Η ΓΑΙΔΟΥΡΟΚΕΦΑΛΗ, ΜΙΑ ΛΑΪΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ

 Μεταξύ των θρησκόληπτων χριστιανών των λαϊκών στρωμάτων κυκλοφορούσε μια ακόμη πρόληψη σχετική με τις λατρευτικές συνήθειες των Εβραίων:

Ότι στην Συναγωγή έχουν και λατρεύουν μια κεφαλή γαιδάρου! Η πρόληψη προέρχεται από το επεισόδιο με τον Μωυσή στην έρημο, όταν διέταξε τους Εβραίους που οδηγούσε και διψούσαν να ακολουθήσουν μια αγέλη όνων, που από ένστικτο θα έβρισκαν πηγή για να ξεδιψάσουν ώστε να ξεδιψάσουν κι αυτοί. Κατά άλλη εκδοχή από την παρεξήγηση του ονόματος του ιουδαίου Ποντίφικα Ονία.
Η πρόληψη αυτή υπήρχε και στην Αρχαιότητα και στην Ελλάδα και στη Ρώμη.
Γράφει σχετικά ο Λουδοβίκος Σαλβατόρ:
"Ήταν και είναι ακόμα [στη Ζάκυνθο] μεταξύ κάποιων αμόρφωτων ανθρώπων εξαπλωμένη η πίστη, ότι οι Ισραηλίτες πιστεύουν σε ένα κεφάλι γαϊδάρου και αυτό το διαφύλασσαν σε αρτοφόριο. Αυτό συνετέλεσε ώστε το έτος 1661 ένας γνωστός ως Ανδρέας Μηλιώτης μπήκε ένα Σάββατο στη Συναγωγή για να πάρει τη γαϊδουροκεφαλή. Μετά από κάποια αντίσταση των Εβραίων ξαναήλθε με άλλους οπλισμένους ανθρώπους και πήγε στο αρτοφόριο, όμως αντί της γαϊδουροκεφαλής βρήκε τη συνηθισμένη Τορά[Πεντάτευχος, τα πρώτα πέντε βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης] μέσα. Κατέφθασε μάλιστα οπλισμένη δύναμη προς υπεράσπιση των Ισραηλιτών και επέβαλε την τάξη.
Μετά από αυτό η Βενετσιάνικη διοίκηση διέταξε να κηρύξουν σε όλες τις εκκλησίες την Κυριακή ότι ο Θεός των Χριστιανών είναι ακριβώς ο ίδιος με εκείνον των Ισραηλιτών. Οι χριστιανοί, που έλαβαν μέρος σ’ αυτή την πράξη, τιμωρήθηκαν."

Και ο Λεωνίδας Χ. Ζώης: "Κατά του αποτρόπαιου τούτου εθίμου αποδιδόμενου εις τους Ιουδαίους υπό των αντιπάλων αυτών, αυστηρώς και τεχνηέντως αντεπεξέρχεται ο Ιώσηπος, ο Ιουδαίος Ιστορικός, εν τη απολογία του, γνωστή υπό τον τίτλον «κατ' Αππίωνος».

Διατηρούνται εντούτοις λαϊκά τραγούδια στη Ζάκυνθο που δείχνουν αυτή την πλανημένη αντίληψη του κατώτερου χριστιανικού λαού:
«Οβραίο, Οβραίο, Σιμιχά, που τρως το σιμιδάλι
Και κάθεσαι και προσκυνάς τη Γαϊδουροκεφάλη.»

«Θα σε κλέψω, θα σε πάρω, θα σε κάμε χριστιανή
Και την Γαϊδουροκεφάλη θα την φτύσουμε μαζί.»

«Μεγάλο είναι το κρίμα σου, που Γαϊδουροκεφάλη
Εσύ κυρά μου προσκυνάς, που έχεις θεία κάλλη.»
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ

Από το βιβλίο: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ «ΟΙ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ, 15ος- 20ος αι.» Τρίτη Έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ 2017
.
[Μπορεί οι θρησκόληπτοι χριστιανοί να διατηρούσαν ορισμένες προλήψεις για τους Εβραίους, όμως οι προλήψεις αυτές έρχονται από την Αρχαιότητα, από τον 3ο αι. π.Χ. .
Ο Μνασέας ο Πατρεύς[Αρχαίος μαθηματικός και γεωγράφος από την Πάτρα, 3ος αι. π.Χ.] διακρίνεται για την εφεύρεση του μύθου ότι οι Εβραίοι λάτρευαν μία χρυσή γαϊδουροκεφαλή. Αυτή η συκοφαντία, καθώς επίσης και η «συκοφαντία του αίματος»[Σφαγή χριστιανού για να φτιάξουν με το αίμα του τους άζυμους άρτους με τους οποίους γιορτάζουν το Πάσχα] προορίζονταν να έχουν μέλλον και εφαρμογή και στους Χριστιανούς και να προκαλέσουν στους Εβραίους διωγμούς σφαγές, λεηλασίες και αναστατώσεις.
Ο Αγαθαρχίδης ο Κνίδιος,[Αρχαίος Έλληνας, ιστορικός, γεωγράφος,φυσιοδίφης και περιπατητικός φιλόσοφος από την Κνιδο. 2ος αι. π.Χ.]στο έργο του Ιστορία της Ασίας, έγραφε για τις «γελοίες πρακτικές» των Εβραίων και την «παραξενιά του Νόμου τους», ιδιαίτερα, την τήρηση του Σαββάτου. Κοροϊδευτικά τη συσχέτιζε με τον τρόπο που κατέλαβε την Ιερουσαλήμ ο Πτολεμαίος Λάγου, το 320 π.Χ.: οι κάτοικοί της δεν αντιστάθηκαν στον εισβολέα επειδή η επίθεση έγινε ημέρα Σαββάτου.
Ο Απίων[Εξελληνισμένος Αιγύπτιος γραμματικός, σοφιστής και σχολιαστής του Ομήρου, 1ος αι. μ.Χ.] προσθέτει ότι οι Εβραίοι είναι δεμένοι με όρκο «να μη βοηθούν τους ξένους». Κατηγορεί τους Εβραίους ότι, επειδή δεν λατρεύουν τους θεούς της πόλης, υποκινούν σε ανταρσία τους ανθρώπους. Τους κοροϊδεύει επειδή κάνουν θυσίες ζώων, δεν τρώνε χοιρινό, και κάνουν περιτομή, και επειδή λατρεύουν μία χρυσή γαϊδουροκεφαλή, που όπως λέει ο Απίων, ο Αντίοχος ο Επιφανής[Βασιλιάς της ελληνιστικής αυτοκρατορίας των Σελευκιδών από το 175 π.Χ. μέχρι τον θάνατό του το 164 π.Χ.] ανακάλυψε, όπως ανακάλυψε και έναν Έλληνα που τον έτρεφαν πλούσια, με σκοπό να τον θυσιάσουν και να τον φάνε.
Ο Ιώσηπος[Ιώσηπος Φλάβιος ή Ιωσήφ μπεν Ματθίας. Εβραίος λόγιος, ιστορικός ο οποίος γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 37 μ.Χ.] παραθέτει την εκδοχή του Απίωνα για τον φοβερό μύθο, σύμφωνα με τον οποίο οι Εβραίοι κάθε χρόνο θυσίαζαν στον Ναό έναν Έλληνα και μετά τον έτρωγαν.
Ο ιστορικός Δημόκριτος, στο έργο του Περί Ιουδαίων, επαναλαμβάνει την κατηγορία του Μνασέα ότι λατρεύουν μία χρυσή γαϊδουροκεφαλή και, σύμφωνα με το λεξικό Σουίδα,[10ος αι. μ.Χ.] τους κατηγορεί ότι «κάθε επτά χρόνια πιάνουν ένα ξένο, τον οδηγούν στο Ναό τους και τον προσφέρουν θυσία κόβοντάς τον κομματάκια» (ἐν ὧι φησιν ὅτι χρυσῆν ὄνου κεφαλὴν προσεκύνουν, καὶ κατὰ ἑπταετίαν ξένον ἀγρεύοντες προσέφερον, καὶ κατὰ λεπτὰ τὰς σάρκας διέξαινον, καὶ οὔτως ἀνήιρουν)].
.
[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΣΥΝΑΓΩΓΗ]