Η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος Γυναικών τιμά τις γυναίκες των οποίων η παρουσία διαμόρφωσε καθοριστικά στοιχεία της ανθρώπινης ιστορίας.
Το όνομα της φιλοσόφου ΥΠΑΤΙΑΣ δόθηκε στην υπ ' αριθμ. 1 εν Ανατολή Αθηνών Στοά μας!
Δρ. Μαρία Σωτηράκου
Η Υπατία η Αλεξανδρινή, η τελευταία «μύστης» της αρχαίας ελληνικής σκέψης στην ανατολική Μεσόγειο, ήταν η επικεφαλής της Νεοπλατωνικής σχολής της Αιγύπτου.
Η πνευματική της διαδρομή ήταν συνυφασμένη με την έρευνα και την επιστήμη της φιλοσοφίας. Ήταν μία γυναίκα χαρισματική και ενάρετη, το πρότυπο του σκεπτόμενου ανθρώπου. Με τη φιλοσοφική της έρευνα αντιστάθηκε στον πνευματικό σκοταδισμό που υποδαύλιζε η αμφιλεγόμενη θρησκευτική ηγεσία του Κυρίλλου Αλεξανδρείας.
Η Υπατία έζησε στην Αλεξάνδρεια τον 4ο αιώνα. Ήταν κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα και παρακολούθησε στην Αθήνα μαθήματα κυρίως στη νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου του Νεότερου ενώ μαθήτευσε και κοντά στο Πρόκλο και τον Ιεροκλή.
Επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια όπου δίδαξε φιλοσοφία και μαθηματικά στην σχολή των Πλατωνιστών. Στην Αλεξάνδρεια βάσει της υπάρχουσας νομοθεσίας ( ο καθένας ακολουθούσε τους νόμους του κράτους του οποίου είχε την εθνικότητα) η Υπατία η οποία είχε την ελληνική και την αιγυπτιακή, (ο Θέων έχει αναγνωριστεί ως Έλληνας και Αιγύπτιος), είχε την δυνατότητα να έχει περιουσιακά στοιχεία και να δραστηριοποιείται τόσο επαγγελματικά όσο και κοινωνικά-εκπαιδευτικά.
Η Υπατία ως φιλόσοφος, μαθηματικός και αστρονόμος δίδασκε δημόσια στο κοινό της Αλεξανδρείας για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, αποδεικνύοντας την εκπαίδευσή της στη φιλοσοφία και στη ρητορική και όλοι την αντιμετώπιζαν με σεβασμό.
Κατείχε την προεδρία της Νεοπλατωνικής Σχολής της Αλεξάνδρειας και ασκούσε επιρροή στους σημαντικούς άρχοντες .
Ανάμεσα στους μαθητές της ήταν οι γόνοι των ισχυρότερων οικογενειών της Αλεξάνδρειας, που αργότερα ανέλαβαν εξαιρετικά υψηλά αξιώματα. Δύο από αυτούς ήταν ο Επίσκοπος της Κυρήνης, Συνέσιος και ο Έπαρχος της Αλεξάνδρειας, Ορέστης. Με τον Συνέσιο διατηρούσε σταθερή αλληλογραφία, τμήματα της οποίας έχουν σωθεί και αποκαλύπτουν τον τεράστιο θαυμασμό που έτρεφε ο Επίσκοπος για την Υπατία. “… Ακόμα και αν υπάρχει απόλυτη λήθη στον Άδη, ακόμα και εκεί θα σε θυμάμαι αγαπητή Υπατία”, έγραφε στις επιστολές του....
Το επιστημονικό της έργο περιλαμβάνει:
Σχολίασε την Αριθμητική του Διόφαντου, γεγονός το οποίο συνετέλεσε στην σημερινή ύπαρξη των έργων του Διόφαντου. Τα αλγεβρικά έργα του Διόφαντου ήταν πολύ πιο εξελιγμένα από τα προηγούμενα. Σε κάθε περίπτωση οι μαθηματικοί της Αλεξάνδρειας του τέταρτου και πέμπτου αιώνα ανέπτυξαν τα μαθηματικά που θα χρησιμοποιούσαν για την λύση ανώτερης τάξεως συστημάτων εξισώσεων.
Έγραψε τον Αστρονομικό Κανόνα. Μελετητές πιστεύουν ότι ο «Αστρονομικός Κανών» ήταν απλώς μια συλλογή από αστρονομικούς πίνακες άλλοι πάλι θεωρούν ότι ήταν ένα σχόλιο σχετικά με τον Πτολεμαίο .
Τελειοποίησε τον Κώνο του Απολλώνιου. Οι Κώνοι του Απολλώνιου θεωρούνται από τα πιο δύσκολα έργα της αρχαιότητας και ήταν αυτοί που έθεσαν τα θεμέλια για πολλά από αυτά που στο μέλλον έγιναν γνωστά ως προβολική γεωμετρία.
Επίσης συνεργάστηκε με τον πατέρα της για τον σχολιασμό του 3ου τόμου του βιβλίου του Πτολεμαίου "Αλμαγέστη", Σχόλια του πατέρα της, πάνω στο Βιβλίο Τρία, αναφέρουν ότι το έργο είναι «…στην κριτική αναθεώρηση της φιλοσόφου Υπατίας, της κόρης μου». Υπάρχει η υπόθεση ότι η Υπατία είχε γράψει μέρη από αυτά τα Σχόλια.
Μία άλλη πηγή πληροφοριών για τις μαθηματικές δραστηριότητες της Υπατίας είναι η αλληλογραφία του Συνέσιου που αποκαλύπτει ότι σπούδασε φιλοσοφία και αστρονομία κάτω από την καθοδήγηση της Υπατίας και αναφέρει τη δημιουργία κάποιων επιστημονικών οργάνων όπως ο αστρολάβος και το υγρόμετρο.
Υπάρχει μια θεωρία της στερεογραφικής προβολής, ότι ο δρόμος είναι ανοικτός για την κατασκευή μιας πιο πρακτικής δισδιάστατης συσκευής. Αυτό μας δίνεται από την ιστορία του Συνέσιου Αστρολάβου, ο οποίος γράφοντας για τον Παίωνα δηλώνει ότι είχε σχεδίασε ο ίδιος τον αστρολάβο με τη βοήθεια της Υπατίας και είχε δημιουργηθεί από τα καλύτερα υλικά της αργυροχοΐας. Το συμπέρασμα είναι ότι η θεωρία του αστρολάβου και οι λεπτομέρειες της κατασκευής του είχαν περάσει κάτω από τον Πτολεμαίο, μέσω του Θέωνα, για να φτάσουν στην Υπατία, η οποία με τη σειρά της δίδαξε τον Συνέσιο.
Η φήμη της προσείλκυε μαθητές απ' όλη τη Μεσόγειο. Μάλιστα, πιστεύεται ότι την εποχή που πέθανε η Υπατία ήταν η καλύτερη μαθηματικός του Ελληνορωμαϊκού κόσμου, επισκιάζοντας έτσι τον πατέρα της στη φήμη της ως δασκάλα.
Η Υπατία αποτελούσε σύμβολο της μάθησης και της επιστήμης, οι οποίες την εποχή εκείνη ταυτίζονταν ευρέως από τους πρώτους Χριστιανούς με την ειδωλολατρία.
Έτσι, υπήρξε το επίκεντρο της έντασης μεταξύ χριστιανών και εθνικών (μη χριστιανών), οι οποίες ταλαιπώρησαν αρκετά την Αλεξάνδρεια εκείνη την περίοδο.
Για τον θάνατο της φιλοσόφου έγραψαν δύο ιστορικοί, ο Σωκράτης ο Σχολαστικός και ο Ιωάννης Νικίου. Το κείμενο του Σχολαστικού θεωρείται πιο έγκυρο, καθώς ο Νικίου ήταν φανερά επηρεασμένος από την προπαγάνδα των Χριστιανών.
Σύμφωνα λοιπόν με τον πιο αμερόληπτο Σχολαστικό, ο θάνατος της Υπατίας ήταν αποτέλεσμα της διαμάχης μεταξύ του Έπαρχου της Αλεξάνδρειας, Ορέστη και του Επισκόπου της Αλεξάνδρειας, Κυρίλλου.
Το 415 μ.Χ, ο Ορέστης εξέδωσε διάταγμα με το οποίο ρύθμιζε τις δημόσιες γιορτές των Εβραίων, καθώς συνήθως συγκέντρωναν μεγάλα πλήθη και προκαλούσαν ταραχές.
Το διάταγμα τοιχοκολλήθηκε και ένας χριστιανός, ονόματι Ιέραξ, υποστήριξε φωναχτά τις νέες ρυθμίσεις.
Οι Εβραίοι εξέλαβαν την πράξη του Ιέρακα ως προσβολή και απευθύνθηκαν στον Έπαρχο, ο οποίος διέταξε να συλληφθεί ο χριστιανός Ιέραξ και να βασανιστεί δημοσίως.
Η σκληρή τιμωρία του χριστιανού εξόργισε τον Επίσκοπο Κύριλλο, ο οποίος εξαπέλυσε επίθεση εναντίον των Εβραίων.
Ύστερα από συνεχείς αντεπιθέσεις, κατά τις οποίες και τα δύο στρατόπεδα είχαν μεγάλες απώλειες, ο Κυρίλλος εξόρισε όλους τους Εβραίους από την Αλεξάνδρεια και επέτρεψε στους χριστιανούς να σφετεριστούν τις περιουσίες τους. Ο Έπαρχος εξαγριώθηκε με τον Κύριλλο και η ένταση μεταξύ τους κορυφώθηκε. Τότε κατέφτασαν 500 φανατισμένοι μοναχοί για να πολεμήσουν στο πλευρό του Κυρίλλου. Ένας από αυτούς, ο Αμμώνιος, έριξε μια πέτρα στον Ορέστη, η οποία τον τραυμάτισε στο κεφάλι. Ο Αμμώνιος συνελήφθη επιτόπου, βασανίστηκε και εκτελέστηκε....
Τότε ενεπλάκη στην ιστορία η Υπατία, η οποία ήταν στενή φίλη και σύμβουλος του Έπαρχου. Σύμφωνα με τον Σχολαστικό, η φιλόσοφος ήταν θύμα των πολιτικών ανταγωνισμών, καθώς κατηγορήθηκε αβάσιμα από τους Χριστιανούς ότι έστρεφε τον Ορέστη εναντίον τους.
Την απήγαγε ο όχλος με επικεφαλής τον κληρικό Πέτρο και τη μετέφερε σε μια εκκλησία, όπου την έγδυσαν και την έγδαραν ζωντανή. Όταν πέθανε, διαμέλισαν το σώμα της και έριξαν κάθε κομμάτι στη φωτιά.
Το μαρτυρικό τέλος της Υπατίας το 415 μ.Χ. χαρακτηρίστηκε από την καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν, Καθλίν Γουάιντερ, ως το τέλος της κλασσικής αρχαιότητας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. "ΥΠΑΤΙΑ", GALVEZ PEDRO, εκδόσεις Πολιτεία
2. Wikipedia
3. www.mixanitouxronou
4. alfavita.gr
5. Μιχαλοπούλου Νικολέτα, filologika.gr
Με πολύ μεράκι αλλά και υπομονή συνεχίζουμε την προσπάθεια μας .Αθόρυβα …σιγά σιγά με πολύ υπομονή αλλά και διάθεση προχωράμε
Στόχος μας παραμένει να αρθρογραφούν οι πολίτες σε αθρα με θέματα πολιτισμού που επιλέξουν
Το όνομα και επώνυμο αλλά η ευπρέπεια των άρθρων είναι απαραίτητα .Η διεύθυνση μας για επιστολές Άρθρα είναι zantedanias@gmail.com
Όπως έχουμε από την αρχή της προσπάθεια μας αναφέρει θα αναρτώνται μετά από έγκριση μας
Σας ευχαριστούμε από καρδιας
Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους ο οποίος φέρει και την ευθύνη των γραφομένων και δε συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας
https://www.youtube.com/channel/UC0wk2ge3sheyTkgpAkeBang
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.