ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΤΑΚΟΥΖΙΝΟΣ: ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΟ ΚΡΑΣΙ

Συ που χύνεσαι εις το στόμα
Και ανοίγεις την καρδιά,
Σε γνωρίζω από το χρώμα
Και από τη μυρωδιά.
Θείο βάλσαμο βγαλμένο
Αφ ’ τη ρώγα τη χρυσή,
Και σαν πάντα αγαπημένο
Χαίρε, αθάνατο κρασί !
Σκλαβωμένο εκατοικούσες
Στη βαρέλλα τη βαρειά,
Κι ένα χέρι εκαρτερούσες
Να σου δώση ελευθεριά.
Άργιε νάρθη εκείν΄η μέρα
Τι αιώνας φοβερός !
Σε κρατούσαν εκεί πέρα
Όσπου νάρθη ο καιρός.
Τώρα σ’ άφησαν κι εβγήκες
Ξεπετάχθης με ορμή
Και τους φίλους σου ευρήκες
που προσμέναν την στιγμή·
Όλ' οι φίλοι σου σ' εκράξαν
Με χαιρέτισμα θερμό,
Και τα στόματα εφωνάξαν
Ως στ ’ αστέρια με καημό.
Κοίτα χέρια ανδρειωμένα
Πώς κερνούνε μια φορά·
Κοίτα χείλια διψασμένα
Πώς ροφούνε στα γερά.
Κοίτα , κοίτα τον κυρ-Γιάννη,
Καρφωμένος μένει εκεί·
πίνει, πίνει, πίνει- ώ! φθάνει!
Να μη σκάση σαν ασκί!
Ω πατέρες, σηκωθήτε,
Όσοι πίνατε γερά,
Ξαναζήστε να μας δήτε
Με καμάρι και χαρά.
Η βαρέλλα χύνει οκάδες,
Βρύση ακένωτη, καλή,
Αλλ’ οι ανδρείοι κρασοπινάδες
Δεν φοβούνται το πολύ !
Όχι κλάψα και αντάρα
Και φωνή και στεναγμός,
Μόνον γέλια, και κιθάρα,
Και κρασί, και νυσταγμός.
Ποιος αφήνει εκεί τον τόπο
Αν δεν γίνη πριν στουπί
Μόνον τότε ευρίσκει τρόπο
Και ξεφεύγει από ντροπή.
Στην σκιά χεροπιασμένες
Βλέπω εμπρός μου και θωρώ
Κρινοδάχτυλες παρθένες
Όπου κάνουνε χορό.
Τα ματάκια τους γυαλίζουν.
Έχουν εύθυμη καρδιά,
Και τα χείλια τους μυρίζουν
Του κρασιού τη μυρωδιά.
Η ψυχή μου αναγαλλιάζει
Πως το στόμα καθεμιάς
Καταφέρνει και αδειάζει
Τό ποτήρι μονομιάς.
Στα χορτάρια, στα λουλούδια
Με αυτές κ’ εγώ πηδώ...
Του Ανακρέοντα τραγούδια
Μεθυσμένος τραγουδώ.

ΑΛΕΞ. ΚΑΤΑΚΟΥΖΙΝΟΣ , «ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΑΝΘΩΝ» (Διευθυντής Ιωάννης Τσακασιάνος), Ζάκυνθος 1886

.
[Κάποτε ένας φίλος του τον ρώτησε γιατί γράφει ποιήματα για παιδιά κι ο Κατακουζηνός απάντησε πως μόνον αυτά τον εννοούν· οι άλλοι υποκρίνονται. ]
.
[Απαγόρευσε την έκδοση και κυκλοφορία μουσικών έργων του, αντιδρώντας κατ’ αυτό τον τρόπο στις ζηλόφθονες επικρίσεις που γέννησαν οι μουσικές του επιτυχίες.] 
.
[Ο ορισμός του για τη μουσική: «Δι’ όσους την εννοούν, δεν έχει ανάγκην ορισμού· δι’ όσους δεν την εννοούν, επίσης».]

[ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΤΑΚΟΥΖΙΝΟΣ(Τεργέστη 1824 - Αθήνα 1892) 
Συνθέτης, διευθυντής χορωδίας, συνθέτης, μουσικός παιδαγωγός και ποιητής.
Από την Τεργέστη, όπου είχαν καταφύγει οι γονείς του από τη Σμύρνη λόγω της επανάστασης του 1821. Εγγονός του Διδάσκαλου του Γένους Κωνσταντίνου Κούμα. Σε ηλικία 16 ετών μελετούσε μουσική κοντά στον Δημήτριο Διγενή στην Αθήνα και κατόπιν συνέχισε στο Παρίσι και τη Βιέννη.
Μετά το πέρας των σπουδών του στη Βιέννη έκανε το πρώτο βήμα για την εισαγωγή της τετράφωνης μουσικής στην εκεί Ελληνική Εκκλησία, καταρτίζοντας χορωδία, την οποία διηύθυνε επιτυχώς επί δεκαεπτά συνεχή έτη. Στα 1861, έπειτα από πρόσκληση των ομογενών της Οδησσού, εισήγαγε την τετραφωνία στον εκεί Ναό της Αγίας Τριάδος, δημιουργώντας χορωδία που διηύθυνε μέχρι το 1870. 
Τότε εκλήθη στην Αθήνα από την βασίλισσα Όλγα για να οργανώσει την χορωδία του ανακτορικού παρεκκλησίου του Αγίου Γεωργίου. Θεωρείται ο κύριος εισηγητής του πολυφωνικού συστήματος στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία (μια και οι δύο προηγούμενες απόπειρες εναρμονίσεως του Βυζαντινού μέλους, που είχαν γίνει στην ελληνική παροικία της Βιέννης. Επιχείρησε να συγκεράσει την μελωδική αρμονία της Ευρωπαϊκής μουσικής με την παθητικότητα και το κάλλος της Εκκλησιαστικής μουσικής, συνθέτοντας δικά του έργα στα οποία διατήρησε πιστά το αρχαίο μέλος, ενώ ταυτόχρονα είναι κατάδηλη και η επίδραση της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησιαστικής μουσικής.
Αφιλοκερδώς έφορος και καθηγητής του Ωδείου Αθηνών και δίδαξε ακόμη στο Αρσάκειο και σε ιδιωτικές σχολές. 
Αμισθί παρείχε την διδασκαλία σε πλείστους μουσικούς και ερασιτέχνες όπως οι: Ιωάννης Αποστόλου (1860-1904, τενόρος με λαμπρή καριέρα στην Ιταλία), Δημήτριος Ρόδιος.(τραγουδοποιός), Βασίλειος Πετροζίνης (βαθύφωνος), Χρήστος Στρουμπούλης (συνθέτης καντάδων), Θεμιστοκλής Πολυκράτης (σημαντικός συνθέτης τετράφωνης εκκλησιαστικής μουσικής), Σπυρίδων Σπάθης (συνθέτης εκκλησιαστικής μουσικής), Γεώργιος Παχτίκος (εθνομουσικολόγος, συνθέτης) κ. ά.]
Συνέθεσε πάνω σε δικούς του στίχους πολλά παιδικά τραγούδια, τρία μελοδράματα πάνω σε δικό του κείμενο: «Αρετούσα των Αθηνών» που παραστάθηκε με επιτυχία το 1861 στην Οδησσό, «Αντώνιο Φώσκορι», το οποίο δεν παρεστάθη, «Μαρία της Βρεταννίας» , τη «Δοξολογία σε λα μείζονα» γνωστή και ως σύντομη ή μικρή,τη «Μεγάλη Δοξολογία» (Σε Ντο, που ψάλλεται και τώρα τις Κυριακές στον Άγιο Σπυρίδωνα της Κέρκυρας, καθώς και σε εθνικές επετείους και συναφείς τελετές στον Ναό του Αγίου Γεωργίου Καρύκη των Αθηνών από την ανδρική πολυφωνική χορωδία του εν λόγω ναού, την οποία ίδρυσε το 1896 ο Μαθητής του Κατακουζηνού Θεμιστοκλής Πολυκράτης), «Λειτουργικά» για τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, το τραγούδι «Πατρίς σε αφήνω», το ανέκδοτο «Πλήρες σύστημα εκκλησιαστικής μουσικής δια τετράφωνον μικτήν χορωδίαν» (που αργότερα μετέγραψε για ανδρική), «Αρμονική» (ανέκδοτο) , σονάτες και τραγούδια, οι παρτιτούρες των οποίων δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά της εποχής κ. ά.
  Η εκκλησιαστική του μουσική, εξ αιτίας της κατανυκτικότητας και της μεγαλοπρέπειάς της, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να ψάλλεται σε ναούς της χώρας από χορωδίες.
Παράλληλα με τη μουσική ο Κατακουζηνός καλλιέργησε και την ποίηση. Δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές : «Το Σούλι», «Παίγνια ερωτικά» (1843, 1846, 1851), «Μύθοι» (1869), «Ο Πατριάρχης Γρηγόριος» (1871), «Ερωτικόν Χαρτοφυλάκιον», (1877), «Η θυγάτηρ του Τειρεσίου», «Ο υιός του Δημίου» (1879), «Λυρικά» (1879), «Ελεγεία» (1884), «Μούσα» (1892). Έναν χρόνο προ του θανάτου του, τύπωσε το πρώτο μέρος από την ποιητική του συλλογή «Ώραι ανέσεως» (1891). Οι αξιολογότεροί του στίχοι βρίσκονται στο «Ερωτικό Χαρτοφυλάκιο». Στην ποιήσή του κυριαρχούν ο ρομαντισμός, η φυσιολατρία, ο πατριωτικός τόνος, η θρησκευτική ευλάβεια και η αρχαιολατρία.
Δική του σύνθεση είναι το ποίημα «Το αρνάκι» με τους πολύ γνωστούς στίχους «αρνάκι άσπρο και παχύ, της μάνας του καμάρι». Ορισμένα από τα παιδικά του ποιήματα είναι γραμμένα σε δημοτική, ή μάλλον στην καθομιλουμένη της εποχής.]