Ο Μάνος Κατράκης γεννήθηκε στην Κρήτη στις 14 Αυγούστου του 1908. Παιδί μιας πολύτεκνης και συνάμα φτωχής οικογένειας, η οποία αναγκάστηκε να αφήσει τον τόπο της και να μεταβεί στην Αθήνα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωή του, γεμάτα στερήσεις. Θα μπορούσαμε να πούμε όχι τυχαία ότι, έζησε τους ρόλους του πριν τους παίξει στο σανίδι…
Μεγάλη του αγάπη το ποδόσφαιρο. Αγωνίστηκε για αρκετά χρόνια σε διάφορες ομάδες, αλλά τον κέρδισε ευτυχώς για εμάς, το θέατρο.
Ο πρώτος που αναγνώρισε στοιχεία υποκριτικού υπόβαθρου στον Μάνο Κατράκη ήταν ο σκηνοθέτης Κώστας Λελούδας, όπου του πρόσφερε το παρθενικό εισιτήριο στη βουβή ταινία «το λάβαρο του ’21», το 1928 σε ηλικία 20 ετών. Από εδώ ξεκινά η καταξιωμένη καριέρα του σαν ηθοποιός. Εντάσσεται στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη (1928), συνεργάζεται με το Λαϊκό Θέατρο (1930) και προσλαμβάνεται στο Εθνικό (1932), όπου η καθηλωτική του ερμηνεία στον πρωταγωνιστικό ρόλο Αγαμέμνωνας, τον εκτοξεύει επαγγελματικά.
Έχοντας αρχίσει να εδραιώνεται στο θέατρο και όλα βαίνουν καλώς, ξεσπά ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και βρίσκει τον Μάνο Κατράκη ενταγμένο στο πλευρό του ΕΑΜ. Ο πόλεμος μαίνεται και η φτώχεια θερίζει. Ακόμα και το ένα πιάτο φαγητό φαντάζει μακρινό όνειρο και αποτελεί πολυτέλεια. Αναγκάζεται για να επιβιώσει ο ίδιος και η οικογένειά του να κάνει όποια δουλειά βρεθεί στο δρόμο του, ακόμα και ευκαιριακές όπως η πώληση ιχθύων. Ξεπουλάει τα κοστούμια του και ότι άλλο μπορεί να εκτιμηθεί για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Τον καιρό εκείνο δέχεται ένα ακόμα μεγάλο πλήγμα που δε θα καταφέρει να ξεπεράσει μέχρι το τέλος της ζωής του. Η γυναίκα του, η οποία κυοφορεί τα δίδυμα παιδιά τους, αποβάλλει ένα μήνα πριν ολοκληρωθεί η κύηση…
Ο πόλεμος τελειώνει και ο Μάνος Κατράκης ευελπιστεί να επιστρέψει δυναμικά στο θέατρο αλλά δε θα επιβιώσει για πολύ. Η κομμουνιστική ιδεολογία του και γενικά οι πολιτικές του πεποιθήσεις τον κρατούν μακριά ή καλύτερα του στερούν το επάγγελμά του. Ακολουθεί η προτροπή για υπογραφή της «δήλωσης μετάνοιας», την οποία και αρνείται με αποτέλεσμα να εξοριστεί για επτά χρόνια στην Ικαρία, την Μακρόνησο και τον Αϊ – Στράτη.
Πληγώνεται, καταδιώκεται, βασανίζεται, υποφέρει, παλεύει, μάχεται, εξορίζεται, απογοητεύεται.
Επιστρέφει στην Αθήνα το 1952 και προσπαθεί, συγκεντρώνοντας τα κομμάτια του να ορθοποδήσει. Η διηνεκής φήμη του, η ανιδιοτελής προσωπικότητά του και το πηγαίο ταλέντο του, ανοίγουν διάπλατα πόρτες και εξακολουθεί να χτίζει την πολύκροτη καριέρα του.
Μέλος μιας παρέας ακαδημαϊκών και λόγιων, την οποία απάρτιζαν οι Ρίτσος, Λουντέμης, Ελύτης, Γκάτσος, Βρεττάκος χάνεται ώρες ατέλειωτες σε βαθυστόχαστες συζητήσεις και σε ανταλλαγή πολιτικών και κοινωνικών προβληματισμών. Μια από αυτές τις συζητήσεις, ήταν το έναυσμα για να εμπνευστεί ο Γιάννης Ρίτσος το ποίημα που έμελλε να του αφιερώσει με τίτλο, «αψηλόκορφοι ύμνοι», ποίημα που αξίζει κάποιος να αναγνώσει.
Ο Μάνος Κατράκης, συγκεντρώνει στο ενεργητικό του 84 ταινίες και βαρύγδουπους ρόλους στο θέατρο. Συνεργάστηκε με πολλούς ταλαντούχους ηθοποιούς, συμμετείχε σε εκατοντάδες εκδηλώσεις, όπου με την χαρακτηριστική φωνή του απέδιδε αψεγάδιαστα τα λογοτεχνικά και ποιητικά κείμενα που απήγγειλε. Ας μου επιτραπεί να αναφερθώ στην αξέχαστη ερμηνεία του στο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, Άξιον Εστί, «εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;».
Επιπρόσθετα, κάποιοι χαρακτηριστικοί του ρόλοι που άφησαν εποχή, ήταν για τον Προμηθέα, τον Κρέοντα, τον Καπετάν Μιχάλη, τον Ιούλιο Καίσαρα, τον Φουέντε Οβεχούνα. Άπιαστο και δυστυχώς ανεκπλήρωτο όνειρό του, ο ομώνυμος ρόλος στο έργο Βασιλιάς Ληρ…
Την καριέρα του θα κλείσει με την έκπαγλη δραματική ταινία «Ταξίδι στα Κύθηρα» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, το 1984. Κατά τα γυρίσματα της ταινίας λόγω των απίστευτα κακών καιρικών συνθηκών, ο Μάνος Κατράκης αρρωσταίνει και δε θα καταφέρει να αναρρώσει. Έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου του 1984, λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της ταινίας που πρωταγωνιστούσε και που δεν πρόλαβε να δει, αφήνοντας πίσω του ένα ανεκπλήρωτο κενό…
Ηθοποιός… σημαίνει λύτρωση, εσωτερική αναζήτηση, ταξίδι, μια υπέροχη βουτιά στο κενό. Ηθοποιός σημαίνει φως και συνάμα έρεβος, σημαίνει αγάπη, γνώση, απόδοση, όνειρο. Ηθοποιός σημαίνει να μπορείς να ξεναγήσεις το κοινό σε μέρη που δεν έχεις πάει, να τον μεταφέρεις νοερά μαζί σου, να τον μαγέψεις, να τον παραδειγματίσεις, να τον καθηλώσεις, να τον αναστατώσεις, να τον προβληματίσεις, να τον ταρακουνήσεις. Ηθοποιός σημαίνει πολιτισμός, σημαίνει στόφα, σημαίνει ιδανικό, σημαίνει αξιοπρέπεια. Ηθοποιός, σημαίνει Μάνος Κατράκης!
Θα κλείσω με έναν στίχο από το ποίημα που του αφιέρωσε ο Γ. Ρίτσος:
Σύντροφε Μάνο εσένανε σου πρέπουν αψηλόκορφοι ύμνοι σαν τον πάππο σου τον ψηλορείτη…»
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας ή κάνετε την αρχή σε μία συζήτηση
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.