Καπετάν Όθρυ, Μαρτυρίες Αγωνιστών. Στερεά - Εύβοια - Δεκέμβρης Εκδόσεις Αιχμή 1983
- Παναγιώτης Δεμέστιχας, ''Έκθεσις περί της οργανώσεως, σκοπών και δράσεως του Koμμoυνιστικού Κόμματος ΕΑΜ­ ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ και της δημιουργίας των Ταγμάτων Αοφαλείας εν Λακωνία'', Εν Κρανάη Γυθείου 1/11/1954
- Νικόλαος Καράμπελας, ''Περιληπτική ιστορική έκθεσις περί συγκροτήσεως τou Τάγματος Αοφαλείας Γυθείου'', Εν Γυθείω 27/12/1954
- Διονύσιος Παπαδόπουλος ''H Ιστορία των Ταγμάτων Ασφαλείας'' 1952
- Ανώνυμη έκθεση ''Περί των ταγμάτων (Aσφαλείας) Χωροφυλακής Πελοποννήσου'', αρχές 1944
- Φώτιος Τσαγκάρης, Αναμνήσεις της μεσσηνιακής κατοχής από την σκοπιάν της δημαρχίας Καλαμών, Αθήναι 1971
- Απόστολος Δασκαλάκης, Ισιορία Ελληνικής Χωροφυλακής.1936-1950, Αρχηγείov Χωροφυλακής, Αθήναι 1973
- Χέρμαν Φρανκ Μάγερ, Από τη Βιέννη στα Kαλάβρυτα, Αθήνα 2003
- Xάγκεν Φλάϊσερ, Στέμμα και Σβάστικα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Avrίστασης, τομ.Β', Αθήνα 1995
- Νίκος Ζερβής, Καλαμάτα. Καιοχή - Αντίσταση - Απελευθέρωση, τόμ Γ', Καλαμάτα 2002
- Βαρδής Βαρδινογιάννης, Η Αντίσταση στο Σέλινο, Αθήνα εκδόσεις Θεμέλιο 1988
- Γιόνα Μικέ Παϊδούση, Αντίσταση και δωσιλογισμός στην κατοχική Αργολίδα, μέσα από τα απομνημονεύματα ενός στελέχους της τοπικής ΕΠΟΝ.
- Ι.Δ. Αναστασάκης “Η Κάντανος” 1980
 - Ιωάννης Ανδρουλάκης “Η γερμανική κατοχή και η αντίσταση στην επαρχία Κισάμου” 2003
- Κέδρος Αντρέας, «Η Ελληνική Αντίσταση 1940-44», τόμος Α', Θεμέλιο
-  Ηλίας Παπαστεριόπουλος , Ο Μωριάς στα όπλα
-  Γρηγόρης Κριμπάς , Η Εθνική Αντίσταση στη Μεσσηνία και στους γύρω νομούς
- Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα», εκδ. Αλεξάνδρεια, 2012.
- Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950, εκδόσεις Θεμέλιο, συλλογικό
- Χρονολόγιο γεγονότων 1940-1944 Από τα έγγραφα του Βρετανικού Υπουργείου των Εξωτερικών Foreign Office 371: 1944 επιμέλεια: Μαρία Σπηλιωτοπούλου, Προκόπης Παπαστράτης Ακαδημία Αθηνών, 2004
-Σταμάτης Καββαδίας, Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ (1941-1944), Ιδιωτική Έκδοση, 2007
-  «Στ' άρματα! Στ' άρματα!» εκδ. ΓΙΑΝΝΙΚΟΣ
- Αρίστος Καμαρινός, Ο εμφύλιος πόλεμος στη Πελοπόννησο 1946-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή
- Ιάκωβος Περ. Χονδροματίδης, Η μαύρη σκιά στην Ελλάδα: εθνικοσοσιαλιστικές και φασιστικές
οργανώσεις στην Ελλάδα του μεσοπολέμου και της Γερμανικής κατοχής, Άθήνα, Ιστορική
μονογραφία του περιοδικού Στρατιωτική Ιστορία

- Κωνσταντίνος Μπρούσαλης, Οι ανυπότακτοι.  Το δεύτερο αντάρτικο στην Πελοπόννησο: Από την εποποιία της εθνικής αντίστασης στην τραγωδία του εμφυλίου πολέμου, εκδόσεις Παρασκήνιο 2008
- Κωνσταντίνος Μπρούσαλης Η Πελοπόννησος στο πρώτο αντάρτικο 1941-1945, εκδόσεις Επικαιρότητα 1997
- Γιώργος Μαργαρίτης Ιστορία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) 2 τόμοι, εκδόσεις Βιβλιόραμα 2000-2001

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας http://www.tapantareinews.gr, για περισσότερη ενημέρωση. Εγγραφείτε - SUBSCRIBE: http://bit.ly/2lX5gsJ Website —►http://bit.ly/2lXX2k7 SOCIAL - Follow us...: Facebook...► http://bit.ly/2kjlkot    

Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Δημοφιλείς κατηγορίες

...
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες του blog μας

Whatsapp Button works on Mobile Device only