Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2022

Επιτύμβιος ναΐσκος. Μάρμαρο πεντελικό. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αρ. 738.


 Η τοποθέτηση ναϊσκόμορφων κατασκευών επί των τάφων ευπόρων κατά κανόνα πολιτών (Βλ. και ανάλογα μνημεία στο Α΄Νεκροταφείο Αθηνών πλουσίων Αθηναίων του περασμένου αιώνα) αποτελεί την εξέλιξη της απλής επιτύμβιας στήλης, συνήθως μαρμάρινης, η οποία στηνόταν στον τάφο για να γίνεται ορατή η θέση του τάφου και να σημειώνονται τα στοιχεία του νεκρού. Η παραγωγή των πολυτελών επιτύμβιων μνημείων άρχισε στα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου, δηλαδή στη δεκαετία 430-420 π.Χ. και συνεχίστηκε ως το 317 π.Χ., οπότε ο Δημήτριος ο Φαληρέας, που έγινε κυβερνήτης της Αθήνας με τη θέληση του βασιλιά της Μακεδονίας Κασσάνδρου, απαγόρευσε την κατασκευή τους με νόμο, ο οποίος ίσχυσε και μετά την πτώση του για τρεις σχεδόν αιώνες, δηλαδή ολόκληρη την ελληνιστική περίοδο. Στόχος της απαγόρευσης ήταν η πάταξη της υπερβολής, στην οποία οδηγούσε ο παραλογισμός της επίδειξης λόγω κοινωνικής άμιλλας και έκτοτε απλώς τοποθετούσαν απλές στήλες....

Ο εικονιζόμενος επιτύμβιος ναΐσκος βρέθηκε στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού. Απεικονίζει Αθηναίο πολεμιστή με πλήρη εξάρτυση και χλαμύδα να παρουσιάζεται στο πεδίο της μάχης με έντονο διασκελισμό προς τα δεξιά. Πρόκειται για ένα από τα τελευταία μνημειακά αττικά επιτύμβια του 4ου αιώνα π.Χ., φιλοτεχνημένο γύρω στο 320 π.Χ., λίγο πριν από τον πιο πάνω απαγορευτικό νόμο. Εδώ δεν έχουμε πλέον ένα ανάγλυφο, αλλά ένα κανονικό άγαλμα τοποθετημένο μέσα σε ναΐσκο. Ο νεκρός, ένας νέος άνδρας με κοντό γένι, εικονίζεται ως μαχόμενος πολεμιστής, με θώρακα, κράνος και ασπίδα στο αριστερό χέρι και τη χλαμύδα να ανεμίζει πίσω του. Στο δεξί χέρι, που έχει σπάσει, κρατούσε ξίφος. Οι οπές πάνω από το μέτωπο χρησίμευαν για την προσήλωση χάλικινου εξαρτήματος του κράνους ή στεφάνου. Είναι η στιγμή της μάχης σώμα με σώμα, όταν οι πολεμιστές έχουν αφήσει τα δόρατα και πολεμούν με τα ξίφη. Ότι ο Αριστοναύτης βρίσκεται στο πεδίο της μάχης φαίνεται από το ανώμαλο έδαφος στο οποίο πατάει. Ο θεατής έχει την εντύπωση ότι βλέπει έναν ζωντανό πολεμιστή, εντύπωση που ενισχυόταν στην Αρχαιότητα από το γεγονός ότι το γλυπτό ήταν χρωματισμένο. Μόνο τα γυμνά πόδια φανερώνουν ότι ο εικονιζόμενος δεν βρίσκεται πλέον στον κόσμο των ζωντανών. Η μορφή του Αριστοναύτη με τη ζωντάνια της και την ανάπτυξή της στον χώρο προαναγγέλλει τις τολμηρές δημιουργίες της γλυπτικής των ελληνιστικών χρόνων και, ειδικότερα, η δραματική έκφραση του προσώπου και το νευρώδες σώμα παραπέμπουν σε δημιουργίες του Πάριου γλύπτη Σκόπα .
Στο επιστύλιο (επάνω από την κεφαλή του) αναγράφεται το όνομα τού νεκρού: Αριστοναύτης, γιος του Αρχεναύτου, από τις Αλές. Η σωζόμενη βάση λουτροφόρου στο κεντρικό ακρωτήριο (στην κορυφή του αετώματος) του ναΐσκου υποδηλώνει ότι ο Αριστοναύτης πέθανε άγαμος..... Φωτο ν.μ.


Με πολύ μεράκι αλλά και υπομονή συνεχίζουμε την προσπάθεια μας .Αθόρυβα …σιγά σιγά με πολύ   υπομονή αλλά και διάθεση προχωράμε 
Στόχος μας παραμένει να αρθρογραφούν οι πολίτες σε αθρα με   θέματα πολιτισμού   που  επιλέξουν
Το όνομα και επώνυμο αλλά η ευπρέπεια των άρθρων είναι απαραίτητα .Η διεύθυνση μας για επιστολές Άρθρα είναι   zantedanias@gmail.com 
Όπως έχουμε από την αρχή της προσπάθεια μας αναφέρει θα αναρτώνται μετά από έγκριση μας
Σας ευχαριστούμε από καρδιας
Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους ο οποίος φέρει και την ευθύνη των γραφομένων και δε συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας
https://www.youtube.com/channel/UC0wk2ge3sheyTkgpAkeBang



Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Δημοφιλείς κατηγορίες

...
Οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες του blog μας

Whatsapp Button works on Mobile Device only